TEKNE MANEVRASI.

... konulu sunumlar: "TEKNE MANEVRASI."— Sunum transkripti:

1 TEKNE MANEVRASI

2 MANEVRAYA ETKİ EDEN UNSURLAR
DOĞA ŞARTLARINDA BİR GEMİNİN MANEVRASINA ETKİ EDEN UNSURLAR; 1. PERVANE TESİRİ A. MERKEZİ ETKİ B. ENİNE ETKİ (PADIL TESİRİ) 2. DÜMEN TESİRİ 3. RÜZGAR TESİRİ 4. AKINTI ETKİSİ

3 PERVANE ETKİSİ İLE DÜMEN ETKİSİ KONTROL ALTINDA TUTULABİLİRKEN, RÜZGAR VE AKINTI ETKİSİ GEMİ KONTROLUNUN DIŞINDADIR.

4 PERVANE MERKEZİ ETKİSİ
PERVANENİN MERKEZİ ETKİSİ, TEKNENİN BAŞ-KIÇ YÖNÜNDE ETKİ EDEN BİR KUVVET OLUŞTURARAK, GEMİNİN İLERİ VEYA GERİ HAREKET ETMESİNİ SAĞLAR. PERVANE MERKEZİ İTİŞ KUVVETİ; İLERİ YOLDA DAHA KUVVETLİDİR. NEDENİ TEKNENİN DİZAYN YAPISIDIR.

5 BİR TEKNENİN MAKİNESİNİN SAĞLADIĞI ENERJİYİ GEMİNİN İTİCİ GÜCÜ HALİNE GETİREN ARAÇLAR TEKNENİN PERVANESİDİR. PRENSİP OLARAK BİR VİDANIN HAREKETİNDEN ESİNLENEREK YAPILMIŞLARDIR. HAREKETİN YÖNÜNE BAĞLI OLARAK BÜNYESİNE BAĞLI OLDUĞU TEKNEYİ İLERİ VEYA GERİ HAREKET ETTİRİRLER

6

7 TORNİSTAN ÇALIŞAN BİR PERVANİN SULARI TEKNEYE ÇARPTIĞINDA TEKNENİN DAHA YAVAŞ HAREKET ETMESİNE NEDEN OLUR. PERVANE KANATLARININ ÇARPMASIYLA HAREKET EDEN SULARA PERVANE SUYU DENİR. TAM YOL GERİ ÇALIŞAN PERVANENİN GÜCÜ, YARIM YOL İLERİ ÇALIŞAN PERVANE GÜCÜNE EŞİTTİR.

8 TAM YOL İLERİ SEYREDEN BİR GEMİNİN DURMA MESAFESİ ;
PERVANE MERKEZİ İTME GÜCÜNE TEKNENİN BİÇİMİNE MAKİNE GÜCÜNE TRİMİNE DRAFTINA BAĞLI BİR MESAFEDİR.

9 PERVANE ENİNE ETKİSİ ( PADIL TESİRİ/YAN KUVVET) PERVANE KANATLARI BELİRLİ BİR AÇIDA SULARI BORDAYA DOĞRU İTECEĞİNDEN, İLERİ VE TORNİSTAN ÇALIŞMASI SIRASINDA BİR ENİNE ( BORDALARA DOĞRU ) ÇEKİŞ KUVVETİ OLUŞTURACAKTIR.

10 PADIL TESİRİ TEK PERVANELİ BİR TEKNEDE TORNİSTAN MANEVRALARDA VE ABORDA OLMA VEYA AVARA ETMEDE DİKKATE ALINMASI GEREKLİ BİR ETKİDİR

11 BU KUVVETİN ASIL NEDENİ MERKEZ HATTININ ALTINDAKİ KANATLARIN OLUŞTURDUĞU ETKİNİN ÜSTTEKİ KANATLARA NAZARAN DAHA FAZLA OLMASIDIR.

12 ETKİSİ PERVANENİN DÖNÜŞ YÖNÜNDE ÇEKİŞ KUVVETİ OLARAK BELİRECEK VE TEKNENİN KIÇINI PERVANENİN DÖNÜŞ İSTİKAMETİNE DOĞRU ÇEKECEKTİR.

13 TEK PERVANELİ BİR GEMİ İLERİYE GİDERKEN , PADIL TESİRİ BÜYÜK DEĞİLDİR
TEK PERVANELİ BİR GEMİ İLERİYE GİDERKEN , PADIL TESİRİ BÜYÜK DEĞİLDİR. TESİRİN ETKİSİ YÜKSÜZ, BOŞ GEMİDE VE DÜŞÜK DEVİRDE DAHA BELİRGİN OLUR.

14 DÜMEN TESİRİ DÜMEN YELPAZESİNE ÇARPAN SULARIN OLUŞTURDUĞU KUVVETTİR. BU KUVVET DÜMEN YELPAZESİNE DİK YÖNDEDİR. İLERİ YOLDA İTME, TORNİSTANDA EMİLME ŞEKLİNDE GÖRÜLÜR.

15 PERVANE SAĞA DEVİRLİ DÜMEN İSKELE ALABANDADA

16 PERVANE SAĞA DEVİRLİ İLERİ YOLDA DÜMEN
SANCAK ALABANDADA

17 İLERİ YOLDA DÜMEN SANCAK DEVİRLİ DÜMEN ORTADA

18 SAĞA DEVİRLİ TORNİSTAN DÜMEN İSKELE ALABANDADA

19 DÜMEN ORTADA MAKİNE TORNİSTAN ÇALIŞMAKTA

20 MAKİNE TORNİSTAN ÇALIŞMAKTA DÜMEN SANCAK ALABANDADA

21

22

23

24

25 DEVİR DAİRESİ PERVANE İLERİ YOLDA ÇALIŞIRKEN DÜMENİN ALABANDAYA BASILARAK GEMİYİ BELLİ BİR ALAN İÇİNDE ÇEVİRİP TEKRAR ESKİ ROTASINA GELİRKEN TEKNE ROTASININ BELİRLEDİĞİ ÇEMBERE DEVİR DAİRESİ DENİR. TEKNENİN ÖZELLİKLE DAR ALANLARDA MANEVRA ÖZELLİĞİNİN BİLİNMESİ AÇISINDAN ÇOK ÖNEMLİDİR.

26

27

28 RÜZGAR TESİRİ GEREK SEYREDEN, GEREKSE MANEVRA YAPAN BİR GEMİ İÇİN RÜZGAR KUVVETİ ; RÜZGAR AÇIK ALANININ BÜYÜKLÜĞÜNE BAĞLI OLARAK YELKEN ÜZERİNDEKİ MOMENTE BENZER BİR ETKİ OLUŞTURUR. BU MOMENT ; TEKNEYİ DÖNDÜRÜCÜ, HIZLANDIRICI, YAVAŞLATICI VEYA DÜŞÜRÜCÜ BİR ROL OYNAR.

29 BİR TEKNE ÜZERİNDEKİ RÜZGARIN ETKİNLİĞİ GÜVERTE BİNASININ KONUMUNA, VE RÜZGARA GÖSTERDİĞİ ALANA BAĞLIDIR KEMERE DOĞRULTUSUNDA, RÜZGAR ETKİSİNDE KALAN BİR GEMİ, HEM ROTASINDAN SAPMA MEYLİ GÖSTERECEK, HEM DE DÜŞME AÇISI DEDİĞİMİZ, RÜZGARIN KUVVETİNE BAĞLI OLARAK BELİREN BİR AÇISAL DEĞERLE ROTASINDAN UZAKLAŞACAKTIR. MANEVRA ESNASINDA GEMİ SÜRATİ DÜŞTÜKÇE DÜŞME AÇISI BÜYÜYECEKTİR.

30 RÜZGAR ETKİSİ RÜZGAR TEKNEYE KÜTLESEL OLARAK ESTİĞİ YÖNDE BİR KUVVET UYGULAR. BU KUVVET RÜZGARIN HIZININ KARESİ , KARŞISINDAKİ KESİT ALAN VE TEKNE YAPISININ ŞEKLİ İLE ORANTILIDIR. RÜZGARIN HIZI 2 KAT ARTTIĞI TAKDİRDE TEKNE ÜZERİNDEKİ KUVVETİ 4 KAT ARTMIŞ OLUR. RÜZGARIN DÜZENSİZ ANCAK DÜZ BÖLGESİ FAZLA OLAN YAPILAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ DÜZENLİ BİR FORMA SAHİP YAPILAR ÜZERİNDEKİNDEN BÜYÜKTÜR.

31 TEKNE YÜKSEK FREEBOARD’A ANCAK SIĞ DRAFTA SAHİP İSE RÜZGARIN ETKİSİ BÜYÜK ANCAK TEKNENİN SIĞ KARİNA YAPISI NEDENİYLE LATERAL DİRENÇ AZ OLACAĞINDAN RÜZGARA DAHA FAZLA VE ÇABUK TABİ OLACAKTIR. TERSİ DURUMUNDA RÜZGARIN ETKİSİ AZ OLACAKTIR. TEKNEDE BAŞ YÜKSEK , KIÇ ALÇAK VE TEKNE KIÇA DOĞRU EĞİMLİ (TRİMLİ ) İSE RÜZGAR BAŞ TARAFI GİTTİĞİ YÖNDE SÜRÜKLEMEK İSTEYECEKTİR. LIGHT TEKNE RÜZGARA KARŞI YÜKLÜ BİR TEKNEYE ORANLA DAHA HASSASTIR. TEKNEYİ RÜZGARA DOĞRU ÇEVİREBİLMEK İÇİN KIÇTAKİ KUVVETİN BAŞTAKİNE ORANLA DAHA FAZLA OLMASI GEREKMEKTEDİR.

32

33 AKINTI TESİRİ AKINTI VE GEL-GİT SULARIN BİR YÖNDE YER DEĞİŞTİRMELERİNE NEDEN OLUR, DOLAYISI İLE SUYUN İÇİNDE HAREKET HALİNDE OLAN TEKNE DE ROTADAN KAÇMAYA BAŞLAR.

34 FRIBOARD YÜKSEK İSE TEKNE RÜZGAR TESİRİNDEDİR
DRAFT FAZLA İSE TEKNE AKINTI TESİRİNDEDİR DEPLASMAN TEKNESİNDE AKINTI ETKİSİ RÜZGAR ETKİSİNDEN DAHA FAZLADIR PLAIN TEKNEDE RÜZGAR ETKİSİ AKINTI ETKİSİNDEN DAHA FAZLADIR

35

36

37

38

39

40

41 RÜZGAR VEYA AKINTI AÇASIYA İKEN RIHTIMA
YANAŞMAK USTURMAÇALARI KONUŞLANDIRIN RIHTIM VEYA İSKELEYE 45° LİK BİR AÇI İLE YAKLAŞIN RIHTIMA YAKLAŞILDIĞINDA STOP, BAŞTAN HALAT VERİN İSKELEYE ALABANDA İLE DÖNÜŞ VE İLERİ KIÇ RIHTIMA YANAŞACAKTIR

42

43

44

45 RÜZGAR VE AKINTI YOK İKEN RIHTIMA YAKLAŞMAK
1. USTURMAÇALARI YERLEŞTİRİN 2. RIHTIM/İSKELEYE 10 – 20° LİK AÇI İLE YAKLAŞ 3. RIHTIMA YAKLAŞILDIĞINDA SÜRAT DÜŞ/TORNİSTAN YAP

46

47

48 RÜZGAR VE AKINTI RIHTIMA DOĞRU İKEN
YANAŞMAK USTURMAÇALARI YERLEŞTİR RIHTIMA PARALEL YAKLAŞ MAKİNE STOP AKINTI VEYA RÜZGAR İLE TEKNE RIHTIMA DÜŞECEKTİR

49

50 AKINTI VE RÜZGAR BAŞTAN GELİRKEN RIHTIM /İSKELEYE
YANAŞMAK USTURMAÇALARI YERLEŞTİR RIHTIMA 20-30° LİK AÇI İLE YAKLAŞ RIHTIMA YAKLAŞILDIĞINDA BOT RIHTIMA PARELEL OLACAK ŞEKİLDE DÖNÜŞ YAP BAŞTAN HALAT VER

51

52 AKINTI VE RÜZGAR KIÇTAN GELİRKEN RIHTIM VEYA İSKELEYE YANAŞMAK
USTURMAÇALARI YERLEŞTİR İSKELEYE KÜÇÜK DÜMEN AÇISI İLE YAKLAŞ BAŞ RIHTIMA YAKLAŞTIĞINDA TORNİSTAN İLE SÜRATİ DÜŞÜR KIÇ HALATI VER BAŞ HALATI VER BU YANAŞMA ŞEKLİ SAKINCALI OLDUĞUNDAN ANCAK GEREKLİ DURUMLARDA TATBİK EDİLMELİDİR

53 WIND

54

55

56

57

58 RIHTIM VEYA İSKELEDEN AYRILMAK

59

60

61

62

63

64

65

66

67

68

69 PALAMAR HALATLARI BİR GEMİYİ RIHTIMA , ŞAMANDRAYA VEYA BAŞKA BİR GEMİYE BAĞLAMAKTA KULLANILAN, PRUVA, VASAT VE KIÇ TARAFTAKİ BABALARA VOLTA EDİLEN HALATLARDIR. BİTKİSEL, SENTETİK VE TELDEN YAPILAN PALAMAR HALATLARI DENİZE AÇILDIKTAN SONRA NETE EDİLEREK BAŞALTINDA/KIÇALTINDA MUHAFAZA EDİLİR.

70

71

72 No 1 Baş halat ( Bow Line ) No 6 Kıç halat (Stern Line ) Gemiyi ileri - geri hareketten korurlar. No 2 Baş koltuk (Bow Breast ) No 5 Kıç koltuk (stern Breast ) Geminin rıhtımdan açılmamasını sağlarlar (Açmaz halatları) No 3 Baş spring (Bow Spring ) Geminin başa kaymasını önler No 4 Kıç spring (Stern spring ) Geminin kıça kaymasını önler

73 PALAMAR KUMANDALARI VİRA PRUVA : Pruva halatının ırgat ile vira edilmesi BOŞ AL : Üzerine yük binmiyen bir halatın boşunun vira edilerek veya el ile alınmasıdır. AGANTA : Üzerine yük bindirilmiş bir halatın böyle tutulmasıdır VOLTA : Halatın babaya , koç boynuzuna vb.ye sarılmasıdır. MOLA : Bağlı bir halatın serbest bırakılmasıdır.