“SİGARA VE SPOR” Prof.Dr.Çetin İŞLEĞEN – E.Ü. Spor Hekimliği A.D.

... konulu sunumlar: "“SİGARA VE SPOR” Prof.Dr.Çetin İŞLEĞEN – E.Ü. Spor Hekimliği A.D."— Sunum transkripti:

1 “SİGARA VE SPOR” Prof.Dr.Çetin İŞLEĞEN – E.Ü. Spor Hekimliği A.D.
Dr.Şaban ACARBAY – Sporcu Sağlık Merkezi Başhekimi

2

3 SPORUN VAZGEÇİLMEZ BAZI KOŞULLARI VARDIR
KİŞİSEL HİJYEN KURALLARINA UYUM DENGELİ BESLENME İÇKİ VE SİGARA GİBİ KÖTÜ ALIŞKANLIKLARDAN UZAK DURMA DÜZENLİ BİR YAŞANTI YORUCU VE STRESLİ ORTAMLARDAN KAÇINMA

4 SPOR İYİ ALIŞKANLIKLARIN BAŞINDA
SİGARA KÖTÜ ALIŞKANLIKLARIN BAŞINDA YER ALIR.....

5 SİGARA İÇİMİ İNSANI UZUN ZAMAN İÇİNDE SİNSİ SİNSİ TÜKETEN BİR ALIŞKANLIKTIR....
KÖTÜ BİR ALIŞKANLIKTIR, ÇÜNKÜ SİGARA İNSAN SAĞLIĞINA ZARARLIDIR VE BU KANITLANMIŞTIR.

6 İÇKİ,SİGARA VE UYUŞTURUCU GİBİ KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR TOPLUMLARIN TÜM KESİMLERİYLE BİRLİKTE SPORCULAR ARASINDA DA YAYGINLAŞMAKTADIR.

7 YAPILAN ARAŞTIRMALAR SİGARAYA BAŞLAMA YAŞININ 14-16 OLDUĞUNU GÖSTERMEKTEDİR.
ÜLKEMİZDE 7-16 YAŞ GRUPLARINDA 16 MİLYON CİVARINDA İNSANIMIZ BULUNMAKTADIR.

8 SİGARA İÇME ÖZELLİKLE NEDENLERİ AÇISINDAN ÖNEMLİ BİR PSİKOSOSYAL SORUNDUR.

9 TÜM DÜNYA VE ÜLKEMİZDE 15 YAŞIN ÜZERİNDEKİ NÜFUSUN YAKLAŞIK %45’ İNİN CİDDİ BOYUTLARDA SİGARA BAĞIMLISI OLDUĞU VARSAYILMAKTADIR...

10 BAĞIMLILIK-BAĞIMSIZLIK ÇATIŞMASI AKRAN BASKISI CİNSEL KİMLİK
SİGARA BAŞLAMA NEDENLERİ BAĞIMLILIK-BAĞIMSIZLIK ÇATIŞMASI AKRAN BASKISI CİNSEL KİMLİK BAŞLIKLARI ALTINDA ÖZETLENEBİLİR....

11 BAĞIMLILIK-BAĞIMSIZLIK ÇATIŞMASI
BÜYÜKLERE ÖZENME BÜYÜKLERE ÖZGÜ YAŞANTILARI DENEME KENDİSİNE VE YAŞITLARINA ARTIK BÜYÜDÜĞÜNÜ KANITLAMA GEREKSİNİMİ İÇİNDEDİR.

12 BU DÖNEMDE; GEREKLİ VE GEREKSİZ YERLERDE EFELEŞMELER
ÇEVRENİN DEĞER VE BEKLENTİLERİNE ALDIRMAZ DAVRANIŞLAR ANNE VE BABAYI KIZDIRACAK ŞEKİLDE TUTUMLARA GİRERLER Kİ BUNLARIN BAŞINDA SİGARA VE ALKOL KULLANIMI YER ALIR.....

13 ÖZELLİKLE YETİŞTİĞİ EV ORTAMINDA ANNE-BABA SİGARA İÇİYORSA BUNUN BÜYÜKLERE ÖZGÜ OLDUĞU BELİRTİLİYORSA, GENÇLER BUNU OTORİTEYİ TEMSİL EDEN ÖZELLİK OLARAK BENİMSER VE SİGARAYA BAŞLAYABİLİR.

14 AKRAN BASKISI GENÇLER KENDİ ÇİZGİSİNDEN OLAN AKRANLARI İLE ÇOK YAKIN VE SIKI İLİŞKİLER İÇİNDEDİRLER. Çok gizli sırlar paylaşılır Ortak hazlar ve yaşantılar birlikte denenir Akranları tarafından dışlanma,hor görülme hiçbir zaman kabullenilmez Çeşitli alışkanlıklar hoşlanılmaz ya da istenilmezse de paylaşılmak zorundadır Alışkanlıkların zarar vereceği önceden bilinse de arkadaş etkisi öne geçer

15 SİGARA İÇMENİN BİR BÜYÜME OLARAK ALGILANDIĞI AKRAN GRUBUNDA “BU DAVRANIŞA ÖZENME VE GRUBA AİT OLMA” DUYGUSUNU YAŞATMA ADINA “ZEHİR OLSA İÇİLİR” ANLAYIŞIYLA SİGARAYA BAŞLAYAN ÇOK GENÇ VARDIR. BU ARADA SADECE “DENEME VE TADINA BAKMA” GİBİ AMAÇLARDA BAŞLAMA NEDENİ SAYILABİLİR

16 BU YORUMA GÖRE SİGARA VE İÇKİ KULLANIMI ERKEKSİ TUTUMLARDIR.
CİNSEL KİMLİK ATAERKİL DEĞERLERİN ÜSTÜN OLDUĞU GELENEKSEL TOPLUMLARDA ERKEK OLARAK ÜSTÜNLÜK VE BU ÜSTÜNLÜĞÜN GEREĞİ OLARAK BAZI DAVRANIŞLARI SERGİLEMEK ZORUNLULUKTUR. BU YORUMA GÖRE SİGARA VE İÇKİ KULLANIMI ERKEKSİ TUTUMLARDIR.

17 BAĞIMLILIK UZUN SÜRELİ GÜNDE YARIM PAKETTEN FAZLA SİGARA YA DA EŞDEĞERİ TÜTÜN ALMAK, TÜTÜN ALMAK İÇİN ZORLU İSTEK VE GEREKSİNİM DUYMAK, DOKU VE GÖZENEKLERDE YAPTIĞI TOKSİK VE KANSEROJEN ETKİ NEDENİYLE DEĞİŞİK HASTALIKLARIN GÖRÜLMESİ,TÜTÜN YA DA NİKOTİNE KARŞI FİZYOLOJİK BAĞIMLILIK OLUŞMASI VE YOKSUNLUK BELİRTİLERİNİN GÖRÜLMESİ BAĞIMLIK ÖLÇÜTLERİDİR.

18 KÖTÜ ALIŞKANLIKLARIN İKİ BAĞIMLILIK YÖNÜ VARDIR
PSİKOLOJİK BAĞIMLILIK (geçici rahatlama hissi veya üstünlük duygusu ile ortaya çıkan bağımlılık türü) FİZİKSEL BAĞIMLILIK (tüketilen nesnenin içindeki bir veya birkaç maddeye gelişen tolerans sonucu vücutta gelişir ve bu maddenin eksikliğinde yoksunluk belirtileri adı verilen aşırı durumlar ortaya çıkar, böyle tablolar geliştikten sonrada sporcu için artık bazı şeyler çok geçtir ve tüm çabalara rağmen geri dönüşümsüz kayıplar söz konusu olabilir )

19 YOKSUNLUK BELİRTİLERİ
TÜTÜN İÇMEK İÇİN AŞIRI İSTEK DUYMAK HUZURSUZLUK, TEDİRGİNLİK, GERGİNLİK, YERİNDE DURAMAMA, KEYİFSİZLİK, ÇÖKÜNTÜ, BUNALMA HİSSİ, SALDIRGANLIK, TARTIŞMA VE KAVGA EĞİLİMİ DİKKAT DAĞINIKLIĞI ANIMSAMA GÜÇLÜĞÜ BAŞ AĞRISI, SERSEMLİK BİLİNÇ BULANIKLIĞI UYKU BOZUKLUĞU SİNDİRİM SİSTEMİ YAKINMALARI (bulantı, kusma, kabızlık, distansiyon, iştah azalması) KAN BASINCI VE KALP ATIMLARINDA AZALMA

20 GENÇ SPORCULAR ARASINDA ALKOL VE SİGARA KULLANMA ALIŞKANLIĞI DİĞER MADDELERE GÖRE DAHA FAZLADIR. ZARARLI OLDUĞU HERKES TARAFINDAN KABUL EDİLMESİNE KARŞIN YİNEDE PEK ÇOK SPORCUNUN VAZGEÇEMEDİĞİ SİGARANIN SPORTİF PERFORMANSI NE DENLİ ETKİLEDİĞİ KONUSU İSE AYNI BOYUTLARDA BİLİNMEMEKTEDİR

21 SİGARA VE SPORTİF PERFORMANS
BUGÜNE KADAR YAPILAN ALIŞTIRMALARIN ÇOĞU SİGARANIN SPORTİF PERFORMANSI BOZDUĞUNU GÖSTERMEKTEDİR ÖZELLİKLLE ENDURANS SPORLARINDA BU DURUM DAHA BELİRGİNDİR

22 SİGARA İÇENLERİN ÇOĞUNLUĞU SİGARANIN NEFESİ KISALTTIĞINI BELİRTİR
AĞIR EGZERSİZ SIRASINDA O2 HARCANMASI SİGARA İÇENLERDE İÇMEYENLERE GÖRE İKİ KAT ARTMIŞTIR GÜNDE SİGARA İÇENLERDE İSE ARTIŞ DÖRT KATTIR

23 SİGARA DUMANINDAKİ KARBON MONOKSİT OKSİJENE GÖRE ÇOK DAHA HIZLI BİR ŞEKİLDE HEMOGLOBİNE BAĞLANIR VE SONUÇTA KANIN OKSİJEN TAŞIMA KAPASİTESİ AZALIR

24 SİGARANIN İÇERDİĞİ NİKOTİN ETKİSİYLE KATEKOLAMİN SALGISI ARTAR BU YOLLA HEMODİNAMİK DEĞİŞİKLER ORTAYA ÇIKAR KALP HIZI ARTAR DERİ DAMARLARI DARALIR KAN BASINCI ARTAR KALBİN KAN AKIMIMINDA AZALMA OLUR

25 SİGARANIN TOTAL AKCİĞER KAPASİTESİNİ VE DİFFÜZYON KAPASİTESİNİ AZALTTIĞI VE AKCİĞER KANSERİNE NEDEN OLDUĞU VE TROMBÜS EĞİLİMİ ARTTIRDIĞI KESİN OLARAK KANITLANMIŞTIR

26 SİGARA BUGÜN; YÜKSEK TANSİYON ŞİŞMANLIK YÜKSEK KAN YAĞLARI
HAREKETSİZ HAYAT İLE BERABER KORONER KALP HASTALIKLARINDA ÖNEMLİ RİSK FAKTÖRÜ OLARAK KABUL EDİLMEKTEDİR KRONİK BRONŞİT AMFİZEM GİBİ HASTALIKLARA NEDEN OLMAKTADIR

27 SİGARANIN NEDEN OLDUĞU BAŞLICA KANSER ÇEŞİTLERİ
AKCİĞER KANSERİ LARİNKS KANSERİ ÜRİNER SİSTEM KANSERLERİ PANKREAS KANSERİ SERVİKS KANSERİ KAN KANSERİ (LÖSEMİ)

28 ULUSLARARASI SPOR HEKİMLİĞİ FEDERASYONU (FIMS)
SİGARAYA KARŞI EN ETKİLİ ÖNLEMİN EĞİTİM OLDUĞUNU VE BU MÜCADELEDE HERKESİN ORTAK DAVRANMASI GEREKTİĞİNİ BELİRTMEKTEDİR.

29 SPOR HEKİMİ SPORCUNUN SAĞLIK VE PERFORMANSININ DEVAMININ SAĞLANMASINDA ETKİN ROL OYNAMALI, KORUYUCU HEKİMLİK YAPMALIDIR.

30 SPOR HEKİMİ’NİN BAKIMI ALTINDA BULUNAN SPORCU KİTLESİ GENÇ YAŞTAKİ SİGARADAN KORUNACAK İNSANLARDIR.
BU YÜZDEN BİLİNMESİ GEREKEN HUSUS GENÇ YAŞLARDA FAZLA SİGARA İÇMEYE BAŞLAYANLARIN DAHA SONRAKİ YILLARDA SİGARAYI BIRAKMAKTA ZORLUK ÇEKECEKLERİDİR.

31 SPORTİF PERFORMANS KRONİK SİGARA İÇİMİ İLE BOZULUR
SPORTİF PERFORMANS KRONİK SİGARA İÇİMİ İLE BOZULUR .YÜK VE YAŞ ARTTIKÇA FİZİKSEL KAPASİTEDE BELİRGİN BİR DÜŞME GÖZE ÇARPAR. GENÇLERİN %25’İ PERFORMANSLARI BOZULMASIN DİYE (BUNA CİNSEL PERFORMANSTA DAHİLDİR) SİGARA İÇMEZLER.

32 PASİF İÇİCİLİK SİGARA İÇMEYEN KİŞİLERİN SİGARA İÇİLEN ORTAMDA İSTEMSİZ OLARAK TÜTÜNÜN YANMA ÜRÜNLERİNE MARUZ KALMASI OLARAK TANIMLANMAKTADIR

33 PASİF İÇİCİLİĞE BAĞLI GELİŞEN HASTALIKLAR
BAŞTA AKCİĞER KANSERİ OLMAK ÜZERE DİĞER ORGAN KANSERLERİ KALP VE DAMAR HASTALIKLARI AKUT VE KRONİK AKCİĞER HASTALIKLARI, ASTIM, KİSTİK FİBROZİS ÇOCUK BÜYÜME HIZLARINDA AZALMA

34 SONUÇ OLARAK DSÖ VERİLERİNE GÖRE TÜM KORUYUCU HEKİMLİK ALANINDA HASTALIKLARIN AZALTILMASI VE YAŞAMIN UZATILMASINA SİGARANIN KONTROLÜ KADAR ETKİ YAPABİLECEK BAŞKA BİR ÖNLEM YOKTUR, NEDENİ İSE SİGARANIN HEM İÇENLERE HEM DE ÇEVRESİNDEKİLERE YAPTIĞI BÜYÜK SAĞLIK ZARARLARIDIR.

35