Alt solunum yolu enfeksiyonlarında yeni etkenler Dr. Haluk Çokuğraş İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi.

... konulu sunumlar: "Alt solunum yolu enfeksiyonlarında yeni etkenler Dr. Haluk Çokuğraş İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi."— Sunum transkripti:

1 Alt solunum yolu enfeksiyonlarında yeni etkenler Dr. Haluk Çokuğraş İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

2 Epidemiyoloji Dünyada her yıl <5 yaş 10.5 milyon çocuk ölüyor! %18’inden pnömoniler sorumlu Ülkemizde “0” yaş grubunda bebek ölümlerinin %48.4’ü, 1- 4 yaş grubunda çocuk ölümlerinin %42.1’i pnömoni nedeniyle. ASYE “0” yaş grubu ölümlerde 2. sırayı, 5 yaş altı çocuk ölümlerinde 1. sırayı almakta Sağlık Bakanlığı-1998

3 Toplum Kökenli Pnömoniler TKP’in % 37’si çocukluk çağında Etkenler % 20 – 60 belirlenemez. Hastalık olguların % 8 – 30’unda “karışık” infeksiyon biçiminde

4 “Yeni etkenler...” İnsan metapneumovirüsleri Kuş gribi SARS (Coronavirüsler)

5 İnsan metapneumovirüsleri İlk kez 2001 yılında solunum sistemi hastalığına yol açan bir etken olarak tanımlanmıştır. Alt solunum yolu enfeksiyonları içerisindeki sıklığı % 1,5-% 24. Preterm doğmuş süt çocukları mortalite ve morbidite açısından en riskli grup Van den Hoogen BG, Nat Med 2001;7:719-24 Principi N, Clin Microbiol Infect 2006; 12(4):301-8.

6 Hastalık spektrumu ve epidemiyolojik özellikleri büyük ölçüde RSV’ye benzer: Basit soğuk algınlığı Krup Bronşiyolit Pnömoni Reaktif havayolu hastalığı

7 HMP ile infeksiyon daha çok kış ve erken ilkbahar aylarında. Hospitalize edilen 668 çocuğun %4’ünde etken olarak HMP virüslerini gösterilmiştir. Mullins JA, et al. Human metapneumovirus infection among children hospitalized with acute respiratory illness. Emerg Infect Dis. 2004;10-700-5.

8 Klinik semptomlar ve radyolojik bulgular diğer alt solunum yolu infeksiyonlarından farksız. Sıklıkla yaşamın ilk bir yılında Daha sonraları reinfeksiyonlar da olabilmektedir. Risk faktörleri (RSV gibi) Prematürite, BPD, Konjenital kalp hastalığı, Küçük yaş

9 Tanı: PCR, multiplex rapid viral test, virüs izolasyonu Tedavi: Semptomatik Gerektiğinde oksijen tedavisi ve mekanik ventilasyon uygulanabilir.

10 Coronavirüsler: Coronavirüsler antijenik ve genetik özelliklerine göre 4 farklı gruba ayrılırlar. Genellikle soğuk algınlığı gibi hafif solunum yolu infeksiyonlarından sorumludurlar.

11 SARS İlk kez Kasım 2002’de Guangdong’da (Çin) bir tür atipik pnömoni salgını. Etkenin coronavirüsler olduğu daha sonraları saptanabilmiştir (SARS-CoV). Bu salgında, 1 yılda 8000’den fazla kişi SARS nedeniyle kaybedilmiştir.

12

13 Mortalite erişkinlerde daha yüksek (%10 ) Hastalık çocuklarda ise daha hafif. Kronik hastalığı olanlarda, diabetlilerde, kalp hastalığı olanlarda ve yaşlılarda infeksiyon % 50 oranında ölümcül. Krilov LR.. Curr Opin Infect Dis. 2004;17(5):391-5. Leung C, et al. Severe acute respiratory syndrome in children. Pediatrics. 2004;113:535-43.

14 İki-on günlük bir kuluçka döneminden sonra ağır solunum yetersizliği ile sonlanan hızlı gidişli bir solunum yolu infeksiyonu ortaya çıkmaktadır.

