Uzm. Dr. Figen Şen Kösem Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı

... konulu sunumlar: "Uzm. Dr. Figen Şen Kösem Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı"— Sunum transkripti:

1 “Özel öğrenme güçlüğü (Disleksi) olan öğrencilerin, ilkokulda kaynaştırma yoluyla eğitimleri”
Uzm. Dr. Figen Şen Kösem Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı (Disleksi Derneği Yardımcı Başkanı) Serpil Bakacak Psikolojik Danışman (Disleksi Derneği Sekreteri) Ayşen Kayahan Psikolog Yrd. Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı (Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Derneği Özel Gereksinimli Çocuklar Komisyonu Kurucu Başkanı) IRMAK OKULLARI Eylül, 2014

2 Disleksinin Tanılanması (Dislektik çocukların özellikleri)
Bireyselleştirilmiş Eğitim Planı Hazırlanması Dislektik çocukların okulda yaşadığı sorunlar ve çözüm önerileri. Kısa bir bilgilendirme sonrasında vaka tartışmaları şeklinde 3 oturum olarak planlanmıştır.

3 “Öğrenmede Güçlük Çekmek”
Yrd. Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Hasan Kalyoncu Üniversitesi Irmak Okulları Eylül, 2014

4 ÖĞRENME VE DAVRANIŞ SORUNLARI
AİLE ÇOCUK TOPLUM OKUL ÖĞRENME VE DAVRANIŞ SORUNLARI

5 Ebeveynler Öğretmenler Çocuk Ruh Sağlığı profesyonelleri ÇOCUK

6 Çocukları erişkinden ayıran en önemli özellik
sürekli büyüme ve gelişme içinde olmalarıdır.

7 BÜYÜME Nicelik olarak artıştır. Boy uzunluğu ve vücut ağırlığı yönünden ölçülebilen artışdır.

8 GELİŞME Organizmanın bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal ve dil gelişimi yönünden son aşamaya ulaşıncaya kadar sürekli değişmesidir.

9 Büyüme ve gelişme süreçleri, Çeşitli çağlarda hızlanma ve yavaşlama gösterir ancak sürekli bir olaydır. Belirli bir sıra izler.

10 Beyin gelişimi en hızlı yaşamın ilk birkaç yılında olmaktadır.
Merkezi sinir sisteminin büyüme ve gelişme süreci fetal yaşamda ve doğumdan sonraki ilk aylarda çok hızlıdır. Beyin gelişimi döllenmeden kısa süre sonra başlamakta ve adolesan çağı boyunca da devam etmektedir. Ancak, Beyin gelişimi en hızlı yaşamın ilk birkaç yılında olmaktadır.

11 Bilişsel gelişim: Öğrenme, anlama ve edinilen bilgileri kullanabilme yeteneğidir. Bilinç, algı, dikkat, bellek Yürütücü işlevler

12 Verimli Bir Zihinsel Yapı
Aynı zamanda hem sağ hem de sol beyni kullanabilen zihinlerdir. SOL BEYİN SAĞ BEYİN CORPUS KALLOSUM

13 Tembel Çocuk Yoktur!!! Öğrenemeyen Çocuk Vardır…

14 1 .Prenatal Nedenler 2. Perinatal Nedenler 3. Postnatal Nedenler

15 “Çocuklar Öğrenmede Neden Güçlük Çekerler?”
Zeka Geriliği Dikkat Eksikliği Özel Öğrenme Güçlüğü Sosyal ve Çevresel Faktörler Psikiyatrik Bazı Hastalıklar

16 Zeka, Akıl yürütme, Plan yapma, Problem çözme, Soyut düşünme,
Karmaşık düşünceleri kavrama, Çabuk öğrenme ve Deneyimlerden öğrenme yeteneklerini içeren zihinsel kapasitedir. Soyut ve potansiyel enerji olarak var olan/ölçülemeyen Bu enerjinin davranışa dönüşümü olarak/ölçülebilen ve gözlenebilen

17 Zeka Geriliği Gelişim döneminde meydana gelen, uyumsal davranıştaki bozuklukların eşlik ettiği, ortalamanın altındaki zeka işlevidir (Amerikan Zeka Yetersizliği Birliği). Ortalamanın altındaki zeka işlevi ile birlikte; İletişimde Kendine bakımda Evdeki yaşamda Sosyal becerilerde Toplumsal yararlılıkt Kendini yönlendirmede Sağlığı korumada Akademik işlevsellikte Çalışma alanında 2 veya daha fazla bozukluk vardır.

18 Mental Retardasyon-Zeka Geriliği
Sağ ve Sol Beyinde yapısal bozukluklar vardır. Sağ ve sol beyin kapasitesi azdır. Corpus Kallosum incedir ya da yoktur. CORPUS KALLOSUM SOL BEYİN SAĞ BEYİN

19 DEHB bireyin yaşına ve gelişim düzeyine uygun olmayan dikkat sorunları, aşırı hareketlilik ve istekleri erteleyememe (dürtüsellik) ile kendini gösteren nöropsikiyatrik bir bozukluktur.

20 DEHB Dikkatin ve davranış kontrolünün bozulduğu bir durumdur.
Çocukluk çağının en önemli ve en sık rastlanan psikiyatrik hastalıklarından biridir. Çocuğu, ailesini ve toplumu ilgilendiren bir halk sağlığı sorunudur. Nöropsikiyatrik gelişimsel bir bozukluktur.

