GEBELİKTE GIDA TAKVİYELERİ «Ne Yersen Osundur»

... konulu sunumlar: "GEBELİKTE GIDA TAKVİYELERİ «Ne Yersen Osundur»"— Sunum transkripti:

1 GEBELİKTE GIDA TAKVİYELERİ «Ne Yersen Osundur»
Doç. Dr. Eray Çalışkan ‘Lotus Üreme Sağlığı Eğitim ve Danışmanlık Merkezi’

2 Anlatım Planı Beslenmenin epigenetik etkileri İyot
Folik asit – Vitamin B12 Vitamin D Docosahexaenoic asit (omega 3)

3 Giuseppe Arcimboldo (1527 – 1593) Milan-İtalya

4 ‘Doğal’ ne kadar donanımlı?

5 Epigenetik

6 Yiyeceklerin Epigenetik Etkileri
Besin İçerik Mekanizma Ceviz, fındık, Ay çekirdeği, Hamur mayası, Karaciğer Folik asit DNA Metilasyonu (Gen sezsizleştirme) Kabuklu deniz hayvanları, Süt, Biftek Vit B12 Susam, biber, ıspanak, yeşil yapraklı sebzeler, balık Methionin Soya yağı ve soya ürünleri, Tavuk, Dana, Yumurta sarısı Kolin, Genistein Diğer sebzeler, tam tahıllı ürünler Vit B6 Brokkoli Sulforafan Histon asetilasyonu (Gen aktivasyonu) Sarmısak Dialilsulfid

7 Agouti fareleri, Kanser ve Diabete meyilli
Agouti fareleri, Kanser ve Diabete meyilli. Annenin genistein ile beslenmesi. Genome Res, 2005; 15:

8 Javascript is required to show this page properly.
Click on image to magnify.         Maternal Genistein Nutr Rev, 2008, 66 Suupl1: 7-11

9 peroxisomal proliferator-activated receptor
Maternal mikrobesin azlığı (folik a, vit B12, Vit B6, çinko, selenyum), İzokalorik düşük proteinli diyet, Uterine arter ligasyonu, Stres PPARa peroxisomal proliferator-activated receptor Glukokortikoid reseptörü IGF2 IUGR Koroner arter hast Tip II DM İnme Hipertansiyon Ke, X., (2006) Physiol. Genomics, Desai, M., (1996) Br. J. Nutr., Bieswal, F., (2006) Obesity, Morris, T.J., (2009) PLoS ONE

10 İnsanda ? Hollanda da kıtlık döneminde doğan bireylerde maruziyet gebeliğin ilk yarısındaysa 60 yıl sonra bile IGF2 metilasyonunda azalma, Gambiada 6 ay kurak sezona denk gelen gebelik ve doğumlarda ileride çocuk ölümü, enfeksiyona yakalanma, genç adolesan ölümü daha fazla (İmmünolojik epigenetik) Heijmans, B.T et al. (2008) Proc. Natl Acad. Sci. Rayco-Solon, P., (2005) Am. J. Clin. Nutr.

11 Gebelikte Mikrobesin Takviyesi genetik ekspresyonu değiştirir mi?
14 vitamin ve minerals; Vitamin A (800 RE), Vitamin D (200 IU), Vitamin E (10 mg), Vitamin C (70 mg), Vitamin B1 (1.4 mg), Vitamin B2 (1.4 mg), Niacin (18 mg), Vitamin B6 (1.9 mg), Vitamin B12 (2.6 mg), Folic acid (400 mg), Iron (30 mg), Zinc (15 mg), Copper (2 mg), Selenium (65 g) and Iodine (150 mg)] veya plasebo Gebelikten önce başlayıp ortalama 9.5 hafta olunca da iki gruba sadece 60 mg of elemental demir veya 250 mg folat Multivitamin alan grupta kas, iskelet sistemi, kalp oluşumu, aterogenesis, beyin vaskülarizasyonu, immün cevap ile ilgili imprint gen bölgelerinde değişiklik var Erkek bebeklerin kordon kanında supplementasyon grubunda 966, kız çocuklarında 818 imprint gen metilasyonu plasebodan farklı Khulan B et al, Hum Mol Gen, 2012

12 İyot Amiral

13 Günlük İyot İhtiyacı Preterm bebeklerde >30 µg/kg/ gün
İlk altı aylık yenidoğanda <50 µg/kg/ gün Bebek iyot alımı anne sütüne bağımlı Erişkinlerde 150 µg/kg/ gün Gebelik ve laktasyonda µg/kg/ gün

14 Gebelikte ve Emzirmede İyot İhtiyacı.
Gebe olmayan/emzirmeyen kadınlara kıyasla iyot ihtiyacı yaklaşık olarak: hamilelerde 1.5 kat, emziren annelerde 2 kat artar İyot eksikliği en fazla gebelerde ve emziren annelerde belirgin olmakla beraber toplumda tüm yaş gruplarını etkileyen bir sağlkık sorunudur. Leung AM et al. Endocrinol Metab Clin North Am

15 İyot Eksikliği Tanımları
İyot düzeyi çocuk ve erişkinde, spot idrarda ≥ 100 µg/L normal 50-99 µg/L hafif yetersizlik 20-49 µg/L orta yetersizlik <20 µg/L ağır yetersizlik Dunn JT, UNICEF, WHO publication, 1990

16 İyot Eksikliği Tanımları
Yenidoğan spot idrarda normal iyot düzeyi >50 µg/L olmalı Yenidoğan doğumdan beş gün geçince spot idrarda ≥ 50 µg/L normal 31-49 µg/L hafif yetersizlik 15-30 µg/L orta yetersizlik <15 µg/L ağır yetersizlik Delange F, WHO publication, 1989

17 Türk Gıda Kodeksi 1998 tarih 23397 sayılı resmi gazete
Sofra tuzlarında 50-70mg/kg potasyum iyodür veya 25-40 mg/kg potasyum iyodat katılması zorunludur Üretimden tüketime kadar kayıp %50 düzeyinde, maliyetli olduğundan firmalar en az miktarı koyuyor

18 İyot ile ilgili bilgiler
Erişkinlerde günlük tolere edilebilen iyot miktarı en fazla 1100 µg 1gr tuzda ortalama iyot miktarı µg İyot miktarı markaya göre değişiyor En iyisi potasyum iyodat şeklinde tuz katkısı

19 TNSA verileri İyotlu tuz kullanımı 2003 TNSA %70 2008 TNSA %85.3
2008 TNSA Kentte % ve kırda %71.5

20 Sağlık Bakanlığı Türkiye Prevelans Çalışması
İyot eksikliği %30.3 Trabzon %68.5 Malatya %46.5 Bayburt %44.3 Kastamonu %35.3

21 Tuzdaki İyotun Kaybı Yemek piştikten sonra ateşten indirilince tuz ilave edilmeli veya yerken ilave edilirse iyot kaybı en az olur. Kağıt kutu ambalajda nemsiz güneş görmeden saklanmalı yoksa 5 ay içinde potasyum %90 kayboluyor

22 İyot emilimini bozan yiyecekler
Lahana, karnabahar, bürüksel lahanası, şalgam, turp, soya fasulyesi, soya unu, soya yağı, çam fıstığı, yer fıstığı, çilek, şeftali, ıspanak, tatlı patates, armut, yaban turpu (hardal), keten tohumu gibi

23 Yenidoğan term ve pretermlerde tiroid ve iyot düzeyleri
Yenidoğan spot idrarda normal iyot düzeyi >50 µg/L olmalı İyot eksikliği olan preterm bebek oranı 13/30= %43 Okan F et al, Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni, 2009, 43(1): 20-26

24 Iodine Deficiency in Pregnancy and in women of reproductive age in Erzurum, Turkey
Non Pregnant women=39 Adequate n (%) Total ID n (%) Mild ID n (%) Moderate ID n (%) Severe ID n (%) 32 (82.0) (18.0) 4 (10.3) (7.7) (0.0) Cetinkaya K, Turk J Med Sci, 2012; 42(4):

