RUMİNANTLARDA BESLENME HASTALIKLARI

... konulu sunumlar: "RUMİNANTLARDA BESLENME HASTALIKLARI"— Sunum transkripti:

1 RUMİNANTLARDA BESLENME HASTALIKLARI
Doç. Dr. Talat GÜLER

2 Yüksek verim ile hastalıklar arasında sıkı bir ilişki vardır
Besin madde yetersizlikleri ve denge-sizliklerinde görülürler En fazla süt sığırları ile gebe koyunlarda görülmektedir Vücutta Mg, Cl, P, Na ve su çıkış ve alımının dengesiz olması Kuru dönem ve laktasyonda besleme önemlidir

3 Beslenme hastalıkları
Enerji metabolizması ile ilgili olanlar Düşük selüloz alımı ile ilgili olanlar Mineral dengesizlikleri ve yetersizliklerine bağlı olanlar Beslenme ile ilgili diğer faktörlere bağlı olanlar

4 YAĞLI İNEK SENDROMU Kuru dönemde ineklerin yüksek düzeyde enerji içeren rasyonlarla beslenmesi sonucu ortaya çıkan metabolik bir hastalıktır.

5 Sakıncaları Buzağılamada problemler görülür İneklerde, süt humması
Ketozis Abomasum dizplazisi Retensiyo sekundunaryum Metritis’e duyarlılık artar.

6 Semptomlar İştahsızlık Süt veriminde azalma Kondüsyon kaybı

7 Korunma Laktasyonun son dönemindeki besleme önemlidir
Kuru dönemde aşırı beslemede kaçınılmalıdır Vücut kondüsyon skoru olmalıdır

8 Ketozis Enerji metabolizmasındaki giriş ve çıkıştaki dengenin bozulması sonucu ortaya çıkan metabolik bir hastalıktır Vücut sıvılarında ve solunum havasında keton (aseto asetik asit, beta hidroksibitürik asit, aseton, izopropanol) cisimciklerinin anormal artışı ile karakterizedir

9 Kanda: Ketonemi, asetonemi
İdrarda: Ketonüri, asetonüri Sütte: Ketolakti Hipoglisemik ketozis Post patruient dyspepsi

10 Süt ineklerinde ketozis
Laktasyonun ilk dönemi süresince yetersiz enerji alımı, aşırı yağlanma, yetersiz eksersiz Adrenal bezlerin disfonksiyonu Kötü kaliteli silaj ve yüksek proteinli yemler Açlık Karaciğer yetersizlikleri Kobalt yetersizliği

11 Nedenleri-ıı Mastitis, metritis, travmatik retikülitis, doğum sonrası hast. V Aşırı yemleme Genetik duyarlılık Yüksek verimli süt ineklerinin kapalı yerde uzun süre beslen., yetersiz enerji alımı

12 Semptomlar Sindirim sistemi formu İştah azalır Ağırlık kaybı
Süt verimi düşer Yem ve su tüketimi düşer Rumen hareketleri ve ruminasyon durur Defekasyon seyrek, dışkı sert ve mukusludur Kanda keton cisimcikleri miktarı artar, glikoz miktarı düşer Solonum havasında,deride ve sütte aseton kokusu algılanır

13 Sinirsel form Tutarsız hareketler Böğürme Duvar, yemliklere tırmanma
Saldırganlık

14 Tedavi Glikoz ile sağıtım:%25-30 glikoz (500-1000 cc, i.v.),
Sodyum propiyonat, propilen glikol ( g/gün) -Hormon sağıtımı: Glikokortikoitler -Karışık sağıtım: Kloralhidrat, B vit., sodyum fosfat, sodyum laktat, kalsiyum laktat, sodyum propiyonat

15 Korunma Doğumdan sonra yeterli enerji verilmelidir
Kuru dönemde yağlandırılmamalıdır Kötü kaliteli silajlar verilmemelidir En kısa sürede glikoz verilmelidir Rasyona %2-3 propilen glikol katılabilir Rasyona 6-12 g niyasin katılabilir (12-13 hafta) Egzersiz yaptırılmalı Rasyona Co, P ve I katılabilir Monensin (25 mg/kg KM) katılabilir

16 Koyunlarda ketozis (Gebelik Toksemisi)
İleri gebe, ikiz, üçüz kuzulu damızlık koyunlarda gebeliğin beşinci ayında görülür İleri gebe, ikiz, üçüz kuzulu damızlık koyunlarda gebeliğin beşinci ayında görülür

17 Nedenleri Yetersiz beslenme Yetersiz enerji ve protein alımı
Kötü kaliteli mera ve yemler Aşırı besleme Kolin ve biyotin yetersizliği Yem tüketiminin azalması (rasyon değişikliği, nakil, ayak hast., iç parazitler, kötü hava koşulları) Açlık, hipokalsemi, kırkım, boynuz koterizasyonu

18 Semptomlar Harekette isteksizlik İştah kaybı Zayıflama
Diş gıcırdatması Depresyon Körlük Derin solunum Titreme Göz ve kulak kaslarında titreme Sık sık idrar yapma Abort Hipoglisemi, ketonemi ve asidozis Koma ve 2-3 gün içinde ölüm

19 Tedavi Glikoz (%50): 50-60 ml i.v.
Gylserol(%50) ve propylene glycol (%50) : 200 ml x 2 oral Glıkokortikoitler: Dexametazon 21: 10 mg i.m. Trenbolen asetat: 30 mg i.v./derialtı

20 Korunma Gebeliğin ilk dönemlerinde hayvanlar fazla yağlandırılmamalı
Gebeliğin son döneminde dengeli beslenmeli

21 Retensiyo sekundinaryum
Doğum sonrası gözlenir Aşırı yağlanma ve yetersiz enerji alımı sonucu oluşabilir

22 DÜŞÜK SELÜLOZ ALIMI İLE İLGİLİ HASTALIKLAR

23 Karaciğer Apseleri Uzun süre yüksek oranda konsantre yem, düşük kaba yem tüketimi sonucu ortaya çıkar

24 Abomasum’un yer değiştirmesi

25 Semptomlar Yem tüketimi azalır veya durur Sınırlı barsak hareketi
Süt veriminin azalması Halsizlik

26 Laminitis (Fürbür) Kaba yem/konst. yem oranının dar olmasının bir sonucudur Topallık ve sürekli bir ağrı vardır Yem tüketimi ve süt verimi düşer Ketozis, protein fazlalığı, yüksek oranda karbonhidrat ve üre laminitis riskini artırır Biyotin takviyesi gerklidir (20 mg/gün)

27 Rumen atonisi Ani ve yüksek oranda konsantre yem verildiğinde ve stres durumlarında ortaya çıkar Fermentasyon bozulur Sulu-kahverengi bir ishal görülür Yem tüketimi ve süt verimi düşer Zayıflama ve dehidrasyon görülür

28 Asidozis

29 Nedenleri Ani rasyon değişiklikleri Besleme hataları
Aniden aşırı konsantre yem tüketimi Düşük selüloz alımı

30 Semptomlar Gri-boz köpüklü bir dışkı görülür
Dışkıda parçalanmamış taneler, sindirilmemiş lifler, mukoza görülür Rumen hareketleri azalır Yem tüketimi durur ve verim düşer Kalp atışları artar Şiddetli ishal Rumende gurultu ve gaz birikimi görülür Laminitis, rumenitis, karaciğer apsesi, poliensefalomalazi, ayak çürüğü görülür

31 Semptomlar Hafif vakalarda, geçici iştah azalması, rumen hareketlerinde azalma, süt veriminde düşme Orta vakalarda, yem ve su tüketimi durur, süt veriminde ani azalmalar görülür, hayvan durgunlaşır, devamlı yatma isteği, inleme, diş gıcırdatması görülür Şiddetli vakalarda, hayvanlar kısa sürede komaya girerler. Tedavi edilmezse ölüm görülür

32 Korunma Kaba ve konsantre yemler birlikte verilmeli
Yemler küçük porsiyonlar halinde sık sık verilmeli Rasyon kuru maddesinde %28-36 oranında NDF bulunmalı Tüketilen partiküller ince, çok uzun ve kalın olmamalı

33 Metabolik asidozis Akut olarak fazla miktarda KH aniden verilmesiyle oluşur Kronik olarak, fazla KH, düşük kaba yem alan koyunlarda görülür Yem tüketiminden saat sonra görülür

34 Semptomlar İnkoordinasyon ve ataksi
Yem tüketimi düşer, iştah azalır veya durur Rumen hareketleri ve fermentasyon durur Laminitis, topallık, tırnak bozuklukları Rumen içeriği hamur kıvamını alır Abdominal ağrı ve ishal görülür Rumen duvarı tahrip olur, karaciğerde apse ve nekrozlar gelişir Nabız ve solunum artar, gözler çukurlaşır Deri elastikiyetini kaybeder (24-48 saat) Diş gıcırdatması, inleme, sancı görülür Hayvan kalkamaz, koma ve ölüm görülür Abort görülebilir

35 Tedavi Rumen boşaltılır, taze rumen sıvısı verilir (2-3 lt/gün)
20-30 g antiasit (Ca-karbonat, mg-karbonat, mg-oksit) Antibiyotik ( IU penicilline, g tetrasikline) Na-bikarbonat Antihitaminikler ve kortikosteroitler verilir Karma yem azaltılır, kaba yem artırılır

36 Timpani Rumende aşırı gaz birikimidir. Gazın rumende uzaklaşması engellendiğinde ortaya çıkar Nedenleri: Ani yem değişiklikleri, Aşırı konsantre yem, düşük kaba yem alımı Çok ince öğütülmüş yemler Körpe baklagil otları Özefagus ve yutağın tıkanması Düşük tükrük salgısı Yavru hayvanlarda sindirim sis. duyarlılığı

37 Tedavi ve koruma Hayvan yürütülür, rumene punksiyon yapılır
Rasyon dengelenir(kaba yem/konst. yem) Sonda yardımıyla veya trokar ile gaz boşaltılır İyonofor antibiyotikler kullanılabilir Körpe baklagil otları aşırı otlatılmamalı yada bu yemler kuru otla birlikte verilmeli Kök ve yumrular doğranarak verilmeli

38 Mineral dengesizlikleri ve yetersizliklerine bağlı olanlar

39 Raşitizm Büyüme çağındaki buzağı ve 18 aylığa kadar olan genç danalarda görülen ve iskelet sisteminde hiperplastik osteodisrofi ile karakterize bir hastalıktır Rasyondaki Ca, P ve Dvit eksikliği, ultraviole ışınlarının eksikliği, Ca/P oranındaki dengesizlikler sonucu görülür

40 Semptomlar Yem alımında azalma Zayıflama, düşkünlük, sürekli yatma
Kemik sisteminin kıkırdak dokusunda artış Uzun kemiklerin epifiz kısımlarında genişleme ve kalınlaşma Kemiğin normal uzunluğa erişememesi, yumuşaması, eğilmesi

41 Tedavi Ca, P ve vit D verilmeli
Kemik unu, kuru yonca, kepek, süt verilmeli Ca/P dengesine dikkat edilmeli Hayvanlar güneşli havada gezdirilmeli

42 Osteomalasi Ergin hayvanlarda Ca/P metabolizmasının bozulması sonucu ortaya çıkan ve kemiklerde yumuşama ve kırılmaya yatkınlıkla karakterize bir hastalıktır Ca fazlalığı, P ve vit D azlığı etkili olmaktadır

43 Semptomlar Çoğunlukla ineklerde görülür
Başlangıçta verim düşüklüğü, kısırlık ve zayıflama dikkat çeker Hastalık ilerledikçe kemik ve eklemlerde ağrı, yürümede tutukluk, hafif topallık, sık sık ayak değiştirme görülür

44 Tedavi Rasyona kemik unu, 20-100 g disodyum fosfat veya
25-75 g dikalsiyum fosfat ilave edilir Vit D enjeksiyonu yapılır Rasyona A ve D vit içeren premiksler ilave edilir

45 Osteodisrofiya Fibroza
2-7 yaş arası sığırlarda, kemik dokunun lokal olarak erimesi, yerine fibröz bir dokunun oluşması ve kan fosfor düzeyinin yükselmesi ile karakterizedir Ca yetmezliği ve P fazlalığı rol oynamaktadır (N:2/1, H:1/>2.5) Kafa yapısında bozulma, alt ve üst çene kemiklerinde deformasyon görülür, çiğneme zorlaşır Rasyonların Ca/P oranı dengelenmeli, vit D ilave edilmeli

46 Süt Humması (Doğum felci, Hipokalsemi)
Genellikle doğum sırasında yada doğumu izleyen 6-48 saat içinde ortaya çıkar Yaşlı (>5), yüksek verimli ve iyi kondüsyonlu inekler daha duyarlıdır Nedeni, doku sıvılarındaki iyonize Ca miktarının azalmasıdır Doğum öncesi rasyon Ca düzeyi önemlidir

47

48 Semptomlar İlk devre: Kısa sürer Heycanlanma, tetani
Baş ve ayaklarda titremeler Baş sallama Dilini ağızdan çıkartma Diş gıcırdatma gözlenir Baden ısısı çok az artmıştır

49 İkinci devre: Hayvan göğsü üzerine yatar Bilinç yarı yarıya kaybolmuştur Dalgın görünüştedir Başını (S) formunda böğrüne dayayarak yatar Arka ayaklarda felç görülür Merme kurur Deri ve bacaklar soğur Beden ısısı azalır (37-38 oC)

50 Üçüncü devre: Hayvan yatmış ve koma durumuna girmiştir
Bacakları uzanmış ve gevşek bir durum almıştır Ayağa kalkması imkansızdır Beden ısısı düşmüştür (36-37 oC) Tedavi edilmeyen hayvanlar 2-24 saat içinde ölür

51 Komplikasyonları Güç doğum Prolapsus uteri Retensiyo sekundunaryum
Metritis Döl verimi düşüklüğü Timpani Abomasumun yer değiştirmesi Ketozis Mastitis Süt veriminin düşmesi Verim ömrünün düşmesi

52 Tedavi Parenteral Ca tuzları verilir
Anyonik tuzlar (amonyum klorit, amonyum sülfat, kalsiyum sülfat, magnezyum sülfat) verilir Koruyucu olarak, doğuma 2-3 hafta kala düşük Ca içeren yemler verilmelidir

53 Koyun ve keçilerde süt humması
Süt verimi yüksek koyun ve keçilerde, gebeliğin son dönemi ile laktasyonun ilk döneminde ortaya çıkar

54 Hastalığın ortaya çıkmasında;
-Hayvanın yaşı -Irkı -Beslenme etkili olmaktadır -Tedavi amacıyla Ca preparatları (%40 kalsiyum boroglukonat) iv verilmelidir

55 Magnezyun yetersizliği hastalıkları
Transport tetanisi (Nakliyat tetanisi): İleri gebe ve besi hayvanlarının sıkışık olarak vagon ve kamyonlarda uzun süre taşınmasından sonra ortaya çıkan; -Tetanik kasılmalar -Kanda hipomagnezemi ve hipokalsemi ile karakterize bir hastalıktır

56 Hastalık, 18-24 saat yolculuğun ardından, 12-24 sonra ortaya çıkar
Daha çok mera dönüşü meydana gelir Semptomlar: Kaslarda gerginlik, uyarılma, yer yer titremeler görülür Yürüyüş sallantılıdır Diş gıcırdatma ve ağızda köpürme görülür Solunum ve nabız artar. Beden ısısı yükselir

57 Tedavi Hastalar havadar ve serin bir yere alınır Soğuk suyla yıkanır
Ca ve Mg çözeltileri parenteral yolla verilir Aşırı uyarılma varsa %5’lik kloralhidrat yada rompun ile yatıştırılır

58 Koruma Taşımadan 1-2 gün önce hayvanlar ahıra alınıp bol kuru ot ve hafif konsantre yemle beslenir Taşıma sırasında bol su içirilir ve hay. başına g MgO oral verilir Taşıma sonunda kısıtlı su verilmeli ve hayvanlar 2-3 gün aşırı hareket ettirilmemelidir

59 Çayır tetanisi (Hipomagnezemi)
Genellikle yüksek süt verimli yaşlı ineklere, taze gür çayır otlarının verilmesi yada hayvanların bu şekildeki meralara gönderilmesiyle, ilkbahar ve yaz aylarında görülür

60 Nedenleri Kandaki Mg iyonlarının azalması
K bakımından zengin, Mg bakımından fakir çayır otlarıyla besleme Hayvanın tam veya kısmen aç kalması Kötü hava koşulları

61 Semptomlar Akut laktasyon tetanisi:Hayvan meraya çıktıktan 5-25 gün sonra aniden durgunlaşır Kaslarda ve kulaklarda titreme Devamlı böğürme,sağa-sola saldırma Yürüyüş setleşir Bacaklardaki tetanik kontraksiyonlar sonucu hayvan yere yıkılır Beden ısısı yükselir, nabız-solunum artar

62 Subakut laktasyon tetanisi:
Bu form başlangıç devresinden sonra 3-4 günlük periyotlar halinde görülür Hafif bir iştahsızlık Bakışlarda saldırganlık hali Yürümede isteksizlik Sık sık defekasyon gözlenir

63 Kronik laktasyon tetanisi:
Kan Mg düzeyi düşük olduğu halde belirtiler görülmeyebilir Bazen körlük, huzursuzluk ve iştahsızlık vardır

64 Tedavi Mg ve Ca preparatları verilmelidir
Hayvanın 50 g/gün MgO alması sağlanmalıdır Rasyon Mg bakımından desteklenmelidir

65 Koyunlarda çayır tetanisi
İlkbaharda yüksek verimli körpe meralarda beslenen koyun ve keçilerde görülür. Kan Mg seviyesinin düşmesi sonucu, aşırı duyarlılık, kas spazmı, konvulizyonlar ve ölüm görülür

66 Enzootic Ataxia Yeni doğan kuzu ve oğlaklarda bakır yetersizliği sonucu meydana gelir.

67 Nedenleri Toprağın ve bitkilerin Cu bakımından yetersiz olması
Rasyonun Cu bakımından yetersiz olması Bakırın emilimini olumsuz etkileyen elementler (Mo, Ca, SO4)

68 Bakır yetersizliğinde
Anemi Büyümede yavaşlama Kemikte bozukluklar Kıl ve yapağıda depiğmentasyon Yapağı verin ve kalitesinde bozukluklar Üreme performansında bozukluklar Kardiovasküler defektler Gastrointestinal bozukluklar

69 Semptomlar Hastalık iki şekilde görülür:
1- Kongenital form (doğumla birlikte) 2- Gecikmiş form (doğumdan sonraki 4-8. haftalar) -Hafif vakalarda; koşma esnasında arka bacaklarda koordinasyon bozukluğu, ani dönüşlerde bel bölgesinin yana kayması tipiktir.

70 Orta şiddetli vakalarda;
Arka bacaklarda koodinasyon bozukluğu görülür Tutuk ve intizamsız yürüme Sendeleyip yuvarlanma Köpek oturuşu Bazı durumlarda körlük, sağırlık ve diş gıcırdatması görülür Kan bakır seviyesi düşer ( mg/100 ml)

71 Tedavi Hastalara Cu takviyesi yapılmalıdır (bakır glisinat 12.5 mg i.p., bakır sülfat oral, bakır-kalsiyum asetat 50 mg i.p.) Bakır:molibden oranı dengelenmelidir (Cu:Mo= 5:1) Çayır-mera’ya 6-11 kg CuSO4/hektar püskürtülmelidir

72 Vit E/Se noksanlığı sendromu
Yüksek miktarda doymamış yağ asitleri veya bozulmuş yemlerin tüketimi sonucu ortaya çıkar Kötü depolama şartları hastalık riskini artırır

73 Nedenleri Yemlerde poli doymamış yağ asitlerinin fazla olması
Yemlerde yüksek miktarda peroksitlerin varlığı Rasyonda vit E yetersizliği Yemlerin nemli ve sıcak depolanması Yemlerde ağır metallerin fazlalığı

74 Semptomlar Oluşan radikaller ekstra ve intraselüler zararlar verirler (hücre membranı, mitokondri ve mikrozomlar etkilenir, elektron transportu bozulur, eritrosit hidrolizi görülür) Doku-sülfidril grupları azalır Karaciğer, kalp ve kaslarda enzim konsantrasyonu ve aktivitesi azalır Deride kollegenlerin bileşimi değişir Beyincikte damarlar zarar görür Mutagen ve kanserojen etkiler görülür

75 Tedavi ve koruma Rasyona vit E (30 mg/kg KM) ve Se ( ppm) ilavesi gerekir Na-selenit (0.6 ppm/KM) Selenyum ( ppm/KM) Alfa-tokoferol (15-50 mg/100 kg CA) Selevit (5 ml/100 kg CA) Etoxiquin (EQ), butil-hidroxi tluen (BHT), butil-hidroxi alanin (BHA), askorbik asit (vit C)

76 Beyaz kas hastalığı (white muscle disease)
Buzağı (4-7 hafta), kuzu ve oğlaklarda (2-7 hafta)iskelet ve kalp kası liflerinin dejenerasyonu ile karakterizedir

77 Nedenleri En önemli neden Se ve vit E yetersizliğidir
Kötü kaliteli kaba yemler hastalık riskini artırır

78 Semptomlar Harekette isteksizlik Sırtın kambur duruşu
Ön ve arka ayaklarda tutukluk Yürümede ve ayağa kalkmada zorluk İleri vakalarda; solunumda güçlük, halsizlik ve taşikardi Serum CPK, SGOT, SGPT düzeylerinde artma

79

80 Tedavi ve koruma Se’ca yetersiz meralarda otlayan koyun ve keçiler parenteral 5 mg Na-selenit verilir Hasta kuzu-oğlaklara 1 mg (sütten kesim’de 2 mg) Se (Na-selenit) verilir. İşlem 2-4 ay sonra tekrarlanır Gebelik döneminde rasyona 0.1 mg/kg KM Se ve mg vit E katılır

81 Rumenin aşırı dolgunluğu
Aşırı yem tüketiminin bir sonucudur Yumru parçalı şeker pancarı yaprağı, körpe üçgül, posa, kötü kaliteli kaba yemlerin aşırı tüketiminde görülür Rumen aşırı dolgun, sol karın duvarı şişkindir Rumen hareketleri sınırlıdır. Barsak tıkanıklığı ve ishal görülebilir Yemler hayvanlara alıştırılarak verilmelidir

82 Su zehirlenmesi Buzağılarda 2. ayda görülür Düzensiz ve aşırı su tük.
bir sonucudur (30 lt) -İshal, paraliz, kaslarda titreme, koordinasyon bozukluğu, ve ödem görülür Su tüketimi önlenmeli, Fizyolojik tuzlu su (%5’lik veya %10’luk 2-3 lt i.v.) verilmelidir

83 Amonyak (üre) zehirlenmesi
Protein kaynağı olarak rasyona katılan üre’nin yanlış kullanıldığı durumlarda ortaya çıkar

84 Nedenleri Dış faktörler: Rasyondaki yüksek protein düzeyi
Rasyon HP düzeyinin büyük miktarlarda NPN bileşiklri ve diğer azotlu bileşiklerden oluşması Rasyonda kolay eriyebilir KH düzeyinin yetersiz olması Rasyonda hücre duvarı elemanlarının yetersiz olması Ani yem değişikliği

85 İç faktörler: Rumende HP ve NPN bileşiklerinin parçalanma hızı Amonyaktan bakteriyel protein sentezlenme hızı Rumen duvarında amonyağın emilim hızı

86 Semptomlar Toksikasyon rumen sıvısında pH’nın 6’nın üzerine ve amonyak düzeyinin 1000mg/lt (üst sınır) olduğunda görülür. Solunum bozuklukları Yem tüketiminde azalma Tükürük sekresyonunda artış Rumen motorik fonksiyonlarında bozulma Kaslarda titreme ve kramp

87 Tedavi Hayvana soğuk su içirilir (NH3 dilue edilir, absorpsiyon yavaşlatılır) Asetik asit içirilir (sirke) Aşırı toksikasyon durumlarında asetik asit i.v. verilir

88 Koruma Üreli yemler alıştırılarak verilir (7-10 gün)
Üreli yemler en az iki öğün ve eşit miktarlarda verilir Yem verilmeden önce kaba yem verilir Rasyon kolay eriyebilir KH bakımından zengin olmalıdır Rasyona Co, S, P takviyesi yapılır Ürenin yene homojen karışması gerekir Üre konsantre yeme en çok %3, total rasyona %1-1.5 oranında katılır Hayvanın toplam azot ihtiyacının ancak 1/3’ü üreden karşılanabilir

89 Nitrat zehirlenmesi Yüksek düzeyde nitrat içeren kaba yem yada silaj tüketen hayvanlarda görülür Nitrat rumende nitrit’e dönüşüp, absorbe olup kanada oksijenin yerine geçer. Kan oksijeni taşıyamaz ve hayvan boğulma noktasına gelir

90 Semptomlar Genç ve gebelerde daha sık görülür Solunum hızı artar
Hayvan sendeleyerek yürür Akut vakalarda kısa sürede ölüm görülür Kronik vakalarda, sersemleme, idrarda artış, ishal, büyüme ve süt veriminde azalma görülür Zehirlenen hayvanlarda kan çikolata kahverenginde’dir

91 Koruma Nitrat bakımından zengin yemlerin alımı sınırlandırılmalıdır (maks g/gün nitrat) Gübrelme ile hasat zamanı arasındaki süre geniş olmalıdır

92 Mikotoksikozis Küf toksinlerinin yemlerle alınması sonucu oluşan zehirlenmedir En tehlikelisi Aflatoksin flavus tarafından üretilen aflatoksinlerdir (B-1,B-2, G-1, G-2, M-1, M-2)

93 Nedenleri Yemlerdeki yüksek nem oranı (>%15)
Kötü depolama şartları ve yüksek ısı Semptomlar Yem tüketiminde azalma Zayıflama ve verim düşmesi Timpani, ishal, paraliz, kanamaya meyil Mutajenik, teratojenik ve kanserojenik etkiler

94 Zehirli Bitkiler Normalde bu bitkiler pek tüketilmezler
Ancak, aşırı otlatma ve kuraklık durumlarında bu bitkiler tüketilebilir Toksik etkiler daha çok çiçeklenme döneminde ortaya çıkar Toksik bitkilerin neler olduğu ve hangi dönemlerde toksik oldukları bilinmeli ve bu dönemlerde otlatılmamalıdır Meralar aşırı otlatılmamalıdır Meraların yetersiz olduğu dönemlerde hayvanlar çok aç meraya çıkarılmamalıdır Zehirli bitkileri yok eden herbisitler kullanılmalıdır

95 Sindirim kanalında kum, toprak vb birikmesi
Kirli ve kumlu yemlerin aşırı tüketimi Kısa çayır otlarıyla birlikte toprağın alınması Donmuş ve bozulmuş yem Hasat yöntemi, ön mideler ve abomasumda kum birikmesine neden olur

96 Semptomlar Retikulum-omasum bölgesinde tıkanma Kronik abomasum yangısı
Rumen florasının bozulması ve rumen tembelliği Yem tüketimi ve süt verimi düşer Koyu renkli dışkı gözlenir Hatalı fermentasyon görülür ve sindirim düşer Rumen alkalozu oluşur İleri vakalarda ketozis ve karaciğer harabiyeti görülür

97 Koruma Çok kirli yemler hayvanlara verilmemeli, zorunlu hallerde kuru kaba yemlerle birlikte verilmelidir

98 Son söz… Ruminantlarda önemli ekonomik kayıplara yol açan beslenmeye bağlı hastalıkları minimuma indirmek için; Rasyon enerji, protein, selüloz, vitamin ve mineral bakımından dengeli olmalıdır Hayvanlar verimlerine göre gruplandırılmalı ve beslenmeli Kurudaki ineklerin vücut kondüsyon skorunun 3.5 olması sağlanmalı Kurudaki hayvanlara ekzersiz yaptırılmalı

99 Laktasyonun ilk döneminde beslenmeye özen gösterilmeli
Kurudaki ineklere ihtiyacın altında Ca verilmeli Kurudaki ineklere yüksek miktarlarda silaj verilmemeli ( kg/gün) Pik döneminden sonra konsantre yem miktarı düşürülmeli