2010-2011 ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ MEHMET AKİF KABAKÇI ÖZEL EĞİTİM ÖĞRETMENİ İLETİŞİM: 0 543 254 43 67

... konulu sunumlar: "2010-2011 ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ MEHMET AKİF KABAKÇI ÖZEL EĞİTİM ÖĞRETMENİ İLETİŞİM: 0 543 254 43 67"— Sunum transkripti:

1 2010-2011 ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ MEHMET AKİF KABAKÇI ÖZEL EĞİTİM ÖĞRETMENİ İLETİŞİM: 0 543 254 43 67 mehmetakifkabakci@hotmail.com.tr www.musegitimuygulama.meb.k12.tr

2 ENGELLİĞİN OLUŞUM NEDENLERİ

3 1 – Doğum öncesi : KalıtımKalıtım Annenin yaşıAnnenin yaşı Annenin beslenmesiAnnenin beslenmesi Kullandığı ilaçlarKullandığı ilaçlar İçki, sigara, uyuşturucu gibi maddelerin kullanımıİçki, sigara, uyuşturucu gibi maddelerin kullanımı ZehirlenmelerZehirlenmeler Radyasyona maruz kalmaRadyasyona maruz kalma Psikolojik sorunlarPsikolojik sorunlar Annenin geçirdiği hastalıklar (ilk aylar)Annenin geçirdiği hastalıklar (ilk aylar) Kazalar, travmalarKazalar, travmalar Anne-bebek arasındaki kan uyuşmazlığıAnne-bebek arasındaki kan uyuşmazlığı Kromozom anomalileriKromozom anomalileri

4 2 – Doğum sırası : Erken – geç doğumErken – geç doğum Kordon dolanmasıKordon dolanması Güç ve riskli doğumGüç ve riskli doğum Vakum – forseps gibi aletlerin özellikle uzman olmayan kişilerce kullanılmasıVakum – forseps gibi aletlerin özellikle uzman olmayan kişilerce kullanılması Doğum sırası kazalarDoğum sırası kazalar

5 3 – Doğum sonrası : Enfeksiyona maruz kalmaEnfeksiyona maruz kalma Ateşli hastalıklar (menenjit, beyin iltihabı)Ateşli hastalıklar (menenjit, beyin iltihabı) Yanlış – geç müdahaleYanlış – geç müdahale Kazalar – travmalarKazalar – travmalar Beslenme bozuklukları (yetersiz ve dengesiz beslenme)Beslenme bozuklukları (yetersiz ve dengesiz beslenme) Fiziksel istismar ve ihmalFiziksel istismar ve ihmal

6 ZEKA SINIFLANDIRMA(MEB) Çok ağır (0-19)Çok ağır (0-19) Ağır (20-34)Ağır (20-34) Orta (35-49)Orta (35-49) Hafif (50-69)Hafif (50-69) Donuk (70-84)Donuk (70-84) Normal (85-109)Normal (85-109) Parlak (110-129)Parlak (110-129) Üstün (130 +)Üstün (130 +)

7 ZİHİNSEL ENGELLİLİK DURUMLARI VE NEDEN OLAN ETMENLER 1 – Hidrosefali : Beyin zarı ile kafatası arasında serebro spinal denilen sıvının fazlaca birikmesi durumudur. Beyinin gelişimine bu sıvının olumsuz etkisiyle zeka geriliği görülür. Beyin zarı ile kafatası arasında serebro spinal denilen sıvının fazlaca birikmesi durumudur. Beyinin gelişimine bu sıvının olumsuz etkisiyle zeka geriliği görülür.

8

9

10

11 2 – Mikrosefali : Kafatasının normalden küçük olma durumudur. Sebebi tam bilinmemekle birlikte kalıtsal yönünün olduğu söylenmektedir. Kafatasının normalden küçük olma durumudur. Sebebi tam bilinmemekle birlikte kalıtsal yönünün olduğu söylenmektedir.

12

13 3 – Fenilketanüri (PKU): Bir metabolizma bozukluğu sonucunda görülür. Vücutta biriken, dışarı atılamayan fenilasit beyinde birikir ve beyinin gelişmesini olumsuz etkiler. Bir metabolizma bozukluğu sonucunda görülür. Vücutta biriken, dışarı atılamayan fenilasit beyinde birikir ve beyinin gelişmesini olumsuz etkiler.