25 Kayseri’de Emziren Anne ve Yenidoğanların İyot ile Beslenme Durumu
İyotlu tuz kullanımı programı sonrası Table II. Nutritional iodine status of mothers and their neonates based on their urinary iodine contentration. Mothers (n=35) Neonates (n=35) Iodine status n % n % Normal Mild ID Moderate ID Severe ID % %54.3 İyotlu tuz kullanımına rağmen düzeyler halen yetersiz Budak N et al, Erciyes Tıp dergisi, 2009; 31(3):208-12

26 Iodine Deficiency in Pregnancy and in women of reproductive age in Erzurum, Turkey
Adequate n (%) Total ID n (%) n (%) n (%) <50 n (%) 1st trimester n = 30 5 (16.7) (83.3) (56.7) (23.3) (3.3) 2nd trimester n = 49 16 (32.6) (67.4) (40.8) (18.4) (8.2) 3rd trimester n = 34 10 (29.4) (70.6) (41.2) (23.5) (5.9) All pregnant patients n = 113 31 (27.4) (72.6) (45.1) (21.3) (6.2) Cetinkaya K, Turk J Med Sci, 2012; 42(4):

27 İyot Takviyesi Gebelikte günlük 100 µg/L iyot takviyesi ile median üriner Iyot 36 µg/L den µg/L ye çıkıyor Glinoer D et al, J Clin Endocr Metab, 1995; 80:258-69 Gebelikte günlük 200 µg/L iyot takviyesi ile median üriner Iyot 36 µg/L den µg/L ye çıkıyor Pedersen et al, J Clin Endocr Metab, 1995; 80:258-69

28

29 Toplumda İyot Eksikliği
Yaş grubu İyot Eksikliğinin Etkileri Tüm yaşlar Guatr Tiroit bezinin nükleer radyasyona duyarlılığının artması Fetus Düşük Ölü doğum Doğumsal anomaliler Perinatal mortalite Yenidoğan Bebek ölüm hızında artış Endemik kretenizm Çocuk ve Ergen Zihinsel işlev bozukluğu Fiziksel gelişimin gecikmesi Erişkin İş veriminin düşüklüğü Toksik nodüler guatr Hipotiroidizm İyot eksikliği, her yaş grubundaki insanları, dolayısıyla toplum sağlığını olumsuz etkilemektedir. Özellikle gebelik döneminde iyot eksikliği yaşayan anne adayları düşük veya ölü doğum riskine sahiptir. Laktasyon döneminde iyot eksikliği olan annelerin çocukları da zeka geriliği ve hipotiroidi riski altındadır. Genel olarak erişkinlerde iyot eksikliği, zihinsel işlev bozukluğunun yanısıra hipotiroidi gibi metabolik sorunlar ile iş veriminde düşme gibi olumsuzluklara neden olmaktadır. Nörolojik kretenizm mental gerilik Sağır dilsiz Spastik çocuk Miksödemli kretenizm Ağır hipotiroidizm Kısa boy Miksödem Kaba ve kuru cilt Kuru saçlar Atrofik tiroit Zimmermann MB. Endocrine Reviews 30: 376–408, 2009

30 İyot Eksikliğinde Maternal Fetal Sonuçlar
Paediatric and Perinatal Epidemiology, 2012, 26 (Suppl. 1), 108–117

31 İyot Eksikliğinde Maternal Fetal Sonuçlar
Paediatric and Perinatal Epidemiology, 2012, 26 (Suppl. 1), 108–117

32 Hafif İyot Yetersizliği Nörokognisyonu Olumsuz Etkiler
n=1040 (hamilelik döneminde iyot yetersizliği olan annelerin çocukları [UİK<150 mcg/L] vs olmayanların çocukları [UİK>150 mcg/L] ) t=9 yıl (çocuklar 8 yaşına varana dek) İyot yetersizliğinin hafif olduğu düşünülen ülkelerden İngiltere’de gebelik döneminde UİK<150mcg/L olan annelerin çcuklarının, olmayanlara kıyasla 9 yıllık uzun dönem takip çalışmasında nörokognisyon için parametreler seçilen sözel IQ, doğru okuma, okuduğunu anlama yönünden gerileme gösterdikleri belirlenmiştir. İyot yetersizliği olan annelerin çocukları uzun dönemde nörokognisyon skorlarında en düşük çeyrekte oldukları belirlenmiştir. Hafif iyot yetersizliği dahi çocukluk döneminde uzun dönemde nörokognisyon üzerinde olumsuz sonuçlara yol açmaktadır. Bath SC et al. Lancet 2013)

33 Hafif iyot yetersizliği nörokognisyonu olumsuz etkiler
n=228 (hamilelik döneminde iyot yetersizliği olan annelerin çocukları [UİK<150 mcg/L] vs olmayanların çocukları [UİK<150 mcg/L] ) t=9 yıl (çocuklar 8 yaşına varana dek) Nörokognisyonda gerileme (%) P=0.003 P=0.038 P=0.034 % İyot yetersizliği gelişmiş kabul edilen ülkelerde de çocuk gelişimini etkilemektedir. İyot yetersizliğinin hafif olduğu düşünülen ülkelerden Avustralya’da gebelik döneminde UİK<150mcg/L olan annelerin çcuklarının, olmayanlara kıyasla 9 yıllık uzun dönem takip çalışmasında nörokognisyon için parametreler seçilen heceleme, dilbilgisi kullanımı ve okuryazarlık yönünden gerileme gösterdikleri belkirlenmiştir. Hafif iyot yetersizliği dahi çocukluk döneminde uzun dönemde nörokognisyon üzerinde olumsuz sonuçlara yol açmaktadır. Heceleme Dilbilgisi Okuryazarlık IDD Newletter 2013 Pregnancy (Hynes,KY et al. J Clin Endocrinol Metab 2013; 98: 1954–1962)

34 IQ ilişkisi Zeka becerisinde ve kapasite kullanımında %10 düşüş yapar
UNICEF Global IQ puanını 12 puan düşürür Calaciura F et al, Clin Endocrinol, 1995;43:473-7.

35 İyot Eklenmesi DEĞİŞMEZ Troid hacmi Total T4 , TT4 Total T3, FT3 TSH
European Journal of Clinical Nutrition (2004) 58, 979–984

36 İyot Eklenmesi - Psikomotor Gelişme

37 Günlük İyot İhtiyacı

38 İyot Desteği Başta gebeler ve emziren annelerde olmak üzere iyot eksikliği dışarıdan iyot takviyesiyle giderilebilir. Tiroid Hastalıkları Tanı, Tedavi ve İzlem Kılavuzu © Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği 2012

39 ÖZET-İYOT DESTEĞİ 1 1,2 150 mcg/gün 150 mcg/gün 150 mcg/gün Tabloda gebeler için farklı koşullarda gerekli iyot takviyesi miktarları belirtilmektedir: Hafif-orta derece iyot eksikliği olan bölgede iyotlu tuz kullanan gebelerde: 100 mcg/gün Hafif-orta derece iyot eksikliği olan bölgede iyotlu tuz kullanımı kısıtlanan gebelerde: 200 mcg/gün Ciddi derece iyot eksikliği olan bölgede iyotlu tuz kullanan gebelerde: 200 mcg/gün Ciddi derece iyot eksikliği olan bölgede iyotlu tuz kullanımı kısıtlanan gebelerde: 300 mcg/gün 300 mcg/gün 1. Türkiye Klinikleri J Fam Med-Special Topics 2013;4:S1-S4. 2. UNICEF Report IDD Newsletter 2008; 30(4).

