Doç. Dr. Atilla SANDIKLI & Bilgehan EMEKLİER

... konulu sunumlar: "Doç. Dr. Atilla SANDIKLI & Bilgehan EMEKLİER"— Sunum transkripti:

1 Doç. Dr. Atilla SANDIKLI & Bilgehan EMEKLİER
İRAN’IN DIŞ POLİTİKA VİZYONU VE JEOPOLİTİK HEDEFLERİ Doç. Dr. Atilla SANDIKLI & Bilgehan EMEKLİER BİLGESAM Başkanı BİLGESAM Güvenlik Araştırmaları Uzmanı

2 Tarihi ve Politik-psikolojik Arkaplan
Humeyni Dönemi İran Dış Politikası Rafsancani Dönemi İran Dış Politikası Hatemi Dönemi İran Dış Politikası Ahmedinecad Dönemi İran Dış Politikası

3 Tarihi ve Politik-psikolojik Arkaplan
İşgal sendromu Varlığını devamlı tehdit altında algılama Etrafının düşmanlarla çevrili olduğunu düşünme ve kuşatılmışlık psikoloji Seçilmiş travmalar Uluslararası sistemde yabancılaşma ve ötekileşme Güvensizlik, yalnızlık ve istikrarsızlık hissi Güvenlik ikilemi 19. Yüzyıl Rusya-İngiltere arasındaki “Büyük Oyun” I. ve II. Dünya Savaşlarında İngiliz ve Rus işgalleri Soğuk Savaş dönemi ABD-SSCB rekabeti 1979 Devrimi ekonomik ve politik yaptırımlar İran-Irak Savaşı Afganistan ve Irak müdahaleleri

4 İran Dış Politikası Birey Faktörü
Radikal/ Devrimci Muhafazakar Ilımlı/Liberal Muhafazakar HUMEYNİ ( ) RAFSANCANİ ( ) AHMEDİNECAD ( ) HATEMİ ( )

5 “Ne Doğu Ne Batı” Dış Politika Söylemi Devrim İhracı Stratejisi
Humeyni Dönemi Devrim İhracı Stratejisi “İslam Kimliği” “Batı Karşıtlığı”

6 Komşularla İyi İlişkiler ve Tarafsızlık Politikası Yapıcı Diplomasi
Rafsancani Dönemi “Hem Kuzey Hem Güney” Yaklaşımı Açılım Stratejisi ve Arabulucuk Çabası Dini Kimliğin Geri Planda Bırakılması Uluslararası Sisteme Entegrasyon Amacı

7 HATEMİ DÖNEMİ Avrupa Ülkeleri ile İlişkileri Geliştirme Çabası
ABD ile İlişkileri Revize Etme Arayışı Bölge Ülkeleriyle Yakınlaşma İKÖ Başkanlığı Uluslararası Topluma ve Dünya Ekonomisine Entegrasyon Amacı Jeokültürel Açılım Ilımlı ve Pragmatik Dış Politika Yaklaşımı İtibar, Akılcılık ve İhtiyat Medeniyetlerarası Diyalog ve Hoşgörü

8 Ahmedinecad Dönemi Mehdeviyet Kuramı ABD ve İsrail Karşıtlığı
Hüccetiye Grubunun Etkisi Ahmedinecad Dönemi Şii Hilali Çatışmacı Dış Politika Anlayışı Üçüncü Dünyacı Yaklaşım

9 Rusya ile bölgesel ölçekte ortak çıkar alanları ve küresel ölçekte “tek kutuplu” uluslararası sisteme karşıtlık, nükleer işbirliği İran-Türkiye arasında dostane ve stratejik ilişkileri geliştirme çabası Nükleer kriz Çin ile enerji alanında işbirliği, ŞİÖ’de gözlemci üye statüsü Afrika ülkelerine açılım Ezilmiş halklar ve sömürge karşıtı söylem üzerinden Latin Amerika ülkeleri ile iyi ilişkiler

10 İran’ın Arap Baharı’na Bakışı
Suriye “İslami Uyanış” Batı yanlısı ve diktatör rejimlere karşı 1979 Devrimi ile özdeşleştirme Arap Devrimleri

11 İran ve Şii Jeopolitiği
İran’ın Şii hilalinin jeopolitiğindeki merkezi konumunu korumaya ve güçlendirmeye çalışacağı söylenebilir. İran’ın uygulayacağı bölgesel enstrümanların zaman ve mekân açısından uygun bir zemine sahip olması, İran’ın bölgesel politikalarını Şii eksenli kurgulamasına imkân vermektedir.

12 Bölgedeki istikrarsızlığın petrol fiyatlarını artırması
Irak’ta Şii odaklı iktidarın bulunması Bölgedeki istikrarsızlığın petrol fiyatlarını artırması İran nükleer programının uluslararası gündemden uzaklaşması İran’ın izlediği Şii politikasının Şii-Sünni çatışma riskini içermesi Bölgedeki toplumsal hareketlerin İran muhalefetinin elini güçlendirmesi Suriye konusunda İran ve Türkiye’nin karşı karşıya gelme riski İran’ın kuşatılmışlık ve sıkışmışlık psikolojisinin azalacak olması

13 Dinlediğiniz İçin Teşekkürler...