T.C. BAŞBAKANLIK DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI ANLAŞMALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

... konulu sunumlar: "T.C. BAŞBAKANLIK DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI ANLAŞMALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ"— Sunum transkripti:

1 T.C. BAŞBAKANLIK DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI ANLAŞMALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Çok Taraflı Ticaret Sistemi & Dünya Ticaret Örgütü & Doha Kalkınma Raundu

2 Çok Taraflı Ticaret Sistemi
Bugünkü çok taraflı ticaret sistemi üç aşamada oluşmuştur: GATT (Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması – 1948) Ticaret müzakereleri turları 1994 Marakeş Konferansı -DTÖ’nün kurulması Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

3 GATT Sisteminden DTÖ’ye
Uluslararası Ticaret Örgütü'nün (ITO) Bretton-Woods sisteminin üçüncü ayağı olarak kurulması planlanmıştır. GATT 1947’de imzalanarak, 1 Ocak 1948 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

4 Anlaşmalar Genel Müdürlüğü
GATT'ın Amaçları Uluslararası ticaretin serbestleştirilmesi, Ticari engellerin kaldırılması & kural ve disiplinlere dayalı uluslararası ticaret ortamı; Girişimciler, firmalar, hükümetler, açısından güvenilir bir ticari ortam; Şeffaf ve öngörülebilir bir ticaret sistemi! Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

5 GATT'ın Temel Kural ve İlkeleri:
En Çok Kayrılan Ülke Prensibi-MFN Herhangi bir ülkeye tanınan herhangi bir hak ya da lehte muamelenin diğer üye ülkelere de tanınması Ulusal Muamele hükmü Yerli ürün ile ithal ürün arasında doğrudan veya dolaylı olarak vergilendirme veya diğer kesintiler açısından yerli ürün lehine ayrımcı bir muamele yapılmaması Şeffaflık Tarifelerin konsolidasyonu. Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

6 Bazı Temel GATT Hükümleri (I)
En çok kayrılan ülke (Md. I) Ulusal muamele (Md. III) Malların serbest dolaşımı –Transit Serbestisi (Md. V) Anti-damping ve telafi edici vergiler (Md. VI) İthalat ve ihracatla ilgili kesinti ve formaliteler (Md. VIII) Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

7 Bazı Temel GATT Hükümleri (II)
Ticaretle ilgili düzenlemelerin yayınlanması ve uygulanması (Md. X) Miktar kısıtlamalarının kaldırılması (Md. XI) Ödemeler dengesi nedeniyle uygulanan kısıtlamalar (Md. XII) Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

8 Bazı Temel GATT Hükümleri (III)
Genel istisnalar (Md. XX) Kamu ahlakı, hayvan ve bitki sağlığı, ulusal değerler, zenginlikler, Kıtlık sözkonusu olan ürünler Doğal kaynakların korunması Güvenliğe ilişkin istisnalar (Md. XXI) Gümrük birlikleri, serbest ticaret alanları (Md. XXIV) Taviz listelerinin değiştirilmesi ve tarife müzakereleri (Md. XXVIII) Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

9 Çok Taraflı Ticaret Sisteminin Evreleri
GATT Dönemi ( ) GATT Müzakere Turları:8 Çok Taraflı Müzakere Turu Uruguay Raund ( ) Nihai Senet ve DTÖ’nün Kuruluşu Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

10 Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

11 Uruguay Raund ve DTÖ’nün Kuruluşu
GATT döneminin en uzun ve kapsamlı turu, En geniş katılımlı GATT turu, Tarım, hizmetler ve fikri mülkiyet hakları ilk kez müzakere gündeminde, "Nihai Senet" Nisan 1994/ Marakeş Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

12 Anlaşmalar Genel Müdürlüğü
DTÖ’NÜN AMAÇLARI Ticarette engellerin, kısıtlamaların ve yasaklamaların kaldırılması Dünya ticaretinin kural ve disiplinlere dayalı saydam ve tahmin edilebilir bir sisteme oturtulması Kaynakların daha verimli kullanılması Ticaretin serbestleştirilmesi ve arttırılması Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