15 Tanı: PCR Bugün için spesifik bir tedavi yoktur. Oksijen takviyesi ya da mekanik ventilasyon tedavide yararlı olabilmektedir.

16 Kuş gribi etkeni (H5N1) İnfluenza virüsleri antijenik özelliklerine göre A, B, ve C tiplerine ayrılırlar. A tipi insanlarda ve hayvanlarda, özellikle ciddi hastalığa neden olur ve pandemiler yapabilir. A virüsleri iki yüzey glikoproteinine, hemagglütinin (H) ve nöraminidaza (N) göre alt tiplere ayırılırlar. B tipleri sadece insanlarda; B ve C tipleri daha hafif bir hastalıktan sorumludurlar Meissner HC. Reducing the impact of viral respiratory infections in children. Pediatr Clin N Am. 2005;52:695-710.

17 A tipi virüs H ve N yüzey glikoproteini, epidemiyolojik özellikler ve patogenezle ilişkili. H glikoproteini virüsün respiratuar epitele tutunmasına ve viral replikasyona neden olur. N glikoproteini enfekte hücrelerden olgunlaşmış virüs salınmasını kolaylaştırır.

18 A tipi virüsler Özellikle kuşlar arasında, ayrıca atlar, domuzlar ve insanlarda da yayılabilmektedirler. Kuşlar influenza virüslerinin doğal rezervuarlarıdır.

19 H5N1 virüsü Avian(kuşlara ait) influenza Yaklaşık yüzyıldan beri bilinmekte İlk insan vakası 1997’de Kuşlar-Kümes hayvanları-İnsanlar İnsan-İnsan geçişi yok (?) 1917, 1957, 1968’deki insan influenza pandemilerinde kaynak kuşlar mı ?

20 Kuşlardan insana H5N1 virüsünün bulaşması ilk kez 1997’de Hong Kong’da Bu salgında 18 kişide infeksiyon, 6’sı ölmüş. 2004’ün başlarında Uzak Doğu ülkelerinde kuş gribine rastlanmış ve 100 milyon kuş itlaf edilmiştir. 2004’ün son aylarında ikinci bir salgın. Larkin M. Avian Flu: sites seek to respond and reassure. Lancet Infect Dis. 2005;5(3):141-2.

21 Van Bölgesinde Avian İnfluenza Vakaları Prof. Dr. Ahmet Faik ÖNER

22 Başlangıçta ve en anormal düzeydeki laboratuar bulguları Hasta 1Hasta 2Hasta 3Hasta 4 Hasta 5 Hasta 6Hasta 7Hasta 8 Hasta 9 Hasta 10 Hemoglobin gr/dl 15.4 14 15 9,8 13,3 9,2 10,5 7,9 11,9 9,9 13 10,6 12,4 10 13,5 9,7 1211.8 WBC X10 3 /mm 3 1,2 1 1,92 1,16 1,7 1,14 3,0 1,41 7,1 3,16 4,4 1,28 4,3 2,2 3,3 2,1 8,25,6 Lymphocyte X 10 3 /mm 3 0,61,10,551,42,111,61,42,62,2 PLT x10 3 /mm 3 71 61 90 65 47 44 153 89 264 55 87 76 125 110 126 75 234232 ALT U/l 844 186 104 159 18 31 18 53 22 45 23 42 22 25 1215 AST U/l 30338 1238 399 776 50 135 43 141 50 169 72 179 107 129 2519 GGT U/l 15 51 8 18 810 13 12 13 5757 LDH U/l 6774032 7482 2102 5218 1138 1914 686 2559 604 2633 1134 3240 1937 2232 420410 CK U/l 523429 4500 3095 4200 690 750 345 1396 474 2236 297 4649 95 200 82144 Amilaz U/l 42117 466 172 176 69 156 105 139 73 176 244 769 124 175 60

