VTYS 2012 Mehmet Emin KORKUSUZ Ders - 02.

... konulu sunumlar: "VTYS 2012 Mehmet Emin KORKUSUZ Ders - 02."— Sunum transkripti:

1 VTYS 2012 Mehmet Emin KORKUSUZ Ders - 02

2 İçerik İlişkisel Veri Tabanı Tasarımı Gereksinimlerin belirlenmesi
Kavramsal Model Mantıksal Model Fiziksel Model

3 Gereksinimlerin Belirlenmesi
1-VERİ MODELİ Veri modeli , üçlü şema mimarisinde görülen yapıların, kullanıcı gereksinimlerinden yola çıkarak aşamalı bir şekilde fiziksel olarak gerçekleştirilmesidir. Fiziksel Model Mantıksal Model Kavramsal Model Gereksinimlerin Belirlenmesi 4.Aşama 3.Aşama 2.Aşama 1.Aşama

4 GEREKSİNİMLERİNİN BELİRLENMESİ
Bir bilgi sisteminin geliştirilmesi sürecinde, öncelikle kullanıcıların gereksinimlerinin çok iyi belirlenmesi ve analiz edilmesi gereklidir. Bu yapıda: -veri tipleri -veri grupları -veriler ile ilgili kurallar -veriler üzerinde yapılması gereken işlemler belirlenir.

5 Gereksinimler 3 Veri gereksinimleri ve işlemsel gereksinimlerin uzmanlar tarafından değerlendirilmesi 2 Kullanıcıların nelere gereksinimi olduğunun kullanıcılar ve bilgi sistemi uzmanları ile birlikte analizi ve çözümler üzerinde tartışması 1 Bilgi sistemi kullanıcılarının mevcut sistemde kullanmakta oldukları yöntemlerin, sistem yapısının ve iş kararlarının belirlenmesi

6 Gereksinimlerin Toplanması
Gereksinimlerin toplanması için kullanılabilecek birkaç yöntem vardır bunlardan bazıları: Anketler Grup Yöntemleri Beyin Fırtınası(Brain Storming) Hızlı Uygulama Geliştirme-HUG Toplu Uygulama Tasarımı-TUT Kalite fonksiyon Yayılımı (Quality Function Deployment-QFD) Prototipleme Gereksinimler toplandıktan sonra uzmanlar tarafından analizi yapılır.

7 Gereksinimlerin Analizi
Gereksinim Analizi, çeşitli yöntemlerle hedef kullanıcı kitlesinden elde edilen gereksinimlerin özelliklere göre gruplanarak, sistem tasarımına hazır hale getirilmesi amacıyla yapılan çalışmaları kapsar. Gereksinim analizi yapmada; Veri Akış Çizeneği-VAÇ(Data Flow Diagram-DFD) Bağlam Çizeneği(Context Diagram) Çerçeve Çizeneği(Frame Diagram) Olay Senaryoları(event Senarios) Bakış Açısı Analizi(Viewpoint Based Analysis) gibi araçlar kullanılabilir.

8

9

10 Gereksinimlerin Belirlenmesi
KAVRAMSAL MODEL Fiziksel Model Mantıksal Model Kavramsal Model Gereksinimlerin Belirlenmesi 4.Aşama 3.Aşama 2.Aşama 1.Aşama

11 KAVRAMSAL MODEL Kullanıcıdan elde edilen gereksinimler ile ilgili bir analiz çalışmasının yapılması ve birbiriyle bağıntılı verilerin gruplanarak bir düzenleme içinde modellenmesi gerekir. Bu tasarım daha sonra geliştirilecek olan sistemin performansından kullanım kolaylıklarına kadar birçok özelliğini belirlemede etken olacaktır.

12 Varlık Bağıntı Çizeneği
VBÇ’ler (Entity Relationsheep Diagram– ERD) gerçek dünyadaki sistemleri, varlıklar, varlıkları tanımlayan nitelikleri ve bunlar arasındaki bağıntıları gösterir. Günümüzde VBÇ çizimlerini gerçekleştirebilmek için kullanılan birçok ticari ve açık kaynak çizim araçları bulunmaktadır. Bu amaçla oluşturulmuş programların her biri farklı notasyonlar(gösterim) ile geliştirilmiştir. Bu sunumda sizlere Crow's Foot Notation gösterilecektir.

