ENFORMASYON KURAMI VE SHANNON-WEAVER MODELİ AZİZ DEMİR

... konulu sunumlar: "ENFORMASYON KURAMI VE SHANNON-WEAVER MODELİ AZİZ DEMİR"— Sunum transkripti:

1 ENFORMASYON KURAMI VE SHANNON-WEAVER MODELİ AZİZ DEMİR

2 SUNUM İÇERİĞİ ENFORMASYON NEDİR? KURAMIN ORTAYA ÇIKIŞI
ENFORMASYON KURAMI NE İLE İLGİLENİR? KURAMIN ÖNCÜLERİ KURAM HAKKINDA KURAMIN SOMUTLAŞTIRILMASI KURAMDA ENFORMASYON, ENTROPİ VE GÜRÜLTÜ KAVRAMLARI ÜZERİNE BİR ÖRNEK KURAMIN KRİTİĞİ SONUÇ

3 ENFORMASYON NEDİR? Enformasyon kelimesi İngilizce "information" kelimesinden dilimize girmiş olup; danışma, tanıtma, bilgi, haber alma, haber verme, haberleşme gibi anlamlara gelmektedir. Enformasyon (malumat) en genel anlamda belirli ve görece dar kapsamlı bir konuya (bağlama) ilişkin, derlenmiş bilgi parçasıdır. Enformasyon belli bir alanda ve belli bir toplumda bilgi ve haberlerin yayılmasına olanak sağlayan araçların tümüne verilen addır.

4 KURAMIN ORTAYA ÇIKIŞI Enformasyon Teorisi (Bilgi Kuramı) 1940 ‘lı yıllarda telekomünikasyona bağlı problemlerin çözümü sırasında ortaya çıkmıştır. Bilgi kuramının amacı bilginin elde edilmesi, aktarılması, işlenmesi ve saklanmasına ilişkin kuralları incelemektir. Shannon’un Bell Telefon Laboratuvarı’nda çalışmasından dolayı, model ve kuramlarını iletişimin bu özel alanına uygulamıştır.

5 ENFORMASYON KURAMI NE İLE İLGİLENİR?
Enformasyon kuramı -en temelde- kaynağın ürettiği mesajın enformasyon miktarı, kanalın iletebileceği maksimum enformasyon miktarı, iletim sırasında oluşan hatanın düzeltilmesi ve daha verimli bir iletim için kodlama (ya da şifreleme) yapılması gibi konularla ilgilenir. Bilginin aktarılması sürecindeki rasgelelik olgusu bu süreçlerin incelenmesinde istatistiki yöntemlerin kullanılmasını kaçınılmaz kılmaktadır.

6 ENFORMASYON KURAMI NE İLE İLGİLENİR?
Temel olarak ele aldığı sorular: Hangi iletişim kanalı en fazla sinyali iletir? İletilen sinyalin ne kadarı ileticiden alıcıya giderken yolda gürültü nedeniyle yok olacaktır?

7 KURAMIN ÖNCÜLERİ Claude Elwood Shannon ( ) ve Dr. Warren Weaver (1894–1978) enformasyon teorisinin öncüleridir. Dr. Claude Shannon , Amerikalı ünlü bir matematikçi, kriptolog ve elektronik mühendisidir. Bilim dünyasında “enformasyon teorisinin babası” olarak bilinir. Dr. Warren Weaver aynı şekilde Amerikalı matematikçidir.

8 KURAMIN ÖNCÜLERİ Warren Weaver (1894–1978)
Claude Elwood Shannon ( ) Warren Weaver (1894–1978)

9 KURAM HAKKINDA Shannon-Weaver modeli, Enformasyon Teorisi veya Matematiksel İletişim Kuramı olarak da isimlendirilmektedir. Bu modeli, 1949 yılında Claude Elwood Shannon ( ) ve Warren Weaver ( ) ortaklaşa yaptıkları bir çalışmayla sunmuşlardır. Bu iki isim aslında matematik ve elektronik gibi alanlarda çalışma yapıyorlardı, ancak 2. Dünya Savaşı ve sonrasında yaptıkları çalışmalar, Kitle İletişimine yön verdi.

10 KURAM HAKKINDA

11 KURAMIN SOMUTLAŞTIRILMASI

12 KURAMIN SOMUTLAŞTIRILMASI
Bu modele göre, iletişim sistemini iki kişinin telefon aracılığı ile yaptığı bir konuşma olarak ele alırsak burada; konuşan insanenformasyon kaynağı telefon ahizesi  verici telefon kabloları  kanal cızırtı  gürültü konuşmanın ne kadar anlaşıldığı belirsizlik diğer taraftaki telefon kulaklığı  alıcı diğer taraftaki dinleyen insan  hedef olarak adlandırılır. 

13 KURAMDA ENFORMASYON KAVRAMI
Modeldeki kaynağın, gönderdiği enformasyon önemli bir kavramdır. Modele göre gönderilen bilginin içeriği önemli değildir. Önemli olan gönderebilecek seçenek ve bu seçeneklerin hedef tarafından çözümlenebilmesidir. Bunun için basit bir dil kullanılmalıdır. Günümüzde bilgisayar dilinde de kullanılan bit (binary digit) ikili karşıtlıklar olarak modelde kullanılır.

14 KURAMDA ENFORMASYON KAVRAMI
Teoriye göre, kaynaktaki p olasılıklı bir durumun ortaya çıkması (mesaj oluşumu) log2(1/p) lik bir enformasyon oluşumudur. Burada logaritma 2 tabanındadır ve bu taban sadece birim seçimi ile ilgilidir. Paranın yazı-tura gelme olasılığı ½ dir. log2(1/p)= log2(1/ ½ )= 1 bittir. Aynı şekilde sadece evetli hayırlı bir olasılık bütünü de düşünülebilir.

15 KURAMDA ENTROPİ KAVRAMI
Kaynağın entropisi, sahip olduğu durumların taşıdığı enformasyon miktarlarının ortalamasıdır. Entropi kavramı ile belirsizlik kavramı bu teoride aynı amaç için kullanılır, yani entropi yerine belirsizlik de denilebilir.

16 KURAMDA GÜRÜLTÜ KAVRAMI
Modelde önemli olan bir başka kavram ise gürültüdür. “Gürültü” iletişimin sağlıklı yapılıp yapılmadığına direkt etkisi olan herhangi bir istenmeyen sinyaldir. Örneğin, bir telefon cızırtısı, konuşmanın anlaşılmamasına veya yanlış anlaşılmasına neden olur. 

17 KURAMİN ÖNCÜL KOŞULU Shannon ve Weaver, mesajın kusursuz bir biçimde hedefe varmasının öncü koşul olduğunu söylerler. Onlara göre mesaj, hedefe doğru bir biçimde vardıysa sorun yok demektir. Bu teknik bakış açısı kitle iletişiminde bazı sorunlara yol açmaktadır.

18 BİR ÖRNEK Örneğin, bir TV dizisi düşünelim. Dizinin mükemmel bir teknikle, başarılı oyunculukla ve iyi bir senaryoyla çekildiğini varsayalım. Modele göre bu dizi, son model uydu sistemleriyle, hatasız ve kayıpsız bir görüntü kalitesiyle, izleyicilere ulaşsın. Hatta izleyiciler bunu son model televizyonlarında izlesinler.

19 BİR ÖRNEK Buraya kadar her şey Shannon-Weaver modeline göre kusursuzdur. Ancak dizide verilmek istenilen mesajlar, izleyiciye gerçekten ulaşmış mıdır? Daha da önemlisi izleyici bu diziyi gerçekten izlemiş midir? Her şey mükemmel de olsa modeldeki bu belirsizlik önemli bir sorun oluşturur.

20 MODELE BİR EKLEME: GERİ BESLEME(FEEDBACK)
Bu nedenle sonraki yıllarda Melvin DeFleur tarafından modele geri besleme(feedback) kavramı eklenmiştir. Bu yöntemle, hedefin mesajı doğru alıp almadığı test edilir. Bir geri bildirim metodu olan bu yöntem, kamuoyu araştırmaları ve anketler gibi doğrudan kaynak tarafından yapılabildiği gibi; hedefin; mektup, veya telefon gibi yöntemlerle elde edilebilir.

21 DEFLEUR’ÜN MODELE KATKISI:GERİBESLEME

22 KURAMIN KRİTİĞİ Görüldüğü gibi Shannon-Weaver modeli; iletişime, içerik anlamından çok teknik bir yöntem olarak bakar. Bu yapısı nedeniyle kitle iletişiminde her ne kadar öncüde olsa da yeni teorilerin geliştirilmesine engel olamamıştır.

23 KURAMIN KRİTİĞİ Ancak elektronik alanda, özellikle bilgisayar ve yazılım sistemlerinde oldukça önemli bir konumdadır. Tüm bunlara rağmen model, iletişim biliminin temellerini anlamak için oldukça gerekli bir sistemdir.

24 KURAMIN KRİTİĞİ Düz çizgisel iletişim modeli gönderen ile alanın rollerini sabitleştirir ve birbirinden ayırır. Bunu yaptığı içinde zaman zaman eleştirilmiştir. Denis Schramm bu konu hakkındaki fikirleri şöyledir:

25 KURAMIN KRİTİĞİ ‘’Aslında iletişim sürecini bir yerde başlayıp bir yerde biten bir süreç olarak düşünmek yanıltıcı olur. Gerçekte süreç sonsuzdur. Bizler küçük kumanda merkezleri gibi sonsuz sayıda enformasyon akımını ele alıp tekrar göndermekteyiz.’’

26 KURAMIN KRİTİĞİ Bu modelin eleştirilecek bir başka noktası modelin iletişimde eşitlik olduğu düşüncesini vermesidir. Özellikle iletişime ayrılan zaman ve güç iletişim kaynakları sözkonusu olduğunda iletişim aksine oldukça dengesizdir.

27 SONUÇ Model özellikle kişilerarası iletişimi açıklamada kullanışlı, fakat geri besleme tepkilerinin olmadığı veya çok az olduğu durumları açıklamaya yetersizdir. Kitle iletişimi buna örnek gösterilebilir.

28

29 TEŞEKKÜRLER 