13 Anlaşmalar Genel Müdürlüğü
DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ NİHAİ SENET = [29 Anlaşma + Mutabakat metinleri] Türkiye 26 Mart 1995’te Nihai Senet’in onay işlemlerini tamamlamıştır. DTÖ Kurucu Üyesi Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

14 Anlaşmalar Genel Müdürlüğü
Nihai Senet DTÖ’yü Kuran Anlaşma EK 1A Mal Ticaretine İlişkin Anlaşmalar (GATT 94) Tarım Anlaşması Sağlık Önlemleri Anlaşması Tekstil ve Giyim Anlaşması Ticarette Teknik Engeller Anlaşması Ticaretle Bağlantılı Yatırım Tedbirleri Anlaşması Anti-Damping Anlaşması Gümrük Kıymetinin Belirlenmesi Anlaşması Sevk Öncesi İnceleme Anlaşması Menşe Kuralları Anlaşması İthalat Lisansları Anlaşması Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Önlemler Anlaşması Korunma Önlemleri Anlaşması Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

15 Anlaşmalar Genel Müdürlüğü
Nihai Senet EK 1B Hizmetler Ticareti Genel Anlaşması (GATS) GATS’ın içerdiği sektörler: hava taşımacılığı, mali hizmetler, denizcilik hizmetleri, telekomünikasyon, turizm, sağlık, eğitim, mesleki hizmetler ve benzeri sektörler EK 1C Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS) EK 2 Anlaşmazlıkların Halli Kural ve Prosedürlerine İlişkin Mutabakat Metni EK 3 Ticaret Politikalarının Gözden Geçirilmesi (TPRM) EK 4 Çoklu Anlaşmalar + Diğer Bakanlar Konferansı Kararları ve Uzlaşma Metinleri Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

16 Anlaşmalar Genel Müdürlüğü
Dünya Ticaret Örgütü “Member-Driven”, Karar alma sürecinde “Consensus” esas, (Md.IX) 153 üye (23 Temmuz 2008)/Cape Verde Üyelerin 3’te 2’si GYÜ 30 ülke katılım sürecinde. Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

17 DTÖ’NÜN KURUMSAL YAPISI
Bakanlar Konferansı Ticaret Politikalarını Gözden Geçirme Organı Anlaşmazlıkların Halli Organı Genel Konsey Mal Ticareti Konseyi Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Konseyi Hizmetler Ticareti Konseyi Komiteler: Ticaret ve Çevre Ticaret ve Kalkınma Bölgesel Ticaret Anlaşmaları Ödemeler Dengesi Bütçe, Finans ve Yönetim Çalışma Grupları: Katılmalar Komiteler: Finansal Hizmetler Ticareti Özel Taahhütler Ulusal Düzenlemeler Komitesi GATS Kuralları Çalışma Grubu Komiteler: Pazara Giriş Tarım Sağlık Önlemleri Ticarette Teknik Engeller Subvansıyonlar ve Telafi Edici Önlemler Anti-Dumping Gümrük Değerleme Menşe Kuralları İthalat Lisansları Ticaretle Bağlantılı Yatırım Önlemleri Korunma Önlemleri Çalışma Grupları: Devlet Ticari Teşekkülleri Sevk Öncesi İnceleme Çoklu Anlaşmalar Sivil Havacılık Komitesi Kamu Alımları Komitesi Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

18 Anlaşmazlıkların Halli Mekanizması
Anlaşmazlıkların Halli Kural ve Yöntemlerine ilişkin Mutabakat Metni-Anlaşmaya Ek 2 “Negative consensus” esas. Danışma süreci / uzlaşma zemini aranması Panel kurulması ve Panel Süreci Panel kararlarının AHO’da kabulu İtiraz hakkının kullanılması; Temyiz Organı'na başvurulması Panel ve Temyiz Organı kararlarının bağlayıcılığı. Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

19 Ticaret Politikalarını Gözden Geçirme Mekanizması-TPRM
Kurumsal yapının parçası, Mutabakat Metni-Kurucu Anlaşmaya Ek 3 Tüm üye ülkeler 2,4,6 yıllık aralarla incelemeye tabi, AB,ABD,Japonya, Çin-iki yılda bir Şeffaflık enstrümanı, Yaptırım sözkonusu değil, Global krizde TPRM’in rolü güçlendi. Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

20 Anlaşmalar Genel Müdürlüğü
DTÖ’ye Katılım Süreci 30 ülke katılım sürecinde DTÖ Kurucu Anlaşması XII.madde Örgütün evrenselliği açısından önemli DTÖ+ talepler endişe verici DTÖ’nün kuruluşundan beri yalnızca 3 EAGÜ katıldı. Katılım Çalışma Grupları İkili taviz müzakereleri: (Mal&hizmetler ) Sistemin etkinleştirilmesine yönelik çabalar devam ediyor Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

21 Katılım Aşamasındaki Ülkeler
Afganistan, Irak, Sudan, Cezayir, Kazakistan, Suriye, Andorra, Lao, Tacikistan, Azerbaycan, Lübnan, Özbekistan, Bahamalar, Liberya, Vanuatu, Beyaz Rusya, Libya, Yemen. Bhutan, Karadağ, Bosna-Hersek, Rusya Federasyonu, Komor Adaları, Samao, Ekvator Ginesi, Sao Tome, Etyopya, Sırbıstan, İran, Seyşeller, Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

22 DTÖ Doha Kalkınma Gündemi Müzakereleri

23 DTÖ Bakanlar Konferansları
Singapur (1996) Cenevre (1998) Seattle (1999) Doha (2001) Cancun (2003) Hong Kong (2005) Cenevre (2009) Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

24 Anlaşmalar Genel Müdürlüğü
DTÖ IV. Bakanlar Konferansı (9-14 Kasım 2001), Doha-KATAR Doha Kalkınma Raundunun başlatılması. Kalkınma olgusu esas! Dokuz yıldır devam ediyor. GYÜ’ler aktif ve talepkar. 2010 yılı içinde bitirilmesi mümkün değil! Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

25 Doha Kalkınma Gündemi Müzakere Konuları
Tarım Tarım dışı ürünlerde Pazara Giriş Hizmetler Ticaretin Kolaylaştırılması TRIPS Çevre DTÖ Kuralları (anti damping, sübvansiyonlar, bölgesel ticaret anlaşmaları) Anlaşmazlıkların Halli Özel ve Lehte Muamele Uygulama Konuları Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

26 DDA-Önemli Aşamalar (1)
Doha Bakanlar Deklarasyonu 14 Kasım 2001 (WT/MIN/(01)DEC/1), Cancun Bakanlar Konferansı-Eylül 2003, Genel Konsey Kararı (Temmuz Paketi), (WT/L/579)-1 Ağustos 2004, Hong Kong Bakanlar Deklarasyonu-18 Aralık 2005-(WT/MIN(05)/DEC): 2006 Hedefi Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

27 DDA-Önemli Aşamalar (2)
Temmuz 2006 – Doha Kalkınma Gündemi müzakerelerinin askıya alınması Şubat 2007 – Müzakerelerin tekrar başlaması Temmuz 2007 –Taslak Modalite Kağıtları Temmuz 2008-Mini Bakanlar Toplantısı Aralık 2008 Modalite kağıtları Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

28 Temel Müzakere Başlıklarında Hedefler

29 İleri Tarım Müzakereleri
Müzakerelerin Hedefi: Pazara giriş İç destekler İhracat sübvansiyonları ...alanlarında liberalleşmenin sağlanması Türkiye’nin Hedefi: İthalat baskısının engellenmesi Tarife indirimlerinin tedricen yapılması Gelişmiş ülkelerin desteklerinde esaslı indirime gitmesi Pazara girişte tarife indirimlerinin aşamalı olarak geniş bir zaman diliminde gerçekleştirilmesi, ithalat baskısının engellenmesi. İç destekler ve İhracat sübvansiyonları: gelişmiş ülkelerin esaslı indirime gitmeleri  Pozisyonumuz rekabetçi olmayan gelişmekte olan ülkeler ve belli ölçülerde de AB ile paralellik arz etmektedir. Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

30 Tarım Dışı Ürünlerde Pazara Giriş
Müzakerelerin Hedefi: Tarife indirimleri – Formül Tarife dışı engeller Sektörel inisiyatifler Esneklikler Türkiye’nin Hedefi: AB dışı pazarlarda mümkün olan en iyi pazara giriş taahhütlerinin alınabilmesi. Tekstil ve konfeksiyon sektörlerinde AB pazarındaki avantajların korunması. AB dışı pazarlarda mümkün olan en iyi pazara giriş taahhütlerinin alınabilmesi  Pozisyonumuz AB ve diğer gelişmiş ülkelere yakındır. Tekstil ve konfeksiyon sektörlerine yönelik AB pazarındaki avantajların korunması. Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

31 Ticaretin Kolaylaştırılması
Müzakerelerin Hedefi: Bağlayıcı nitelikte bir çerçeve anlaşma Transit geçiş serbestisi Gümrük formalitelerinin azaltılması + uyumlaştırılması Şeffaflık Gelişmekte olan ülkelere teknik yardım Ülkemiz Pozisyonu: GATT’ın V (Transit serbestisi), VIII (Gümrük formaliteleri, resimler ve harçlar), X’ncu (Mevzuatın yayımlanması) Maddelerinin detaylandırılması ve açıklığa kavuşturulması. Bu Maddelerden yola çıkılarak bağlayıcı nitelikte bir çerçeve anlaşmanın imzalanması. Gelişmekte olan ülkelere teknik yardım sağlanması. yönlendirici konumundadır. metin önerileri geliştirmektedir. Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

32 Müzakerelerde son durum (1):
DTÖ VII. Bakanlar Konferansı-Cenevre, (30 Kasım-2 Aralık 2009) --Müzakerelerin 2010 yılı içinde tamamlanmasına tam destek verildi; --kalkınma boyutunun Tur’un odak noktası olduğu teyit edildi;, hedefi için yılın ilk çeyreğinde durum değerlendirilmesi yapılması kararlaştırıldı. Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

33 Müzakerelerde Son Durum (2):
Stock-taking Toplantısı, 22-26 Mart 2010-Cenevre: hedefi gerçekçi değil; -- ’’cocktail approach’’ temelinde müzakerelere devam kararı; Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

34 Müzakerelerde Son Durum (3):
“Stock-taking exercise” önümüzdeki dönemde atılacak adımları dört ana grupta toplamıştır: -Müzakerelerin “çok taraflı” tabiatı muhafaza edilmelidir. -Müzakerelerin, Müzakere Grubu Başkanlarının hazırladıkları metinler üzerinden sürdürülmesi esastır. -Üzerinde uzlaşılmış ve metinlere yansımış hususlardan geriye gidilmesi mümkün değildir. -Tur’un kalkınma boyutu, müzakerelerin sonuçlarına yansımalıdır. Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

35 Müzakerelerin Genel Değerlendirmesi
Müzakerelerin sonuçlandırılması ülkelerin siyasi kararlılıklarına bağlı! Tarım ve tarım dışı ürünlerde pazara giriş tüm müzakere paketi içindeki kilit konu! Tarım – NAMA dengesi DOHA’nın başarısı için önemlidir. Önümüzdeki dönemde yapılacak G-20, APEC vb. Zirvelerin bakanlar arası diyalog için kullanılması muhtemel! Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

36 Çok Taraflı Ticari İlişkiler I Anlaşmalar Genel Müdürlüğü
Teşekkürler Elçin Edis Şube Müdürü Çok Taraflı Ticari İlişkiler I Anlaşmalar Genel Müdürlüğü