TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ

Name: TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ
Uploaded: 2017-10-06T19:33:32+00:00
Duration: PTM10S49
Channel: Yonca Kizilkaya
Description: TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ

TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ

Divan edebiyatına bir tepki kişiliğinde doğan Tanzimat edebiyatı; geçmişe değil geleceğe; doğuya değil batıya; soyuta değil somuta; azınlığa değil çoğunluğa dönük bir sanat çabasıdır.

Divan edebiyatının yoksun olduğu bir tutumla hayata, topluma, gerçeğe yönelen çalışmalar öne geçer. Eski inşa'nın yerine düşünceyi iletmeye yarayan sade ve kesin bir nesir konmaya çalışılır; şiir, konularını, önce toplumsal sorunlardan sonra bireyin duygu ve tutku hayatından almaya başlar.

En canlı türler gazete, tiyatro, dil ve tarih çalışmalarıdır. Yeni edebiyat, etki ve yankısına elverişli yeni bir anlatım bulmaya çalışır, «cümle» yi fark eder; beyitleri de cümle kılığında kesin anlam bütünlükleri olarak kullanır.

Siyasi ve toplumsal bir öz edinilir; toplumumuzda bulunmayan yeni kavramlar konu yapılır; insanın evren içindeki yeri araştırılır; hayat olayları karşısında en güçsüz insanın bile başkaldırması, sebep sorması, kuşkusu başlar..

Evlenme, aşk, esirlik, memurluk, insan hakları, uğranan zulümler, aile büyüklerinin baskısı, gelenek ve âdetler, alafrangalık özentilerinin yarattığı yanlış batılılaşma züppeliği, mirasyedilik israfı gibi konularda belli belirsiz eleştiriler başlar. Ahlak ve ibret dersi bazen açıklanarak, bazen okuyucuya bırakılarak tezli eserlere girişilir.

Şiirde geleneksel vezin (aruz), kafiye anlayışı (göz kafiyesi - imlâ benzerliğine dayanan, yazılışı ilke sayan kafiye tutumu), eski nazım şekilleri kolaylıkla bırakılamaz. Halk edebiyatı benzerliğinde ve hece ölçüsüyle birkaç deneme yapılır

ikinci kuşağın temsilcisi Abdülhak Hamit batı nazım şekillerini kullanarak, köklü değişime bir kapı açar ama nazımda ana birim yine beyittir. Anlamın mısradan mısraya atlaması, ikinci dönemde başlayacak; Servet-i Fünun döneminde başarılacaktır; bununla birlikte şiirde kısmen bir konu bütünlüğü sağlanır.

Sanat ve edebiyat, saray ve hükümet karsısında bağımsız bir güç olmak özlemindedir. Haklıyı savunma ve zalime direnme biçiminde yeni bir görev anlayışı başlar: «Utanmaz kendini insan bilenler halka hizmetten».

Aslında edebiyatçı, iktidara el koymaya başlayan Babıâli bürokrasisi karşısında otoriteden pay ister; kamuoyuna yaslanır.

Batıdan çeviriler çoğalır. Dil sadeleşir. Yeni edebiyat türleri getirilir. Osmanlıcılık, Meşrutiyetçilik yanında İslamcılık görüşü ile ulusçuluk bilincinin de ilk adımları atılır.

Ama her şeye karşın, hayatta olduğu gibi edebiyattaki o ikilik durumu da ortadan kalkmaz.

Tanzimat edebiyatının, Şinasi ve Agâh Efendi'nin 1860'ta çıkardıkları Tercüman-ı Ahval gazetesi ile başladığı kabul edilmektedir.

Üç döneme ayrılmaktadır: a)Hazırlık Dönemi ( ) b) l. Dönem Tanzimat Edebiyatı ( ) c) II. Dönem Tanzimat Edebiyatı (1876 – 1895)

l. Dönem TANZİMAT EDEBİYATININ ÖZELLİKLERİ
1) "Toplum için sanat" anlayışı benimsenmiştir.

2) Eserlerin, halkın anlayabileceği sade bir Türkçe ile yazılması kararlaştırılmıştır.

3) Belli bir düşünceyi iletmeyi amaçlayan yeni bir düzyazı geliştirilmiştir; ilk kez noktalama işaretleri kullanılmıştır.

4) Şiirde yurt, ulus, insan hakları gibi yeni konular işlenmiştir. Biçim bakımından Divan edebiyatına bağlı kalınarak gazel, kaside, terkib-i bend gibi nazım biçimleri kullanılmıştır.

5) Sanatçılar Fransız edebiyatını örnek almışlar; klasisizm ve romantizmin etkisinde kalmışlardır.

6) İlk örneği bu dönemde görülen roman, teknik bakımdan kusurludur.

TANZİMAT EDEBİYATININ l. Dönemindeki İLKLER
Batı edebiyatı türlerinin ilk örnekleri bu dönemde verilmiştir:

* İlk resmi gazete : Takvim-i Vekayi (1831)

* İlk özel gazete : Şinasi, Agâh Efendi Tercüman-ı Ahvâl (1860)

* İlk eleştiri : Namık Kemal Tahrib-i Hârâbat

* İlk makale : Şinasi Mukaddime

* İlk yazılan tiyatro : Şinasi Şair Evlenmesi (1859)

* İlk oynanan tiyatro : Namık Kemal Vatan Yahut Silistre

* İlk çeviri roman : Yusuf Kamil Paşa Tercüme-i Telemak (1859)

* İlk yerli roman : Şemsettin Sami Taaşşuk-u Talat ve Fitnat (1872)

* İlk edebi roman : Namık Kemal İntibah (1876)

* İlk tarihi roman : Namık Kemal Cezmi

Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatı Sanatçıları:
Şinasi ( ) Batı uygarlığı etkisinde gelişen Türk edebiyatının kurucusudur. Düzyazı türünde ilk yapıt ona aittir. Gazetecidir ve noktalama işaretlerini ilk kez o kullanmıştır.

Namık Kemal ( ) Vatan şairi olarak bilinir. Yapıtlarında çoğunlukla toplumsal konuları; yurt, ulus, özgürlük kavramlarını işlemiştir.

Ziya Paşa ( ) Bu dönem şairleri arasında Divan edebiyatına en çok bağlı kalan sanatçıdır.

Ahmet Mithat Efendi ( ), Tanzimat edebiyatı döneminde "halkçı sanat" anlayışıyla hareket etmiştir.

II. Dönem TANZİMAT EDEBİYATININ ÖZELLİKLERİ
* "Sanat için sanat" ilkesi benimsenmiştir.

* Dilde sadeleşme çabası bırakılmıştır.

* Sanatçılar, Batı edebiyatı türlerinde ustalaşmıştır.

* Şiirin konusu genişletilmiş, şiire biçimsel yenilikler getirilmiştir.

* Romanda realizmin etkisinde kalınmıştır.

* Tiyatro önemini yitirmiş, sahne dili ve tekniği açısından zayıf eserler yazılmıştır.

İkinci Dönem Tanzimat Edebiyatı Sanatçıları:
Recaizade Mahmut Ekrem ( )

Samipaşazade Sezai ( )

Nabizade Nazım ( )

Şemsettin Sami ( )

Muallim Naci ( )

Ahmet Mithat Efendi ( ) Tanzimat edebiyatı döneminde "halkçı sanat" anlayışıyla hareket etmiştir.

TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim