NOKTALAMA İŞARETLERİ - HAZIRLAYAN: , / Fatih GÜRCAN : ...

... konulu sunumlar: "NOKTALAMA İŞARETLERİ - HAZIRLAYAN: , / Fatih GÜRCAN : ..."— Sunum transkripti:

1 NOKTALAMA İŞARETLERİ - HAZIRLAYAN: , / Fatih GÜRCAN : ...

2 Nokta:(.) 1. Cümlenin sonuna konur.
ör: Güneş’in batışını seyrediyorum. 2. Kısaltmaların sonuna konur: ör: Ast.(Astssubay),Hst.(Hastane)Dr.(Doktor) Ancak bazı kısaltmalarda nokta kullanılmaz. ör: TBMM(Türkiye Büyük Millet Meclisi),DKT(Türk Dil Kurumu)

3 3. Sayılardan sonra sıra bildirmek için konur:
ör: 2.(ikinci) , 20.(yirminci)V. (beşinci) 4. Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra konulur. ör: I A a. 5. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yıl gösteren sayıları birinden ayırmak için konulur: ör: , 29.X.1923, Tarihlerde ay adları yazıyla da yazılabilir.Bu durumda ay adlarından önce ve sonra nokta kullanılmaz: ör: 19 Mayıs 1919

4 6. Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur:
7. Arka arkaya sıralanan, virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncusuna konur: ör: 5.8 ve 9. maddeler. 8. Bibliyografik künyelerin sonuna konur: ör: D. Cüceloğlu, İçimizdeki çocuk, İstanbul 1993

5 9. Üçlü gruplara ayrılarak, yazılan büyük sayılarda gruplar arasına konur:
ör: , Gruplara ayrılan sayılarda nokta kullanılmaması da mümkündür. 10. Matematikte çarpma işareti yerine kullanılır: ör: = 15

6 Virgül:(,) , 1. Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur: ör: Sokaklar, caddeler, vapurlar, her yer insan kaynıyor. 2. Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur: ör: Çok koştum, çok terledim, sonunda yatağa düştüm.

7 3. Cümlede özel olarak vurgulanması gereken ögelerden sonra konur:
ör: Böylece, her istediğini almış oldu. 4.Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan ögeleri belirtmek için konur: ör: Eli çiçek dolu olan çocuk, öğretmenine hızlıca koşuyordu. 5. Cümle içinde ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için konur: ör: Bütün binalar, hastane hariç, yıkılmıştı.

8 6. Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan kelimeler arasına konur:
ör: Annem, annem cennet ayaklarının altında. 7. Tırnak içinde olmayan aktarma cümlelerden sonra konur: ör: Size akşam yemeğine geleceğime, dedi. 8. Konuşma çizgisinden önce konur: ör: Annesinin boynuna sarılarak, - Anneciğim, seni çok seviyorum, dedi.

9 9. Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren hayır, yok, yoo, peki, pekala, tamam, olur, hayhay, baş üstüne, öyle, haydi, elbette gibi kelimelerden sonra konur: ör: Tamam, sinemaya gidebiliriz. 10. Bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime gruplarıyla yapı ve anlam bakımın dan bağlantısı olmadığını göstermek için kullanılır: ör: Bu, tek gözlü, genç fakat ihtiyar görünen bir adamcağızdır. (Halit Ziya Uşaklıgil, İzmir Hikayeleri)

10 11. Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur:
ör: Sayın Müdürüm, Değerli Öğretmen arkadaşlarım, Kıymetli Veliler, Sevgili öğrenciler, 12. Yazışmalarda, başvurulan makamın adından sonra konur: ör: İl Milli Eğitim Müdürlüğüne,

11 13. Yazışmalarda, yer adlarının tarihlerden ayırmak için konur:
ör: Ankara, 14 Şubat 2004 14. Sayıların yazılışında, kesirleri ayırmak için konur: ör: 42,8(kırk iki tam, onda sekiz) 15. Bibliyografik künyelerde yazar, eser, basım evi vb. maddelerden sonra konur: ör: Muharrem Ergin, Dede Korkut Kitabı, Ankara 1958.

12 Noktalı Virgül:(;) ; 1. Cümle içinde virgülle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için konur: ör: Pazardan elma, armut; kasaptan kıyma, tavuk aldık. 2. Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur: ör: At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır. 3. Virgülle ayrılmış örnekleri farklı örneklerden ayırmak için konur: ör: Türkçe, Arapça, İngilizce; Türkiye, Arabistan, İngiltere.

13 4. Kendilerinden evvelki cümleyle ilgi kuran ancak, yalnız, fakat, lakin, çünkü, yoksa, bundan dolayı, bineanelyh, sonuç olarak, bununla birlikte, öyleyse vb. cümle başı bağlaçlarından önce konur: ör: Bir millet ordusunu kaybedebilir, bağımsızlığını da kaybedebilir; fakat dilini sakladıkça o millet yaşıyor demekdir. (Nihal Adsız, Türk Ülküsü)

14 İki Nokta:(:) : 1. Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna konur: ör: Sözcükler, yapılarına göre üçe ayrılır: Basit, türemiş, birleşik. 2. Kendisinden sonra açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur: ör: Başarmanız için tek bir şans vardır:Çalışmak.

15 3. Edebi eserlerdeki karşılıklı konuşmalarda, konuşan kişinin adından sonra konur:
ör: Öğretmen sordu: - Neden geç kaldın? 4. Matematikte bölme işareti olarak kullanılır: ör: 50 : 5 = 10

16 Üç nokta:(…) ... 1. Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur:
ör: Bir yaz günü geçtik Tuna’ dan kafilelerle… (Y.K.Beyatlı) 2. Kaba sayıldığı için veya bir başka sebepten ötürü açıklanmak istenmeyen kelime ve bölümlerin yerine konur: ör: Söylediklerini … unutmadığımı bilmeliydi.

17 3. Alıntılarda; başta, ortada ve sonda alınmayan kelime ve bölümlerin yerine konur:
ör: Mümtaz, bu dükkana bakarken hiç farkında olmadan Mallarme’nin mısrasını hatırladı:’’Meçhul bir felaketten buraya düşmüş... 4. Sözün bir yerde kesilerek bölümün okuyucunun muhayyilesine bırakıldığını göstermek veya ifadeye güç katmak için konur: ör: Haydi, hoşça kal…

18 5. Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konur:
ör: İlk deneyimi yapmak isteyen çıksın ortaya!... 6. Karşılıklı konuşmalarda, yeterli olmayan, eksik bırakılan cevaplarda kullanılır: ör: - Bu konuda ne düşünüyorsun? - … - Düşüncelerini bana açabilirsin.

19 Soru işareti:(?) ? 1. Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna konur:
ör: Seyahatin nasıl geçti? 2. Bilinmeyen yer, tarih vb. durumlar için kullanılır: ör: Yunus Emre (1240?-1320)(Doğum yeri:?)

20 3. Bir bilginin şüpheyle karşılandığı veya kesin olmadığı kurumlarda kullanılır:
ör: Ankara’dan Konya’ya 1,5 (?) saatte gitmiş. 1496 (?) yılında doğan Fuzuli… Boğaza karşı bir yolda(?) oturuyorlarmış.

21 Ünlem işareti:(!) 1. Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur: ör: Eyvah, yağmur başladı! Hey hey! Yine de hey hey! 2. Seslenme, uyarı ve hitap sözlerinden sonra konur: ör: Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri! 3. Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için ayraç içinde ünlem işareti konur: ör: Okadarcık yoldan iki saatte geldin ya,aferin sana!

22 Kısa çizgi:(-) - 1. Satıra sığmayan kelimler bölünürken satır sonuna konur: ör: Ağaç sevgisi olmayan- da evlat sevgisi olmaz. 2. Ara sözleri ve cümle ayırmak için kullanılır: ör: Örnek olsun diye –örnek istemez ya- söylüyorum.

23 3. Dil bilgisine kökleri ve ekleri ayırmak için kullanılır:
ör: Al-ış, dur-ak, Dur-sun… 4. Dil bilgisine fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır: ör: Al-, dur-, gör-, ver-, başar-… 5. Dil bilgisinde eklerin başına konur: ör: -den, -lık, -ış, -ak… 6. Dil bilgisinde heceleri göstermek için kullanılır: ör: a-raş-tır-ma, bi-le-zik…

24 7. Eski harfli metinlerin yeni yazıya aktarılmasında Arapça ve Farsça kurallara göre yapılmış tamlamaların, birleşik ve türemiş kelimelerin ögelerini ayırmak için konur: ör: darü’l-fü-nun, resm-i geçit… 8. Kelimeler arasında ‘‘den…-a, ve, ile, ila, arasında’’anlamlarını vermek üzere kullanılır: ör: Türkçe-Fransızca Sözlük, Beşiktaş-Galatasaray karşılaşması.

25 9. Bazı terim ve kuruluş adlarında kelimeler arasına konur:
ör: Sıfat-fiil; Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi 10. Adres yazarken semt ile şehir arasına konur: ör: Siteler-Ankara 11. Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır: ör: 70 – 10 = 60

26 Uzun çizgi:( ) - - Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılır: Buna konuşma çizgisi de denir. 1. Konuşmaları göstermek için kullanılır: ör: -- Ne zaman yola çıkacağız? 2. Tiyatro eserlerinde konuşanın adından sonra konur: ör: Berki – anneciğim birkaç günlüğüne bir yolculuğa çakacağım. İzin verir misin?

27 / Eğik çizgi:(/) 1. Adres yazarken apartman numarası ile daire numarası arasına konur: ör: Şirinler Sokağı, Nu.: 18/5 2. Adres yazarken semt ile şehir arasına konur: ör: Hamam Sokağı, Nu.: 207/7 Ulus/ANKARA 3. Dil bilgisinde eklerin farkı şekillerini göstermek için kullanılır: ör: -a/-e, -an/-en, -lık/-lik, -madan/-maden. 4. Bölme işareti olarak kullanılır: ör: 80 / 4 = 20

28 Tırnak işareti:(‘‘…’’)
'' '' 1. Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır: ör: Ulu önderin ‘‘Ne mutlu Türküm diyene!’’sözü her Türk’ü duygulandırır. 2. Özel olarak belirtmek istenen sözler tırnak içine alınır: ör: Yeni bir ‘‘barış taarruzu’’başladı. 3. Kitapların ve yazıların adları ve başlıkları tırnak içine alınır: ör: ‘‘Yaban’’ı sende okumalısın.

29 Denden işareti:(‘‘) '' 1. Bir yazıdaki maddelerin sıralamasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı sözleri veya söz gruplarının tekrar yazılmasını önlemek için kullanılır: ör: Şimdiki zaman Gelecek ‘‘

30 Yay ayraç:( () ) () 1. Cümlenin yapısı ile doğrudan doğruya ilgili olmayan açıklamalar için kullanılır: ör: Bazı yazı türlerine öykü (hikaye) diyoruz. 2. Tiyatro eserlerinde konuşanın hareketlerini, durumunu açıklamak ve göstermek için kullanılır: ör: (Ayşe içeri girer) -- Duydunuz mu? 3. Bir yazının maddelerini gösteren rakam ve harflerden sonra kapama ayracı konur: ör: I) ) A) a)

31 Kesme işareti:(’) ' 1. Özel adlara getirilen iyelik ve hâl eklerini ayırmak için konur: ör: Ahmet’in … a. Kurum ve kuruluş adları: ör: Türkiye Büyük Millet Meclisine, Türk Dil Kurumundan b. Akın, çağ ve dönem adları: ör: Eski Çağın, Yükselme Döneminin. c. Kişi adlarından sonra kullanılan unvalar: ör: Nasrettin Hocada, Zeynep Hanıma

32 2. Yabancı özel adlardan sonra getirilen çokluk ve yapım ekleri kesme işareti ile ayrılır:
ör: Nice’ler, Lille’li, Bordenux’lu 3. Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için konur: ör: TBMM’nin, TDK’nın, BM’de 4. Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur: ör: 2004’de, 6’ncı, 50’lik.

33 SON