GEMİ MANEVRALARI DEMİR TANIMI VE GÖREVLERİ

... konulu sunumlar: "GEMİ MANEVRALARI DEMİR TANIMI VE GÖREVLERİ"— Sunum transkripti:

1 GEMİ MANEVRALARI DEMİR TANIMI VE GÖREVLERİ
Demirlerin ana görevleri gemileri deniz dibine bağlayıp, onları istenilen belirli bir deniz alanında tutmaktır.Ancak bu ana görevlerin dışında demirlerden, bir manevrayı başarmada ve olağanüstü durumlarda geminin istenmeyen bir hareketini önlemeye çalışmada da yararlanılır.Özellikle dar sularda manevra yaparken kaptanın en önemli yardımcı unsurlarından biridir. Gemiyi belirli bir deniz alanında tutmak için kullanıldığında, demirden geminin zincir boyunca üzerine bindirdiği kuvvetlere karşı koyması ve deniz dibinde taramadan sabit kalması istenir. Demirden istenildiği gibi faydalanabilmek için deniz dibinde tutma kuvvetini nasıl oluşturduğunu ve oluşturduğu kuvvetin değerinin hangi koşullara bağlı olarak değiştiğini iyi bilmek gerekir. Kpt. Nuri Kadayıf

2 GEMİ MANEVRALARI Bir gemiyi derinliği uygun bir yerde tutmak için deniz dibine bırakılan dövme veya dökme demirden yapılmış (T) biçiminde donanım parçasına demir, bu eylemede demirleme denir. Demirler zincirler ile gemiye bağlı olarak istenildiğinde bırakılacak durumda tutulur. Demirler genelde iki çeşittir. a)Admiralty demiri (çipolu demir) b) Göz demiri (çiposuz demir) Kpt. Nuri Kadayıf

3 GEMİ MANEVRALARI a)Admiralty demiri(çipolu demir)
Çipolu demirlerin bugünkü türleri, çoğunlukla hafif ve küçük teknelerde kullanılmaktadır. Demir yana yattığında, tırnaklardan birinin dibe sağlamca tutunmasını sağlayan çipo, demir yukarı alınırken bedene eklenen bölümdeki bağlantı mandalının açılmasıyla düşey duruma getirilir ve aşağı katlanarak teknenin yan gövdesine asılır.Demir atılmadan önce, çiponun yeniden yatay duruma getirilmesi gerekir, ancak böylece demir dibe indiğinde tırnaklardan birinin dibi taraması mümkün olur. Kpt. Nuri Kadayıf

4 GEMİ MANEVRALARI Kpt. Nuri Kadayıf

5 GEMİ MANEVRALARI Kpt. Nuri Kadayıf

6 GEMİ MANEVRALARI B) Göz demiri(Çiposuz demir)
Çiposuz demir (göz demiri) türü ise 1821’de İngiltere’de geliştirildi. Atılması, vira edilmesi ve demir boşluğunun (loça deliği) ağzına bağlanması daha kolay olan bu demirler, hızla yaygınlaşarak özellikle ağır ve büyük teknelerde çipolu demirlerin yerini aldı. Kpt. Nuri Kadayıf

7 GEMİ MANEVRALARI Gemilerde ve küçük teknelerde başka demir türleri de kullanılır. Bunlar baş aşağı çevrilmiş bir mantarı andıran ve fener gemilerinde, tarak dubalarında, ve layterlerde sabitleme demir olarak kullanılan şamandıra demiri; metal çemberlerin çevresine çadır bezinin sarılmasıyla yapılan ve geminin pruvasını rüzgara ve akıntıya karşı tutmak ve rüzgar altına düşmeyi önleyerek dalgalı denizde daha güvenli seyir sağlamak amacıyla kullanılan akıntı demiri; dip taramasında ve küçük teknelerin demir atmasında kullanılan, dört ya da beş eğri kollu çiposuz filika demiri (ığrıp demiri) ve demir atıp çekme yoluyla tekneyi kısa mesafelerle hareket ettirmeye ve teknenin pruvasını ya da kıçını hareket ettirerek yönünü değiştirmeye yarayan, çipolu ya da çiposuz tonoz demirleridir. Kpt. Nuri Kadayıf

