BİLDİRİMİ ZORUNLU BULAŞICI HASTALIKLAR BİLDİRİM SİSTEMİ VE SORUNLAR

... konulu sunumlar: "BİLDİRİMİ ZORUNLU BULAŞICI HASTALIKLAR BİLDİRİM SİSTEMİ VE SORUNLAR"— Sunum transkripti:

1 BİLDİRİMİ ZORUNLU BULAŞICI HASTALIKLAR BİLDİRİM SİSTEMİ VE SORUNLAR
Dr. Vedat Buyurgan Sağlık Bakanlığı Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı Ekim 2007

2 Sunum İçeriği Bulaşıcı hastalıklar bildirim sistemi
Bulaşıcı hastalıklar bildirim sisteminin uygulamada görülen aksaklıkları ve sorunları

3 BÖLÜM 1: Standart Vaka Tanımları
BÖLÜM 2: Laboratuvar Rehberi

4 BULAŞICI HASTALIKLAR Standart Tanı ve Bildirim Sistemi....
/1534 tarih ve sayılı“Yeni bildirim sistemi yönergesi” hazırlandı /129 tarih ve sayılı “Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi” genelgesi yayınlandı. /25635 tarih ve sayılı “Resmi Gazete’de Tebliğ” olarak yayınlandı. 30 Mayıs 2007 tarih ve sayılı “Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyans Ve Kontrol Esasları Yönetmeliği” yayınlandı

5 BULAŞICI HASTALIKLAR Standart Tanı ve Bildirim Sistemi....
Bildirime esas bulaşıcı hastalıklar listesi güncellenmiştir. Hastalık sayısı 39’dan 51’e çıkartılmıştır. Hastalıkların bildirimine esas olacak standart tanı kriterleri oluşturulmuştur. Laboratuvarlar da bildirimde sorumluluğu olan Kurumlar arasına dahil oldu.

6 BULAŞICI HASTALIKLAR Standart Tanı ve Bildirim Sistemi....
Sağlık ocakları dışındaki sağlık kurumlarında bildirimden sorumlu bir kişi veya ünite bulundurulması öngörülmüştür. Bazı hastalıkların bildiriminde sentinal sürveyans sistemine geçildi. Hastalık bildirimlerinin yapılacağı kurumlar belirlendi Her bir hastalık için ihbar ve bildirimin nasıl yapılacağı belirlenmiştir.

7 BİLDİRİM ZORUNLU BULAŞICI HASTALIKLAR
GRUP A HASTALIKLAR ( 23 hastalık ) GRUP B HASTALIKLAR ( 4 hastalık ) GRUP C HASTALIKLAR (15 hastalık) GRUP D HASTALIKLAR (9 hastalık)

8 BİLDİRİM SİSTEMİNDE YER ALAN HASTALIKLAR
GRUP A GRUP B GRUP C GRUP D AIDS AKUT KANLI İSHAL BOĞMACA BRUSELLOZ DİFTERİ GONORE HIV ENFEKSİYONU KABAKULAK KIZAMIK KIZAMIKÇIK KOLERA KUDUZ/KUDUZ RİSKLİ TEMAS MENİNGOKOKSİK HAST. NEONATAL TETANOZ POLİOMİYELİT SİFİLİZ SITMA ŞARBON ŞARK ÇIBANI TETANOZ TİFO TÜBERKÜLOZ AKUT VİRAL HEPATİTLER AKUT HEMORAJİK ATEŞ CREUTZFELDT-JAKOB H. EKİNOKOKKOZ H. INFLUENZA Tip b (Hib) ENF. İNFLUENZA KALA-AZAR KONJENİTAL RUBELLA LEJYONER HASTALIĞI LEPRA LEPTOSPİROZ ŞİSTOZOMİYAZ TRAHOM TOKSOPLAZMOZ TULAREMİ CAMPYLOBACTER JEJUNI CHLAMYDIA TRACHOMATIS CRYPTOSPORIDIUM SP ENTAMOEBA HISTOLYTICA ENTEROHEMORAJİK E.COLI GIARDIA INTESTINALIS SALMONELLA SP. SHIGELLA SP. LISTERIA MONOCYTOGENES ÇİÇEK SARI HUMMA EPİDEMİK TİFÜS VEBA

9 Yataklı tedavi kurumları
YENİ SİSTEMDE YER ALAN HASTALIKLARIN BİLDİRİMİNDE KURUMLARIN ROLÜ GRUP A GRUP B GRUP C GRUP D Birinci basamak sağlık kurumları Yataklı tedavi kurumları Tüm sağlık kurumlar Yataklı tedavi kurumları seçilen etkenler için standart tekniklere göre tanı koyan Laboratuvarlar

10 GRUP A HASTALIKLAR Tüm sağlık kurumlar
Birinci basamak sağlık kurumları Yataklı tedavi kurumları Özel sağlık kuruluşları

11 Grup A Hastalıklarının Bildirim Sistemi Akışı
SB Devlet hastaneleri SB Eğitim hastaneleri Üniversite hastaneleri Belediye hastaneleri Diğer yataklı tedavi kurumları Kurumların sağlık üniteleri Özel Hekim Özel sağlık kurumları Form 014 Günlük Form 014 Sağlık ocakları İl Sağlık Müdürlüğü İlçe Grup Başkanlığı Form 014 Aylık Form 017 A Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Bulaşıcı ve Salgın hastalıklar Kontrolü Daire Başkanlığı Sıtma Savaş Daire Başkanlığı Verem Savaş Daire Başkanlığı Bilgi İşlem Daire Başkanlığı Aylık İl Sağlık Müdürlüğü Form 017 A

12 GRUP B HASTALIKLAR Tüm sağlık kurumlar

13 Grup B Hastalıkların Bildirim Sistemi Akışı
Sağlık ocakları Hemen telefon-faks-birebir Hemen telefon-faks-birebir Sağlık Bakanlığı Özel hekim Özel sağlık kurumları İl Sağlık Müdürlüğü Hemen telefon-faks-birebir Dünya Sağlık Örgütü Hemen telefon-faks-birebir SB Devlet hastaneleri SB Eğitim araştırma hastaneleri Üniversite hastaneleri Belediye hastaneleri Diğer yataklı tedavi kurumları

14 Yataklı tedavi kurumları
GRUP C HASTALIKLAR Yataklı tedavi kurumları

15 İlgili sağlık kuruluşları
Grup C Hastalıkların Bildirim Sistemi Akışı İlgili sağlık kuruluşları Form 014 Günlük Form 014 Günlük İlçe Grup Başkanlığı Form 014 Günlük İl Sağlık Müdürlüğü Form 017 C Aylık Sağlık Bakanlığı

16 GRUP D HASTALIKLAR seçilen etkenler için standart tekniklere göre tanı koyan Laboratuvarlar

17 İlgili sağlık kuruluşları Kurum istatistik sorumlusuna
Grup D Hastalıkların Bildirim Sistemi Akışı İlgili sağlık kuruluşları (Laboratuvarlar) Günlük Grup D enfeksiyon etkenleri bilgi fişi Kurum istatistik sorumlusuna Form 017 D + Grup D enfeksiyon etkenleri bilgi fişi Haftalık İlçe Grup Başkanlığı Form 017 D Aylık İl Sağlık Müdürlüğü Aylık Form 017 D Sağlık Bakanlığı

18 BİLDİRİM SİTEMİNİN UYGULAMASINDA
BULAŞICI HASTALIKLAR BİLDİRİM SİTEMİNİN UYGULAMASINDA YAPILAN HATALAR

19 FORM 014 Bilgiler okunabilecek nitelikte yazılmıyor. Formu gönderen kurumun adres bölümü tam doldurulmuyor Hastanın adresi tam doldurulmuyor. Teşhis bölümü doldurulmuyor.

20 BİLDİRİMİ ZORUNLU HASTALIKLAR FİŞİ (U.Hıfzıssıhha Kanunu Mad. 57-64)
Form No 014 BİLDİRİMİ ZORUNLU HASTALIKLAR FİŞİ (U.Hıfzıssıhha Kanunu Mad ) İlçe Grup Başkanlığına / İl Sağlık Müdürlüğüne GÖNDERENİN Adı Soyadı: Mesleği: Kurum Adresi: İş Adresi

21 Hastanın yattığı klinik adı/adresi
(Form 014 Arka Yüz) HASTANIN KİMLİK BİLGİLERİ HASTALIK DURUMU Cinsiyeti E € K € Hastalığın Adı T.C. Kimlik No Soyadı Adı Teşhisi Olası € Kesin € Baba Adı Başladığı Tarih Doğum Tarihi Mesleği Hastanın yattığı klinik adı/adresi ADRESİ: İli İlçesi Muhtarlığı Ölmüşse tarihi: Sokağı DÜŞÜNCELER: Ev No. Ev/Cep Tel:

22 2007 YILI VERİLERİ TSİM GİRDİLERİNDEN DEĞERLENDİRİLECEK
BİLDİRİMLER ARASI UYUMSUZLUK Formlarla gelen veriler ile TSİM verileri uyumlu değil. 2007 YILI VERİLERİ TSİM GİRDİLERİNDEN DEĞERLENDİRİLECEK

23 017 A VE TSİM VERİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI TÜRKİYE 2006

24 017 A VE TSİM VERİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI TÜRKİYE 2006

25 GONORE BİLDİRİMLERİ TÜRKİYE 2005 - 2006
2005 TSİM verilerinde; Kadın: 263 Erkek: 190

26 SİFİLİZ BİLDİRİMLERİ TÜRKİYE 2005 - 2006

27 BİLDİRİMLERİN GÖNDERİLME ZAMANI VE NİTELİĞİ
Veriler illerden Bakanlığa geç gelmektedir. Bu gecikmeler zamanında veri analizi yapılmasını güçleştirmektedir. Analizi yapabilmek için Bakanlıktan İller tek tek aranarak zaman kaybına neden olmakta.

28 Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü İstatistik ve Epidemiyoloji Daire Başkanlığı İstatistik Şubesi tarafından 19 Şubat 2007 tarih 2189 sayılı yazı; Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Türkiye istatistik sisteminde programlı bir döneme geçileceğini vurgulamaktadır. Bakanlığın temel veri kaynağı Temel Sağlık İstatistik Modülü (TSİM)’dir Geçmiş tarihli Formların TSİM girişleri 20 Nisan 2007 tarihinde kapatılacak ve bundan sonra bir önceki aya ait formlara bir sonraki ayın 20’sine kadar veri girişine izin verilecektir.

29 OLASI VE KESİN TANISI İSTENEN HASTALIKLARDA;
Olası Ve Kesin Arasında Ciddi Fark Olan İller Var. Olası Tanı Var, Kesin Tanı Sıfır. Kesin Tanı Var, Olası Tanı Sıfır

30 TİFO 2006 2005

31 TİFO KESİN/OLASI VAKA ORANLARI BÖLGELER/TÜRKİYE, 2005 - 2006

32 143 55 BRUSELLOZ Örnek 3 Olası Vaka Kesin Vaka 3 5 10 9 6 8 24 19 12
ay E K 1 - 4 yaş 3 5 5 - 9 yaş 10 9 yaş 6 yaş 8 24 yaş 19 yaş 12 yaş 14 65 + yaş 2 TOPLAM 49 94 T 143 BRUSELLOZ Örnek 4 Olası Vaka Kesin Vaka ay E K 1 - 4 yaş 5 - 9 yaş 1 yaş 4 5 yaş yaş 2 yaş 11 yaş 7 6 65 + yaş TOPLAM 25 30 T 55

33 Özellikle Tifo ve Brucella hastalıklarında vakaların büyük bir kısmı “olası vaka” olarak bildiriliyor. Sağlık ocağı ve hastaneler arasında olası vaka bildirme oranı aynıdır. Vakaların kesinleştirilememesinin gerekçesi hastanelerde kültür yapılamamasıdır. Gerekçe olarak zamanlarının ve olanaklarının az olduğu öne sürülmektedir.

34 Sağlık ocaklarından olası vakaları kesinleştirmek için bir üst kuruma sevkler az yapılmaktadır. Gerekçe olarak sevk sayısı artınca döner sermaye gelirlerinin düşmesi gösterilmektedir. Özel hekim ve özel sağlık kuruluşlarından bildirim yok denecek kadar azdır. Bazı illerde bulunan hıfzıssıhha bölge laboratuarlarının ortak çalışma yapmaktan kaçınması.

35 Bazı illerde bulunan hıfzıssıhha bölge laboratuarlarının ortak çalışma yapmaktan kaçınması.
Kesin tanı için gerekli olan metotları uygulamanın 2. basamakta bir külfet gibi görülmesi.

36 KUDUZ VE KUDUZ RİSKLİ TEMAS KARIŞTIRILIYOR.

37 440 KUDUZ Örnek 5 Olası Vaka Kesin Vaka 21 10 37 44 12 29 15 38 16 63
ay E K 1 - 4 yaş 21 10 5 - 9 yaş 37 yaş 44 12 yaş 29 15 yaş 38 16 yaş 63 yaş 43 65 + yaş 55 18 TOPLAM 293 147 T 440 KUDUZ RİSKLİ TEMAS Olası Vaka Kesin Vaka ay E K 1 - 4 yaş 5 - 9 yaş yaş yaş yaş yaş yaş 65 + yaş TOPLAM T

38 9 16 KUDUZ ÖLÜM 0 Örnek 8 Olası Vaka Kesin Vaka 1 2 4 3 5
ay E K 1 - 4 yaş 1 5 - 9 yaş yaş 2 yaş yaş yaş yaş 65 + yaş TOPLAM 4 3 5 T 9 KUDUZ RİSKLİ TEMAS Vaka Ölüm ay E K 1 - 4 yaş 1 5 - 9 yaş 3 yaş yaş yaş yaş yaş 65 + yaş TOPLAM 13 T 16

39 Akut Kanlı İshal bildirimleri fazla
Shıghella bildirimleri yok GAİTA KÜLTÜRÜ VE MİKROSKOBİK İNCELEME YAPILMIYOR MU?

40 AKUT KANLI İSHAL 2006

41 330 AKUT KANLI İSHAL SHIGELLA Örnek 9 3 5 4 12 17 23 220 11 1 2 62 268
ay E 3 K 5 1 - 4 yaş 4 5 - 9 yaş 12 17 yaş 23 220 yaş 11 yaş 1 2 yaş yaş 65 + yaş TOPLAM 62 268 T 330 SHIGELLA ay E K 1 - 4 yaş 5 - 9 yaş yaş yaş yaş yaş yaş 65 + yaş TOPLAM T

42 Ancak Entamoeba Histolytica bildirimlerinde laboratuvar araştırmaları dikkate alınırsa çok fazla olduğu görülmekte.

43 Hepatit B bildirimleri rehberde belirtilen standartlarda yapılmıyor.
Kronik Vakalar ve mükerrer vakaların bildirimleri yapılıyor.

44 Hepatit B bildirimleri;
Olası Vaka: Tanı için gerekli laboratuvar kriterlerinin araştırılamadığı veya tamamlanamadığı durumlarda; karaciğer fonksiyon testlerinde anormal değişikliklerle birlikte ve bu değişikliklerin başka nedenlerle açıklanamadığı durumlarda klinik ve geçiş uyumlu tüm vakalar “olası akut viral hepatit” olarak bildirilir. Kesin Vaka: Klinik tanımlama ile uyumlu, anti-HBcIgM ve/veya HBsAg pozitif bulunan vaka Hepatit B ve Hepatit C bildirimleri yalnızca akut dönemde tespit edilen vakalar için yapılacaktır. Kronik vakaların bildirimleri yapılmayacaktır.

45 Hepatit B bildirimlerinde sorunlar:
Kronik vakaların bildirimi yapılıyor. Birden fazla bildirimler var. Tanı gerekli kriterler kullanılmadan sadece klinik veya anemnez ile kesin tanı konuluyor Bildirimlerin doğruluk araştırması yapılmıyor. İsim var başka hiç bilgi yok. Adres bilgisi mevcut değil

46 Verilerin Kurumlardan Geldikten Sonra Bakanlığa Gönderilmeden Önce İncelenmesi Sağlıklı Bir Şekilde Yapılmıyor. ÖRNEK 1: BİLDİRİLEN HASTALIĞIN KESİN TANISININ KONULMASI İÇİN GEREKLİ LAB. İNCELEME YÖNTEMLERİNİN O KURUMDA VEYA O İLDE BULUNMAMASI. “CREUTZFELDT-JAKOB HASTALIĞI” ÖRNEK 2: ÜLKEDE ERADİKE EDİLMİŞ BİR HASTALIĞIN YANLIŞ OLARAK YAZILMASI. “POLİOMYELİT” ÖRNEK 3: DİFTERİ, KIZAMIK. BOĞMACA VE NEONATAL TETANOZ GİBİ PROGRAM UYGULANAN HASTALIKLARIN PROGRAMDA VE BİLDİRİM SİSTEMİNDE BULUNAN KRİTERLERİ DOĞRULANMADAN FORM 017’LERE İŞLENEREK BAKANLIĞA GÖNDERİLMESİ.

47 Bildirimlerin daha sonraki dönemlerde değiştirilmesi.
Bu değişikliğin bakanlığa hiç bildirilmemesi veya zamanında bildirilmemesi.

48 Eski vakaların bildirimi yapılıyor
SSPE Bildirimlerinde Eski vakaların bildirimi yapılıyor Hastalığın tanısının koyulduğu hastaneden İl Sağlık Müdürlüğüne yapılan bildirim esas alınmaktadır. Tekrar bildirimler fazla yapılıyor

49 SSPE VERİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI TÜRKİYE 2006

50 İl gezileri yapılırken sağlık ocaklarında bildirim sistemi rehberinin kullanılma sıklığının çok az olduğu görüldü. Bu durum bildirimlerin kalitesi konusunda ciddi sorunların olduğunu gösteriyor.

51 Örnek: Poliklinik defterlerine Bruselloz Ve Tifo olarak tanı yazılmış
Örnek: Poliklinik defterlerine Bruselloz Ve Tifo olarak tanı yazılmış. Olası/Kesin belirtilmemiş. Akut Kanlı İshal Tanısı bulunmamakta. Çünkü Sağlık Ocakları böyle bir bildirimin olduğunu bilmiyorlar

52 SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ ve SAĞLIK OCAKLARI TARTIŞMA GRUBU SUNUMU Nisan 2007/ANKARA

53 Yönetsel Sorunlar ve Çözüm Önerileri 1
Sorun; İl Sağlık Müdürlüklerinde Bulaşıcı Hastalıklar Şube Müdürlüğünün yetersiz olması Çözüm; İSM’nde Bulaşıcı Hastalıklar Şube Müdürlüğü altında “Yerel Epidemiyoloji ve Sürveyans Birimi”nin kurulması, görev tanımlarının yapılması; yalnızca belirlenen alanla ilgili çalışmaları yürütmesi

54 Yönetsel Sorunlar ve Çözüm Önerileri 2
Sorun; Bildirim sistemi sorumlularının; a. Standardizasyonun olmaması b. Görev tanımlarının olmaması c. Güncellenmemeleri d. Eğitim eksiklikleri

55 Yönetsel Sorunlar ve Çözüm Önerileri 2
Her kademede görevlendirilen bu sağlık personeli için net görev tanımları yapılmalıdır İstifa, tayin, emeklilik gibi nedenlerle görevden ayrılan bildirim sorumlularının yerine hemen yeni görevliler belirlenmeli ve liste güncellenmelidir Bakanlık desteği ile il düzeyinde İSM Bulaşıcı Hastalıklar Şubesinin koordinasyonunda bildirimden sorumlu olarak görevlendirilen hekim ve sağlık personeli hizmet içi eğitimden geçirilmelidir.

56 Yönetsel Sorunlar ve Çözüm Önerileri 3
Sorun; Her kademede denetim yetersizliği Çözüm; Denetimler için; bildirim yapılacak tüm sağlık kurum ve kuruluşlarında yapılacak denetimlerle ilgili prosedürleri içeren ve ülke genelinde uygulanabilir kontrol listeleri hazırlanmalı

57 Yönetsel Sorunlar ve Çözüm Önerileri 4
Filyasyon ekibinin ve uygulamasının standart olmaması Çözüm; Filyasyon standartlarının ortaya konması ve yayımlanması

58 Teknik Sorunlar ve Çözüm Önerileri
Sorun; Standart vaka tanımlarının kullanılmaması Çözüm; Eğitimlerle standart vaka tanımları her kademedeki ilgili personele anlatılmalıdır

59 Operasyonel Sorunlar ve Çözüm Önerileri
Sorun; Numune transportunun standartının olmaması Çözüm; Numune gönderilmesi gereken referans sağlık kurumları ile SBTSHGM ortak çalışması ile Türkiye genelinde standart transport sistemi oluşturmalıdır.

60 LABORATUVAR ÇALIŞMA GRUBU

61 Laboratuvar /Nitelikli insan gücü
Standart işletim prosedürlerinin hazırlanmalıdır Personel yapısının geliştirilmesi için mecburi hizmetten yararlanılmalıdır. Teknisyen sayısı dağılımında dengesizlik.

62 Lab./ Altyapı eksiklikleri (1)
Laboratuvarların gerekli biyogüvenlik düzeyleri Laboratuvarların düzeylendirmelerine göre asgari araç-gereç-insan gücü standartları Özel kurum ruhsatlandırma ve denetimlerinde bu hususlar dikkate alınmalıdır. Devlet Hastanesi laboratuvarlarının temel laboratuvar gereksinimleri

63 Lab./ Altyapı eksiklikleri (2)
Belirlenen laboratuvarlarda yapılması öngörülen, bildirimi zorunlu hastalıklara ait tanı yöntemleriyle ilgili malzemelerin temini. İl düzeyinde kamu ve özel laboratuvarların kapasite ve envanterleri tespiti Üniversite laboratuvarlarının sistem içine entegre edilmesi

64 Lab./ Mevzuat eksiği Laboratuarların gerekli asgari insangücü, araç-gereç, yapı, yapılacak testler ve kalite yönünden ruhsatlandırmasını ve denetimini düzenleyen mevzuat geliştirilmelidir.

65 Klinisyenin laboratuar kullanımının yetersiz olması
Klinisyenle laboratuar arasında doğrudan iletişim yolları geliştirilmelidir. Ulusal rehberin kullanımı konusunda bilgi eksikliklerini giderici önlemler alınmalıdır.

66 HASTANELER ÇALIŞMA GRUBU

67 Hastane/ Sorunlar- Çözümler
Sorun; Hastanelerde laboratuvara doğrudan örnek kabulü yapılamamakta, poliklinik girişi ve poliklinik tarafından istem zorunlu tutulmakta. Çözüm; Klinik örneklerin birinci basamaktan ya da diğer merkezlerden hastaneye transferi için protokol veya mevzuat oluşturulması.

68 Hastane/ Sorunlar- Çözümler
Sorun ; Doğrudan klinik örnek kabul eden hastanelerde ise istem formu, hasta kimlik bilgileri ve hasta adresi, istemi yapan hekim adı, kurumu, klinik ön tanı gibi bilgileri içermemekte. Çözüm ; Gerekli bilgileri içermeyen ve transferi protokole uygun olmayan örneklerin hastane tarafından kabul edilmemesi.

69 Hastane/ Sorunlar- Çözümler
Sorun; Hasta kaydı Çözüm ; Hastanın gerçek ikamet bilgilerinin açık ve doğru bir şekilde kaydedilmesi.

70 Hastane/ Sorunlar- Çözümler
Sorun ; Hasta başvurusunun acilden olması durumunda hastanın takibinin çok zor olması Çözüm ; Acilde hasta kayıtlarının ve adres bilgilerinin düzenli tutulması için idari düzenlemeler (bilgisayar)

71 Hastane/ Sorunlar- Çözümler
Sorun ; Acil veya poliklinikten yapılan başvurularda, laboratuvar tetkiki sonucu sonrasında bildirimi zorunlu bir hastalık tespit edildiğinde ve sonucun hastaya iletilemediği hallerde; kime, nasıl bildirileceğine ilişkin bir düzenleme yok Çözüm ; Bildirim sorumlularının; laboratuvarlardan bildirimi zorunlu hastalık tespit edilen ancak hastaya ulaşmamış sonuçları taraması ve ilgili birimlerle iletişime geçmesi için otomatize sistemlerden destek alınması

72 Hastane/ Sorunlar- Çözümler
Klinisyenlerin standart vaka tanımlarını kullanmaması bildirim sistemi ile ilgili bilgilerinin yetersiz olması ve konuya yeterli duyarılılığı göstermemeleri Laboratuvara örnek göndermede direnç Laboratuvarlara güvensizlik duymaları

73 Hastane / Sorunlar- Çözümler
Kapasitenin etkin kullanımı Laboratuvarların kapasitelerine ilişkin klinisyenlerin periyodik olarak bilgilendirilmeleri ve ortak koordinasyon toplantılarının yapılması, Laboratuvarlarda tetkiklerin bilgisayar kaydına alınamaması Laboratuvar informasyon sistemlerinin yagınlaştırılması

74 Hastane / Sorunlar- Çözümler
Bildirimi yapmakla sorumlu kişilerin görev ve sorumluluklarını kesin olarak bilmemesi Tanıyı koyan hekim (izleyen hekim veya konsültan hekim) bildirimden sorumlu olmalıdır.

75 Hastane / Sorunlar- Çözümler
Bildirim ile ilgili idari uygulamalarda yetersizlik Yaptırım eksikliği Denetim eksikliği (üst yönetimin ve hastane çalışanlarının) Yöneticilerin duyarsızlığı Standart ve periyodik eğitim eksikliği Ödüllendirme ve motivasyon için yeni uygulamaların hayata geçirilmesi Bildirim sisteminin işletilmesine ilişkin yasal düzenlemelerin uygulanması

76