NEFROLOJİDE KLİNİK ECZACININ ROLÜ

... konulu sunumlar: "NEFROLOJİDE KLİNİK ECZACININ ROLÜ"— Sunum transkripti:

1 NEFROLOJİDE KLİNİK ECZACININ ROLÜ
Doç. Dr. Mesut Sancar Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Klinik Eczacılık Anabilim Dalı

2 Klinik Eczacılık Klinik eczacılık, ACCP’ye göre eczacılığın icra edildiği her alanda akılcı ilaç kullanım (AİK) bilimi ve uygulamasıyla ilgilenen eczacılık alanı olarak tanımlanmaktadır.

3 AİK Nedir? DSÖ’nün ilk olarak 1985 yılında Nairobi-Kenya’da tanımladığı AİK, bireylerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; doğru ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük maliyetle ve kolayca sağlayabilmeleridir. DSÖ: Dünya Sağlık Örgütü

4 Bir Klinik Eczacı Farmasötik Bakım Hizmeti Vererek;
İlaç kaynaklı problemleri saptar Bunların en sık görülenleri: İlaç seçimi ve dozlam hatası, ilaç-endikasyon uyumsuzluğu ve yetersiz izlem Bu problemlerin ortadan kaldırılması için çalışır Önerilerde bulunur Sorumluluk alır İzlem yapar

5 İlaç kaynaklı problemlerin önlenmesi ve çözülmesinde, özel eğitim almış ve klinik deneyimi olan eczacıların direkt olarak hasta bakımında yer alması gerekir. Semin Dial, 15(1):45-9.,2002

6 Hemodiyaliz hastalarında ilaç kaynaklı problemlerle ilişkili faktörler
Eş zamanlı hastalık varlığı >3 Son 12 ayda 4 veya daha fazla ilaç rejim değişikliği İlaç tedavisinde 5 veya daha fazla ilacın yer alması Günde 12 veya daha fazla ilaç dozunun kullanılması Hastalarda uyunçsuzluk öyküsü Terapötik izlem gerektiren ilaç kullanımı Diyabet varlığı Am J Kidney Dis, 46(4):669-80, 2005

7 Kronik böbrek hastalarının bakımında görev alacak eczacılardan ne beklenir?
Güvenilir ilacın seçiminde danışmanlık yapması Uygun ilaç dozunu ayarlaması İlaç kaynaklı nefrotoksisiteyi önlemesi İlaç tedavisi hakkında hasta eğitimi vermesi Tedavi hedeflerine ulaşıldığını kontrol etmesi ve bu amaca uygun olarak hasta uyuncunu sağlaması Am J Kidney Dis, 45(6):

8 Kronik böbrek hastalarının bakımında görev alacak eczacılardan ne beklenir?
Kan basıncı hedeflerine ulaşılması Diyabet hastalarında glisemik hedeflere ulaşılması Proteinüri, anemi ve sekonder hiperparatiroidizm gibi komplikasyonların erken tespiti ve hastaların yönlendirilmesi Lipid hedeflerine ulaşılması Tedavi Hedefleri Am J Kidney Dis, 45(6):

9 Klinik Farmakokinetik Hizmeti
Klinik eczacılar farmakokinetik, ilaç etkileşimlerinin mekanizması ve farmakodinami konularında yeterli bilgi ve deneyime sahip olduklarından doktorlara KBY hastalarında ilaçların doz ayarı için yardımcı olabilirler. Ann Acad Med Singapore 2009;38:

10 Klinik Farmakokinetik Hizmeti
Çeşitli nedenlerle KBY hastalarında mide pH’sı yükselir. Fosfat bağlayıcılar, antasit, H2 blokörleri, PPİ Ketokonazol, demir sülfat, furosemid gibi ilaçların biyoyararlanımı azalır. Birçok KBY hastası gastropareziden ve dolayısıyla gecikmiş mide boşalmasından yakınır. Bu durum birçok ilacın absorbsiyonunu etkilemezken; kısa etkili olan sülfonilüreler için önemlidir.

11 Klinik Farmakokinetik Hizmeti
KBY hastalarında görülen hipoalbuminemi durumunda asidik yapıdaki ilaçların serbest fraksiyonları ve dolayısıyla ilaç düzeyleri artabilir. Fenitoin, varfarin, salisilatlar, barbituratlar, penisilinler, sefalosporinler, furosemid ve valproik asit. KBY hastalarında alfa-1 asit glikoprotein miktarı arttığı için bazı alkali ilaçların dozunu azaltmak gerekebilir. Propranolol, morfin, oksazepam, vankomisin

12 Tahmini Kreatinin Klerensini Hesaplama
Böbrek hastalığında yapılacak herhangi bir doz ayarlamasında gerekli dozu hesaplamak için kreatinin klerensi kullanılabilir. Çünkü ilacın renal klerensi, kreatinin klerensi ile doğru orantılıdır. Glomerüler filtrasyon hızını (GFR) tahmin etmede kullanılan kreatinin klerensi Cockroft-Gault formülü ile hesaplanır.

13 Cockroft-Gault formülü
(140-yaş) x ağırlık (kg) eGFR: x (0,85 kadınsa) 72 x serum kreatinin (mg/dl) Obez hastalarda İdeal VA kullanılmalıdır. Ann Acad Med Singapore 2009;38:

14 MDRD Study Formülü (Böbrek Hastalığında Diyetin Modifikasyonu Çalışması)
eGFR: 186 x Sr Kreat x Yaş x Cinsiyet x Irk Cinsiyet: Kadınsa x 0,742 Irk: Siyah ırktan ise x 1,212 MDRD eGFR’nin hesaplanmasında yeni bir yöntemdir. Çocuklarda, hamilelerde, 70 yaş üstü hastalarda ve diğer ırklarda validasyon çalışmaları yeterli değildir. <60 ml/dak / 1.73 m2 olanlarda daha spesifik sonuçlar verir. Ann Acad Med Singapore 2009;38: Kidney International (2011) 80, 1122–1137

15 CKD-EPI Formülü (Chronic Kidney Disease Epidemiologic Collaboration)
141 x min(Scr/κ,1)α x max(Scr/κ, 1) x 0.993Yaş x [kadınsa] x [siyah ırktansa] eGFR: K=kadınlar için 0.7, erkekler için 0.9 a= kadınlar için , erkekler için min=Scr/K minimumu ya da 1, max=Scr/K maksimumu ya da 1 MDRD formülündeki sınırlama burada çözülmüştür. Ann Intern Med 150(9): (2009) Kidney International (2011) 80, 1122–1137

16 Schwartz Formülü (Çocuk Hastalar İçin)
(k x Boy) eGFR: Crserum k Infant (DVA < 1 yaş) 0.33 Infant (Term < 1 yaş) 0.45 Çocuk veya Adolesan Kız 0.55 Adolesan Erkek 0.70 Schwartz GJ, Gauthier B. J Pediatr 1985 Mar;106(3):522-6

17

18

19

20 Doz aralığının uzatılması
Doz Ayarı Dozun azaltılması Doz aralığının uzatılması

21 Doz Ayarı Dozunun %60 ve üstü böbrek tarafından elimine olan ilaçlar için Doz Ayarı GFR ml/dak olanlarda Hafif Düzeyde Doz Ayarı GFR ml/dak olanlarda Orta Düzeyde Doz Ayarı Önemli Düzeyde Doz Ayarı GFR <15 ml/dak olanlarda

22 Doz Ayarı İçin Online Veri Tabanları
American Hospital Formulary System Drug Information

23 Doz Ayarı İçin Online Veri Tabanları
Lexicomp