8 GEMİ MANEVRALARI Göz demiri (kg) 90 1775 115 2625 150 4062
Bir gemide bulunması gereken demirler a) Göz demiri b) Yedek göz demiri c) Akıntı demiri d) Tonoz demiri e) Flika demiri Bir gemide bulunması gereken demirin boyutları ve ağırlığı geminin tipine bağlı olarak belirlenir. Bu konuda genel kural aşağıdaki gibidir. Geminin Boyu(metre) Göz demiri (kg) 90 1775 115 2625 150 4062 Kpt. Nuri Kadayıf

9 GEMİ MANEVRALARI Demirin Tanıtma markası:
Küçük teknelerde kullanılan demirler ve ağırlığı 450 kg.’dan ufak demirler hariç olmak üzere tüm demirler satışa çıkmadan önce meme kısımlarından markalanırlar. Pratikte demirin bir tarafında yapımcının adı ve demirin ticari tanımı ile seri numarası bulunur, öteki tarafında ise demirin ağırlığı, yapım yılı ve kontrol markası bulunur Kpt. Nuri Kadayıf

10 GEMİ MANEVRALARI Demir ve Zincirlerin kontrolu:
Gemi havuzlandığı zaman demirler ve zincirler havuz tabanına indirilir ve karışmayacak şekilde istiflenir. Zincirler çekiç ile vurularak kontrol edilir ve sertifika kalınlığının %10 kadarını kaybetmiş baklalar değiştirilir. Tüm zincir, baklalar ve kilitler çekiç ve fırça ile raspa edilip boyanır. Boyanın silinmesi veya çamurlanmasına karşı baklalar tel ile sarılarak tanınması sağlanır. Belirli bir süre sonra zinciri hırça mapasından ve demir anelesinden sökerek ters yüz etmek de yararlıdır. Kpt. Nuri Kadayıf

11 GEMİ MANEVRALARI ZİNCİRLER:
Demir zincirleri genel olarak lokmalı zincirlerden meydana gelir.Her baklanın her baklanın yapılışından sonra ikinci bakla geçirilip uç kısımları dövülerek uzun zincirler oluşturulur.15 kulaçlık zincir uzunluğuna bir kilit zincir denir. 1 kulaç 1.85 m olup bir kilit zincir 27 metredir. Zincirin demire bağlandığı noktadan itibaren her bir kilit (27 metrede bir) harbili zincir kilidi ile birbirlerine bağlanır ve bu kilit zinciri normal zincir baklasından daha kalındır. Kilit zincirleri demirden itibaren sayılarak 1,2,3,4,… şeklinde sayılarak tel ile veya boyanarak markalanırlar. Demir zincirleri genel olarak ikiye bölünerek sancak ve iskele demirlerine bağlanırlar. Bazı gemilerde sancak ve iskele zincir uzunluklarında 1 veya 2 kilit fark vardır. Kpt. Nuri Kadayıf

12 GEMİ MANEVRALARI Zincirlerin kırılma güçleri;
Zincir burgatası: Bir zincirin burgatası demek zincir baklasını teşkil eden demir çubuğun kumpasla ölçülen pus olarak kalınlığı demektir. Zincirler 3 kilit zincir bağı ile test edilirler. Eğer zincir burgatası D ise, Zincir kırılma gücü= 27D2(d’nin karesi) formülü ile bulunur. Zincirin testi ise 18D2 tonluk bir kuvvet ile yapılır. Çalışma gücü ise 6D2 ton’luk bir kuvvettir. İnce zincirler genellikle “linye” birimiyle ölçülür. 1 pus 8 linyedir. Kpt. Nuri Kadayıf

13 GEMİ MANEVRALARI GEMİ BOYLARINA GÖRE ZİNCİR UZUNLUKLARI;
Geminin Boyu (Metre) Zincir Boyu (Kulaç) Zincir Ebatı (İnch) 90 240 1 ½ 115 270 2 1/6 150 300 2 ½ Kpt. Nuri Kadayıf

14 GEMİ MANEVRALARI Demirleme manevralarında baş tarafta 2.kaptan gv.lostromosu ve 1 gemici bulunur. Irgat üzerinden manevrayı gv.lostromosu yapar.Demir yerine gelmeden önce hangi demir atılacaksa o demirin bosa’ları sökülür ırgat ile “ayboçi” edilerek gözden çıkartılır ve su seviyesine kadar indirilir.Eğer demirlenecek yerdeki derinlik fazla ise demir yarım kilit veya bir kilit suya indirilir. Kaptan demirlemek için uygun yere geldiğinde “Fundo Bismillah” diyerek demirleme talimatı verir, 2.kaptan her bir kilit suya indiğinde hangi kilit suya inmişse o kilidi kaptana rapor eder. Boyu küçük olan gemilerde kaç kilit gitmişse o kadar kampanaya vurarak kampana çalar. Kpt. Nuri Kadayıf

15 GEMİ MANEVRALARI 2.kaptan demirin yönünü kaptana rapor ederek demirin uygun bir pozisyonda demirlemesine yardımcı olur. Demirleme tamamlandıktan sonra kastanyolası sıkılarak zincirin ırgat üzerinden kaçması engellenir.Kavelata ırgattan ayrılır. Demirlemede kaloma miktarı belirlenirken aşağıda belirtilenler dikkate alınmalıdır. 1- Demir yeri derinliği 2- Demirdeki gemi sayısı ve en yakın gemiye mesafe 3- Hava durumu (Rüzgar, dalga) 4- Akıntı şiddeti Kpt. Nuri Kadayıf

16 GEMİ MANEVRALARI Kaloma ve kaloma miktarı;
Demirlemede dip yapısı, demirin diple yaptığı açı , demirin döşeme biçimi ve demirin tipi önemli bir faktör olup sabit değerlerdir. Bunların yanında gemi tarafından bilinen ve kontrol edilebilen en önemli etken “kaloma miktarı”dır. Demirin tutma kuvvetinden tam olarak yararlanabilmek için kaloma miktarını iyi bilmek gerekir. Deniz dibindeki demirden, gözloçasına kadar olan zincir uzunluğuna kaloma miktarı denir. Kaloma miktarı aşağıdaki formülle hesaplanabileceği gibi hava koşullarına göre değişebilmektedir. Normal koşullarda, Kaloma Miktarı = 25 V metre olarak su derinliği Kpt. Nuri Kadayıf

17 GEMİ MANEVRALARI Demiri vira etmek;
Demir viraya başlanmadan önce ırgata elektrik istenir, zincirin çamurlu gelme ihtimaline karşı baş tarafa deniz suyu açılır. Demir almada da (demiri vira etme) baş tarafta 2.kaptan, gv.lostromosu ve bir usta gemici bulunur. Kavelata ırgata alınarak kaptanın “vira bismillah” talimatıyla viraya başlanır. 2.kaptan gelen kilit sayısına ve yerine göre zincirin geliş yönü ile birlikte kaptana rapor eder.” 2.kilit ırgatta – 3.kilit güvertede veya 3. kilit suda, demir saat 11’e kumanda ediyor, sancak bordaya kumanda ediyor, başa geçti, kıçtan geliyor” gibi. Kpt. Nuri Kadayıf

18 GEMİ MANEVRALARI Demirlemede kullanılan tabirler; Fundo: Demir atmak
Vira: Demiri vira etmek Aganta: Demiri bulunduğu şekilde tutmak Suga:Kastanyolayı sıkmak Apiko:Demirin dik pozisyona gelmesi Salpa.Demirin deniz dibinde yatık pozisyona gelmesi Demir koptu:Demirin deniz dibinden yükselmesi Demir neta:Demir göze alınıp deniz bağları yapılıp tekrar kullanıma hazır hale getirilmesi Kpt. Nuri Kadayıf

19 GEMİ MANEVRALARI SABİT GEMİ BAĞLAMA YERLERİ:
1- Rıhtım :Bir akarsu, deniz veya göl kıyısında doldurularak yapılmış, gemilerin indirme bindirme veya yükleme boşaltma yapabileceği yer. - Rıhtımların işletme izinlerini standartlarını denizcilik müsteşarlığı belirler - Rıhtım işleticilerinin Türk vatandaşı olmaları ve kamu hakkından kısıtlı olmamaları gerekir - İşletici tüzel kişi olursa işletme faaliyetleri arasında rıhtım işleticiliği olmalı Kpt. Nuri Kadayıf

20 GEMİ MANEVRALARI Demir zincirini oluşturan demir halkalara bakla, baklaların çekilme veya gerilme esnasında iki yanlarının kapanmasını/ açılmasını önlemek maksadıyla ortasına kaynatılmış parçalarada lokma denir. Zincirlerin baş tarafta muhafaza edildiği odaya zincirlik, zincirlikte zincirin son baklasının bağlı olduğu güçlendirilmiş plakaya da hırça mapası denir. Kpt. Nuri Kadayıf

21 GEMİ MANEVRALARI Kpt. Nuri Kadayıf

22 GEMİ MANEVRALARI Gemilerde ve küçük teknelerde başka demir türleri de kullanılır. Bunlar baş aşağı çevrilmiş bir mantarı andıran ve fener gemilerinde, tarak dubalarında, ve layterlerde sabitleme demir olarak kullanılan şamandıra demiri; metal çemberlerin çevresine çadır bezinin sarılmasıyla yapılan ve geminin pruvasını rüzgara ve akıntıya karşı tutmak ve rüzgar altına düşmeyi önleyerek dalgalı denizde daha güvenli seyir sağlamak amacıyla kullanılan akıntı demiri; dip taramasında ve küçük teknelerin demir atmasında kullanılan, dört ya da beş eğri kollu çiposuz filika demiri (ığrıp demiri) ve demir atıp çekme yoluyla tekneyi kısa mesafelerle hareket ettirmeye ve teknenin pruvasını ya da kıçını hareket ettirerek yönünü değiştirmeye yarayan, çipolu ya da çiposuz tonoz demirleridir. Kpt. Nuri Kadayıf

23 GEMİ MANEVRALARI Demirde bekleyen bir geminin demirini aşağıda belirtilen kuvvetlerden biri veya bir kaçı etkileyebilir. 1- Akıntının hızına uygun olarak, teknenin su altı yapısı üzerinde oluşturduğu kuvvet 2- Rüzgarın. Hızına uygun olarak teknenin su üstü yapısında oluşturduğu kuvvet 3- Dalgalı denizin gemiyi hareket ettirmesiyle oluşan çalkalanma ve salınmaların yarattığı kuvvetler Demirli bir geminin taramadan bulunduğu yerde kalması demirin dipte, gemiyi etkileyen kuvvetlerin toplamına karşı koyabilmesine bağlıdır. Bu kuvvetler her zaman aynı değildir, teknenin yapısına, akıntı, rüzgar ve denizin durumuna bağlı olarak değişir. Kpt. Nuri Kadayıf

24 GEMİ MANEVRALARI A)Akıntının demir üzerinde oluşturduğu kuvvet;
Yapılan bir araştırmada 4mil/saatlik bir akıntı İle 55 mil/saatlik bir rüzgarda, makinası çalışmayan demirli orta büyüklükteki bir geminin demirine 18tonluk toplam bir kuvvetin etki yaptığı görülmüştür. Dağılımı ise; 1-Rüzgarın su üstü yapısı üzerindeki etkisi 10 ton 2-Akıntının karina üzerindeki etkisi ton 3-Akıntının pervaneler üzerindeki etkisi ton 4- Akıntının zincir üzerindeki etkisi ton Bileşenlerin demir üzerindeki toplam etkisi 18 ton Yukarıda ölçülen değerler ortalama değerler olup kaptana veya gemi kullanıcılarına bir fikir vermesi açısından önemlidir. Kpt. Nuri Kadayıf

25 GEMİ MANEVRALARI B)Rüzgarın demir üzerinde oluşturduğu kuvvet;
5 mil/saat akıntı ve 60 mil/saatlik rüzgara tabi olan değişik tipteki gemilerin üzerinde oluşan kuvvet aşağıda gösterilmiştir, Gemi Tipi 60 knot rüzgar 5 knot akıntı Karinada Pervanede Demire binen toplam kuvvet Uçak gemisi 35 23 18 76 Zırhlı 26 14 63 Hafif filo U.G. 16 6 48 Büyük Kruvazör 10 9 K.Kruvazör 11 7 24 Muhrip 4 5 15 Fırkateyn 3 2 Kpt. Nuri Kadayıf

26 GEMİ MANEVRALARI Bir demirin tutma kuvvetini belirleyen öğeler;
Demirli bir geminin demirinin sağlayacağı tutma kuvvetinin değerini aşağıda belirtilen unsurlar belirler, 1- Deniz dibinin doğal yapısı 2- Zincirin, demir yakınında diple yaptığı açı 3- Demirlemenin yapılış biçimi 4- Kaloma miktarı 5- Demirin tipi ve ağırlığı Kpt. Nuri Kadayıf

27 ÇİFT DEMİR ATMA Gerekçeleri; 1- İskelelere Yanaşma manevrası
2- Şamandıralara yanaşma manebrası 3- Akıntı ve rüzgara karşı tutunma Kpt. Nuri Kadayıf

28 Uzun süre demirde kalınacaksa kullanılacak bir yöntemdir
Karamusala vurmak Çift demir atıldığında, demirlerin dolaşmasını önlemek için kullanılan aparat, fırdöndü. Uzun süre demirde kalınacaksa kullanılacak bir yöntemdir Kpt. Nuri Kadayıf

29 CAN SİMİTLERİ   SOLAS Can Simidi    Ürünün dış yüzeyi polietilen malzeme, iç kısmı ise poliüretan ile kaplıdır. Dış çap Ø72cm., iç çap Ø42cm. ölçülerindedir. 4kg. ağırlığındadır.Can simidinin etrafı polietilen yüzdürücü halat ile çevrilmiştir. Üzerinde 400cm2 solas a uygun reflektif bant mevcuttur.      Kpt. Nuri Kadayıf

30 CAN SİMİTLERİ Kpt. Nuri Kadayıf

31 CAN SİMİTLERİ Kpt. Nuri Kadayıf

32 CAN SİMİTLERİ Kpt. Nuri Kadayıf

33 CAN SİMİTLERİ     Can Simidi Braketi, teknede can simidini sabit olarak konumlandırmak için kullanılır. Montajı kolaydır. Üzerinde bulunan sabitleme delikleri ile teknede istenilen yerlere monte edilebilir. Klipsleri sayesinde ışıklı şamandara montajı kolaydır Kpt. Nuri Kadayıf

34 CAN SİMİTLERİ Simidi Braketi                                Kpt. Nuri Kadayıf

35 CAN SİMİTLERİ Işıklı şamadıra tehlike yok iken baş aşağı olarak braketine takılır. Herhangi bir tehlike anında denize atıldığında denizin üzerinde düz konumda kalır ve beyaz ışık verir. Kpt. Nuri Kadayıf

36 CAN SİMİTLERİ Kpt. Nuri Kadayıf