Yüksek Türk!Senin için yüksekliğin sınırı yoktur.İşte parola budur.

... konulu sunumlar: "Yüksek Türk!Senin için yüksekliğin sınırı yoktur.İşte parola budur."— Sunum transkripti:

1 Yüksek Türk!Senin için yüksekliğin sınırı yoktur.İşte parola budur.

2 Fiilde çatı, iki yönde incelenir:
Fiillerin , öznelerine ve nesnelerine göre gösterdikleri özelliklere fiilde “ÇATI”denir. Çatı, özneyle nesne bağıntısına ilişkin bir kavramdır. Fiil köklerine ya da gövdelerine “ÇATI”eklerinin getirilmesiyle yapılır. Fiilde çatı, iki yönde incelenir: A-Öznelerine göre fiil çatıları, B-Nesnelerine göre fiil çatıları.

3 ÖZNELERİNE GÖRE FİİL ÇATILARI
1-Etken fiil: Özne alan ya da öznesi olan fiilere denir. Örnek: Çocuklar oynuyorlar. (Öznesi: Çocuklar) Bugün sınava girdik. (Öznesi : Biz )

4 2-Edilgen fiil: Öznesi olmayan fiildir. -il(-ıl,-ul,-ül) ve –in (ın
2-Edilgen fiil: Öznesi olmayan fiildir. -il(-ıl,-ul,-ül) ve –in (ın.-un,-ün) ekleriyle türeyen fiiller, cümlede edilgenlik anlamı taşırlar: Örnek: Eşyalar getirildi. Kışlık giysiler kaldırıldı. Konuklar, kapıda karşılandı... gibi.

5 Etken Çatı eki Edilgen Almak in al-ın(mak) Çalmak çal-ın(mak) Görmek gör-ün(mak) Okumak oku-n(mak) Getirmek il getir-il(mek) Çalışmak çalış-ıl(mak) Oturmak oturul-ul(mak)vb

6 DÖNÜŞLÜ FİİLLER Belirtilen işin özne için yapıldığını, özneye döndüğünü anlatan fiillere “DÖNÜŞLÜ FİİL” DENİR. Dönüşlü fiiller, etken fiillere”-n”eki getirilerek yapılır. Cümlede kendi kendine anlamı çıkan fiiller dönüşlü fiillerdir. ÖRNEK CÜMLELER Batuhan soyundu.yıkandı. (Kendisi) “Bu ne biçim adam” diye söylendi. (Kendine) Genç kız özene özene süslendi. (Kendisi)

7 Birden fazla özne tarafından yapılan fiillere “ işteş fiil “denir.
İŞTEŞ FİİLLER Birden fazla özne tarafından yapılan fiillere “ işteş fiil “denir. İşteş fiillerin iki yönü vardır: Karşılıklı ve birlikte yapma. Fiile bu anlamları veren “ -ş - “ ekidir. ÖRNEK CÜMLELER Dün akşam görüştük . ( karşılıklı ) Çok güzel bir gündü; görüştük , konuştuk, gülüştük, ( karşılıklı ) “ Bencil devle karşılaşan çocuklar korkup kaçıştılar. Yiğidin arkasından günlerce ağlaştılar. “ O.Wilde ( O. Kemal )

8 NESNELERİNE GÖRE FİİL ÇATILARI
1 GEÇİŞLİ FİİLLER Cümlede nesne alan fiillere “geçişli çatılı fiil” denir. Bir fiilin geçişli olup olmadığını anlamak için “Ne? Neyi? Neleri? Kimi? Kimleri?” Sorularından birini sorarız. Eğer cevap alabiliyorsak , o fiil geçişlidir.

9 ÖRNEK CÜMLELER Sevda kitaplarımı getirdi. (Neyi? Kitaplarımı.Geçişli) Onu İzmir’de gördüm. (Kimi? Onu. Geçişli) Babam kardeşime bisiklet aldı. (Ne aldı? Bisiklet.Geçişli) Sandalyeleri içeri aldı. (Neleri? Sandalyeleri. Geçişli)

10 2 GEÇİŞSİZ FİİLLER Cümlede nesne almayan fiillere “geçişsiz fiil” denir. Geçişsiz fiiller Kimi? Neyi? Sorularına cevap vermezler. Annem her gün çamaşır yıkıyor. (NEYİ? Geçişsiz) Çocuk sabaha kadar ağladı. (KİMİ? GEÇİŞSİZ) Babam çok üzülmüş. (KİMİ? NEYİ? Geçişsiz) Akşama doğru Elazığ’a döndük. (KİMİ? NEYİ? Geçişsiz)