40 Folik asit Vit B12 Yaz

41 Folat (Vit B9) Yeşil yapraklı sebzeler, baklagiller, fındık ceviz, ıspanak ve narenciye Folik asit, folatın sentetik formudur ve biyoyararlanımı folattan %70 daha fazladır Pürin, timidin sentezinde yer alarak DNA sentezinde Amino asit metabolizmasında Metionin sentaz enzimi için vit B12 ile Homosisteinin sistatyona dönüşümünde görevli olan sistatyon sentetaz için B6 ile

42 Folik asit - NTD MTHFR 677 CT ; C'nin T'ye değişmesi enzim aktivitesinde %35 kadar azalma Anne bu gende homozigot mutasyona sahipse NTD riski iki kat, hem anne hem fetus homozigot ise NTD riski altı kat artar DNA hipometilasyonu, DNA'nın yapım ve onarım bozukluğuna

43 Folik Asit Dozu - NTD ACOG önerisi: Tüm gebelere 0.4 mg
Çin 250 bin kadın: =0.4 mg ile yüksek riskli bölgelerde %40 düşük riskli bölgelerde %85 korunma var Macaristan 0.8 mg ile 4156 gebede NTD yok NTD öyküsü olanlarda gebelikten 2 ay önce başlanan 4 veya 5 mg/gün folik asit ile tekrarlama yok. Kontrolde %4 tekrarlama var.

44 Folik asit diğer anomaliler
0.4 mg Folik asit İzole yarık dudak ve damak riskini azaltır (OR:0.61) İki çalışmada perikonsepsiyonel multivitamin ile kalp anomalilerinde %34-43 azalır En belirgin azalma VSD, konotrunkal defektler ve sendromik olmayan kalp defektlerinde

45 Folik asitin Diğer hastalıklar
Tip I DM Folik asit kullananlarda konjenital anomali yok Karbamazepin, fenobarbital, fenitoin ve primidon Folik asit ile konjenital anomali azalıyor Peri konsepsiyonel yüksek ateşli hastalık geçirenlerde folik asit koruyucu olabilir

46 Vit B12 - NTD NTD’li gebelerin serum Vit B12 düzeyleri kontrollerden anlamlı düşüktür Gebelik öncesi NTD riskini azaltmak için vit B12 düzeylerinin >300pg olması gerekir Tek başına folik asit yerine folik a ve multivitamin birlikte desteği ile NTD yanı sıra konjenital kalp defektleri de azalmaktadır

47 Diyet NTD ve KKH Titiz-Dikkatli Düşük kalorili Batı Tipi Batı Tipi
Meksika tipi Yoğurt, yağsız süt, tam tahıllı ekmek, katkılı tahıllar, balık, dengeli sebze meyve Batı tipiyle aynı kalorisi ve besin miktarı az Sebze meyve az, şarküteri ürünleri, patates, beyaz ekmek Sebze, meyve belirgin, acılı, sakatat, fasulye, dürüm ve avakado 1768 gr 1544 gr 2484 gr 2470 gr 1462 kcal 1409 kcal 1682 kcal 2043 kcal B carotene Düşük lifli Folat-folik a, B12 Düşük kolin Vit B12 Vit ADEK Yüksek kafein Düşük D ve E

48 Diyet NTD Folik a ve multivitamin eki alanlarda diyet grupları arasında NTD farkı yok Destek almayanlarda Meksika tipi OR: 1.58 ( ) Batı tipi OR:1.45 ( ) Düşük kalorili Batı tipi OR: 1.38 ( )

49 Diyet KKH Destek alsada Destek almayan
Batı tipinde TOF OR: 1.9 ( ) Destek almayan Batı tipinde VSD OR: 1.18 ( ) Batı tipinde Konotrunkal KKH OR: 1.22 ( ) Düşük kalorili Batı tipi VSD OR: 1.16 ( )

50 Diyet NTD ve KKH Folik asit ve Multivitamin desteği tüm diyet gruplarında NTD ve KKH riskini azaltıyor Akdeniz tipi diyet (Meyve, sebze, balık) NTD riskini 2.7 kat azaltıyor (OR:2.7 CI: ) Batı tipi diyet yarık damak dudak doğumlarını arttırıyor (OR: 1.9 CI: )

51 «Vitamin D» YAZ

52 Aktif D vitamininin etkileri VDR nakavt fare modelinden elde edilen bilgiler-JCEM 2008
Klasik 1,25 dihidroksi vitamin D3 vitamin D reseptörüne(VDR) bağlanarak etkisini gösterir İntestinal kalsiyum emilimini arttırır PTH gen transkripsiyonunu inhibe eder Kemik matriks proteinlerinin ekspresyonunu düzenler Osteoklast farklılaşmasını “promote “eder. İskelet dışı VDR nakavt veya Vitamin D eksikliği durumunda immün sistem “gros” olarak normal, fakat tetik çekici faktörlerin varlığında Tip 1 diyabet, inflamatuar barsak hastalığı gibi otoimmün hastalık riski artıyor. VDR nakavt farelerde spontan kanser oluşumunda artma yok fakat oncogen ve kemokarsinoljenlerin kolaylaştırdığı tümörlere eğilim var. Bu farelerde ayrıca renin yüksek hipertansiyon kardiyak hipertrofi ve tromboz eğiliminde artış söz konusu

53 Vitamin D: “Popüler” vitamin
Otizm Obezite Kanser Diyabet Yaşlanma Multiple Skleroz Osteoporoz Rutin izlemde 25-OHD bakılma sıklığı artıyor D vitamini “reklamları” ve kullanımında belirgin artış var After calcitriol stimulation, we identified 2776 genomic positions occupied by the VDR and 229 genes with significant changes in expression in response to vitamin D.

54

55

56

57 Sağlık Bakanlığı Türkiye’de 6-17 Aylık Çocuklarda ve Annelerinde Hemoglobin Ferritin D -Vitamini Düzeyi ve Demir Eksikliği Anemisi Durum Belirleme Yürütülen Programların Değerlendirilmesi Araştırması-2011

58 Gebelik döneminde D vitamini desteği neden gerekli?
D vitamini eksikliğinin perinatal/neonatal etkileri Neonatal hipokalsemi Hipokalsemik nöbet İnfantil rikets SGA Düşük KMD Geniş fontanel Geç dönem T1D allerjik hst bipolar boz D vitamini eksikliğinin maternal etkileri Preeklampsi Yetersiz tartı artışı Kemik kütlesinde kayıp Subklinik myopati Yüksek PTH düzeyleri

59 D vitamini eksikliğinin anne ve bebek üzerine etkileri

60 Gebelik döneminde D vitamini desteği neden gerekli?
Anne ve fetus/yenidoğan 25OHD düzeyleri yakın ilişkili Yenidoğanlarda düşük 25OHD düzeyi için en önemli risk faktörü anne 25OHD düzeyinin<10 ng/ml olması ( (OR = 15.2, p = 0.02) Ülkemizde maternal D vitamini eksikliği/ yetersizliği sık 25OHD<10ng/ml (eksiklik) oranı % 46-80 Pehlivan İ, Turk J Med Sci 2002; Alagol F, J Endocrinol Invest 2000; Andıran N, Nutrition 2002

61 Anne ve bebeklerde D vitamini durumu-2005
Ankara Tıp Fakültesi Pediatri 70 anne, 70 bebek(kord kanı) ve kontrol grubu olarak 104 kadın (20-35 yaş) da 25-OHD ölçüldü Annelerin % 27’sinde, bebeklerin % 64,3’ünde 25OHD< 10 ng/ml Ergur AT, J Clin Res Ped Endo 2009;1:

62 Maternal D vitamini yetersizliği için risk faktörleri
Düşük sosyoekonomik düzey Düşük eğitim düzeyi Örtünme Menapoz öncesi 48 kadında serum 25OHD düzeyi ve örtünme arasındaki ilişki Alagol F, et al J Endocrinol Invest 2000, 23:173-7 62

63 Gebelik döneminde D vitamini dozu
Institute of Medicine (IOM) önerisi RDA: 600 IU/Gün; UL: IU/Gün Kanada’da özellikle kış aylarında IU D vitamini öneriliyor Bazı araştırıcıların önerisi IU/gün Risk altındaki toplumlar için önerilen doz 2000 IU/gün S.B. Programı: 1200 IU/gün Vitamin D supplementation: Recommendations for Canadian mothers and infants. Paediatr Child Health ;12(7):583-98 Wagner CL et al, Safety Considerations. LWPES Meeting May 2010 Sağlık Bakanlığı’nın bebeklere ücretsiz D vitamini desteği programı gebeleri de kapsayacak şekilde genişletildi (Mayıs 2011).Gebelik döneminde 3.aydan itibaren günde 1200 IU D vitamini desteği önerilmekte. Thandrayen K. Maternal vitamin D status:Implications for the development of infantile nutritional rickets. Endocrinol metab clin N AM (2010)