21 The Story of the Fidgety Philip
Phil stop acting like a worm The table is no place to squirm Thus speaks the father to his son Severely say it, not in fun. Mother frowns and looks around Although she does not make a sound. But Phillip will not take advice He'll have his way at any price. He turns and churns He wriggles and jiggles Here and there on the chair. Phil these twists I cannot bear. Heinrich Hoffman 1845

22 Beyindeki yapısal ve işlevsel farklılıklar:
DEHB’nda beynin dikkat, planlama, değerlendirme, hatırlama ve geleceği öngörme işlemlerinden sorumlu bölgelerinde hem yapısal hem de işlevsel sorunlar olduğunu bildiren bir çok bilimsel araştırma bulunmakta. Beyin MR ve BT çekimlerinde bu işlevlerden sorumlu beyin ön bölgelerinin DEHB olan çocuklarda normal çocuklarınkilerden daha küçük ya da asimetrik olduğu bulunmuş. SPECT ve PET gibi beyin kan akımının incelendiği tekniklerle bu çocukların beyinlerinin ön bölgelerinin daha az kanlandığı, daha az glukoz kullandığı yani yeterince aktif çalışmadığı gözlenmiş.

23 Dikkat Eksikliği Dikkat süresinin ve yoğunluğunun kişinin yaşına ve gelişim düzeyine göre olması gerekenden az olmasıdır. Dikkati belli bir noktaya toplayamama Kolayca dağılması Dağınıklık Unutkanlık Eşyalarını kaybetme Dikkatsizce hatalar yapma Kişi belli bir şeyle ilgilenirken o sırada içinden gelen başka bir şey yapma isteğine engel olamama

24 DEHB’na Eşlik Eden Belirtiler
Dağınıklık, düzensizlik Dalgınlık, hayal kurma Tutarsızlık Sakarlık, koordinasyon güçlükleri Bellek (hafıza) sorunları Uyku sorunları Sosyal ilişki sorunları Saldırgan davranışlar Kendine güven ve özsaygının azalması

25 Bu çocukların, % 30’u liseyi bitirene kadar bir-iki kere sınıfta kalır
% 60’ı ciddi yazma güçlüğü çekmektedirler % 90’ı okulda düşük başarılıdır %20’sinin okuma güçlüğü vardır %30’u okulu bırakmaktadır %90’ı okulda yeterince üretken değildir (Murdence Arcelus, 1999)

26

27 Öğrenme Güçlüğü Dünyayı sağ beyinle görmektir.

28 Sağ beyin sol beyin resmi koy.

29 Öğrenme Güçlüğü Olan Bireylerin Zihin Yapısı
SAĞ BEYİN SOL BEYİN CORPUS KALLOSUM

30 Tanım 1990’da ABD Ulusal Öğrenme Bozukluğu Komitesi;
“Dinleme, konuşma, okuma-yazma, akıl yürütme, matematik yeteneklerinin kazanılması ve kullanılmasında önemli güçlüklerle kendini gösteren heterojen bir bozukluk grubudur”. Genel olarak artık dünyada Özel Öğrenme Güçlüğü için Disleksi ifadesi kullanılmaktadır.

31 Disleksi Zeka sorunu olmamasına rağmen öğrenememektir. Okumayı Yazmayı
Çarpım tablosunu İşlem yapmayı Ayları, Günleri, Ritmik Saymayı, Giyinip soyunmayı, Planlı olmayı, Zamanı Top yakalamayı…

32 Beynin işleyiş bozukluğundan kaynaklanır. Ömür boyu sürer.
Yapısaldır, Beynin işleyiş bozukluğundan kaynaklanır. Ömür boyu sürer. Sosyal etkileşim sorunları da eşlik eder. Zekada sorun yoktur. Okumada, yazmada ve aritmetikte sorun vardır. Farklı düşünme yolları vardır. Özgüvenleri düşüktür. Dahi yönlerini fark etmezler.

33 Disleksiden Nasıl Şüpheleneceğiz?
Zeki olduğunu düşündüğümüz öğrencimiz koordinasyon, okuma, yazma ya da matematik alanlarında yaşına göre kendinden beklenen beceri düzeyini gösteremiyorsa, Zeka düzeyinden beklenenden daha düşük akademik başarısı varsa

34 Disleksi Kimi Etkiler? Çocuğu Anneyi-Babayı Öğretmeni Toplumu

35 Disleksi ve Çocuk “Herkesin yapabildiklerini yapamıyorum”
“Sanırım bir aptalım” “Her an yanlış yapabilirim” “Öğretmenim yazımı beğenmiyor”

36 Disleksi ve Anne Baba Benim tatlı ve zeki çocuğum nasıl olur da okumayı öğrenemez. Oysa akıldan matematik problemlerini çözüyor.

37 Disleksi ve Öğretmen Bu çocukta bir farklılık var.
Ama ne olduğunu bilmiyorum. Aslında çok zeki. Zor soruları biliyor ama daha doğru düzgün okuyamıyor. Derste hiç bir şey öğrenmiyor.

38 Tedavi? “Multidisipliner Yaklaşım”
Öğretmen, Özel eğitim uzmanı Psikolog/Psikolojik danışman Anababa ve Hekim iş birliği çok önemli. Bunlardan biri eksik kaldığında tedavi oranı azalır.