ÇOCUKLARDA SPOR YARALANMALARI

... konulu sunumlar: "ÇOCUKLARDA SPOR YARALANMALARI"— Sunum transkripti:

1 ÇOCUKLARDA SPOR YARALANMALARI
Prof.Dr.Emin ERGEN Ankara Üniv.Tıp Fakültesi Spor Hekimliği Anabilim Dalı

2

3 YARALANMA ETİYOLOJİSİ
Metodoloji farklılıkları !!! Kontüzyon, distorsiyon, kırık... Kırık 7 / vaka % 26 ayak bileği ve % 21 diz Erkek > kız Organize < organize olmayan spor etkinliği

4 Ankara Ü.Tıp Fak. Spor Hekimliği A.B.D. Polikliniği
Haziran Şubat 2001 (retrospektif) 238 olgu 117 erkek (%49) kız (%51) yaş n %

5 Dağılım Akut olgular 86 (%36) Kronik(overuse) 118 (%50)
Diğer olgular 34 (%14) Hastanede tedavi gerektiren Konservatif - sportif reh (%8) distorsiyon - ön diz ağrısı Cerrahi - ortopedi & trav. 13 (%5.5) meniskopati - ACL - Aşil rüptürü Diğer (medikal, bandaj, ant.düzeni) 205 (%86.5)

6 A.bileği dist. %20 Strain %47 DİZ %21 DİZ %55 Kronik Olgular (n=118)
Ön diz ağrısı %32 Apofizitler %30 Sever Osgood-Schlatter (%16) Tendinosis %18 Jumper’s knee (%7) DİZ %55 Stres send. %5 Med.Tib.S.S. Diğer %15 Komp.send, fibromyalji, deformiteler Akut Olgular (n=86) A.bileği dist. %20 Strain %47 Aşil rüptürü %1 DİZ %21 Meniskopati %10 Diz trav.+bağ lez %9 ACL total %2 parsiyel %2 Diğer %11 DOMS

7 SPOR DALLARI DAĞILIMI Basketbol 38 %16 Voleybol 27 %11 Futbol 20 %8
Cimnastik 15 %6 Yüzme 14 %6 Atletizm 13 %5 Dans / Bale 8 Güreş 6 Buz sporları 5 Kürek 4 Diğer TOPLAM = 238

8 YARALANMA BÖLGELERİ OMUZ DİZ AYAK BİLEĞİ BEL YARALANAN DOKU KAS-TENDON
EKLEM

9 YARALANMALAR OSTEOKONDROZLAR EPİFİZ SORUNLARI APOFİZİTLER
DİSKOİD MENİSKÜS TARSAL KOALİSYON TENDİNİTLER

10 YARALANMA NEDENLERİ 8-10 yaşlarında koordinasyonları zayıftır
Farklı vücut yapıları nedeniyle risk taşıyabilirler Büyüme bölgeleri hassastır Antrenör ve veli beklentileri nedeniyle fazla yüklenme olabilir Çocuklar risk almayı severler

11 YARALANMALAR AKUT KRONİK (AŞIRI KULLANIM-OVERUSE)

12 AKUT YARALANMALAR Kontüzyon Burkulma Kas çekmeleri Tendon sorunları
Kırıklar Çıkıklar Göz (kornea, retina, ön kamaraya kanamalar) Kafa (konküzyon) ve omurga yaralanmaları

13 AŞIRI KULLANIM (OVERUSE) YARALANMALARI
Tekrarlayan, küçük travmalar (mikrotravmalar) Doku rejenerasyon kapasitesinin üzerinde yüklenme Yeterli toparlanma süresi verilmediğinde Hassas bölge ve dönemlerde (büyüme, epifiz, apofiz) Önce akut enflamasyon, sonra kronik dejenerasyon cevapları Ağrı, zayıflık, esneklik azlığı ve klinik bulgular

14 AŞIRI KULLANIMA EŞLİK EDEN ETKENLER
İç etkenler Büyüme (kıkırdak, stres, esneklik azlığı, kas kuvvet debgesizliği) Yetersiz kondisyonlanma Anatomik deformiteler Menstrüel disfonksiyon Psikolojik etkenler (olgunluk düzeyi, kendine güven) Dış etkenler Çok hızlı antrenman gelişimi / yetersiz dinlenme Uygun olmayan malzeme kullanımı (ayakkabı) Doğru olmayan teknik Bozuk antrenman yüzeyi/zemini Veli / antrenör baskısı

15 TRAVMA / VASKÜLER YETERSİZLİK
OSTEOKONDROZLAR TRAVMA / VASKÜLER YETERSİZLİK Avasküler nekroz Osteokondrozis Ostekondrozis = dejenerasyon + nekroz rejenerasyon + (rekalsifikasyon) Osteokondritis = enflamasyon (kemik / kıkırdak) Osteokondritis dissekans = kıkırdak parçacıkları