23 Başlangıçta ve en anormal düzeydeki laboratuar bulguları Hasta 1Hasta 2Hasta 3Hasta 4 Hasta 5 Hasta 6Hasta 7Hasta 8 Hasta 9 Hasta 10 PT Sec 3214,3 15 14,8 15,2 12,2 13 13,5 14 16 12 15 13,6 13,9 1413 aPTT Sec 10150,2 67,2 48,3 55,8 30,8 44 35,1 39 34 40 42,5 51 36,1 40 3230 D-dimer Mg/dl 5.4 5.8 5,25 7,9 3,5 7,85 18,1 30 2,1 18 1,8 7,2 1,2 2,65 3 3,4 0,50,4 Fibrinogen Mg/dl 37220 210 177 165 286 176 329 167 349 256 297 183 274 142 371376 Ferritin ng/ml 1500 217NA150077 Triglyserid Mg/dl 9478 265 NA122 219 188 244 Oxygen saturation 674257888999 8699

24 Fatma Koçyiğit 31.12.2005

25 Fatma Koçyiğit 3.1.2006

26 Hülya Koçyiğit 31.12.2005

27 Hülya Koçyiğit 2.1.2006

28 Ayşegül Özcan 2.1.2006 Saat 22.00

29 Ayşegül Özcan 3.1.2006 Saat 08.00

30 Ayşegül Özcan 5.1.2006

31 Ayşegül Özcan 6.1.2006

32 Ayşegül Özcan 21.1.2006

33 Ayşegül Özcan 23.1.2006

34 Yusuf Tunç 2.1.2006

35 Yusuf Tunç 5.1.2006

36 Yusuf Tunç 22.1.2006

37 Fatma Özcan 10.1.2006

38 Fatma Özcan 11.1.2006

39 Fatma Özcan 12.1.2006

40 Fatma Özcan 14.1.2006

41 Muhammed Özcan 10.1.2006

42 Muhammed Özcan 16.1.2006

43 Muhammed Özcan 20.1.2006

44 Muhammed Özcan 23.1.2006

45 Yusuf Özcan 2.1.2006

46 Yusuf Özcan 4.1.2006

47 Yusuf Özcan 8.1.2006

48 Yusuf Özcan 15.1.2006

49 Yusuf Özcan 23.1.2006

50 Yaşayan vakalar (6)Ölen vakalar (4) Yaş (Yıl)8 (3-18)13,5 (11-15) E/K3/31/3 Altta yatan hastalık00 Semptom başlangıcı-yatış arasındaki süre 4,1 (1-10)8,5 (8-10) Yatıştaki BK4700 (3000-7100)2305 (1200-4400) Yatışta lenfopeni2/64/4 Yatışta trombositopeni2/64/4 Başlangıç-Oseltamivir arasındaki süre 5,110 CK Başlangıç ve pik275/1415,41762/2747 Başlangıç ve pik LDH1054/20731853/4002 Prognostik faktörler

51 Tanı Erken dönemde kültür Hızlı tanısal testler (ELISA) Hemagglutinasyon inhibisyon testleri

52 Tedavi Oseltamivir Bakteriyel spektrumu kapatacak şekilde AB Kortikosteroid IVIG Şok tedavisi Mekanik ventilasyon

53 İnfluenza tedavisi Zanamivir: İnhale, profilakside yeri yok; >7 yaş (10mg bid) Oseltamavir: Oral, profilaktik kullanılabilir; >1 yaş (30-75 mg bid) Amantadine: Oral; profilaktik kullanılabilir; >1 yaş 5 mg/kg (maks.150 mg) Rimantadine: Amantadine gibi, profilaktik kullanılmaz.

54 Klinik Seyir Mortalite %40 Ölenler >10 yaş Ölüm nedeni pulmoner yetersizlik Prognozda önemli bulgular Tedavide gecikme LDH,CK düzeyleri Lökopeni, lenfopeni, trombositopeni

55 Kuş gribinin henüz insandan insana bulaştığı gösterilememiştir. Tedavide solunum desteğinin sağlanması esastır. Antiviral ajanlar olan oseltamivir ve zanamivir, erken başlanıldığında hastalığın seyrine etki edebilmektedir.

56 DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER...