KANSERDE BESLENME TEDAVİSİ

... konulu sunumlar: "KANSERDE BESLENME TEDAVİSİ"— Sunum transkripti:

1 KANSERDE BESLENME TEDAVİSİ
Zeynep Parlak Ahmet Sancak

2 BESLENME DURUMUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
Beslenme durumunun değerlendirilmesindeki amaç ; Beslenme desteğine ihtiyacı olan ve malnütrisyonlu hastaların belirlenmesi, Vücut kompozisyonlarının hem tüm vücut içeriği, hem de yağ içeriğinin değerlendirilmesi, Beslenme desteğinin etkinliğinin izlenmesidir Yıldırım T. Kanserli Çocuklarda Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi, Uzmanlık Tezi. İSTANBUL, 2004

3 Beslenme Durumunun Değerlendirilmesinde Kullanılan Parametreler
Antropometrik ölçümler Visseral protein durumu Hücresel immünite durumu Diyetle alınan miktar

4 Beslenme Desteğinde Amaç;
Hastanın ağırlık kaybını önlemek, Genel durumunun bozulmasını önlemek Malnütrisyonlu hastalarda hayati tehlike yaratabilecek komplikasyonların gelişmesini önlemektir. Başaran GA. Kanser Hastalarında Beslenme, Klinik Gelişim Dergisi, Sayı:17 , 24-32, 2004

5 Beslenme Desteğine Başlanması İçin Gerekli Kriterler :
Hastalık öncesi döneme göre %5’in kilo kaybı Boya göre kilo oranının %90’ın olması veya boya göre kilonun 10 persentilin altında olması Serum albumin düzeyinin 3.2 g/dl’in olması DKK yaşa ve cinse göre 5 persentilin olması 7 Yıldırım T. Kanserli Çocuklarda Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi, Uzmanlık Tezi. İSTANBUL, 2004

6 Hastalığın prognozu, evresi, tedaviye bağlı gelişen yan etkiler ve hastanın genel durumu göz önünde bulundurularak her hastaya özel bir beslenme programı oluşturulmalıdır. TPN EN

7 PROSURE (ABBOTT) FORTİCARE (NUTRİCİA)
Omega 3 ve antioksidantlarla zenginlerştirilmiş, vitamin E, vitamin C, folik asit, Mg, P ve Zn düzeyleri artırılmış FOS içerikli onkolojik hastaların ihtiyaçlarına göre hazırlanmış. FORTİCARE (NUTRİCİA) Yüksek dozda omega3 (EPA 5970mg/l, DHA 3000mg/l), yüksek eneji,yüksek protein Gluten ve laktoz içermez Onkoloji hastalarında kaşeksinin diyet yöntemi

8 IMPACT (ABBOTT) Arginin, omega3 ya. , RNA(diyet nükleotitleri) glutamin ve liflerle zenginleştirilmiş nutrisyonel olarak tam immünonutrisyon ürünüdür.

9 ALİTRAQ(ABBOLT) Alitraq nutrisyonel durumun idamesine yardımcı olur ve gastrointestinal sistemin beslenmesi ve katabolik disfonksiyon esnasında gerekli seviyelerin temini için ilave glutamin içerir.

10 ENERJİ GEREKSİNMESİ Günlük enerji gereksinmesi (kkal/gün) =
BMR + aktivite faktörü + stres faktörü BMR(bazal metebolizma hızı) : Haris-Benedict Formülü: Cinsiyet, boy, vücut ağırlığı, yaş dikkate alınmaktadır.

11 Long formülü : Cinsiyet, ağırlık ve boy dikkate alınmaktadır.
Schofield Formülleri: Yaş,Cinsiyet Ve Ağırlığa Göre Schofield Formülleri Yaş, Cinsiyet, Ağırlık Ve Boya Göre Schofield Formülleri

12 STRES FAKTÖRÜ AKTİVİTE FAKTÖRÜ Konishi faktörleri Scrimshaw faktörleri
Kanser, kemoterapi,radyoterapi BMR * 1.35 AKTİVİTE FAKTÖRÜ Scrimshaw faktörleri

13 Pratik olarak kanser hastalarının beslenmesinde hastalığın seyrine, cinsine, vücut yapısına ve harcamalarına göre günde aldığı enerjiye kkal ek yapılması uygundur.