16 OSTEOKONDROZLAR Legg-Calvé-Perthes Osteokondritis dissekans
femur başı idiopatik avasküler nekrozu Osteokondritis dissekans Diz, patella, femur başı, talus, el bileği Şişme, ağrı, takılma, boşalma Panner / dirsek (capitellum) Atış gerektiren sporlar / halter / tenis

17 OSTEOKONDRİTİS DİSSEKANS
Diz ve ayak bileğinde sık Epifiz kapanmadan önce spontan iyileşebilir Parça ayrıldıysa cerrahi müdahale gerekli

18 EPİFİZ SORUNLARI Femur başı epifiz kayması
Uzun, zayıf çocuklar (tiroid / testosteron / BH) Little Leaguer Elbow Humerus medial kondil ossifikasyon merkezi avulsiyonu Atma dalları (sutopu, cirit, tenis) Little League Shoulder Proksimal humeral epifiz plağı zedelenmesi Epifiz plağı kırıkları

19 APOFİZİTLER Tendonların yapışma yerlerindeki büyüme kıkırdaklarında, tekrarlayan travmalara bağlı olarak görülen mikro yırtıklar ve yeni kıkırdak yapımı ile ortaya çıkan klinik tablo Noktasal ağrı, şişlik, hareket kısıtlığı ve fonksiyon kaybı Antrenmanın modifiye edilmesiyle (şiddeti ve sıklığının azaltılması) yakınmalar azalır Büyüme tamamlandıktan sonra, büyüme kıkırdağının kemikleşmesi ile yakınmalar ortadan kalkar

20 APOFİZİTLER Osgood-Schlatter
Tibial tüberkül apofiziti(=kronik enflamasyon?) Kızlarda 8-13 , erkeklerde yaş arası Ağrı, şişlik Sıçrama içeren spor dallarında sık 12-18 ay kontrol, aktivite modifikasyonu Sinding-Larsen-Johanson Sendromu Patella distal uç apofiziti

21 SEVER HASTALIĞI (Kalkaneal apofizit)
8-15 yaş arası sık Topuk ağrısı, bazen şişme Aşil tendonunun kalkaneus kemiğine yapışma bölgesi Aşil tendonunun esnek olmaması ve topuğu alçak olan spor ayakkabısı giyilmesi hazırlayıcı bir faktör olabilir Atletizm, futbol, basketbolda daha sık görülür (sıçramalı dallar) Direkt grafiler yanıltıcı olabilir, şüpheli durumlarda MRG istenebilir Topuk desteği, germe egz., aktivite modifikasyonu

22 DİĞER APOFİZİTLER İskial tuberosit (hamstring) - koşu
S.İ.A.İnf. (rectus femoris) / S.İ.A.Sup. (sartorius) - futbol İliak kanat (torako-lomber kaslar) - koşu

23 Acromial apofizit OMUZ Kolun baş üzerindeki tekrarlayıcı hareketleri (Raket sporları, cirit atma, yüzme) sonucu sıkışma (acromion-humerus arası impingment) Erken dönemde aktivite modifikasyonu, sportif rehabilitasyon ile düzelir Kopma çok ender MR görüntüleme gerekebilir

24 BAZI DİĞER SORUNLAR Diskoid Menisküs Konjenital / gelişimsel anomali
Normalden kalın / klik / shift Lateral diz ağrısı Tarsal koalisyon Konjenital (füzyon) ossöz, fibröz, kartilaginöz Talus, kalkaneus, naviküler, küboid, kuneiform

25 OSTEİTİS PUBİS Etyoloji tam olarak bilinmiyor
Tekrarlayan addüktör zorlamalar Tekrarlayan rotasyonel ve makaslama kuvvetleri Futbol ve sürat gerektiren spor dallarında Erkeklerde daha sık görülür Artan pubik, inguinal veya testiküler ağrı (Valsalva ile ağrı +++) Lokal hassasiyet, lateral pelvik kompresyonla ağrı artışı, tek bacak üzerinde dönme ile ağrı

26 KAS YARALANMALARI Dış-iç travmalar
İntramusküler hematom sonrası miyozitis ossifikans gelişebilir Uyluk ağrısı olan çocuklarda, femur üst uç epifiz kaymaları ve Perthes hastalığı düşünülmeli Adolesanlarda hamstring çekmeleri (strain) sık görülebilir RICE

27 Burkulma Anterior talofibular bağ Kalkaneofibular bağ

28 R.I.C.E. Rest = Dinlenme Ice = Soğuk Uygulama Cold = Compression
Elevetaion = Ekstremiteyi yükseltme

29 YARALANMALARDAN KORUNMA ÖNERİLERİ
Spor dalına özgü kondisyonlanma sağlanmalı Spor kurallarına uyulmalı         Koruyucu malzeme kullanılmalı (tekmelik, kask vb.) Malzeme kullanımı bilgisi verilmeli Isınma yapılmalı Yorgunluk ve ağrı varsa egzersiz durdurulmalı Sezon öncesi sağlık muayenesi yapılmalı Yeterli hidrasyon sağlanmalı

30 Teşekkür ederim...