EL HİJYENİ.

... konulu sunumlar: "EL HİJYENİ."— Sunum transkripti:

1 EL HİJYENİ

2 Tarihçe

3 Tarihçe Eski zamanlardan beri kişisel hijyen göstergesi olan el hijyeninin, hastalık yayılımındaki rolü son 200 yıldır bilinmektedir.

4 Normal Cilt Florası İnsan cildi bakterilerle kolonizedir.
Florada yer alan bakterilerin sayısı cilt bölgesine göre değişkenlik gösterir. Saçlı deri: 1 x 106 kob/cm2 Aksilla: 5 x 105 kob/cm2 Karın: 4 x 104 kob/cm2 Önkol: 1 x 104 kob/cm2 Sağlık personelinin elleri: x 104 – 4.6 x 106 kob/cm2

5 Hastane enfeksiyonlarından sorumlu değil.. GEÇİCİ FLORA
GEÇİCİ FLORA; elemanları cildin yüzeyel kısmına kolonize olur ve uzaklaştırılabilir. Hastane enfeksiyonlarından sorumludur! KALICI FLORA; cildin derin tabakalarında bulunan bakteriler.. Uzaklaştırılamaz.. Hastane enfeksiyonlarından sorumlu değil.. GEÇİCİ FLORA KALICI FLORA Presence – bacterial counts on hands range from 104 to 106 resident microorganisms-attached to deeper layers of the skin and are more resistant to removal; less likely to be associated with HAIs. transient microorganisms-colonize the superficial layers of skin and amenable to removable; acquired by direct contact with patients or contaminated environment surfaces; frequently associated with HAIs. 1938 yılında ellerden izole edilen bakteriler iki gruba ayrıldı: Kalıcı ve geçici flora. Geçici flora cildin yüzeyel tabakasını kolonize eder, rutin el yıkama ile çıkarmak mümkündür Sağlık bakım ilişkili infeksiyonlar, genellikle geçici flora ilişkili Kalıcı flora cildin daha derin tabakaları ile ilişkili ve çapraz inf dan sorumlu

6

7 Her gün normal deriden, canlı mikroorganizma içeren 106 hücre dökülür
Hasta yakınındaki cansız çevre kontamine olur Hastaya / yakınındaki cansız çevreye temas ile sağlık çalışanlarının ellerinin kontaminasyonu Bonten MJM et al. Lancet, 1996 Boyce JM et al. J Clin Microbiol 1994 McFarland LV et al. N EngJ Med 1989 Samore MH et al. Am J Med 1996

8 Kontamine Ellerden Çapraz Kontaminasyon
Kontamine bir araca temas el kontaminasyonuna Diğer gereç veya hastaya kontamine ellerle temas onların da kontaminasyonuna Mikroorganizmaların onlara nakline Elde var olan herhangi bir kesiden mikroorganizmaların kan dolaşımına girmesine ve enfeksiyon gelişimine „Ben potansiyel mikroorganizma taşıyıcısıyım !“

9 Kontamine Ellerden Mikroorganizma Bulaşını Etkileyen Faktörler
Organizmanın tipi Hasta bakım aktivitesinin süresi Kaynak ve ulaştığı yüzey Nemlilik düzeyi İnokulumun büyüklüğü

10 El Hijyeni ve “Temiz İşlemler”
Hemşirelerin elleri Hastayı kaldırma, Nabız, tansiyon ölçme Hastanın vücut sıcaklığını ölçme Hastaya dokunma cfu Klebsiella spp ile kontaminasyon Hastanın kasığına temas cfu/ml P.mirabilis üremesi

11 El Hijyeni El yıkama Hijyenik el yıkama Cerrahi el hijyeni
El antisepsisi Cerrahi el hijyeni Antimikrobiyal sabun El antiseptiği El yıkama Normal sabun Antiseptik sabun

12 El Hijyeni Su ve normal sabunla el yıkama: Alkollü el antiseptikleri:
yıkama süresi ciltteki bakteri sayısında azalma 15 saniye log10 30 saniye log10 1 dakika log10 Alkollü el antiseptikleri: 30 saniyede log10 azalma

13 El Hijyeni Ne Zaman ?? ÖNCE SONRA Hasta ile temas Hasta ile temas
Hasta çevresindeki yüzeylerle temas Her tür invaziv girişim Eldiven giyme İlaçların hazırlanması Yemek İşten ayrılma SONRA Hasta ile temas Hasta çevresindeki yüzeylerle temas Her tür invaziv girişim Eldivenlerin çıkartılması Kan, kanlı sekresyon ile kontamine olma olasılığı olan herhangi bir alet veya objeye temas Diğer vücut sekresyonları ile temas Tuvalet WHO Guidelines on hand hygiene in health care, 2006 Guideline for hand hygiene in health care settings. MMWR 2002; 51:RR 16.

14 El Yıkama Endikasyonları
Ellerde gözle görülür kirlenme varlığında, Nonantimikrobiyal sabun ve su Antimikrobiyal sabun ve su Ellerde gözle görülür kirlenme yoksa; Alkol bazlı el antiseptikleri Gözle görülür kir? Kendini kirli hissetmesi WHO Guidelines on hand hygiene in health care, 2006

15

16 Doğru El Yıkama Tekniği
- Önce su ile eller ıslatılır - Ellere 3-5 ml sabun alınır En az 15 sn süre ile eller ovalanır - Ellerin ve parmakların tüm yüzeyinin kaplanmış olmasına dikkat edilir Eller su ile durulanır ve tam olarak kurulanır

17 Etkili El Yıkama Eller suyla ıslatılır

18 Etkili El Yıkama Ellere 3-5 ml sıvı sabun alınır

19 Etkili El Yıkama Avuç içi avuç içine alınarak
ovalama hareketi tekrarlanır

20 Etkili El Yıkama Aynı hareket diğer el içinde beş kez tekrarlanır.
Sağ avuç içine sol el sırtı gelecek şekilde yerleştirilir, ovalanarak beş kez tekrarlanır. Aynı hareket diğer el içinde beş kez tekrarlanır.

21 Etkili El Yıkama Sağ eli sol el sırtına koyarak parmak araları birbirinin içine gelecek şekilde tekrarlanır. Aynı hareket sol el içinde tekrarlanır.

22 Etkili El Yıkama Sağ el parmak sırtları sol elin avuç içine gelecek şekilde yerleştirilir, ovalama tekrarlanır.

23 Etkili El Yıkama Sağ el baş parmağı sol avuç içine alınarak rotasyonel olarak beş kez tekrarlanır. Aynı hareket sol el için de tekrarlanır

24 Etkili El Yıkama Sağ el parmak ucu iç kısımları sol el avuç içine gelecek şekilde konur, ovalanır Aynı hareketler sol el parmak uçları için de yapılır

25 Etkili El Yıkama Eller iyice durulanır

26 Ellerin Kurulanması

27 Kağıt havluyla eller iyice kurulanır.
Etkili El Yıkama Kağıt havluyla eller iyice kurulanır.

28 Etkili El Yıkama Kağıt havlu kullanarak musluk kapatılır

29 Etkili El Yıkama Kullanılmış havlu çöp kutusuna atılır

30 Etkili El Yıkama Sıcak su kullanmaktan kaçınılmalı Dermatit riski!
Sıvı sabun kullanımı uygun bir seçenek Kısmen boş sabun dağıtıcısına sabun eklenmemeli! Çok kullanımlık havlular uygun değil!

31

32 El Antisepsisi avuç içlerinin teması avuç içi ile diğer elin yüzeyi
parmak aralarına 1 2 3

33 El Antisepsisi avuç içinde parmaklar baş parmak çapraz parmaklar 4 5 6

34 Eldiven giymeden önce uygulanan alkol bazlı el antiseptiğinin tam olarak kurumuş olmasına dikkat edilmeli! Tam kuruma sağlanana kadar eller ovalanmaya devam edilmeli Uçucu ve yanıcı olduğu unutulmamalı

35 Cerrahi El Hijyeni Geçici floranın tamamen, kalıcı floranın kısmen ortadan kaldırılması amaçlanır İrritan olmamalı Geniş etki spektrumlu Hızlı ve persistan etkili olmalı Yüzük, saat vs çıkartılmalıdır

36 Cerrahi El Hijyeni Warm water makes antiseptics and soap work more effectively. Your hands--more than any other part of your arms--must be as clean as possible. Therefore, it is important to hold your hands above the level of your elbow to allow the water to flow from your hands (the area of least contamination) to your forearms (the area of most contamination). Otherwise, water may splash onto the unscrubbed portions of your arms and run down over the scrubbed portions, which would contaminate them. Scrubbing for at least 3-5 minutes allows adequate time to remove, inhibit, or kill as many microorganisms as possible. Remove all jewelry on your hands and wrists. Adjust the water to a warm temperature and wet your hands and forearms thoroughly. Clean under each fingernail with a stick or brush. It is important for all surgical staff to keep their fingernails short. Holding your hands up above the level of your elbow, apply the antiseptic. Using a circular motion, begin at the fingertips of one hand and lather and wash between the fingers, continuing from fingertip to elbow. Repeat this for the second hand and arm. Continue washing in this way for 3-5 minutes. Rinse each arm separately, fingertips first, holding your hands above the level of your elbow. Using a sterile towel, dry your arms--from fingertips to elbow--using a different side of the towel on each arm. Keep your hands above the level of your waist and do not touch anything before putting on sterile surgical gloves.

37 2-6 dakika Fırça kullanımı ? Steril havlu ile kurulama
Cerrahi El Hijyeni 2-6 dakika Fırça kullanımı ? Steril havlu ile kurulama

38 Cerrahi El Hijyeni Gözle görülür kir yok ise
Uygun antiseptik, doğru kullanılır ise alkol bazlı el antiseptiği ile el ve ön kolu ovalamak yeterli Tırnak altları alkol içerikli dezenfektan ile fırçalanırsa etkinlik artar Kuruması beklenmeli Günün ilk ameliyatında ve günlük etkinlikler sonrasında eller yıkanmalıdır Kalıcı etkinlik düşük Havlu ile kurulama gerekli değil

39 Önemli Noktalar Suni tırnak Ø
Tırnakların uzunluğu tırnak etini geçmemeli

40 Eldiven Kullanımı Endikasyonları
Sınırlanmalı ! Kan ve/veya vücut sıvıları ile temas olasılığı durumunda Bütünlüğü bozulmuş cilt ile veya mukoza ile temas durumunda Temas veya sıkı temas izolasyonundaki hasta odasına girmeden önce steril olmayan temiz eldiven giyilmelidir. Eldivenler, önlük giyildiği durumlarda önlüğün kol manşetleri üzerine çekilmelidir.

41 Eldiven Kullanımı Yanlış güven hissi!
El hijyeni uyumu azaltan bir uygulama! Eldiven kullanımı öncesinde ve sonrasında mutlaka el hijyeni sağlanmalıdır Eldivenler yıkanmamalı Tekrar kullanılmamalı Eldiven üstüne antiseptik solüsyon uygulanmamalı

42 Eldiven Kullanımı Hasta ile temas sonrası eldivenler çıkartılmalı
Bir başka hastaya aynı eldiven ile temas edilmemeli Hastadaki işlemler temiz alandan kontamine alana doğru yapılmalı Aynı hastada kontamine vücut alanından temiz alana geçişte eldivenler değiştirilmeli

43 EL HİJYENİNE UYUM NASIL?

44 El Hijyeni - Uyum Normal servislerde ve YBÜ’lerde yapılmış çok sayıda çalışma: Bazal uyum: % İyileştirme çalışmaları sonrasında uyum: %

45 Uyumsuzluk Nedenleri Yetersiz sayıda veya uygunsuz yerleşimli
lavabo ya da alkollü el antiseptikleri Sabun ve kağıt havlu bulunmaması İş yoğunluğu Yetersiz eğitim Eldiven kullanımı Rol modelinin bulunmaması Unutkanlık

46 El Hijyenine Uyum Arjantin, Brezilya, Kolombiya, Hindistan, Fas, Türkiye
gözlem % 55.8 hemşire %43.4 doktor Uyum Hemşireler %52.8 Doktorlar %47.1 Kadınlar %52.8 Erkekler %47.1 Rosental VD, IFIC 2005

47 El Hijyenine Uyum Arjantin, Brezilya, Kolombiya, Hindistan, Fas, Türkiye
163 doktorun hasta bakımı ile ilgili 573 aktivite sırasında gözlenmesi ve sonrasında anket uygulaması Ortalama uyum %57 Bölümler arasında önemli fark (dahili branşlarda %80, cerrahi branşlarda %23) Pittet D et al. Ann Intern Med 2004;141:1-8.

