İKLİM TİPLERİ.

... konulu sunumlar: "İKLİM TİPLERİ."— Sunum transkripti:

1 İKLİM TİPLERİ

2 Makroklima: Sıcaklık, basınç ve nemlilik özellikleri benzerlik gösteren, geniş alanlarda etkili olan büyük iklim tipleridir. Örneğin; Akdeniz, muson, çöl, Ekvatoral gibi. Büyük iklim tiplerinin belirlenmesinde temel etken sıcak ve yıllık yağış dağılışıdır.

3 Mikroklima: Büyük iklim tipleri içinde etki alanı daha dar olan, küçük iklim gruplarıdır. Etki alanı geniş olmayan bu iklimlerin oluşmasında temel etken özel konum şartlarıdır. Örneğin; Rize yöresi, Iğdır yöresi gibi.

4 YER YÜZÜNDE BAŞLICA İKLİM TİPLERİ VE YAYILIŞ ALANLARI

5 OLUŞUMLARINA GÖRE İKLİM TİPLERİ YAĞIŞ REJİMLERİNE GÖRE İKLİM TİPLERİ
Düzensiz Rejimliler Step İklimi Yazları kurak En fazla yağış ilkbaharda Aldığı yağış tipi Konveksiyonel Yağış Düzensiz Rejimliler Akdeniz İklimi Yazı kurak (Dinamik basınçların etkisi) Kışı yağışlı (Cephelerin etkisi) Aldığı yağış tipi Cephe Yağışları Düzensiz Rejimliler Tundra iklimi En fazla yağış yaz mevsiminde Aldığı yağış tipi Konveksiyonel Yağış Düzensiz Rejimliler Karasal iklim En fazla yağış yaz mevsiminde Aldığı yağış tipi Konveksiyonel Yağış Düzenli Rejimliler Ekvatoral iklim Her mevsim yağışlı. En fazla yağış ekinokslarda.(Mart-Eylül) Aldığı yağış tipi Konveksiyonel Yağış Düzensiz Rejimliler Muson iklimi En fazla yağış yaz mevsiminde (Yaz musonları) Kışı kurak (kış musonları) Aldığı yağış tipi Orografik (Yamaç) Yağışı Düzenli Rejimliler Ilıman okyanus iklimi Her mevsim yağışlı. En fazla yağış sonbaharda Aldığı yağış tipi Cephe Yağışları Düzensiz Rejimliler Savan iklimi Yazı yağışlı Kışı kurak Aldığı yağış tipi Konveksiyonel Yağış Enlemin Etkisiyle Oluşanlar Özel Konum Etkisiyle Oluşanlar Muson iklimi Çöl iklimi Ekvatoral iklim Ilıman Okyanus iklimi Savan iklim Karasal iklimi Step iklimi Oluşum nedeni: Güneyinde Hint Okyanusun varlığı, dünyanın eksen eğikliğine bağlı yaz ve kış durumlarına göre kara ve denizlerin farklı ısınma özellikleri Oluşum nedeni: Dinamik alçalıcı hava hareketleri ve buna bağlı oluşan nem azlığı Oluşum nedeni: Nem azlığı ve denizden uzaklık (karasallık), soğuk okyanus akıntılarının etkisi Oluşum nedeni: Nem azlığı ve denizden uzaklık (karasallık) Oluşum nedeni: Batı rüzgarları ve sıcak okyanus akıntıları Akdeniz İklimi Tundra iklimi Kutup iklimi

6 Sıcak Kuşak İklimleri

7 EKVATORAL İKLİM Her mevsim yağış vardır.(Yağış rejimi düzenlidir)
Yağışlar güneş ışınlarının dik açıyla geldiği ekinokslarda artar. Aldığı yağış sıcaklığın arttığı dönemlerde oluşan yükseklim (konveksiyonel) yağışlardır. Bitki örtüsü yağış ve sıcaklık şartlarına bağlı olarak kendini yenileyebilen YAĞMUR ormanlarıdır. Her iki yarımkürede 0º-10º enlemleri arasında görülür. Kongo ve Amazon Havzaları,Filipinler ve Endonezya’da genel olarak hüküm süren iklim tipidir. Sıcaklık ortalaması yüksek, yıllık sıcaklık farkı azdır. (Nedeni güneş ışınlarının yıl boyu büyük açılarla gelmesi) Endonezya Filipinler Amazon Kongo

8 Yukarıdaki grafikte, Ekvatoral iklimin görüldüğü bölgelerdeki yıllık yağış dağılımı verilmiştir.
Bu bölgelerde yağış miktarının yıl içinde iki kez yükselmesi ne ile açıklanabilir? A) Nemli hava kütlelerinin etkili olmasıyla B) Sürekli rüzgar kuşağında bulunmasıyla C) Güneş ışınlarının Ekvator’a dik gelmesiyle D) Akarsu seviyelerinin yükselmesiyle E) Sürekli alçak basınç alanında bulunmasıyla

9 Aşağıdakilerden hangisi, Ekvatoral iklim bölgelerinde yıl içinde görülen sıcaklık farkının az olmasının bir nedenidir? A) Zengin bitki örtüsüne sahip olmaları B) Alçak basınç merkezi durumunda olmaları C) Güneş ışınlarının geliş açısının az değişmesi D) Sürekli rüzgar kuşağında yer almaları E) Buharlaşmanın şiddetli olması

10 Günlük sıcaklık farkının fazlalığı ve donma – çözülme olaylarının sıklığı, mekanik çözülmeyi hızlandırır. Buna göre, aşağıdaki yerlerin hangisinde mekanik çözülmenin en az olması beklenir? A) Ekvatoral ormanlar B) Çöller C) Kutup altı bölgeler D) Dağların yüksek kesimleri E) Orta kuşak karlarının iç kesimleri

11 SAVAN (YAZI YAĞIŞLI TROPİKAL) İKLİM
Her iki yarımkürede 10°-20°enlemleri arasındadır. Yıllık yağış miktarı mm. Civarındadır. Yağış rejimi düzensizdir. Yazları yağışlı (Konveksiyonel Yağış) kışları kuraktır (dinamik basınçların etkisi) Yağış rejiminin düzensiz olması nedeniyle bitki örtüsü savandır. Yıllık ortalama sıcaklık yüksektir Yıllık sıcaklık farkı azdır. G. Amerika’da Brezilya, Kolombiya, Venezüella, Afrika’da Nijerya, Sudan, Çad, Nijer Mali; Avustralya Kıtasının kuzeyinde görülür.

12 Aşağıdaki Kuzey Yarımkürede yer alan bir yörenin aylık ortalama sıcaklık ve yağış grafiği verilmiştir. Grafikteki bilgiler göz önüne alındığında, bu yörenin iklim özellikleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Yazlar kurak, kışlar serin ve en yağışlı mevsim kış B) Yaz ve kış sıcaklıkları arasındaki fark az ve en yağışlı mevsim ilkbahar C) Yaz ve kış sıcaklıkları arasındaki fark az ve en yağışlı mevsim yaz D) Kışlar çok soğuk ve en yağışlı mevsim yaz E) Kışlar soğuk ve en yağışlı mevsim sonbahar

13 ÇÖL İKLİMİ Dönenceler civarındaki Subtropikal basınç alanlarında (30° enlemlerinde) ve Asya kıtasının deniz etkisine kapalı iç kesimlerine görülür. Günlük sıcaklık farkı fazla olduğu için mekanik çözülme şiddetlidir. Yağış çok düşüktür. ( mm arası) Yıllık sıcaklık ortalaması yüksektir, yıllık sıcaklık farkı düşüktür. Fakat günlük sıcaklık farkı fazladır. Kurakçıl otlar, çalılar ve kaktüsler vardır. İran Çölü Gobi Çölü Arap Çölü Sahra Çölü Nevada Kalahari Çölü Avustralya Çölü Atakama Patagonya çölü

14 MUSON İKLİMİ Asya kıtasının güney, güneydoğu ve doğu kıyılarında etkilidir. İran’ın güneydoğusu Hindistan, Pakistan, Çin, Bangladeş, Japonya ve Kore yarımadasında etkilidir. Yazları yağışlı(Yaz musonları), kışları kuraktır (kış musonları). Orografik (yamaç) yağışları görülür. Yaz Musonları sayesinde 2000mm yağış olur. Yağış ve akarsu rejimi düzensizdir. Dünyanın en fazla yağış alan yeri Çerapunçi bu iklimde yer alır. (12.000mm) Kışın yaprağını döken Muson ormanları vardır. Ortalama sıcaklık 20°, yıllık sıcaklık farkı 10°. Kış musonu Yaz musonu