14 4 – Down sendromu (DS) : Kromozom anomalisidir. 23 çift kromozomun 46 olması yerine 47 olması durumunda ortaya çıkar. Belirgin fiziksel özellikleri : çekik gözlülük, kalın dudak, büyük dil, kısa parmaklar, kısa ve kalın boyun. Neşelidirler ve sosyal uyumları oldukça iyidir. Taklit becerileri oldukça gelişmiştir. Kromozom anomalisidir. 23 çift kromozomun 46 olması yerine 47 olması durumunda ortaya çıkar. Belirgin fiziksel özellikleri : çekik gözlülük, kalın dudak, büyük dil, kısa parmaklar, kısa ve kalın boyun. Neşelidirler ve sosyal uyumları oldukça iyidir. Taklit becerileri oldukça gelişmiştir.

15

16

17

18 5-CEREBRAL PALSY ( Beyin Felci-CP ) Beyin zedelenmesi yada beynin gelişimindebir anormallik sonucunda doğuştan ya da yaşamın ilk yıllarında meydana gelen bir durumdur.Çocuğun gelişimsel dönemde geçirdiği bir çok hastalık beyin gelişimini olumsuz yöne etkileyerek cp’ ye neden olabilir. Beyin zedelenmesi yada beynin gelişimindebir anormallik sonucunda doğuştan ya da yaşamın ilk yıllarında meydana gelen bir durumdur.Çocuğun gelişimsel dönemde geçirdiği bir çok hastalık beyin gelişimini olumsuz yöne etkileyerek cp’ ye neden olabilir.

19 CP-Özellikleri –Hareket ile ilgili bozukluklar ve kasılmalar –El-göz ayak koordinasyon bozukluğu –Aşırı kas zayıflığı –Denge bozukluğu –Nöbetler –Zihinsel problemler –Algı ve duyu bozukluğu –İşitme konuşma görme problemleri –Öğrenme güçlüğü –Dikkat dağınıklığı görülebilir

20 6-Otistik spektrum bozukluğu Otistik birey sosyal etkileşim, sözel ve sözel olmayan iletişim, ilgi ve etkinliklerdeki sınırlılığı erken çocukluk döneminde ortaya çıkan ve bu özellikleri nedeniyle özel eğitim ile destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi ifade eder.(meb,2006)

21 ÖZELLİKLERİ 1. Sosyal etkileşimde yetersizlik. 2.Göz kontağında sınırlılık. 3.Ortak ilgide sınırlılık. 4.Başkalarının yaptığını ilgisizlik 5.Diğer çocuklarla etkileşimde isteksizlik 6.Yalnızlığa yönelme 7.Başkalarının duygularını anlamada yetersizlik. BEŞ ALT GRUBA AYRILIR :

22 1.OTİZM En temel alt gruptur. Üç yaştan önce başladığı kabul edilmektedir. a)Sosyal etkileşimde önemli yetersizlik. b)İletişim ve oyunda önemli yetersizlik c)Çeşitli takıntılarla kendini gösterir.

23 2.Asperger sendromu Sosyal etkileşimde yetersizlik ve çeşitli takıntılar ancak otizmden farklı olarak a)Dil ve zihin gelişiminde gerilik yoktur b)Sözcük dağarcığı ve dilbilgisi iyidir. c)Görsel-algısal ve görsel-devinsel işlevlerde yetersizlik.

24 3. Çocukluk Disintegratif Bozukluğu Sosyal rastlanan bir otistik spektrum bozukluğudur. Yaşamlarının en az ilk iki yılında normal gelişim gösterilir.Bozukluğun başlamasıyla daha önce kazanılan beceriler yitirilir. Çoğunun zihinsel becerileri ileri derecede zihin özürlü düzeyine geriler.

25 4.Rett Sendromu En az beş ay normal gelişim gösteren çocuklarda görülür. Ve yalnızca kızlarda ortaya çıkan genetik bir otistik spektrum bozukluğudur. Sendromun başlamasıyla baş büyümesi yavaşlar el becerileri yitirilir, takıntılı el hareketleri başlar genetik temel belirlenmiş tek otistik spektrum bozukluğudur.

26 5.Atipik Otizm Genellikle otizm için belirlenen üç alanlardan yalnızca birinde yetersizlik olma durumu.Hafif otistik belirtiler kuşkulu otizm durumudur.

27 Özellikler % 10’ unda üstün yetenekli % 80’ inde zeka geriliği Sorulara cevap vermeme Konuşma monoton Ayrıntıya dikkat Değişikliğe aşırı tepki Espiri mecazdan anlamazlar Ekolali konuşma

28

29 7-DEHB Yaşına ve gelişim seviyesine uygun olmayan dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik, hiperaktivite ve dürtüsellik belirtilerini en az iki ortamda ve altı ay süreyle gösteren, bu özellikleri yedi yaşından önce ortaya çıkan, özel eğitim ve destek eğitim hizmetlerine ihtiyacı olan bireye denir. Üç temel anlamda problem: a)Dikkat süresi kısalığı b)Kendini kontrol etmede güçlük çekme c)Davranışlarda ya da düşüncelerde ataklık ve huzursuzluk

30 KARŞILAŞTIRMASI Hiperaktivite: Bir motor takılmış gibi sürekli hareket Yanındakiyle sürekli konuşma Davranış keyfi ve amaçsız.Davranış keyfi ve amaçsız. Tepkilerini kontrol altına almalılar ve kontrolsüz hareketlilikTepkilerini kontrol altına almalılar ve kontrolsüz hareketlilik Ortam sınırlayıcı dikkatini yoğunlaştırmak gerekiyorsa hareketlilik artar.Ortam sınırlayıcı dikkatini yoğunlaştırmak gerekiyorsa hareketlilik artar. Aşırı hareketli çocuklar heyecan verici ortamlarda sakinleşir normal durumlarda hareketlilik artar.Aşırı hareketli çocuklar heyecan verici ortamlarda sakinleşir normal durumlarda hareketlilik artar. Hareketlilik: Davranış uyumlu ve devamlı nitelikte.Davranış uyumlu ve devamlı nitelikte. Hareketlilik belli bir amaca yönelikHareketlilik belli bir amaca yönelik Ortam sınırlayıcı ve dikkatini yoğunlaştırmak gerekiyorsa hareket azalır.Ortam sınırlayıcı ve dikkatini yoğunlaştırmak gerekiyorsa hareket azalır. Hareketlilik ortama göre stresli durumlarda hareketlilik artar.Hareketlilik ortama göre stresli durumlarda hareketlilik artar.

31 (Dikkat Eksikliği Bozukluğu) Temel Özellikler Dikkatsizlik: Yönergeleri takip etmede güçlük Ders dinlerken başka bir yerde gibi Dikkati bir noktaya toplamada zorluk Dış uyaranlarla dikkatin kolay dağılması Unutkanlık Eşyalarını sık kaybetme Sık hayallere dalma

32 DEHB Eşlik Eden Davranış Özellikleri Düzensizlik.Düzensizlik. Sosyal becerilerde yetersizlik (istenmediğinde acı çeker, kurallara uyum sağlayarak oynayamaz.Sosyal becerilerde yetersizlik (istenmediğinde acı çeker, kurallara uyum sağlayarak oynayamaz. Saldırgan davranışlarSaldırgan davranışlar Olumsuz bellik algısı:Olumsuz bellik algısı: Başarısız olacağı kaygısıyla etkinliğe katılmama İşi uğraşmadan bırakma Kendini yetersiz hissetme.

33 Limitleri zorlamayı sever.Limitleri zorlamayı sever.Dalgınlık: Zaman zaman uykuya dalmaZaman zaman uykuya dalma Aynı anda iki işi yapmada sorunAynı anda iki işi yapmada sorun Bir kulaktan girer diğerinden çıkar.Bir kulaktan girer diğerinden çıkar. İpuçlarını yorumlamakta zorlanıyor.İpuçlarını yorumlamakta zorlanıyor. Aynı konuda çok soru sorar.Aynı konuda çok soru sorar. Aklına geleni yapmadan duramaz.Aklına geleni yapmadan duramaz. TutarsızlıkTutarsızlık Koordinasyon güçlüğü: Yazısı kötüYazısı kötü Sık sık sakarlık yaparSık sık sakarlık yapar

34 DEHB NEDENLERİ Beyin zedelenmesiBeyin zedelenmesi GenetikGenetik Beyindeki yapısal ve işlevsel anormallik.Beyindeki yapısal ve işlevsel anormallik. Biyokimyasal değişimler.Biyokimyasal değişimler. Merkezi sinir sisteminde ki yapısal- işlevsel bozuklukMerkezi sinir sisteminde ki yapısal- işlevsel bozukluk Olumsuz yaşam şartlarıOlumsuz yaşam şartları Aşırı beklentiAşırı beklenti

35 Görülme Sıklığı: % 3-5 Erkeklerde 2-3 kat daha fazla

36 8.KONUŞMA BOZUKLUĞU Konuşma Bozukluğu: Konuşmanın anlaşılır şekilde olmamasıKonuşmanın anlaşılır şekilde olmaması Konuşmanın duyulmasında yetersizlik olmasıKonuşmanın duyulmasında yetersizlik olması Sesin bozuk ve tırmalayıcı olmasıSesin bozuk ve tırmalayıcı olması Ses ritminin bozuk olmasıSes ritminin bozuk olması Dil yönünden kelime dağarcığı gramer yetersizliğiDil yönünden kelime dağarcığı gramer yetersizliği Konuşmanın bireyin yaşına fiziksel yapısına uygun olmamasıKonuşmanın bireyin yaşına fiziksel yapısına uygun olmaması

37 Artikülasyon (Eklemleme) bozukluğu 1. Dilin seslerini doğru ve anlaşılır çıkaramaması birbirine ulayamamasıdır. 1. Dilin seslerini doğru ve anlaşılır çıkaramaması birbirine ulayamamasıdır.Türleri: Sesin düşmesi- atlanması (kap-apı, hava,ava, saat,sat)Sesin düşmesi- atlanması (kap-apı, hava,ava, saat,sat) Ses eklenmesi (saat, sahat, spor,sipor)Ses eklenmesi (saat, sahat, spor,sipor) Sesin değiştirilmesi (yüzük-yüsük)Sesin değiştirilmesi (yüzük-yüsük) Sesin bozulmasıSesin bozulması Nedenleri: Yapısal işlevsel bozukluk

38 2: Gecikmiş konuşma2: Gecikmiş konuşma Konuşmanın kısıtlı oluşuKonuşmanın kısıtlı oluşu Sözcük dağarcının yetersizliğiSözcük dağarcının yetersizliği Cümle kurmada güçlükCümle kurmada güçlük Sözel dil kullanma yerine vücut dilini kullanmaSözel dil kullanma yerine vücut dilini kullanma

39 Nedenleri Zeka geriliğiZeka geriliği Sağlık durumuSağlık durumu İşitme kaybıİşitme kaybı Konuşma organlarının koordinasyonuKonuşma organlarının koordinasyonu Duygusal yapı ve aile çevresiDuygusal yapı ve aile çevresi

40 Kekemelerin Gerilimleri 1.Durumsal gerilim kürsüde konuşma 2.Sözcük yada ses gerilimi ( bazı sesleri çıkarma surunu) 3.Otorite gerilimi 4.Belirsizlik gerilimi 5.Fiziksel gerilimi 6.Dıştan gelen gerilim 7.Hız gerilimi

41 2-4 yaş kekemeliğin gerilimi 1.Travmatik yaşantı-korku 2.Aile içi sorunlar 3.Kayıp ve ayrılık 4.Hatalı anne ve baba tutumu

42 Kişilik Özellikleri Anneye aşırı bağlılık (sorunlar karşısında)Anneye aşırı bağlılık (sorunlar karşısında) Aşırı korkuAşırı korku Cezadan korkmaCezadan korkma Aşırı sinirlilik içine kapanıklılıkAşırı sinirlilik içine kapanıklılık KıskançlıkKıskançlık Çevrecilik telaşlı yapıÇevrecilik telaşlı yapı Kelime korkusuKelime korkusu Afetler yaşayacağını düşünmeAfetler yaşayacağını düşünme

43 KEKEMELİK Tekrarlamalar, duraklamalar, uzatmalar,ve bunlara eşlik eden jest ve mimikler ile konuşmanın engellenmesidir. Erkeklerde 3-4 kat daha fazla görülmektedir.

44 Neden Genetik.Genetik. Ateşli hastalık.Ateşli hastalık. Doğum travmalarıDoğum travmaları Olumsuz tutumlarOlumsuz tutumlar Kardeş doğumuKardeş doğumu Şok yaşamaŞok yaşama Okula başlama okul sorunlarıOkula başlama okul sorunları Obresif kişilikler.Obresif kişilikler.

45 Dönemleri Birincil dönem: 3-5 yaş farkında değil İkincil dönem: Devinim, vücut dilinin eklenmesiyle farkındalık ve kaçma oluşur.

46 9.ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ Zekası normal yada normal üstü olan herhangi bir duygusal, nörolojik, fiziksel, ruhsal özrü olmayan okuma yazma, matematik, kendini ifade etme, düşünme zaman ve mekanda yönelme alanlarından biri veya birkaçında yetersizliğe yol açan bir bozukluktur. Zekası normal yada normal üstü olan herhangi bir duygusal, nörolojik, fiziksel, ruhsal özrü olmayan okuma yazma, matematik, kendini ifade etme, düşünme zaman ve mekanda yönelme alanlarından biri veya birkaçında yetersizliğe yol açan bir bozukluktur.

47 Beynin sağ yada sol yarım kürelerinin gelişmediği veya az geliştiği ince ve dar olduğu görülür. Nedenleri kesin olamamakla beraber Düşük kilolu doğumlarDüşük kilolu doğumlar Doğum öncesi ve sonrası yaşanan sorunlarDoğum öncesi ve sonrası yaşanan sorunlar Dikkat eksikliği bozukluklarıDikkat eksikliği bozuklukları Yeme alışkanlıklarıYeme alışkanlıkları Görsel işitsel algısal sorunların özel öğrenme güçlüğü ile ilişkili olduğu var sayılır.Görsel işitsel algısal sorunların özel öğrenme güçlüğü ile ilişkili olduğu var sayılır.

48 Beynin hatalı işleyişiBeynin hatalı işleyişi Biyokimyasal bozukluklarBiyokimyasal bozukluklar KalıtımKalıtım Çevresel etmenlerÇevresel etmenler

49 GÖRÜLEN ÖZELLİKLERİ Çalışma becerilerini kullanma yetersizliğiÇalışma becerilerini kullanma yetersizliği Algısal bozuklukAlgısal bozukluk Algısal devimsel ve genel eşgüdüm problemleriAlgısal devimsel ve genel eşgüdüm problemleri Dikkat bozukluğu ve aşırı hareketlilik.Dikkat bozukluğu ve aşırı hareketlilik. Düşünme ve bellek problemleriDüşünme ve bellek problemleri Sosyal uyumSosyal uyum Oran % 2 % 3Oran % 2 % 3

50 ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ Okul Öncesi dönemde: Konuşmada gecikme görülebilir.Konuşmada gecikme görülebilir. Birbirine yakın heceli kelimelerde sesler karıştırılır (su, bu)Birbirine yakın heceli kelimelerde sesler karıştırılır (su, bu) Ayakkabılarını bağlamada başarısızlık yaşanır.Ayakkabılarını bağlamada başarısızlık yaşanır. Sağ-sol karıştırılır.Sağ-sol karıştırılır.

51 Kullanılacak el konusunda bir seçim yapılamaz.Kullanılacak el konusunda bir seçim yapılamaz. Alfabedeki ses ve harflerin öğrenilmesinde zorluk yaşanır.Alfabedeki ses ve harflerin öğrenilmesinde zorluk yaşanır. Zaman ve yön kavramları birbirine karıştırılır.Zaman ve yön kavramları birbirine karıştırılır.

52 Okul Döneminde Okuma geç ve zor öğrenilir.Okuma geç ve zor öğrenilir. Yavaş ve hatalı okunur.Yavaş ve hatalı okunur. Yazı bozuklukları çok görülür.Yazı bozuklukları çok görülür. Matematikte güçlük çekilir.Matematikte güçlük çekilir. Çarpım tablosunu öğrenmeme görülürÇarpım tablosunu öğrenmeme görülür İmla ve noktalama hataları görülür.İmla ve noktalama hataları görülür. D, b / p, b harfleri karıştırılır.D, b / p, b harfleri karıştırılır.

53 Okuduğunu anlamada sorun yaşanır.Okuduğunu anlamada sorun yaşanır. Okurken sık sık harfler karıştırılır ( dağ yerine bağ sal yerine şal)Okurken sık sık harfler karıştırılır ( dağ yerine bağ sal yerine şal) Harflerin sırası karıştırılır.( kız, zık, ızk )Harflerin sırası karıştırılır.( kız, zık, ızk ) Benzer kelimeler birbirine karıştırılır (incir, zincir, en, ne )Benzer kelimeler birbirine karıştırılır (incir, zincir, en, ne ) Ayna imaji ile ters olarak yazmaAyna imaji ile ters olarak yazma

54 Bazı kelimeler yanlış hecelenir hece atlanır heceler tersten okunur yazılır.Bazı kelimeler yanlış hecelenir hece atlanır heceler tersten okunur yazılır. Sesli okumalarda vurgulamalar inişli çıkışlı olur ve noktalama işaretleri görülmez.Sesli okumalarda vurgulamalar inişli çıkışlı olur ve noktalama işaretleri görülmez. Dil problemleri görülür.Dil problemleri görülür. Sayfa yanlış düzensiz kullanılır çizgiler arası yazma zorluğuSayfa yanlış düzensiz kullanılır çizgiler arası yazma zorluğu

55 Kelimeler birbirine bitişikKelimeler birbirine bitişik Yuvarlak ve düz çizgiden oluşan harfleri yazmada güçlükYuvarlak ve düz çizgiden oluşan harfleri yazmada güçlük Aşırı düzensizlikAşırı düzensizlik Dikkat dağınıklığı veya erken unutmaDikkat dağınıklığı veya erken unutma Geç ve yavaş yazılırGeç ve yavaş yazılır Özgüven yoksunluğu yaşanırÖzgüven yoksunluğu yaşanır Problem çözme becerilerinde gerilikProblem çözme becerilerinde gerilik

56 Yazılı sınavlarda sözlü sınavlara oranla daha başarısızlıkYazılı sınavlarda sözlü sınavlara oranla daha başarısızlık Zamanı kullanma kavrama ve söylemede zorlukZamanı kullanma kavrama ve söylemede zorluk Kurulan cümlelerin sonunu getirmede zorluk genelde kısa cümlelerKurulan cümlelerin sonunu getirmede zorluk genelde kısa cümleler Aşırı hareketli yada aksine çok durağan olabilir.Aşırı hareketli yada aksine çok durağan olabilir. Soyut kavramları algılamada zorlukSoyut kavramları algılamada zorluk

57 Organize etme sentez ve analizde güçlükOrganize etme sentez ve analizde güçlük Uyum sorunuUyum sorunu Görsel ve işitsel algıda yavaşlıkGörsel ve işitsel algıda yavaşlık Motor koordinasyon sorunlarıMotor koordinasyon sorunları

58 Özel Öğrenme Güçlüğü EğitimlerEğitimler 1: Eğitim yaklaşımları1: Eğitim yaklaşımları A:bilişsel süreçlerin öğretimi Örnek:okuma problemi görsel algı probleminden kaynaklanıyorsa önce görsel algı çalışmaları yapılmalıdır.

59 B:Çok duyuya dayalı öğretimB:Çok duyuya dayalı öğretim C: Bileşen davranış değiştirmeC: Bileşen davranış değiştirme D: Davranış değiştirmeD: Davranış değiştirme E: Yapılandırma ve uyaranların azalmasıE: Yapılandırma ve uyaranların azalması

60 Normal sınıfta özel öğrenim güçlüğü gösteren çocuğu yönetimiNormal sınıfta özel öğrenim güçlüğü gösteren çocuğu yönetimi 1: Öğrencinin düzeyine göre öğretim1: Öğrencinin düzeyine göre öğretim 2: Yönergelere açıkça yer verme2: Yönergelere açıkça yer verme 3: öğrencinin sınıfta yerleştirilmesi3: öğrencinin sınıfta yerleştirilmesi

61 ÜSTÜN YETENEKLİ ÇOCUKLAR Üstün yetenekli birey: Zekâ, yaratıcılık, sanat, spor, liderlik kapasitesi veya özel akademik alanlarda akranlarına göre yüksek düzeyde performans gösteren bireylerdir.Üstün yetenekli birey: Zekâ, yaratıcılık, sanat, spor, liderlik kapasitesi veya özel akademik alanlarda akranlarına göre yüksek düzeyde performans gösteren bireylerdir.