13

14 VBÇ Gösterimleri Özeti

15 Varlık Var olan ve benzerlerinden ayırt edilebilen her şey bir varlıktır. Aynı varlıkların oluşturduğu yapıya varlık kümesi denir. VTYS’de varlık kümesi tablodur. Varlık

16 Zayıf Varlık Bir varlığın anahtar niteliği yoksa zayıf varlık olarak adlandırılır. Eğer bir varlık kümesinin niteliklerinin tümü alınsa bile bir anahtar oluşturulamıyorsa bu varlık kümesine zayıf(weak) varlık kümesi denir. Mantıksal olarak başka bir varlığa bağımlı olmak zorundadır. Zayıf varlık kümesinde niteliklerin değerleri ile varlıkları birbirinden ayırt etmek mümkün değildir. Zayıf bir varlık kümesinin anlamlı olabilmesi için, bu varlık kümesi ile güçlü bir varlık kümesi arasında bire-bir yada bire-birçok(güçlüden zayıfa) bir bağlantı bulunması, zayıf varlıklar için bu bağıntının varolma bağımlılığı oluşturması, zayıf varlık kümesinin nitelikleri arasında, aynı güçlü varlığa zayıf varlıkları birbirinden ayırt etmeyi sağlayan bir nitelik grubunun (discriminator) bulunması gereklidir. Zayıf Varlık

17 Niteliklerin Gösterimi
Bir nitelik(attribute), varlık tipi(entity type) ya da bağıntı tipi(relationship type) ile ilgili tanımlayıcı bilgileri içerir. Bir varlık genelde bir nitelik topluluğundan oluşur. ogrNu ogrTel Varlık ogrTC ogrMail

18 Niteliklerin Gösterimi
Değer Alanı: Bir niteliğin değer alanı alabileceği değerler kümesini tanımlar. Veri Tipi: Niteliğe ait verilerin hangi veri tipinde saklayacağını belirler. Biçim: Verilerin hangi biçimde tanımlanacağını belirler. Büyüklük: Nitelik için girilecek verilerin hangi büyüklükte olacağını tanımlar.

19 Nitelik Türleri Çekirdek Nitelik
Bu tür nitelikler en sade hali ile tanımlanmış niteliklerdir. siteBaslik siteHit gibi…

20 Nitelik Türleri Birleşik Nitelik
Birden fazla çekirdek niteliğin birleşmesi sonucunda oluşan niteliklerdir. Birleşik nitelikler istenildiği kadar alt seviyelere dallandırılabilir. Sonunda en alttaki nitelik yine çekirdek nitelik olacaktır. hesapTipi subeKodu hesapNu ibanNu

21 Nitelik Türleri Türetilmiş Nitelik
Gerçekte bir değer tutmayan ancak diğer varolan niteliklerin kullanımı sonucu hesaplanarak elde edilen niteliklerdir. yas Sisteme girilmiş doğum tarihinin günümüz tarihi ile olan hesabından türetilir.

22 Nitelik Türleri Birden Çok Değer Alabilen Nitelik
Bir değer değil, birden fazla değer alabilen niteliklerdir. telNu

23 Nitelik Türleri Anahtar nitelik Varlığın ayırt edici niteliği. tcno

24 Bağıntı (İlişki) İki varlık arasındaki ilişkiyi gösterir.
Kendi nitelikleri olabilir.

25 Var Olma Bağıntısı Zayıf varlığın güçlü varlıkla olan ilişkisini gösterir.

26 VBÇ Gösterimleri Özeti

27

28

29 VBÇ (ERD)

30 Örnek - 1 oturur Öğrenci Sıra
Bir öğrenci 1 sıraya oturur. Bir sırada 1 öğrenci oturur. Bir öğrenci 1 sıraya oturmalıdır. Bir sırada 1 öğrenci oturmalıdır. Bu bire bir ilişkidir.

31 Örnek - 2 girer Öğretmen Ders Bir dersin mutlaka 1 öğretmeni olur.
Bir öğretmen 1 ya da daha fazla derse girer. Bire çok (1:M) ilişkidir. Katılım zorunlu tutulmuştur.

32 Örnek - 3 alır Öğrenci Ders Bir öğrenci 1 ya da daha fazla ders alır.
Bir dersi 1 ya da daha fazla öğrenci alır. Katılım zorunlu tutulmuştur.

33 Örnek - 4 girer Asistan Uygulama
Bir uygulamaya mutlaka 1 asistan girer. Asistan birden fazla uygulamaya girebilir ama hiç girmeyebilir de.

34 Öğr_ad oturur Öğrenci Sıra numara alır Ders girer Öğretmen girer Asistan Uygulama

35

36 tarih adres Film_id oynar film Salon yonetmen tel saat

37 Recursive İlişki Bir varlık kümesinin kendi elemanları arasında ilişki kurulması durumudur. personel yönetir

38 Recursive İlişki personel ebeveyn

39

40 VBÇ’nin Okunması affetmez deliii

41 VBÇ Tasarımı affetmez deliii

42 Gereksinimlerin Belirlenmesi
KAVRAMSAL MODEL Fiziksel Model Mantıksal Model Kavramsal Model Gereksinimlerin Belirlenmesi 4.Aşama 3.Aşama 2.Aşama 1.Aşama

43 MANTIKSAL MODEL Bu aşama, veri tabanı tasarımlarınızın ilişkisel veritabanı modelinde tablolar ile ifade edilmesi için yapılması gereken dönüşümü içerir. Bu dönüşüm belirli bir metod izlenerek gerçekleştirilir.

44 Veri Tabanı Şeması-Liste
Bu gösterim liste olarak ya da şekil olarak ifade edilebilir. Yazar(id ,yazarAdi, dogumTarihi, memleket, aciklama) Kitap(yazarAdi,kitapadi,basimTarihi,yazarID)

45 Veri Tabanı Şeması-Şekil
Veri tabanı şeması listesinde bulunan benzer bilgiler gösterilmektedir. Ancak veritabanı şeması şekil ile gösteriminde, sunum görsel olarak verilir. Bu gösterimde, yabancıl anahtarların referans verdikleri birincil anahtarlar oklar ile gösterilmektedir. Id yazarAdı dogumTarihi memleket aciklama kitapadi basimTarihi yazarID

46 Kavramsal - Mantıksal Model Dönüşümü
VARLIKLARIN DÖNÜŞÜMÜ Bu dönüşümde varlığın isminde bir tablo oluşturulur ve varlığın nitelikleri bu tabloya yerleştirilir.Burada tablonun birincil anahtarı altı çizili olarak gösterilir. açıklama Sorutipleri kod Sorutipleri(kod,açıklama,...)

47 Sorutipleri(kod,açıklama,…)
sıra vardır açıklama ağırlık sorular dosyaAdı Sorutipleri kod Sorutipleri(kod,açıklama,…) Sorular(kod,soru_tip,sıra,ağırlık,dosyaAdı,…)

48 Bire-bir özyineli bağıntı dönüşümü
tcno ad eş kişi soyad Kişi(tcno,ad,soyad,eş(kişi tablosuna referans verir))

49 N’li bağıntı dönüşümü ad kod açıklama açıklama malzeme ad kod ad adres
proje sağlar tel üretici Sağlar(projekodu,üreticikodu,malzemekodu,(projekodu proje tablosuna Referans verir,üreticikodu üretici tablosuna referans verir, Malzemekodu malzeme tablosuna referans verir))

50 Kavramsal Model 1) a) Zayıf varlık 2) b) Varlık 3) c) Birleşik nitelik
4) 5) 6) 7) a) Zayıf varlık b) Varlık c) Birleşik nitelik d) Varolma bağıntısı e) Türetilmiş nitelik f) Bağıntı g) Birden fazla değer alabilen nitelik