15 Ilıman Kuşak İklimleri

16 AKDENİZ İKLİMİ Her iki yarım kürede orta enlemlerde görülür
Akdeniz Havzasında; Türkiye, İtalya, İspanya, Portekiz, Fransa, Yunanistan, Fas, Cezayir, Tunus……. Güney Afrika’da Güney Afrika Cumhuriyeti Kap bölgesi Bitki örtüsü Makidir. CEPHE yağışı görülür mm yağış vardır. Yağış ve akarsu rejimi düzensizdir. Yazlar sıcak kurak (dinamik basınçların etkisi) Kışlar ılık ve yağışlı. (cephelerin etkisi) Ortalama sıcaklık 19ºC-20°C, yıllık sıcaklık farkı 18°C. K.Amerika’da Kaliforniya kıyıları G. Amerika'da orta Şili Avustralya güneyi

17 Afrika Kıtası’nın hem kuzeyinde hem de güneyinde, Akdeniz İklimi görülen yerlerin olması aşağıdakilerden hangisine bağlanabilir? A) Ortalama yükseltisinin fazla olmasına B) Her iki yarımkürede, orta kuşakta topraklarının bulunmasına C) Akarsu havzalarının geniş olmasına D) Okyanus kıyılarında hem sıcak hem de soğuk su akıtılarının etkili olmasına E) Kıyılarında girinti ve çıkıntılarının az olmasına

18 Aşağıda bir yerin yağış ve sıcaklık grafiği verilmiştir.
Grafikteki bilgiler göz önüne alındığında, bu yerle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Kuzey Yarımküre’de yer almaktadır. B) Yıllık yağış miktarı 750 mm.’nin üzerindedir. C) Kar örtüsü Ocak ayı boyunca yerde kalır. D) En yağışlı mevsim kıştır. E) En sıcak ay Temmuz’dur.

19 Aşağıdaki yerlerden hangisinde Akdeniz iklimi görülmez?
A) Afrika’da Kap gölgesi B) Kaliforniya Yöresi C) Avustralya’nın Güneybatısı D) İtalya’nın Güneyi E) Mısır’ın Güneyi

20 Aşağıda akım grafikleri verilen ve yalnızca yağmur sularıyla beslenen beş akarsudan hangisinin bulunduğu bölgede, yaz kuraklığının daha etkili olduğu söylenebilir?

21 Bitki coğrafyası konusunda araştırma yapan bir bilim adamı, araştırma için gittiği yörede kekik, lavanta, zeytin, zakkum ve defne gibi bitkilerin yaygın olduğunu gözlemiştir. Bu yöredeki bitki örtüsü aşağıdakilerden hangisine uygundur? A) Çayır B) Bozkır C) Tundra D) Savan E) Maki

22 Yazları sıcak ve kurak, kışları ise ılık ve yağışlı geçen yerlerde yetişen, soğuğa dayanıksız bir kültür bitkisi, aşağıdaki grafiklerin hangisinde gösterilen iklim tipinde yetiştirilebilir?

23 STEP İKLİMİ Orta kuşak karalarının deniz etkisine kapalı kesimlerinde görülür. Avrupa’nın yarı kurak iç ve doğu kesimlerinde, Günlük ve yıllık sıcaklık farkı fazladır. Yıllık sıcaklık ortalaması 13ºC-14C° civarındadır. Bitki örtüsü kısa boylu otlar (Bozkır) ve Antropojen Bozkır. Yağış miktarı 500mm. İlkbahar’da Konveksiyonel (yükselim) yağışları görülür. Yağış ve Akarsu rejimi düzensizdir.(Sel rejimli) Asya kıtasının iç kısımlarında, Anadolu'nun iç kısımlarında, Amerika’nın kıtasının iç kısımlarında görülür

24 “Kış erken gelir, çok soğuk olur
“Kış erken gelir, çok soğuk olur. Kar ortalama 80 gün toprak üstünde kalır. Yaz da erken gelir, çok sıcak olur; karlar hızla erir.” Yukarıda hangi iklim tipinden söz edilmektedir? A) Tropikal B) Akdeniz C) Orta Kuşak Karasal D) Okyanus E) Muson

25 Step (bozkır) yağışlı mevsimde yeşillenen, yağışsız geçen yaz mevsiminde sararıp kuruyan ot topluluklarından oluşan bitki örtüsüdür. İklim koşulları göz önüne alındığında, aşağıdaki ülkelerin hangisinde doğal olarak step görülmesi beklenemez? A) İran B) İspanya C) İngiltere D) Türkiye E) Kazakistan

26 KARASAL İKLİM 500mm ve YAZ yağışı vardır. Konveksiyonel yağışlar görülür. Kar 7-8 ay yerde kalır. Akarsu ve yağış rejimi düzensizdir. Yazlar serin, kısa ve yağışlı, Kışlar uzun, çok soğuk, sert ve kar yağışlı. Nem azlığı, karasallık ve enlemden dolayı yıllık sıcaklık farkları çok yüksektir. Yaz sıcaklığı 15°, kış sıcaklığı -30° civarıdır. Bitki örtüsü iğne yapraklı Ormanlar, Sibirya’da Tayga ormanları. Kuzey Kanada, Kuzey Asya ve Sibirya’da görülür. Türkiye’de Kuzey Doğu Anadolu’da (Erzurum-Kars yöresi) görülür. (Sebep yükselti).