14 Hastanın Adı:. D. U. Doğum Tarihi:. 1984(→23) Medeni Hali:
Hastanın Adı: D. U. Doğum Tarihi: 1984(→23) Medeni Hali: Evli, 2çocuklu Mesleği: Ev hanımı Yaşadığı yer: Samsun Yatırıldığı Klinik: Hematoloji Onkoloji Tanı: AML-M2

15 AGE=BMR+stres fak.+aktivite fak.
BMR için Schofield formülü BMR=14.8*A+487=1493 Stres için konishi faktör BMR*1.35 Aktivite için Scrimshaw faktör BMR%25 AGE=2373kalori

16 PROTEİN GEREKSİNMESİ Enerji/Azot Oranına Göre :
Total enerji/ azot = 350:1 – 100:1 Azot olmayan enerji/ nitrojen = 325:1 – 75: 1

17 Meme Kanserli Ve Sağlıklı Kişilerde Β-Karoten, A Vitamini Ve E Vitamini Düzeylerinin incelenmesi amacıyla (n=10) sağlıklı Yaş= (42.85 ± 8.58) n=23 Meme ca Yaş=32- 60 (44.06 ± 9.08)

18 Özden Y, ;Meme Kanserli Ve Sağlıklı Kişilerde Β-Karoten, A Vitamini Ve E Vitamini Düzeylerinin Üç Ayrı Parametresiz Test Aracılığıyla Karşılaştırılması; İstanbul Üniversitesi Çocuk Sağlığı Enstitüsü, 34390, Çapa, İstanbul. ,11 Mayıs 2004

19 Akciğer kanserli hastalarda serum askorbik asit düzeyinin araştırılması amacıyla yapılan bir çalışmada Akciğer ca. n=53 Erkek 47 Kadın 6 45-60yaş Kontrol grubu n=25, erkek20 kadın 5 57.7±7 52±5 (50-82) n=16 45-60yaş 52±5 n=37 60-80yaş 52±5

20 Serum Askorbik Asit Düzeyleri
Ayşenur ATAY*, Akciğer Kanserli Hastalarda Serum Askorbik Asit Düzeyinin Araştırılması; XVI. Ulusal Biyokimya Kongresi Ve II. Uluslar Arası Biyobilim Günleri ; Ekim 2000, İzmir

21 ENTERAL BESLENME Kanserli bir hastanın aldığı besinler enerji gereksinimini karşılamakta yetersiz kalıyorsa ve eğer gastrointestinal sistemi fonksiyonel ise, beslenme desteği için ilk tercih enteral yoldur. Yıldırım T. Kanserli Çocuklarda Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi, Uzmanlık Tezi. İSTANBUL, 2004

22 50 ca hastası 30-81 yaş 25denek Ensure 15gün 25kontrol normal
GIS kanserli hastalara ek olarak verilen solüsyonun antropometrik ölçümlerine, laboratuvar bulgularına ameliyat sonrası komplikasyonlar oranlarına etkisi 50 ca hastası 30-81 yaş 25denek Ensure 15gün 25kontrol normal diyetlerini

23 Ek beslenme yapılan denek grubundaki hastaların antropometrik ölçümleri ve laboratuar bulgularında artış kaydedilmiş ve gruplar arasındaki fark önemli bulunmuştur(p<0.05) Ek beslenme yapılan denek grubunda ameliyat sonrası komplikasyon oranı %2 olarak belirlenirken, kontrol grubundaki hastalarda %20 olarak bulunmuştur. Yılmaz Ü. ; Kanser Hastalarına Verilen Ek Enteral Beslenmenin Antropometrik Ölçümlere Laboratuar Değerlerine Ve Ameliyat Sonu Komplikasyonlara Etkisi; Beslenme Ve Diyetetik Programı Bilim Uzmanlığı Tezi; Ankara,1992

24 TOTAL PARANTERAL BESLENME
Sıvı ve enerji ihtiyacı yaşa, vücut ağırlığına göre ayarlanmalı, tümörün getirdiği ek gereksinim dikkate alınmalıdır. TPN içeriği % protein, % lipid ve % karbonhidrat içermelidir. Yıldırım T. Kanserli Çocuklarda Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi, Uzmanlık Tezi. İSTANBUL, 2004

