Mustafa Akgül Bilkent/LKD Matematik, BilgiSayar ve Açık Kaynak.

... konulu sunumlar: "Mustafa Akgül Bilkent/LKD Matematik, BilgiSayar ve Açık Kaynak."— Sunum transkripti:

1 Mustafa Akgül akgul@bilkent.edu.trakgul@bilkent.edu.tr Bilkent/LKD http://akgul.bilkent.edu.tr/matematik Matematik, BilgiSayar ve Açık Kaynak

2 AMG'07 2 Özet Amaç Kullanım Türleri açık-kaynak ? Lisans farklılıkları Sayılar Yazılım örnekleri Dağıtımlar Yazılımlar Neler yapılabilir?

3 AMG'07 3 Amaç Tanıştırmak Merak uyandırmak Başlangıç noktaları Bazı örnek yazılımların adını vermek bol el kol sallamak!

4 AMG'07 4 Kullanım Türleri (açık kaynak) Bazılarını windosta Çoklu işletim sistemi: windows/linux Linux ve wine windows icinden linux sanallaştırma: birlikte çoklu sistem sadece linux!

5 AMG'07 5 Bilgisayar: kullanım iletişim aracı, bireysel, verimlilik, multimedia eğitim amaçlı araştırma (deneysel,... ) Sanayi: otomasyon, internet araştırma: CERN, ilaç, uçak, malzeme,

6 AMG'07 6 Açık -kaynak: Tarihçe açık kaynak: yenir mi? 80 öncesi Stallman, MIT, GNU (Gnu is Not Unix!) Torvalds and Linux Open Source – Raymond

7 AMG'077 Özgürlükler 1. Kısıtsız kullanım 2. Yazılımı gereksinimlere uyarlama 3. Ücretli/ücretsiz dağıtım 4. Değişiklikleri dağıtma Binanın planına sahip olma Arabanın kaportasının kapalı olması

8 AMG'07 8 Lisans Farklılıkları Lisans yazılımın sahibi ile kullanıcısı arasında sözleşme Kapalı yazılım-”propriety “ 60+ lisans var: BSD, Açık kaynak, GPL Değişiklikleri yayınlama/dağıtma GPL, copyleft, “virutik” çatallaşma hakkı !

9 AMG'07 9 Sayılar: Source Forge 150K proje, 1.6M kayıtlı kullanıcı Topics: 200K scientific/engineering: 10000 matematik 2000, astronomi 317, kimya, 337, yerbilimleri 243, physics, 722, tıp uygulamaları, 572, molekuler bilimler 180.

10 AMG'07 10 Sayılar: Source Forge II Egitim yazılımları 4100, bilgisayar destekli 870, test 600, kütüphanecilik 580. clustering 590 security 3500 kriptoloji 1000 Cl us ter in g ( 53 9)

11 AMG'07 11 freshmeat.net 43K proje, 385K user scientific/engineering 3500 (astronomy 149, bioinfo 208, chemistry 112, math 576, fizik 41) Education 1100 Internet 12000 Database 2200 securıty, 1100, kript 560

12 AMG'07 12 usinglinux.org 9000 packages math 354 astronomy 80 biology 67 finans 56 security 550 science 62

13 AMG'07 13 Latex TUG- Tex Users Group CTAN – Comprehensive TeX Archive Network MikTeX, TechnicsCenter Kile – graphical interface Lyx- WYSWYG – export as tex Openoffice – Latex uyumlu pdf, html aracları çok, TeTeX

14 AMG'07 14 Openoffice.org MS compatible – özgür seçenek Başkaları da var; Kword, Google windows, unix, Linux sürümleri kelime, hesap, sunum, web, çizim, denklem, veritabani, pdf, atıf listesi open document format, xml ms uyumlu, türkçe uyumlu imla klavuzu, heceleme var

15 AMG'07 15 Firefox/Thunderbird Firefox- amiral, thunder lider explorer ve outlook muadili alternatifleri var yetenekli, saglam, hızlı eklentileri, seçenekleri çok fazla açık kaynak dünyasının ürünleri firefox, https'da sarı şerit olur

16 AMG'07 16 Matematik google, scholar.google directory.google.org, directory.yahoo.com directory.fsf.org SAL: Scientific App. on Linux sal.kachinatech.com linux.org, linux.com akgul.bilkent.edu.tr/matematik/

17 AMG'07 17 Symbolik Matematik CAIN: Computer algebra information Network symbolicmath net: http://symbolicnet.mcs.kent.edu ftp://math.berkeley.edu.tr/pub/ GAP: Groups, Algorithm Programming directory.fsf.org – GNU/UNESCO 5300 yazilim

18 AMG'07 18 Computer Algebra System Axiom, CoCoA, DoCon (CAS) Dynamic CAS, Eigenmath GAP computer algebra system Giac, GiNaC, JScience Macaulay, Macaulay2 Mathomatic, Maxima PARI/GP, SAGE, SHEEP SINGULAR, XCAS, YaCas (wiki)

19 Wiki Free Software Portal en.wikipedia.org/wiki/Portal:Free_software en.wikipedia.org/wiki/Portal:Matematics dmoz.org – open directory netlib.org COIN.org – optimizasyon- OR

20 istatistik wiki: CSPro (anket- US Cencus), AIDA, IDS, IDAMS, Java analysis Studio PSPP (bebe), Hippodraw, Ploticos, Gnuplot, Root R, DAP, Statist,Statistx, Xlispstat, X-Arima Statlib – network, R-network (CRAN) Salstat, Pychem, autoclass, mcsim (CTAN, CPAN...)

21 AMG'07 21 Eşdeger yazılımlar acik-kaynak.org.tr http://wiki.linuxquestions.org/wiki/Linux_softwar e_equivalent_to_Windows_software http://www.linuxrsp.ru/win-lin-soft/table- eng.html www.osalt.com linux.org...

22 AMG'07 22 Yazılım Örnekleri Web: Apache %70 (+) Mail: postfix, qmail, sendmail,... Samba: NT for unix! PHP (+) Mysql (+), postgresql Squid, Dansguardian Openoffice (+) Mozilla, firefox, thunderbird (+) Gimp (+) Tex/latex(+), Lyx Gcc, dev (+) Multimedia Clamav (+)

23 AMG'07 23 Yazılım Örnekleri: II Perl, Python,Java, c++ Htdig, glimpse, z3950 harvest, yaz, ASF İptables,...(firewall) Zebra (routing) Paralel, cluster anti-virus database Grass, openGIS GNU LP, C++ lib İmage, crypto, visual openSSL, openLDAP scientific

24 AMG'07 24 Top 500 110/140 linux olmayan Cluster: 364, MPP: 98 constellation 38 Gigabit ethernet: 256 Uygulama: (cogu belli degil); finans, geofizik, iklim, elektronik IBM 239, hp 159, dell 22, cray 16, sgi 12, Intel 300, amd 80, power 80 Us 299, uk35, jp29, ch28, de18 in 11 Amerika, 311, eu 84, asya 91, okya 13 af 1

25 AMG'07 25 Niye Linux Ögrenme/deney ortamı Güvenli Tasarruf Uyarlanabilir Rekabet avantaji İnsana yatırım virussüz Yazılım sanayi Her yerde kullan: gömülü, masaüstü, sunucu, süper... Beraber üretim Mütevazı donanım Hetorejen ortam

26 Açık Kaynak Dünyası 26 Linux Nedir ? İnternetin ürünü, bilişimin asi çocuğudur İş yapma biçimi, yazılım geliştirme felsefesi Sadece teknik değil, sosyolojik bir olgu Çekirdek, işletim sistemi, binlerce yazılım Cep telefon, süper bilgisayar, masa üstü Sunucu, yönlendirici, gömülü Mütevazı donanım, hotorejen sisteme uygun

27 Açık Kaynak Dünyası 27 Linux ve e-türkiye Linux bir öğrenme ve deney ortamıdır! Teknoloji üretmek zorundayız! Binlerce bilişimci yetişmeli Bunların yolu Linux’dan geçer Donanım ve yazılım tasarrufu Linux’la Eski bilgisayarlar, sayısal bölünme Ulusal işletim sistemi, Pardus projesi

28 Açık Kaynak Dünyası 28 Biz Ne Yapabiliriz? Linux gelecektir! Bilişim tüm sektörler için önemlidir, Linux bilişimin her boyutu ve toplumun her kesimi için önemlidir Biz STK olarak buradayız! Yardıma hazırız Platform ve katalizör olarak varız