27 “Bir bölgede, Ocak ile Temmuz ayı yada Şubat ile Ağustos ayı sıcaklık ortalamaları arasındaki fark büyükse o bölgenin iklimi karasal, küçükse denizel olarak nitelendirilir.” Buna göre, aşağıdaki yıllık sıcaklık ortalamaları grafiklerle gösterilen bölgelerin hangisinde, karasal iklim özellikleri belirgindir?

28 Aşağıdakilerden hangisi, karasal iklimin temel özelliğidir ?
A) Kar yağışlarının çok görülmesi B) Yıllık sıcaklık ortalamasının yüksek olması C) Yıllık sıcaklık farkının fazla olması D) Yıllık yağış miktarının fazla olması E) Yağışların belli mevsimlere toplanması

29 Karasal iklim özelliklerinden biri, yaz mevsimi ile kış mevsimi arasındaki sıcaklık farkının fazla olmasıdır. Buna göre, aşağıdaki aylık ortalama sıcaklık grafiklerinden hangisi karasal iklime ait olabilir ? C) B) A) D) E)

30 ILIMAN OKYANUS İKLİMİ Bitki örtüsü geniş yapraklı ve karışık ormanlardır Orta kuşakta kıtaların kuzey yarım kürede batı kıyılarında güney yarım kürede doğu görülür. Batı Rüzgarları ve Okyanus Akıntıları ile oluşur Yazın serin, kışın ılık, her mevsim yağışlı. Nem oranı fazla olduğu için, yıllık sıcaklık farkı azdır ve sıcaklık 0° altına düşmez. Cephesel yağış görülür

31 Soğuk Kuşak İklimleri

32 TUNDRA İKLİMİ Bataklık alanlarda yetişebilen çalı, ot ve yosun bitkileri (Tundra) vardır. Yağış çok azdır. Yağışın çoğu ısınmaya bağlı olarak Yaz mevsiminde oluşur.(Konveksiyonel Yağış) Yazlar kısa ve serin, Kışlar uzun, sert ve kurak En sıcak ay 10°, en soğuk ay -40° kadardır. Toprakları 10 ay boyunca donmuş kalır. Yıllık sıcaklık farkı 40-50° civarındadır. 60°-70° Enlemleri arasında görülür. Kuzey Sibirya, İzlanda, İskandinavya, Kuzey Kanada, Güney Grönland, Güney Arjantin.

33 KUTUP İKLİMİ En yüksek ay -5°, en soğuk ay -55° civarıdır.
Buharlaşma ve mutlak nem az olduğu için yıllık yağış miktarı 100 mm altındadır. Bitki örtüsü yoktur. 70°-90° enlemleri arasında bulunur. Antarktika, Grönland, Kuzey Kutbu.

34 Yandaki grafikte verilen, Muson,
Ekvatoral ve Akdeniz iklim bölgelerine ait yağış rejimlerini göstermektedir. Bu Yağış rejimlerinden her birine ait eğrinin numarası aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir. Muson Ekvatoral Akdeniz A) B) C) D) E) Yağış(mm) 600 500 400 300 200 100 2 1 3 Aylar

35 Bir bölgedeki yağış düzeninde meydana gelecek uzun süreli değişiklik, o bölgede aşağıdakilerin hangisini etkilemez ? A) Tarım ürünleri çeşitliliği B) Jeolojik yapı C) Doğal bitki örtüsü D) Mera hayvancılığı E) Erozyon şiddeti

36 Ilıman kuşakta yaşayan insanların mevsimlere göre giysi
değiştirme ihtiyacı, sıcak ve soğuk kuşakta yaşayan insanlara göre daha çoktur. Ilıman kuşakta gözlenen bu durum, aşağıdakilerden hangisine kanıt olabilir? A) Yıllık sıcaklık farklarının fazlalığına B) Kışın çok kar yağdığına C) Yazın zaman zaman aşırı sıcaklık görüldüğüne D) Hava olaylarının sık sık mevsim normallerinin dışına çıktığına E) Yazın tropikal hava akımların etkili olduğuna

37 Teşekkürler...