25 Protein için sentetik aminoasit kaynağı
Karbonhidrat olarak da çoğunlukla glikoz Lipit kaynağı olarak %10’luk veya %20’lik lipit solüsyonları uygulanmaktadır. Yıldırım T. Kanserli Çocuklarda Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi, Uzmanlık Tezi. İSTANBUL, 2004

26 TPN ürünlerindeki yağ emülsiyonları; yağ asitlerinin gliserol ile birleşmesinden oluşan trigliseritleri içerir. Kullanılan ürünlerdeki trigliseritler uzun (LCT) veya orta zincirli (MCT) trigliseritlerdir. Gündoğdu H. Hastalıklara özel beslenme desteği. Enteral- Parenteral beslenme eğitim semineri. TDD yayınları, Çağın Matbaası, 8.baskı : Ankara 1995

27 Kanserli hastalarda yağ metabolizmasındaki bozukluğa bağlı olarak karnitin eksikliği görülmektedir. Ancak bu maddenin TPN solüsyonuna eklenmesi genellikle ihmal edilmektedir. Yıldırım T. Kanserli Çocuklarda Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi, Uzmanlık Tezi. İSTANBUL, 2004

28 TPN alan hastalara eser elementler ve vitaminler de eklenmelidir.
Günde 12.5 mg demir kayıpları karşılamak için gereklidir. Glikoz homeostazını sağlamak için insülin de düzenli olarak verilmelidir. Gündoğdu H. Hastalıklara özel beslenme desteği. Enteral- Parenteral beslenme eğitim semineri. TDD yayınları, Çağın Matbaası, 8.baskı : Ankara 1995

29 KANSER VE Ω-3 YAĞ ASİTLERİ
Balık yağlarının kanser hastaları üzerinde direkt tedavi edici etkisinden çok, hastalıktan korunma ve ağrıları dindirici etkisi görülmektedir. Bunun yanında kanserli hücrelerle mücadele etmede ω-3 yağ asitlerinin büyük etkisi vardır. Kaya Y, Balık Yağ Asitlerinin İnsan Sağlığı İçin Önemi. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi Cilt 21, Sayı (3-4): 365– 370, 2004

30 Balık yağlarının meme kanserinden korunmada da önemli etkisi vardır.
Yapılan çalışmalar kanda bulunan EPA ve DHA gibi balık yağlarının seviyesi ile prostat kanseri arasında bir ilişkinin olduğunu ortaya koymuştur. Balık yağlarının meme kanserinden korunmada da önemli etkisi vardır. Kaya Y, Balık Yağ Asitlerinin İnsan Sağlığı İçin Önemi. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi Cilt 21, Sayı (3-4): 365– 370, 2004

31 Ratlara farklı oranlarda ω-6/ω-3 yağ asiti içeren gıda verilmiş.
Karsinojen bir madde olan dietilnitrozamin (DEN) enjekte edilerek ve kısmi hepatotektomi uygulanarak karaciğer kanserinin uyarıldığı bir çalışmada Ratlara farklı oranlarda ω-6/ω-3 yağ asiti içeren gıda verilmiş. Atakişi E, Dietilnitrozamin Verilen Ratlarda Omega-3 YağAsitlerindenZengin Balık Yağının Koruyucu Rolünün Araştırılması. Türk Biyokimya Dergisi; 30 (4); ,2005

32 Çalışma sonunda balık yağındaki ω-3 yağ asitlerinin ratlarda karaciğer kanseri oluşum aşamasında lipid peroksidasyonunu düşürerek, mikrozomal membran stabilizasyonunu ve karaciğer mikrozomal monooksijenaz sistemini uyararak koruyucu bir rol oynayabileceği ileri sürülmüştür. Atakişi E, Dietilnitrozamin Verilen Ratlarda Omega-3 YağAsitlerindenZengin Balık Yağının Koruyucu Rolünün Araştırılması. Türk Biyokimya Dergisi; 30 (4); ,2005

33 ω-3-yağ asitleri ile ilgili olarak randomize klinik çalışmalarda elde edilen kanıtlar çelişkili olduğundan beslenme durumu veya fiziksel fonksiyonun iyileştiğine dair kesin bir sonuca ulaşılamamıştır. İlerlemiş kanserde ω-3 yağ asitlerinin sağ kalımı arttırması olası gözükmemektedir. Arends J. et al. ESPEN Enteral Beslenme Rehberleri: Cerrahi Dışı Onkoloji

34 Ağırlık, fonksiyon ve sağ kalımı değerlendiren plasebo kontrollü randomize bir çalışmada EPA’nın sağkalımı anlamlı düzeyde uzattığı gösterilmiştir ancak beslenme durumu üzerine etkilerine değinilmemiştir. Ancak başka hiçbir araştırma EPA’nın sağ kalım üzerindeki avantajından bahsetmemiştir Arends J. et al. ESPEN Enteral Beslenme Rehberleri: Cerrahi Dışı Onkoloji

35 Kısa süreli (<2 hafta) plasebo kontrollü bir çalışmada da kilo kaybeden 60 kanser hastası incelenmiş ve 1,8 g EPA/gün ile iştah, yorgunluk,bulantı, kendini iyi hissetme, beslenme durumu veya fonksiyon üzerine bir etki olmadığını göstermiştir. Arends J. et al. ESPEN Enteral Beslenme Rehberleri: Cerrahi Dışı Onkoloji

36 prebiyotikler Prebiyotikler kolondaki yararlı mikroflora (Lactobacillus, Bifidobacterium gibi) tarafından selektif olarak kullanılır iken toksin üreten Clostridium’lar, proteolitik Bacteriodes’ler ve toksijenik E. coli gibi potansiyel patojen mikroorganizmaların çoğalmasını engellemektedir1 Coşkun T. ; Fonksiyonel Besinlerin Sağlığımız Üzerine Etkileri Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Dergisi 2005; 48: 69-84

37 Prebiytiklerin yararlı etkileri
- Mikrofloranın kompozisyonunu ve aktivitesini olumlu yönde etkiler - Bağırsak hareketlerini düzenler - Minerallerin (Ca ve Mg gibi) emilimini ve biyoyararlarını artırır. - Kan kolesterol ve trigliserid düzeylerini olumlu yönde düzenler Coşkun T. ; Fonksiyonel Besinlerin Sağlığımız Üzerine Etkileri Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Dergisi 2005; 48: 69-84

38 - Kolon kanser geliflim riskini azaltır
-Patojen mikroorganizmaların çoğalmasını önleyerek intestinal ve ekstraintestinal enfeksiyonu gelişme riskini azaltır - Konaçının immün sistemini güçlendirir1 Coşkun T. ; Fonksiyonel Besinlerin Sağlığımız Üzerine Etkileri Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Dergisi 2005; 48: 69-84

39 GİS motilitesinin düzenlenmesinin yanı sıra, mukozanın kan akımını artırarak, kolon epiteli üzerinde trofik etki göstermektedirler. Günde 4-10 gram fruktooligosakkarit alındığında bifidojenik etki göstermektedir. İnanç N. , Şahin H. , Çiçek Betül ; Probiyotiklerin Ve Prebiyotiklerin Sağlık Üzerine Etkileri; Erciyes Tıp Dergisi 27(3) , 2005

40 GLUTAMİN esansiyel olmayan (insan vücudu tarafından sentezlenebilen) bir amino asittir ve amino asit havuzunda en çok bulunan amino asittir. Yoshida S. ; Effects Of Glutamine Supplements And Radiochemotherapy on Systemic Immune and Gut BarrierFunction in Patients With Advanced Esophageal Cancer; Vol. 227 ; No. 4, ; 1998

41 Sağlıklı insanlar günlük diyetlerinde 5-10 gram glutamin almaktadırlar ve genellikle suplemente gerek duymamaktadırlar. Glutamin iskelet kasında, karaciğerde beyinde, akciğerde ve midede yüksek konsantrasyonlarda bulunmaktadır. Decker G. ; Glutamine: Indicated in Cancer Care ;Clinical Journal of Oncology Nursing: Volume 6: Number 2, March/ April 2002

