Kuzey Denizi-Hazar Paterni’nin (NCP), Avrupa- Asya-Akdeniz Bölgesi Denizel Basenlerine Etkisi. Murat Gündüz ve Emin Özsoy Orta Doğu Teknik Üniversitesi.

... konulu sunumlar: "Kuzey Denizi-Hazar Paterni’nin (NCP), Avrupa- Asya-Akdeniz Bölgesi Denizel Basenlerine Etkisi. Murat Gündüz ve Emin Özsoy Orta Doğu Teknik Üniversitesi."— Sunum transkripti:

1 Kuzey Denizi-Hazar Paterni’nin (NCP), Avrupa- Asya-Akdeniz Bölgesi Denizel Basenlerine Etkisi. Murat Gündüz ve Emin Özsoy Orta Doğu Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü

2 NCP indeksi hesap noktaları ve Ekim-Mart zaman serisi (mavi) ve ortalaması (kırmızı) Kutiel et al.,TAC, 2002 ODTÜ/DBE

3 Çeşitli basenler için üç aylık ortalama hava- deniz değişkenleri ve NCP arasındaki korelasyon katsayısı. Hava Sıcaklığı Net Isı Akısı Buharlaşma Bulutluluk ODTÜ/DBE

4 NCP indeksinin çesitli atmosferik parametrelerle olan korelasyon katsayısı. ECMWF:1958-2000 ODTÜ/DBE

5 Basit istatistiksel yöntemlerin gösterdiği üzere NCP Akdeniz-Avrupa ve Asya bölgesini etkilemektedir ve bu bölgedeki iklim değişikliğine sebep olan mekanizmayı açıklamak için kullanılabilir. ODTÜ/DBE

6 EOF Analizlerinin Sonuçları Hava sıcaklığı ve hissedilir ısı akısının birinci EOF modu ODTÜ/DBE

7 Yerel iklimin büyük ölçekli atmosferik sirkülasyonlarla olan ilişkisi Analiz Aracı Kanonik Korelasyon Analizi (CCA)  Büyük ölçekli degişken : 500 hPa geo. yükseklik  Tahmin edilecek değişken : Ege denizi hava-deniz akıları ODTÜ/DBE

8 500 hPa daki geoptansiyel yükseklik ve hava sıcaklığı nın birinci CC modu. Siyah ve kırmızı CC zaman serisi ve mavi NCP indeksi ODTÜ/DBE

9 Siyah ve kırmızı CC zaman serisi ve mavi NCP index 500 hPa daki geoptansiyel yükseklik ve rüzgar stress rotasyonun birinci CC modu. ODTÜ/DBE

10 Doğu Akdeniz Yağış değişiminin NCP ile olan ilişkisi ODTÜ/DBE

11 Kurak Yıllar :1959, 1964, 1972, 1973, 1990 Yağışlı Yıllar :1963, 1969, 1980, 1981, 1988 Eshel 2001, JAS ODTÜ/DBE

12 Eshel 2001, JAS Kurak Yağışlı ODTÜ/DBE

13 Doğu Akdeniz Dip Su Oluşum yerinin Adriyatik denizinden Ege denizine kayması ve NCP ile olan ilişkisi. ODTÜ/DBE

14 1990 ların başı NCP nin pozitif olduğu ve geçişin gözlendiği yıllar aynı zamanda 1970lerin başında da dip su oluşum yeri Ege denizine kaymıştır ve bu yıllardada NCP pozitif değerdedir. ODTÜ/DBE

15 Ege denizindeki net ısı kaybı 40W/m2 den büyük olduğu yıllarda 850 hPa daki geopotansiyel yükseklik ODTÜ/DBE 1964, 1975, 1976, 1992,1993

16 NCP ile doğu Akdeniz iklimi arasında açık bir ilişki vardır. EOF Analizlerinin sonucu incelenen bütün iklim değişkenleri için baskın modun NCP ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Doğu Akdeniz yağışındaki değişimler ve Ege denizi dip su oluşumu NCP indeksine bağlı olarak açıklanabilir. CCA nin sonucu yerel iklim parametresi olarak kabul edilen Ege Denizi hava-deniz akılarının NCP ile tanımlanan büyük ölçekteki atmosferik sirkülasyonlarla ilişkili olduğunu göstermiştir. SONUÇLAR: ODTÜ/DBE