29 Dağıtımlar Dağıtım: çekirdek ve çeşitli paketlerden oluşan bir hedef kitle için işletim sistemi Live-CD(Çalışan), kurulan, flash, disket 500+, yarısı çalışan Dağıtım bağımlılık yaratır: güncelleme Rpm: Redhat, mandrake, suse, ++ APT (deb) : debian, knoppix, ubuntu... Tgz: slackware, Slack

30 Dagıtım-II  Camia: debian, slackware, fedora-core,...  Ulusal: pardus, redflag, linEx, alinux, parsix  Kaynak: gentoo, LFS, Source Mage  Rock Linux: Dagıtım hazırlamak için  Major: redhat, Mandriva, Suse, ubuntu (ticari)  PclinuxOS, ubuntu, mepis, yoper, xandros, adamantix, linspire, libranet: bireysel  Turkiye: turkuaz, gelecek, truva, turkix, boreas, universiteler (ulakbim, bilgi, inönü)

31 Açık Kaynak Dünyası 31 Dagıtım-III Redhat +: Centos, Lineox, Scientific L, Tao, whitebox (EL), SME, Trustix, (36) Debian: 52, progeny, linEx,... Mandriva: Edulinux. SAM, pclinuxos, abeledu (7) Slackware: university linux, zipspeak, (23) Fedora: (11) italyan, polanya, alman, arab Power user: (83)

32 Açık Kaynak Dünyası 32 Dagıtım-IV  Distro top 10: ubuntu. Mandriva, suse, fedora, debian, knoppix, mepis, gentoo, slackware, xandros  Live: Knoppix, Mepis, pclinuxos, slax, damn small  Source: gentoo, source mage, LFS, RockL, Lunar L  Multimedia: GeeXbox, MoviX, dyne:bolic, Agnula, Medialinux, musix, videolinux  Başlangıc: xandros, Mepis, linspire, pclinuxos, ark  Firewall/secure: Devil, astro, clarkconnect, smoothwall, IPCop, progeny, trustix, engarde, sectoo

33 Açık Kaynak Dünyası 33 Dagıtım-V Gömülü: ipodlinux, flight linux(NASA), siemens, linuxROM(flash), midori(transmeta), cyoto, RT/Elinos (realtime) BioBew: clustor and bioinformatics dnalinux.com: dna analizi veicin yazilim, veri, bioinformatics Bioknoppix, open-bio.org bioinformatics.org/software/

34 Açık Kaynak Dünyası 34 Yazılımlar Development araçları ve ortamları (gcc ailes:, c, c++, g77, g95, gfortan, java, ada; pascal, lisp'', perl python, php lush, objective-c..., debugger, make, profiler, lex/flesk, yacc/bison), editors... IDE (KDevelop,...) Cvs, prcs, submersion, gbuild Library'ler ve paketler

35 Açık Kaynak Dünyası 35 Yazılımlar-II Genel amacli Matematik Paketleri: Octave, scilab, Rlab, R Scientific Python. Yorick, Algea Maxima, jacal, gTybalt (sembolik) Bc calc./language, istenilen precision da

36 Açık Kaynak Dünyası 36 Yazılımlar-III GSL – Gnu Scientific Library (hersey!) Netlib.org, GAMS (math.nist.gov) oonumerics.org/oon OONumerics GiNacs – C++ ile sembolik hesaplama Lapack, FFT, ARPACK Computational Fluid Dynamic Codes

37 Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası 37 Yazılımlar-IV: Graphics GNUplot NCAR, NetCDF OpenDX, Imlib3D MayaVi, visualisation.....

38 Agustos 2006 Açık Kaynak Dünyası 38 Yazılımlar-IV: clusters Howto: Beowulf, Parallel Pr., SMP MPI- Massage Passing Interface LAM – Local Area Multicomputer - PVM – Paralel Virtual Machine MayaVi, visualisation Gaglia – cluster monitoring system

39 Açık Kaynak Dünyası 39 Bağlantılar Linux.org.tr seminer.linux.org.tr acik-kaynak.org.tr linux.org, gnu.org, freshmeat.net sf.net ldp.org, linuxquestions.org gnu.org/software/gsl, directory/science www.randomhouse.com (astro, bio, chem)www.randomhouse.com sal.kachinatech.com

40 Açık Kaynak Dünyası 40 Teşekkürler sorular? belgeler.org, linux-sevenler.org, enixma.org akgul.bilkent.edu.tr/matematik/ linux.org.tr akgul@bilkent.edu.tr bilgi@linux.org.tr