42 bir takım sentez yolları için nitrojen verici
Glutamin ; bir takım sentez yolları için nitrojen verici asit baz dengesini düzenleyici nörotransimitterler için öncü ; lenfosit, makrofaj ve fibroblast gibi immün sistem hücreleri ve enterositler için öncelikli enerji kaynağıdır. Decker G. ; Glutamine: Indicated in Cancer Care ;Clinical Journal of Oncology Nursing: Volume 6: Number 2, March/ April 2002 Yoshida S. ; Effects Of Glutamine Supplements And Radiochemotherapy on Systemic Immune and Gut Barrier Function in Patients With Advanced Esophageal Cancer; Vol. 227 ; No. 4, ; 1998

43 Ayrıca Glutamin, barsak duvarının bütünlüğünün korunmasına yardımcı olarak, septisemi ve multiple organ yetmezliğine yol açabilecek bakteriyel translokasyonu önlemektedir. Öztürk M.E; Preoperatif Alanin – Glutaminden Zeginleştirilmiş Diyet’ in Elektif Kolon Anastomozu Üzerine Etkileri (Deneysel Çalışma); uzmanlık tezi; İstanbul-2004

44 Metabolik stres durumlarında katabolik koşullar sebebiyle hücre içi glutamin seviyesi %50 veya daha fazla azalmaktadır. Tümörün enerji kaynağı olarak glutamini kullanması sebebiyle kanser gelişmiş hastalarda glutamin tükenmektedir1. Decker G. ; Glutamine: Indicated in Cancer Care ;Clinical Journal of Oncology Nursing: Volume 6: Number 2, March/ April 2002

45 Glutamin supplementasyonu abdominal radyasyon sonrası iyileşmeyi ve sespsisde immün fonksiyonların artmasını hızlandırmaktadır 2. Ayrıca abdominal radyasyona maruz kalan ratlarda glutamin suplementasyonu mukozal ülserizasyonu engellemektedir. 1

46 Oral glikoz suplementinin lenfosit ve gis mukozasının fonksiyonlarını koruyabildiğini saptamak
RADYOKEMOTERAPİ ÖZOFAFUS CA 13HASTA 6KİŞİ Standart diyet 7KİŞİ 28gün boyunca 30g/gün glutamin

47 Radyokemoterapide oral glutamin suplementinin lenfositleri koruduğu ve barsak geçirgenliğini azalttığı belirtilmiştir. Yoshida S. ; Effects Of Glutamine Supplements And Radiochemotherapy on Systemic Immune and Gut Barrier Function in Patients With Advanced Esophageal Cancer; Vol. 227 ; No. 4, ; 1998

48 0.5g/kg/gün glutamin metabolik stres için yeterli miktardır.
Villus uzunluğu dikkate alınarak g/gün verilen parenteral glutaminin gastroduedonal mukoziti azalttığı saptanmıştır. Decker G. ; Glutamine: Indicated in Cancer Care ;Clinical Journal of Oncology Nursing: Volume 6: Number 2, March/ April 2002

49 Araştırmacılar kanser tadavisi boyunca glutaminin potansiyel yararlarının ümit verici ancak yetersiz olduğunu söylemektedirler. Kanser tedavisinde kullanılması için tesir mekanizmasının ve yararlarının doğrulanması gerekmektedir. Espen enteral Glutaminin enteral uygulanması yetersiz veri nedeniyle tavsiye edilmemektedir. Decker G. ; Glutamine: Indicated in Cancer Care ;Clinical Journal of Oncology Nursing: Volume 6: Number 2, March/ April 2002 Arends J. ;Espen Enteral Beslenme Rehberi: Cerrahi Dışı Onkoloji

50 Glutamin ile zenginleştirilmiş total parenteral beslenmede jejunal mukozanın ağırlığı, DNA ve nitrojen içeriği artar ve anlamlı olarak villoz atrofi azalır. Glutamin ilave edilmiş enteral diyet ile beslenenlerde metotreksata bağlı enterokolit daha hafif seyreder ve 5-florourasil kullanımı ile oluşan mukoza hasarı daha çabuk iyileşir. Öztürk M.E; Preoperatif Alanin – Glutaminden Zeginleştirilmiş Diyet’ in Elektif Kolon Anastomozu Üzerine Etkileri (Deneysel Çalışma); uzmanlık tezi; İstanbul-2004