EĞİTİMDE ÖLÇME & DEĞERLENDİRME -5-

EĞİTİMDE ÖLÇME & DEĞERLENDİRME -5-
Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

SUNU İÇERİĞİ BİR ÖLÇME ARACINDA BULUNMASI GEREKEN TEKNİK ÖZELLİKLER
2- GÜVENİRLİK * Güvenirlik Hesaplama Yöntemleri • Test-Tekrar Test Yöntemi • Paralel (Eşdeğer) Formlar Yöntemi • İki Yarı (Eşdeğer Yarılar) Yöntemi • İç Tutarlılık Güvenirliği Yöntemi * Güvenirlik Artırma Yolları Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

2- GÜVENİRLİK Güvenirlik; birbiri ardına yapılan denemelerden aynı sonucun elde edilmesidir. Bir ölçme aracının, ölçme sonuçlarına hata karıştırmadan ölçme yapabilmesi güvenirliktir. Güvenirlik, hatasızlık miktarını gösterir. Bir ölçme aracı, aynı özelligi her uygulandığında aynı sonucu verecek tarzda ölçebiliyorsa güvenilirdir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Güvenirlik; kararlılık, tutarlılık ve duyarlılık kavramlarıyla yakından ilgilidir. Kararlılık: bir testin birden çok kez uygulanması sonucu, benzer sonuçlar elde edilmesi ve bireyin grup içindeki sırasının değişmezliğidir. Tutarlılık: ölçme aracını oluşturan birimlerin birbirine benzerliğidir. Duyarlılık: ölçme aracındaki birimlerin küçüklüğü ile ilgilidir. Birimler küçüldükçe duyarlılık artar. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Diğer bir önemli kavram da, objektiflik / tarafsızlıktır
Diğer bir önemli kavram da, objektiflik / tarafsızlıktır. Ölçmecinin kişisel amaçlarından ve duygularından uzak durması ve tarafsız davranmasıdır. Bu noktada karşımıza puanlayıcı güvenirliği çıkar. O da, birkaç puanlayıcının farklı bireylere ve farklı sorulara vermiş oldukları puanlar arasındaki tutarlılığın derecesidir. Objektifliği sağlamak için; = Birden fazla gözlem yaparak sonuçların ortalamasını almak. = Birden fazla kişinin gözlemlerinin ortalamasını almak. = Cevaplandırma anahtarıyla puanlama yapmak. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

İki uygulamadan elde edilen puanlar arasındaki korelasyon katsayısı, iki uygulamanın ne derece tutarlı olduğunu gösterir. Bu amaçla hesaplanan çarpım momentleri korelasyonuna güvenirlik katsayısı denir. Korelasyon katsayisi (- 1, 00) ile (+1, 00) arasında değişmekle birlikte, güvenirlik değeri (0) ile (+1) arasında değişir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

GÜVENİRLİK HESAPLAMA YÖNTEMLERİ
Birden fazla Tek Testteki uygulamayla uygulamayla hatayı puan güvenirlik belirleme güvenirlik belirleme cinsinden ifade etme Test Paralel Paralel Maddelerin Ölçmenin Standart Tekrar (Eşdeğer) (Eşdeğer) tutarlılığına Hatası Test Test Yarılar dayalı yöntemler - KR 20/21, Cronbach Alfa Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010
TEST TEKRAR TEST Güvenirliği hesaplanacak test, aynı gruba belli aralıklarla iki kez uygulanır. İki uygulamanın sonuçları arasındaki korelasyon katsayısı bulunur. Sonucun bire yakın olması, iki uygulamadan elde edilen puanların birbirine yakın olduğunu gösterir. Bu değerin yüksek olduğunu söyleyebilmek için 0,70’den yüksek olmalıdır. Bu güvenirlik, kararlılık anlamında güvenirliktir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

İki uygulama arasındaki zaman ne çok uzun ne de çok kısa tutulmalıdır. Ortalama 20 gün idealdir. Bundan dolayı kısa zamanda farklılık arz edebilecek “başarı” nın bu yöntemle ölçülmesi bizi doğru bir bizi ulaştırmaz. Daha çok kısa zamanda değişmeyen psikolojik özellikleri ölçen testlerin güvenirlikle bu yolla bulunur. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