48 El Hijyenine Uyum Arjantin, Brezilya, Kolombiya, Hindistan, Fas, Türkiye
Öğrencilerde uyum daha iyi Profesör veya konsültan hekim: %49 Uzman ve asistan doktor: %57 Tıp öğrencisi: %79 Pittet D et al. Ann Intern Med 2004;141:1-8.

49 Eldiven çıkarıldıktan sonra el hijyeni uygulamanın gerekli diyenler
El Hijyenine Uyum Eldiven çıkarıldıktan sonra el hijyeni uygulamanın gerekli diyenler %30 Pittet D et al. Ann Intern Med 2004;141:1-8.

50 Uyumdaki Sıkıntılar Bilgi ve farkındalık eksikliği Beklenti eksikliği
Motivasyon bozukluğu Aşırı iş yükü Profesyonel kategori Ünitenin özellikleri Cilt irritasyonu Kurumsal politika eksikliği

51 El Hijyenine Uyum ZAMAN YETERSİZLİĞİ ! UNUTKANLIK !

52 Uyumu Artırmada Etkinliği Gösterilmiş Uygulamalar
? Hangi durumda Hangi uygulama Nasıl Ne sürede Kurumsal klavuzlar BİZ NEREDEYİZ?

53 El Hijyenine Uyum

54 Çalışma arkadaşları için rol modeli oluşturduğunu
düşünenlerde uyum daha yüksek (%67 vs %48) Pittet D et al. Ann Intern Med 2004;141:1-8.

55 Gözlendiğini fark eden grup / fark etmeyen grupta uyum
NİYE ÇALIŞMIYORSUN? GELDİĞİNİZİ GÖRMEDİM ! Gözlendiğini fark eden grup / fark etmeyen grupta uyum %61 vs %44

56 Yalancı GÜVEN ! Yanlış inanış !
El hijyeninin önemini azaltmıştır!

57 Hatırlatıcı Posterler

58 Uyumu Artırmada Etkinliği Gösterilmiş Uygulamalar
Eğitim çalışmaları Devamlı olmalı Lokal ve kültürel şartlara uygun öneriler içermeli KİŞİSEL HİJYEN EĞİTİMİ ÇOK KÜÇÜK YAŞLARDA BAŞLAYAN BİR SÜREÇ!

59 Eğitimin ve Performansın Geri Dönük Bildiriminin Etkisi
Arjantin’de 3 hastanede hasta teması gözleminde; El hijyenine uyum %17 (müdahale yok iken) %44 (eğitim) %58 (eğitim ve performans bildirimi) Rosenthal et al. Am J Infect Control 2003; 31: 85-92

60 DSÖ’nün projesi Dünya bazında eğitime ve teşvike dayalı Hİ’nin önlenmesi İsveç’te ilk olarak ulusal el hijyeni kampanyası Başlatılan araştırma sonucunda bir kavram ortaya çıkmış “My five moments for hand hygiene” Sax H et al. J Hosp Infect 2007

61 (YIKAMA/ EL ANTİSEPTİĞİ)
EL HİJYENİ (YIKAMA/ EL ANTİSEPTİĞİ) NE ZAMAN GEREKLİ? HASTA İLE TEMAS SONRASINDA ASEPTİK İŞLEMLERDEN ÖNCE HASTA İLE TEMAS ÖNCESİNDE HASTA ÇEVRESİNDEKİ YÜZEYLERLE TEMAS SONRASINDA VÜCUT SIVILARI İLE TEMAS SONRASINDA

62 “My five moments for hand hygiene” Eğitimi kolaylaştıracak
Bireyler arası uygulama farklılıklarını en aza indirecek Uyumu artıracak Sax H et al. J Hosp Infect 2007

63 El Hijyeni Uyumu İçin Bireysel düzeyde Kurumsal düzeyde Bilmek İnanmak
Uygulamak Kurumsal düzeyde Enfeksiyon kontrolünde sağlık personelinin öneminin vurgulanması Devamlı uyum değerlendirmesi Geri dönük bildirimler Hatırlatma çalışmaları

64

65 TEŞEKKÜRLER