51 Kavramsal Model 1) a) Tekli kısmen katılım 2) b) Tekli zorunlu katılım
3) 4) a) Tekli kısmen katılım b) Tekli zorunlu katılım c) Çoklu zorunlu katılım d) Çoklu kısmen katılım

52 Kavramsal Model ad tarih sıra süre ağırlık kod kod dAdı yer sorular sınavlar Sınav soruları Cevap6: Yukarıdaki bağıntı bize bir sorunun bir çok farklı sınavda kullanılabileceğini, bir sınavda da birden fazla soru sorulabileceğini belirtir. Ayrıca her sınava ait en az bir sorunun tanımlanmış olması gerekir. Ancak her soru tanımında ise bir sınav tanımı yapma şartı yoktur.

53 Normalizasyon

54 Normalleştirme İlişkisel veri tabanlarının geliştirilme aşaması olan mantıksal veri modelinin oluşturulmasında başlıca hedef, verilerin, veriler arasındaki ilişkilerin ve sınırlamaların kesin, tam ifade edilmesidir. Bu hedefe ulaşmak için uygun ilişkiler kümesi tanımlanmalıdır. Böyle ilişkilerin tanımlanması işlevine normalleştirme denir. Normalleştirme- veri gereksinimlerinde tanımlanmış olan, arzu olunan nitelikleri bulunan ilişkiler kümesinin üretilmesi sürecidir.

55 Normalizasyonun Amaçları
Veri bütünlüğünü sağlamak Uygulamadan bağımsızlık Performansı arttırmak

56 Normalleştirmenin Amaçları - 1 Veri bütünlüğünü sağlamak
Sadece bu öğe bile normalleştirme ile uğraşmak için yeterli bir sebeptir. Eğer veri gereksiz yere tekrarlanıyorsa, bu değişik kopyalar, kopyalardan habersiz olan uygulama kodları yüzünden bir süre sonra birbirinden farklı değerleri taşımaya başlayabilirler. Bu, doğruluk ve tutarlılık açısından çok kötü bir sonuçtur. Bu gibi durumlarda ilişkisel veri tabanı yönetim sisteminin otomatik bütünlük (automatic integrity) mekanizmaları bile işe yaramaz. Düzeltmenin, uygulama seviyesinde yapılması gerekir. Fakat bu da uygulama programlarını daha karmaşıklaştıracak, dolayısıyla bakımını zorlaştıracaktır.

57 Normalleştirmenin Amaçları - 2 Uygulamadan bağımsızlık
Normalleştirme, genelde bilinen ve takip edilen “ilişkisel model, verinin içeriğine göre kurulmalı, uygulamaya göre değil” kavramını bir adım daha öne alır. Bu sayede veri modeli, üzerinde onu kullanan uygulama değişse bile daha tutarlı, sabit ve değişmez olarak kalacaktır. Uygulama programının gereksinimlerinin veri tabanının mantıksal modeli üzerinde herhangi bir etkisi olmamalıdır. Uygulama, mantıksal model üzerinde değil, fiziksel model üzerinde etki yapar.

58 Normalleştirmenin Amaçları - 3 Performansı arttırmak
Saklama ihtiyaçlarını en aza indirgemek ve arama süresini azaltmak. Yabancı anahtarların haricinde, tamamıyla normalleştirilmiş bir veri tabanı gereksiz (kopyalanmış) veri miktarını en aza indirecektir. Kopyalanma miktarı azaldığı için, saklama yerine olan ihtiyaç ta azalır. Bu sayede, veri tabanı motorunun arama süresi azalacaktır.

59 İşlevsel Bağımlılık R bir ilişki şeması, X ve Y nitelik kümeleri ise R’nin alt kümeleri olsun (X  R, Y  R). Eğer X nitelik kümesinin değerleri Y nitelik kümesinin değerlerini belirliyorsa (X’in her bir değeri Y’nin bir değerine karşılık geliyorsa); “Y niteliği X niteliğine işlevsel bağımlıdır” denir ve “X  Y” şeklinde gösterilir. X’ten bir nitelik çıkarıldığı halde bu bağımlılık hâlâ geçerli ise kısmi bağımlılık (partial dependency) söz konusudur.

60 İşlevsel Bağımlılık DAĞITIM (müşteri_no, şehir_kodu, şehir_adı, parti_no, miktar) müşteri_no  şehir_kodu, şehir_adı (müşteri_no, parti_no)  miktar şehir_adı  şehir_kodu (geçişli bağımlılık) İlk ikisi anahtara göre bağımlı, üçüncüsü geçişli bağımlı (transitive dependent). Bir müşteriye birden fazla parti ürün gönderilebildiği için ikincisinde iki nitelik bir anahtar oluşturuyor.

61 Normalleştirme Aşamaları
Birinci Normal Form İkinci Normal Form Üçüncü Normal Form Boyce-Codd Normal Formu Dördüncü Normal Form …

62 Normal Olmayan Form İlişkisel veri tabanı modelinin temel kuralına göre bütün niteliklerin aldığı değerler atomik (tek ve basit) olmalıdır. Aşağıdaki DAĞITIM tablosu bu kurala uymamaktadır, bu yüzden normal değildir. müşteri_no şehir_kodu şehir_adı parti_no miktar 1 34 İstanbul 1,2,3,4,6 300,200,400,200,100 2 6 Ankara 1,2 300,400 3 200 4 2,4,5 200,300,400

63 Birinci Normal Form Uygulandığında:
müşteri_no şehir_kodu şehir_adı parti_no miktar 1 34 İstanbul 300 2 200 3 400 4 6 100 Ankara 5

64 Birinci Normal Formun Sorunları
Birinci normal formdaki bir tablo bazı alanlarda tekrarlı verilere sahiptir. Örneğimizde şehir_kodu ve şehir_adı alanlarında her müşteri için tekrarlı veriler vardır. Bu tekrarlar ekleme, silme ve güncelleme işlemlerinde sorunlara neden olacaktır.

65 Satır Ekleme Sorunu Başka bir müşterinin bilgilerinin (müşteri_no, şehir_kodu, şehir_adı) girilmesi için mutlaka o müşteriye bir dağıtım işleminin yapılması (parti_no ve miktar değerlerinin girilmiş olması) gerekiyor. müşteri_no şehir_kodu şehir_adı parti_no miktar 1 34 İstanbul 300 … 4 5 400 5 35 İzmir

66 Satır Silme Sorunu Bir müşteriye tek bir dağıtım yapıldıysa (örn. 3 no’lu müşteri), o dağıtım işlemi iptal edildiğinde, sadece parti_no ve miktarı değil, o dağıtımın yapıldığı müşteri hakkındaki diğer bilgiler de (müşteri_no, şehir_kodu, şehir_adı) yok olur. müşteri_no şehir_kodu şehir_adı parti_no miktar 1 34 İstanbul 300 2 200 … 3 6 Ankara

67 Güncelleme Sorunu 1 numaralı müşteri Ankara’ya taşınırsa, bu müşteri ile ilgili tüm satırların güncelleştirilmesi gerekecektir. Eğer tablo çok büyük ise, sadece bir müşteri ile ilgili küçük bir değişiklik bile binlerce kaydın güncelleştirilmesini gerektirebilir. müşteri_no şehir_kodu şehir_adı parti_no miktar 1 34 İstanbul 300 2 200 3 400 4 …

68 İkinci Normal Form Birinci normal formdaki sorunlardan (en azından güncelleme sorunundan) kurtulmak için nitelikler arasındaki işlevsel bağımlılıktan yararlanılarak birinci normal form (1NF) tablolarının birden fazla tabloya dönüştürülmesi sonucunda ikinci normal forma (2NF) ulaşılır. İkinci normal formda, ilişkisel tablonun her bir anahtar olmayan sütunu birincil anahtara kısmi bağımlı değil, tam işlevsel bağımlı olmalıdır.

69 İkinci Normal Form şehir_kodu ve şehir_adı nitelikleri (müşteri_no, parti_no) birleşik anahtarının sadece müşteri_no niteliği üzerinde tam işlevsel bağımlıdır. O halde şehir_kodu ve şehir_adı nitelikleri müşteri_no ile beraber ayrı bir tablo oluşturmalıdır. DAĞITIM(müşteri_no, şehir_kodu, şehir_adı, parti_no, miktar) ŞEHİRLER(müşteri_no, şehir_kodu, şehir_adı) MİKTARLAR(müşteri_no, parti_no, miktar)

70 İkinci Normal Form Uygulandığında:
müşteri_no şehir_kodu şehir_adı 1 34 İstanbul 2 6 Ankara 3 4 müşteri_no parti_no miktar 1 300 2 200 3 400 4 6 100 5 ŞEHİRLER MİKTARLAR

71 İkinci Normal Formun Sorunları
Birinci normal formdaki güncelleme sorununu ikinci normal forma dönüştürme ile ortadan kaldırmış olsak ta, ikinci normal formda da ekleme ve silme sorunları olabilmektedir.

72 Satır Ekleme Sorunu ŞEHİRLER tablosuna yeni bir müşteri kaydı girilmediği sürece yeni bir şehir tanımı yapılamaz. İzmir ilini tabloya dahil edebilmek için İzmir’de bulunan bir müşteriye ihtiyaç vardır. müşteri_no şehir_kodu şehir_adı 1 34 İstanbul 2 6 Ankara 3 4 35 İzmir

73 Satır Silme Sorunu Tablodan bir müşteri silindiğinde, eğer o şehirdeki tek müşteri ise, şehir_kodu ve şehir_adı bilgileri de yok olacaktır. müşteri_no şehir_kodu şehir_adı 1 34 İstanbul 2 6 Ankara 3 4 5 35 İzmir

74 Üçüncü Normal Form Birinci normal formdaki sorunlardan kurtulmak için nitelikler arasındaki kısmi işlevsel bağımlılıkları ortadan kaldırmıştık. İkinci normal formdaki sorunlardan kurtulmak için de nitelikler arasındaki geçişli işlevsel bağımlılıkları ortadan kaldırmamız gerekir. Örneğimizde “şehir_adı  şehir_kodu” işlevsel bağımlılığının geçişli olduğunu belirtmiştik. Bir anahtara bağlı olmayan bu bağımlılığı ayrı bir tabloya dönüştürerek üçüncü normal formu (3NF) elde edebiliriz.

75 Üçüncü Normal Form Uygulandığında:
ŞEHİRLER MİKTARLAR şehir_kodu şehir_adı 6 Ankara 34 İstanbul 35 İzmir müşteri_no parti_no miktar 1 300 2 200 3 400 4 6 100 5 MÜŞTERİLER müşteri_no şehir_kodu 1 34 2 6 3 4 5 35

76 Boyce-Codd Normal Formu
Her belirleyicinin bir anahtar oluşu halidir. Örnek olarak aşağıdaki ilişkiyi düşünelim: ÖĞRENCİ(ÖğrNo, Bölüm, Danışman) ÖĞRENCİ ÖğrNo Bölüm Danışman 123 Fizik A. ERCAN Kimya M. AKINCI 456 Biyoloji K. SÖNMEZ 789 999 B. ÖZKAN

77 Boyce-Codd Normal Formu
ÖğrNo Bölüm Danışman 123 Fizik A. ERCAN Kimya M. AKINCI 456 Biyoloji K. SÖNMEZ 789 999 B. ÖZKAN 1NF ? 2NF ? 3NF ? EVET (bütün niteliklerin aldığı değerler atomik) EVET (kısmi bağımlılık yok) EVET (geçişli bağımlılık yok)

78 Boyce-Codd Normal Formu
ÖğrNo Bölüm Danışman 123 Fizik A. ERCAN Kimya M. AKINCI 456 Biyoloji K. SÖNMEZ 789 999 B. ÖZKAN Her üç normal formu da sağlıyor. Sorun var mı? EVET 456 numaralı öğrenci silinirse Biyoloji ve K.SÖNMEZ yok olacak Bir öğrenci Matematik bölümüne kayıt olana kadar bu bölüm var olmayacak.

79 Çözüm: Belirleyicileri anahtar yap
Birincil Anahtar: (ÖğrNo, Bölüm) Aday Anahtar: (ÖğrNo, Danışman) İşlevsel Bağımlılıklar: (ÖğrNo, Bölüm)  Danışman Danışman  Bölüm ÖğrNo Bölüm Danışman 123 Fizik A. ERCAN Kimya M. AKINCI 456 Biyoloji K. SÖNMEZ 789 999 B. ÖZKAN Belirleyiciler

80 Boyce-Codd Normal Formu (BCNF) Uygulandığında:
ÖĞRENCİ_DANIŞMAN ÖğrNo Danışman 123 A. ERCAN M. AKINCI 456 K. SÖNMEZ 789 999 B. ÖZKAN ÖĞRENCİ ÖğrNo Bölüm Danışman 123 Fizik A. ERCAN Kimya M. AKINCI 456 Biyoloji K. SÖNMEZ 789 999 B. ÖZKAN DANIŞMAN_BÖLÜM Danışman Bölüm A. ERCAN Fizik M. AKINCI Kimya K. SÖNMEZ Biyoloji B. ÖZKAN

81 Özet NF: Normal olmayan form
1NF: Bütün alan değerleri atomik ise R 1NF’de 2NF: R 1NF’de ise ve anahtar olmayan tüm nitelikler anahtara tam bağımlı ise R 2NF’de 3NF: R 2NF’de ise ve anahtar olmayan tüm nitelikler anahtara geçişsiz bağımlı ise R 3NF’de BCNF: Her belirleyici bir aday anahtar ise R BCNF’de Belirleyici: Başka bir niteliğin tam işlevsel bağımlı olduğu nitelik

82 Dördüncü Normal Form Bazı durumlarda BCNF’daki bir ilişkide de sorunlar görülebilmektedir. Örneğin; ÖĞRENCİ(ÖğrNo, Bölüm, Spor) ÖĞRENCİ ÖğrNo Bölüm Spor 123 Fizik Kayak Kimya Tenis 999

83 çok-değerli bağımlılık
Dördüncü Normal Form Burada bir öğrenci birden çok bölüme kayıt olabilmekte ve birden çok spor etkinliğine katılabilmektedir. Bu nedenle ÖğrNo ile Bölüm ve ÖğrNo ile Spor arasındaki ilişkiler birer işlevsel bağımlılık değil çok-değerli bağımlılık (multivalued dependency) halindedir. ÖĞRENCİ ÖğrNo Bölüm Spor 123 Fizik Kayak Kimya Tenis 999 ÖğrNo  Bölüm ÖğrNo  Spor çok-değerli bağımlılık

84 Dördüncü Normal Form 123 numaralı öğrencinin bir bölüme daha kayıt olması yada bir spor etkinliğine daha katılması halinde iki kayıt daha ilave edilmelidir. Bu gibi yineleme sorunlarını ortadan kaldırmak için ÖĞRENCİ ilişkisi ikiye ayrılırak dördüncü normal form (4NF) oluşturulur. ÖĞRENCİ_BÖLÜM ÖĞRENCİ_SPOR ÖğrNo Bölüm 123 Fizik Kimya 999 Biyoloji ÖğrNo Spor 123 Kayak Tenis 999 Yüzme

85 Örnek 1 Ö.NO Ö.AD Ö.SOYAD DERS_NO DERS_ADI VIZE FINAL H.NO H.AD
H.SOYAD Ahmet Solmaz 202 Matematik 2 70 60 11 Özlem UÇAR 203 Fizik 2 80 40 204 Bilgisayar Mühendisliğine Giriş 2 45 3 Aydın CARUS 205 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi 2 90 95 9 Zeki DURMUŞ 206 Türk Dili 2 75 12 Nebahat YILDIZ Seyhan Gülmez Selim 702 Veri Tabanı Yönetimi 50 6 Altan MESUT Vardar Sezai Kantar 65 55

86 Verilen şema 1. Normal Formda (atomik değerler)
OKUL (Ö.No, Ö.Ad, Ö.Soyad, Ders_No, Ders_Adı, Vize, Final, H.No, H.Ad, H.Soyad) 2. NF’ye geçerken kısmi bağımlılıklar ortadan kaldırılır NOTLAR(Ö.No, Ders_No, Vize, Final) ÖĞRENCİLER(Ö.No, Ö.Ad, Ö.Soyad) DERSLER(Ders_No, Ders_Adı, H.No, H.Ad, H.Soyad) 3. NF’ye geçerken geçişli bağımlılıklar ortadan kaldırılır DERSLER(Ders_No, Ders_Adı, H.No) HOCALAR(H.No, H.Ad, H.Soyad)

87 Örnek 2 UrunNo UrunAd ParcaNo ParcaAd Miktar UreticiNo UreticiAd
UreticiSehir UreticiTel Pavilion DV2620ET 1 Intel Core 2 Duo T5450 100 HP Seattle 2 Kingston 512MB DDR2 3 Samsung 160GB HDD 4 Nvidia GeForce 8400M Pavilion DV2650ET Intel Core 2 Duo T7500 Kingston 1024MB DDR2 Satellite A200-1N2 Intel Core 2 Duo T5250 102 Toshiba Tokyo Samsung 1024MB DDR2 Maxtor 120GB HDD Intel GMA X3100

88 Verilen şema 1. Normal Formda (atomik değerler)
Urun_Parca (UrunNo, UrunAd, ParcaNo, ParcaAd, Miktar, UreticiNo, UreticiAd, UreticiSehir, UreticiTel) 1NF → 2NF (kısmi bağımlılıklar giderilir) Urun_Parca (UrunNo, ParcaNo, ParcaAd, Miktar) Urunler (UrunNo, UrunAd, UreticiNo, UreticiAd, UreticiSehir, UreticiTel) 2NF → 3NF (geçişli bağımlılıklar giderilir) Urunler (UrunNo, UrunAd, UreticiNo) Ureticiler (UreticiNo, UreticiAd, UreticiSehir, UreticiTel)

89 Örnek 3 SiparisNo Tarih UrunAd UrunNo Adet MusNo MusAd MusSoyad 1
Nokia 6300 57463 875 Ali Korkmaz Kingston 2 GB USB 73624 2 Samsung D600 72352 932 Selin Atasoy 3 Nokia 5070 71224 123 Kamil Sönmez 4 Philips DVP 5160/12 90876 452 Metin Kaplan 5 Samsung Digimax S850 98123 786 Kemal Durukan 6 Sinbo SBS-4414 Baskül 35465 7 Canon Powershot A560 95293 Kingston 2 GB SD 37285 8 321 Ece Çağlayan

90 Verilen şema 1. Normal Formda (atomik değerler)
SIPARIS (SiparisNo, Tarih, UrunAd, UrunNo, Adet, MusNo, MusAd, MusSoyad) 1NF → 2NF (kısmi bağımlılıklar giderilir) SIPARIS_URUN (SiparisNo, UrunNo, Adet) SIPARIS_MUSTERI (SiparisNo, Tarih, MusNo, MusAd, MusSoyad) URUN (UrunNo, UrunAd) 2NF → 3NF (geçişli bağımlılıklar giderilir) SIPARIS_ MUSTERI (SiparisNo, Tarih, MusNo) MUSTERILER (MusNo, MusAd, MusSoyad)

91 Gereksinimlerin Belirlenmesi
FİZİKSEL MODEL Fiziksel Model Mantıksal Model Kavramsal Model Gereksinimlerin Belirlenmesi 4.Aşama 3.Aşama 2.Aşama 1.Aşama

92 Fiziksel Model Bu aşamada ise, artık fiziksel olarak sistemin kurulması sağlanır. Kullanılacak olan VTYS ile ilk temas bu noktada kurulur.