64

65

66 D VİTAMİNİ DESTEK DOZUNUN
ÜLKEMİZ KOŞULLARINDA GEBELİK DÖNEMİNDE D VİTAMİNİ DESTEK DOZUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ R.Gül Yeşiltepe Mutlu, Elif Özsu, Sibel Kalaça*, Ayşegül Yüksel, Filiz M. Çizmecioğlu, Şükrü Hatun Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrin ve Diyabet Bilim Dalı *Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD

67 Sonuçlar ve Gelecek İçin Öneriler
Bölgemizde gebeler arasında D vitamini yetersizliği/eksikliği çok sık görülen bir problemdir. Gebelik döneminde uygulanacak D vitamini desteği anne ve yeni doğanda yeterli D vitamini düzeyini sağlayabilmek için en az 2000 IU/gün olmalıdır.

68 Sonuçlar ve Gelecek İçin Öneriler
Günlük 2000 IU D vitamini dozu güvenli olup hastalarımızda herhangi bir yan etkiyle karşılaşılmamıştır. Ulusal programda önerilen 1200 IU dozunun ülkemiz koşullarında yeterliliğini değerlendirmek için daha geniş kapsamlı çalışmalara ihtiyaç vardır.

69 Gebelerde D vitamini destek programı: Bilim Kurulu Kararları-2010
Gebelik döneminin başından itibaren(veya ilk gebe muayesinden itibaren) bütün gebelere aile hekimleri veya ilgili diğer hekimler tarafından günde 1200 IU (9 damla) D vitamini ilaç olarak her gün önerilecektir. Bu uygulama doğum sonrası ilk 6 ay devam edecektir. D vitamin damlası ücretsiz olarak Gebeler, ek olarak önerilen D vitamin damlasının yanısıra önerilen multivitamin içerikli ilaçları kullanmaya devam edebileceklerdir.

70 DHA (ω 3) Su

71 DHA (omega 3) Uzun zincirli poliunsatüre yağ asitleri
Toll like res (TLR) aracılığıyla immün sistemi güçlendiriyor G protein ile ilişkili reseptör (GPR) B arrestini ikinci mesajcı kullanarak MAPK ı engelliyor Peroksizom proliferasyon aktive edilmiş reseptör gamma (PAPPR) ile NF kB yi inhibe ediyor

72 DHA ( omega 3) Hücre membran yapısına katılıp geçirgenliği attırıyor
Fosfotidiletanolamin (PE), PC, PS yapısına katılıp özellikle retina ve beyin gri cevherine yerleşiyor Sistemik inflamatuvar cevap 8 haftalık balık yağı kullanımıyla %77-81 azalıyor

73 DHA Embriyogenez Aktif transpor ile fetusa alınıyor
Üçüncü trimesterde birikim 67-75mg/gün Beynin %50-60’ı yağ asidi ve çoğu LCPUFA Bazal ganglionlar, merkez korteks, hipokampus, talamus gibi nörokognitif alanlarda Retinada özellikle bağlanıyor

74 DHA Klinik çalışmalar 1-2 gram dozlarında 37 haftadan önce doğum oranını azaltıyor Sitokin cevap azalıp enfeksiyona direnç artışı preterm doğum azalmasında etkili DHA desteği almayan annelerin sütünde günlük ancak 23mg var (ihtiyacın yarısından az) Özellikle preterm bebek lerin mamasına ve anneye DHA desteği beyin gelişimini arrttırıyor

75 Demir Toprak Ana

76 Demir Gebelikte 15. gebelik haftasından önce başlanmalı
Anneyi korur bebek ferritin düzeyleri etkilenmiyor Kordon klemplemesini 1-3 dk geciktirmek yenidoğanları 1 yıl anemiye karşı koruyor