PARALEL (EŞDEĞER) FORMLAR
Farklı sorulardan oluşan fakat aynı davranışları ölçen iki eşdeğer test aynı gruba, aynı anda yada ölçülen özellikte bir değişme olmayacak kadar kısa bir zaman aralığı bırakılarak uygulanır, iki testten elde edilen puanlar arasındaki korelasyon katsayısı hesaplanır. Bulunan katsayı eşdeğerlilik katsayısı olarak bilinir. Bu katsayının yüksek oluşu her iki testin güvenirliğinin yüksek olduğunu gösterir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Test-tekrar testte araya zaman girmesi (az ya da çok) ile ortaya çıkan zafiyeti gidermek için alternatif bir güvenirlik kestirme yöntemidir. Pratikte iki testin eşdeğerliğinin sağlanması zordur. Bu zorluktan dolayı, bu yöntemle güvenirliğin hesaplanması yoluna çok fazla başvurulmamaktadır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

EŞDEĞER YARILAR (İKİ YARI)
Hazırlanan test önce bir grup öğrenciye uygulanır. Daha sonra test maddeleri (soruları) ikiye bölünür. Genelde tercih edilen ayırma işlemi, tek numaralı (1,3,5,…) ve çift numaralı (2,4,6,…) maddeler şeklinde olur. Bu iki yarı, iki testmiş gibi kabul edilerek aralarındaki korelasyon hesaplanır. Bulunan katsayı iç turalılık anlamındadır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Elde edilen değer test yarıya bölündüğü için, testin bir yarısının güvenirliği hesaplanmış olur. Tüm testin güvenirliği ise; Spearman Brown formülüyle hesaplanır rx = testin güvenirliği r1,2 = iki yarı puanları arasındaki korelasyon sayısı ÖRN: 100 soruluk fizik testinin test yarılama yöntemiyle güvenirliği 0,50 olarak bulunmuştur. Bu testin gerçek güvenirliği kaçtır? * Rulon Formülü ise bir diğer alternatiftir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

İÇTUTARLILIK GÜVENİRLİĞİ (MADDELERİN BİRBİRLERİYLE UYUMU)
Sadece bir defa uygulanan testlerin güvenirliğinin hesaplanmasında kullanılır. Testi oluşturan tüm maddelerin birbiriyle olan uyumuna bakılır. İÇ TUTARLILIK YÖNTEMLERİ: 1- Yarıya bölme 4- Teta 2- KR 20 / KR Omega 3- Cronbach -Alfa 6- Guttman Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Kuder Richardson / KR-20 ve KR-21 Formülleri
İç tutarlılık güvenirliğini hesaplamak için kullanılan formüllerdir. Bu formüllerle elde edilen katsayı yüksekse test maddeleri birbirleriyle tutarlıdır. Yani test içinde ilgisiz, hatalı soru bulunmamaktadır. Kullanım koşulları; - testin ölçtüğü özellik açısından homojen olması, yani aynı özelliği ölçüyor olması, - testteki soruların doğruysa 1, yanlışsa 0 şeklinde puanlanması gerekir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

KR-20 * Testteki her bir maddenin güçlük indekslerinin belirlenebilmesi durumunda kullanılır. * Ağırlıklı / çoklu puanlabilen maddelerden oluşan veya şans başarısı için puanları düzeltilmiş bir test için kullanılması uygun değildir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

KR-21 * Madde güçlük indekslerinin hesaplanamadığı durumlarda testteki tüm maddelerin güçlük derecelerinin birbirine yakın ya da eşit olduğu varsayımıyla bu formül kullanılır * KR-21 her zaman KR-20’den küçüktür ve güvenirliğin alt sınırıdır. Bunun nedeni; testi oluşturan madde güçlükleri arasındaki farklılıklara duyarlı olmamasıdır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

rx = Testin güvenirliği n = Testteki Soru Sayısı
Sx = Test Puanlarının Standart Sapması x = Puanların Aritm. Ortal. p = Güçlük İndexi q = 1-p KR-20 / KR-21 Yüksek İse; * Uygulanan test hatalardan arınıktır * Testi oluşturan maddeler homojendir * Ölçülen değişken tek boyutludur * Grup heterojendir * Testin yapı geçerliği yüksektir Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Cronbach ALFA Yöntemi Dereceleme ölçeğine göre hazırlanmış ve kısa cevaplı testlerin güvenirliğini tahmin için kullanılır. Psikomotor becerilerin ve tutum ölçeklerinin puanlanmasında dereceleme ölçeği kullanılır. Kr-20 gibi testin iç tutarlık katsayısını verir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

ÖLÇMENİN STANDART HATASI
Standart hata, Aritmetik ortalamada oluşan hatanın belirlenmesi için bulunur. Çünkü; Ölçme aracının hatalardan arınıklık derecesini gösteren güvenirlik katsayısı, ölçme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez. Se: Ölçmenin standart hatası Sx: Test puanlarının standart sapması rx: Testin güvenirliği Se = Sx rx ÖRN: Standart sapması 6, güvenirlik katsayısı 0,91 olan bir testin standart hatası kaçtır? Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Hiçbir ölçme hatasız değildir. Özellikle de eğitimde yaptıklarımız. Standart hatayı hesapladıktan sonra test puanlarına karışan hatanın yönü (- , +) bilinmediğinden bireyin gerçek puanı bir aralık olarak hesaplanır. * % 68 olasılıkla : öğrenci puanı (- , +) 1Se * % 95 olasılıkla: öğrenci puanı (- , +) 2Se * % 99 olasılıkla: öğrenci puanı (- , +) 3Se Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

ÖRN: Güvenirlik katsayısı 0,75 ve standart sapması 4 olan bir testten 65 puan alan bir öğrencinin % 68, %95 ve %99 olasılıkla gerçek puanı hangi aralıktadır? = 2 puan * % 68 olasılıkla : 65 (- , + 2) 63 – 67 * % 95 olasılıkla: 65 (- , + 4) 61 – 69 * % 99 olasılıkla: 65 (- , + 6) 59 – 72 Se = Sx rx Se = – 0,75 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

GÜVENİRLİĞİ ARTIRMA YÖNTEMLERİ VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
* Sınavdaki soru sayısını (dikkatlice) arttırmak * Anlaşılır ve kesin yanıtı olan sorular sormak * Test yönergesi kullanmak * Öğrencilerin sınava yönelik motivasyonlarını arttırmak * Sınav için yeterli (ne az ne çok fazla) sürenin verilmesi * Ölçme aracındaki soruların güçlüğünün orta düzeyde tutulması (Pj 0,5 ve civarı) Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

* Dış etkenlerin bozucu etkilerini bertaraf etmek * Sınavın objektif puanlanması (Puanlama Güvenirliği) * Ölçülen davranış ve konu bakımından homojen maddelerden oluşan bir test, heterojen bir testten daha güvenilir olur. * Duyarlılığı yüksek olan araçlar kullanmak. Örn: 5’li değil 100’lü sistemle puanlamak * Testin uygulandığı öğrenci sayısını arttırmak Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

KPSS’DE ÇIKMIŞ SORULAR
Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Aşağıdakilerden hangisi, testin güvenirliğini artıran bir etkendir? A) Soruların bilen ve bilmeyeni ayırıcı nitelikte olması B) Cevaplama süresinin kısa olması C) Sorularda yoruma açık ifadeler kullanılması D) Puanların bir puanlayıcıdan diğerine değişmesi E) Soruların zor olması 2001 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

2001 Bir öğretmen sınav sorularına verilen yanıtları dört beş gün arayla iki kez puanlamış; bu iki puanlamadan elde ettiği sonuçları karşılaştırarak aralarındaki tutarlılığa bakmıştır. Öğretmenin yaptığı bu iş aşağıdakilerden hangisini belirlemeye yöneliktir? A) Sınavın geçerliğini B) Soruların doğruluğunu C) Soruların güçlük derecesini D) Puanlama anahtarının tutarlılığını E) Puanlama güvenirliğini Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

2002 Aşağıdakilerden hangisinde bir testin güvenirliğinin yüksek, geçerliğinin düşük olması durumu ifade edilmiştir? A) Test puanlarının standart hatası büyüktür; ancak testte çok sayıda ve çeşitli konulardan soru vardır B) Test puanları beklenene yakın biçimde dağılmakta, test kapsamı ölçülmek istenen davranışları örnekler görünmektedir C) Test puanlarının kararlılığı yüksektir, ancak test kapsamı ölçülecek davranışları örneklemede yetersiz kalmaktadır D) Test puanlarının iç tutarlılık katsayısı düşük görünmekte; ancak test kapsamı yoklanmak istenen kritik davranışları içermektedir E) Test maddelerinin ayırt ediciliği düşük, test kapsamı dar tutulmuş ve uygulama denetim altında tutulamamıştır Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

2008 Bir öğretmen aynı kapsamda ve düzeyde iki ayrı sınav hazırlamış ve aynı gruba uygulamıştır. Bu sınavların özellikleri şöyledir: – Birinci sınavda 25 soru vardır ve her soru 4 puan değerindedir. – İkinci sınavda 10 soru vardır ve her soru 10 puan değerindedir. “Birinci sınavdan elde edilen puanların güvenirliği daha yüksektir.” diyen bir kişi bu iddiasını aşağıdaki açıklamalardan hangisiyle destekleyebilir? A) Bir sınavda yanıtların nasıl puanlanacağı kullanılan soru tipine göre değişir. B) Puanlamanın nesnelliği ölçmeden kaynaklanabilecek hatayı azaltır. C) Soruların ayırt edicilik dereceleri test puanlarının güvenirliğini etkiler. D) Soruların güçlük dereceleri test puanlarının güvenirliğini etkiler. E) Testteki soru sayısı arttıkça ölçme sonuçlarına karışan hata miktarı azalır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

2001 Bir öğretmen sınav sorularına verilen yanıtları dört beş gün arayla iki kez puanlamış; bu iki puanlamadan elde ettiği sonuçları karşılaştırarak aralarındaki tutarlılığa bakmıştır. Öğretmen bu çabasıyla aşağıdakilerden hangisini belirlemeye çalışmaktadır? A) Puanlama güvenirliğini B) Soruların bilimsel doğruluğunu C) Soruların güçlük derecesini D) Puanlama anahtarının tutarlılığını E) Sınavın geçerliğini Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

2003 Bir yüksek lisans giriş sınavına ait yanıt kağıtlarını, ilgili anabilim dalında bulunan öğretim elamanları okumuştur. Daha sonra, bu öğretim elemanlarının verdikleri puanların tutarlılığına bakılmıştır. Bu yaklaşım aşağıdakilerin hangisi için uygun bir örnek oluşturur? A) Anahtara göre puanlama yapma B) Puanlama anahtarı hazırlama C) Düzeltme puanı kullanma D) Puanlama güvenirliğini saptama E) Değerlendirme için ölçüt belirleme Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

2003 Bir başarı testinden elde edilen puanların güvenirliğinin bir tanımı aşağıdakilerden hangisidir? A) Soruların konulara uygun şekilde dağıtılmış olması B) Test puanlarının tesadüfi hatalardan arınık olma derecesi C) Soruları, sadece yoklanan davranış öğrenmiş olanların cevaplayabilmesi D) Test puanlarıyla, öğrencinin gelecekteki başarısının yordanabilmesi E) Soruların, testin amacına hizmet etme derecesi Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

2004 Ayşe öğretmen sınıfa uyguladığı testi belli bir zaman sonra tekrar uygulamış ve aralarındaki güvenirliği tespit etmeye çalışmıştır. Ayşe öğretmen güvenirliği bulmada hangi yöntemi kullanmıştır? A) KR B) Alternatif Form Yöntemi C) Testi YarılamaYöntemi D) Alpha Güvenirlik Katsayısı E) Test - Tekrar Test Yöntemi Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

2006 Hazırladığı testin güvenirliğini artırmak isteyen bir öğretmen öncelikle aşağıdakilerden hangisini sağlamaya çalışmalıdır? A) Testteki soruların ve seçeneklerin dil bilgisi kurallarına uygun olmasını B) Soruların açık, net ve anlaşılır olmasını C) Seçenekler ile soru kökünün ifade bakımından birbirleriyle tutarlı olmasını D) Test kapsamında ölçülmek istenilen her özelliğe ait soru bulunmasını E) Seçeneklerin birbirine eşit ya da yakın uzunlukta olmasını Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

2009 Bir okulda, fen bilgisi proje ödevi verilmiştir. Ürünlerin puanlanmasının sınıfta derse giren öğretmen yerine, diğer sınıfın öğretmeni tarafından yapılması sağlanmıştır. Projelere kod numaraları verilmiş ve öğrenci isimleri, projeleri değerlendiren öğretmenden gizlenmiştir. Ayrıca değerlendirme için (kapsamlı, detaylı ve açık) bir puanlama rehberi oluşturulmuş, öğretmenin bu rehbere göre puan vermesi istenmiştir. Yukarıda anlatılan işlemler, kullanılan ölçme aracının hangi özelliğini iyileştirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir? A) Objektiflik B) İç tutarlık C) Kullanışlılık D) Görünüş geçerliği E) Yapı geçerliği Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

EĞİTİMDE ÖLÇME & DEĞERLENDİRME -5-

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "EĞİTİMDE ÖLÇME & DEĞERLENDİRME -5-"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

EĞİTİMDE ÖLÇME & DEĞERLENDİRME -5-

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "EĞİTİMDE ÖLÇME & DEĞERLENDİRME -5-"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim