KARŞILAŞTIRMALI KAMU YÖNETİMİ

KARŞILAŞTIRMALI KAMU YÖNETİMİ
KARŞILAŞTIRMALI KAMU YÖNETİMİ YRD. DOÇ. DR. MAHMUT BOZAN Siyaset Bilimi Ve Kamu Yönetimi Bölüm Başkanı

DERS KİTABI VE KAYNAK KİTAPLAR
DERS KİTABI VE KAYNAK KİTAPLAR DERS KİTABI:Çağdaş Siyasal Sistemler ; Şenol Durgun, Burhan Aykaç, Binyıl Yayınevi. KAYNAK KİTAPLAR: Karşılaştırmalı Siyasal ve Yönetsel Yapılar; Bekir Parlak, Cantürk Caner Aktüel Yayınları. Kamu Yönetimi Ülke İncelemeleri; Birgül Ayman Güler ve Diğerleri, İmge Kitabevi. Çağdaş Devlet Sistemleri; Esat Çam, Der Yayınları. Karşılaştırmalı Siyasal Sistemler; Yaşar Gürbüz, Beta Yayınları. Çağdaş Devlet Sistemleri; Michael G. Roskin, Çeviren, Bahattin Seçilmişoğlu, Liberte Yayınları. Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi Teorik Çerçeve ve Ülke Uygulamaları; Önder Kutlu, Çizgi Kitabevi Yayınları. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

KARŞILAŞTIRMALI KAMU YÖNETİMİ DERS PLANI
Hafta Konu 1 Kar. Kamu Yönetimine Giriş 2 Dersin Tanıtımı, İşleniş Yöntemi, Ülke Seçiş Kriterleri 3 Türk Kamu Yönetimi Örneği 4 İngiltere 5 ABD 6 Fransa 7 Almanya Hafta Konu 8 Japonya 9 Rusya 10 Çin 11 İran 12 İsrail 13 Suudi Arabistan 14 Genel Değerlendirme Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

KONU BAŞLIKLARI Ülke Bilgileri: Sayısal Veriler
Tarihi Gelişim: Kuruluşu Ve Geçirdiği Önemli Süreçler Sosyo-ekonomik Yapı: Sosyal Yapısı Ve Ekonomik Gücü Siyasi Yapı: Yasama Gücü, Seçim Sistemi Ve Siyasi Partiler İdari Yapı: Yürütme Gücü, Merkezi Ve Yerinden Yönetim Hukuki Yapı: Yargı Sistemi, Anayasa, Yüksek Yargı Ve Mahkemeler Uluslararası Sistemdeki Yeri: Etki Gücü Ve Nüfuzu Türkiye İle İlişkileri: Siyasi, İktisadi, Sosyal Ve Kültürel İlişkiler TARTIŞMA Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ Yüzölçümü: 783.602 km². Dünya sıralaması: 37
ÜLKE BİLGİLERİ Yüzölçümü: km². Dünya sıralaması: 37 Nüfus: 78,785,548 Dünya sıralaması: 17 Bağımsızlık: 29 Ekim 1923 Cumhurbaşkanı: Abdullah GÜL (28 Ağustos 2007) Başbakan: Recep Tayyip ERDOĞAN (14 Mart 2003) Hükümet: Başbakanın teklifi, Cumhurbaşkanının onayı ile olur. Seçimler: Cumhurbaşkanlığı 5 yılda bir, TBMM 4 yılda bir. Seçmen Sayısı: 50 Milyon Seçime Katılma Oranı: % 83,16 2011 Seçim Sonuçları: AKP % 49.8, CHP % 25.9, MHP %13, Bağımsızlar % 6.6, diğerleri % 4.7 Partilerin Sandalye Sayıları: AKP 326, CHP 135, MHP 53, Bağımsız 36. Yargı : Anayasa mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Sayıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare mahkemesi Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

KAŞGARLI MAHMUD’A GÖRE TÜRKLERİN TARİHTEKİ YERİ
Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

CUMHURBAŞKANLIĞI FORSUNDAKİ DEVLETLER

TARİHİ GELİŞİM Büyük Selçuklu Devleti (1038-1157)
Kurucusu: Tuğrul Bey (Üçokların Kınık Boyundan) Anadolu Selçuklu Devleti ( ) Kurucusu: Süleyman Şah (Kutalmışoğlu) Osmanlı Devleti ( ) Kurucusu: Osman Bey ( Bozokların Kayı Boyundan) Türkiye Cumhuriyeti (1923- ) İlk Cumhurbaşkanı: M. Kemal Atatürk Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ÖNEMLİ OLAYLAR Milli Mücadele Saltanatın Kaldırılması
Cumhuriyetin İlanı Hilafetin Kaldırılması İnkılaplar Şeyh Said ve Dersim İsyanları Tek Parti Yönetimi Çok Partili Hayata Geçiş Askeri Darbeler ve Vesayet Rejimi Kurulması Vesayetten Kurtulma Çabaları ve PKK Terörü Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

SOSYO-EKONOMİK YAPI GSYH: 960.5 Milyar Dolar (Dünya Sıralaması:16).
Fert Başına Düşen Milli Gelir: 12,300 Dolar Kamu Borcu: GSYH’nın % 42.8’i. İşgücüne Katılma Oranı: % 51,2. (E: %72,7; K: % 30,5). İşsizlik : %12 (2010) Okuma Yazma Bilmeyen: Lise Veya Dengi Okul Mezunu: Yüksekokul Veya Fakülte Mezunu: Yüksek Lisans Mezunu: Doktora Mezunu: Üniversite Sayısı: 165 Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

DEVLET TEŞKİLATI ANAYASA YÜRÜTME YASAMA YARGI CUMHURBAŞKANI TBMM
ANAYASA M. D.Denetleme Kurulu BAKANLAR KURULU BAŞBAKAN HAKİMLER VE SAV.YÜK.KUR SEÇMEN Yardımcı Kuruluşlar MGK- Danıştay-Sayıştay BAKANLAR YARGITAY DANIŞTAY MERKEZİ YÖNETİM KURULUŞLARI A.YARGITAY İL İLÇE BUCAK BÖLGE YÖK A.Y.İDARE.M YEREL YÖNETİMLER TRT UYUŞMAZLIK M. BELEDİYELER İL ÖZEL İDARELERİ KÖYLER ATATÜRK KÜL. DİL TARİH Y.K Y.SEÇİM K. KİTLER SAYIŞTAY DEVLET TEŞKİLATI Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

SİYASİ YAPI Yasama gücü TBMM aracılığıyla kullanılır.
TBMM genel oyla seçilen 550 milletvekilinden oluşur. Seçme yaşı 18; milletvekili seçilme yaşı 25’ tir. Genel seçimlerde seçim barajı %10’dur. Türkiye Büyük Millet Meclisinin seçimleri dört yılda bir yapılır. Meclis, bu süre dolmadan seçimin yenilenmesine karar verebileceği gibi, Anayasada belirtilen şartlar altında Cumhurbaşkanınca verilecek karara göre de seçimler yenilenir. Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilir. Yenilenmesine karar verilen Meclisin yetkileri, yeni Meclisin seçilmesine kadar sürer. Seçimle ilgili düzenleme ve denetleme yetkisi Yüksek Seçim Kurulu’na aittir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

SİYASİ YAPI Seçim Sistemi: Nisbi temsilin d’Hondt yöntemi benimsenmiştir. Ayrıca genel seçimlerde ülke genelinde, ara seçimlerde seçim yapılan çevrelerin tümünde oyların %10’unu geçmeyen partiler milletvekili çıkaramazlar. Siyasi Partiler: Siyasî partiler demokratik siyasî hayatın vazgeçilmez unsurlarıdır. Vatandaşlar, siyasî parti kurma ve usulüne göre partilere girme ve partilerden ayrılma hakkına sahiptir. Parti üyesi olabilmek için on sekiz yaşını doldurmuş olmak gerekir. Siyasî partiler önceden izin almadan kurulurlar ve Anayasa ve kanun hükümleri içerisinde faaliyetlerini sürdürürler. Siyasî partilerin tüzük ve programları ile eylemleri, Devletin bağımsızlığına, ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, insan haklarına, eşitlik ve hukuk devleti ilkelerine, millet egemenliğine, demokratik ve lâik Cumhuriyet ilkelerine aykırı olamaz; sınıf veya zümre diktatörlüğünü veya herhangi bir tür diktatörlüğü savunmayı ve yerleştirmeyi amaçlayamaz; suç işlenmesini teşvik edemez (Bu aynı zamanda yemin metninde yer alır). Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TÜRK KAMU YÖNETİMİNİN YAPISI
TÜRK KAMU YÖNETİMİNİN YAPISI Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YÜRÜTME Yürütmenin başı Anayasaya göre Cumhurbaşkanıdır. Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim yapmış Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip Türk vatandaşları arasından, halk tarafından seçilir. Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir. Cumhurbaşkanlığına Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi yirmi milletvekilinin yazılı teklifi ile mümkündür. Ayrıca, en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde onu geçen siyasî partiler ortak aday gösterebilir. Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BAKANLAR KURULU VE BAŞBAKAN
Bakanlar Kurulu yürütme organının siyasi yönden sorumlu kanadıdır. Başbakan ve bakanlardan oluşan kolektif bir organdır. Başbakan başkanlık eder, gerekli görürse cumhurbaşkanı da başkanlık eder. Başbakan TBMM üyeleri arasından cumhurbaşkanı tarafından atanır. Bakanlar Başbakan tarafından seçilir, görevlerinin sona ermesi konusunda da başbakanın önerisi söz konusudur. Bakanlar Kurulunun başkanıdır. Bakanlıklar arası işbirliği sağlar ve hükümetin genel siyasetinin yürütülmesini gözetir. Bakanların görevlerinin anayasa ve kanunlara uygun olarak yerine getirilmesini gözetmek ve düzeltici önlemler almakla yükümlüdür. Bakanlarla arasında hiyerarşik bir ilişki yoktur. Fakat başbakan bakanların siyasi lideri konumundadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BAKANLAR VE BAKANLIKLAR
Bakanlıklar merkezi yönetimin en önemli yapısıdır. Anayasaya göre bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri, yetkileri ve teşkilatı kanunla düzenlenir. Bakanlıklar merkez örgütü ve ihtiyaca göre kurulan taşra ve yurtdışı teşkilatından oluşur. Her bakanlığın başında bir bakan bulunur. Bakanların hem idari hem siyasi görevleri vardır. Bakanlar başında bulunduğu bakanlığın en üst amiri olarak onu temsil eder. Bakanlık hizmetlerini mevzuata, hükümetin genel siyasetine uygun olarak yürütür. Bakanların siyasi, cezai ve mali sorumlulukları vardır. Merkez örgütü, bakanlığın sorumlu olduğu hizmetlerin yürütülmesi, amaç ve politikaların tayini, koordinasyon, gözetim, izleme, denetim gibi görevleri yerine getirmek için ana hizmet birimleri, danışma ve denetim birimleri ile yardımcı birimlerinden oluşur. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TAŞRA TEŞKİLATI İl, merkezi yönetimin temel taşra birimidir. İllerin kurulması, kaldırılması, merkezlerin belirlenmesi kanunla olur. İller hem merkezi yönetimden ayrı ve tüzel kişiliği olan bir yerel yönetim birimidir (il özel idaresi) hem de merkezi yönetimin taşradaki idari birimidir. İlin idaresi vali, il müdürleri ve il idare kurulundan oluşur. İlçe, il genel yönetiminin alt kademesidir. İlçenin başında kaymakam bulunur. Kaymakam ilçede hükümeti temsil eder. Vali gibi siyasi niteliği yoktur. İlçelerde kaymakam başkanlığında ilçe idare kurulu bulunmaktadır. Bucak, coğrafya, ekonomi, güvenlik ve yerel hizmetler bakımından aralarında ilişki bulunan kasaba ve köylerden meydana gelen yönetim birimidir. Bucak; bucak müdürü, bucak meclisi ve bucak komisyonundan oluşur. Bölge, Anayasanın 126 maddesi gereği Bakanlar Kurulu kararı ile bakanlıklara bağlı olarak taşra teşkilatında bölge müdürlükleri kurulabilir. Ancak bölge il gibi görev ve faaliyet alanı standart bir yönetim kademesi değildir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

MAHALLİ İDARELER Anayasanın 123. maddesine göre idarenin kuruluş ve görevleri merkezden yönetim ve yerinden yönetim ilkesine dayanır. Yerel yönetimler (mahalli idareler) il, belediye ve köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan kamu tüzel kişilikleridir. Yerel yönetimlerin karar organları 5 yılda bir yapılan seçimlerle belirlenir. Yerel yönetimlerin kuruluş ve görevleri ile yetkileri, yerinden yönetim ilkesine uygun bir şekilde kanunla düzenlenir. Merkezi yönetimin yerel yönetimler üzerinde idari vesayet yetkisi bulunmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

MAHALLİ İDARELER İl Özel İdaresi; bir yerel yönetim birimi olup, il denilen idari coğrafyada faaliyet gösterir. İl Özel İdaresinin Organları; Vali, İl Genel Meclisi, İl Encümenidir. Belediye; Nüfusu 5000 ve üzeri olan yerlerde belediye kurulabilir. İl ve ilçe merkezlerinde belediye kurulması zorunludur. Belediyenin organları, belediye başkanı, belediye meclisi ve encümeninden meydana gelir. Nüfusu ’den büyük olan ve sınırları içindeki en az üç ilçe veya ilk kademe belediyesi bulunan merkezlerde büyükşehir belediyesi kurulur. Köy; Nüfusu 2000’in altında olan yurtlara köy denir. Zorunlu ve isteğe bağlı görevleri bulunmaktadır. Organları muhtar, Köy Derneği ve Köy İhtiyar Meclisidir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

HİZMET YERİNDEN YÖNETİM KURULUŞLARI
Uzmanlık gerektiren bazı kamu hizmetlerinin karşılanması için kurulan ayrı kamu tüzel kişiliğine sahip üniversiteler, KİT’ler, barolar, oda ve borsalar ile düzenleyici ve denetleyici yapılara fonksiyonel yerinden yönetim kuruluşu denilmektedir. Bunlar; Merkezi yönetimin hiyerarşik yapısına dahil değillerdir. Tüzel kişilikleri, mal varlıkları ve bütçeleri vardır. İdari ve mali özerkliğe sahiptirler. Kanunla ya da kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kurulurlar. İdarenin bütünlüğü ilkesi çerçevesinde idari vesayet denetimine tabidirler. Genellikle tek amaçlı ve belirli işlevlerle sınırlı hizmet konuları vardır. Amaçları kuruluş amaçları doğrultusunda kamu yararını gerçekleştirmektir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YARGI Türk yargı sistemi Kıt’a Avrupa’sına göre yapılanmış ancak ihtilallerle çift yargı sisteminden parçalı veya çoklu yargı sistemine geçmiştir. Anayasaya göre Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve Sayıştay yüksek mahkeme olarak adlandırılmaktadır. Uyuşmazlık Mahkemesi, Yüksek Seçim Kurulu ile Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu da yargı gücünün önemli unsurları arasındadır. Hâkimler, görevlerinde bağımsızdırlar; Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdanî kanaatlerine göre hüküm verirler. Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hâkimlere emir ve talimat veremez; genelge gönderemez; tavsiye ve telkinde bulunamaz. Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YARGI GÜCÜ Anayasa Yargısı: Anayasanın 11. maddesine göre kanunlar anayasaya aykırı olamaz. Anayasa Mahkemesi, kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler ve bireysel başvuruları karara bağlar. Adli Yargı: Olağan ve genel yargıdır. Diğer yargı kollarının görevine girmeyen davalara bakar. Kapsamı en geniş olan yargıdır. İdari Yargı: İdari makamların idare hukuku alanındaki faaliyetlerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümlendiği yargı koludur. Kural olarak merkezi idare teşkilatı ve yerinden yönetim kuruluşlarının idari işlem ve eylemlerinden doğan davaların görüldüğü yargı koludur. Askeri Ceza Yargısı: Askeri mahkemelerin askeri ceza yargısı alanındaki faaliyetleridir. Askeri İdari Yargı: Askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan yargı koludur. Uyuşmazlık Yargısı: Adlî, idarî ve askerî yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkilidir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TÜRKİYE’NİN ULUSLAR ARASI POZİSYONU
Türkiye 13 Sosyal , 8 İktisadi, 2 Askeri, 6 Teknik ve 3 Spor olmak üzere toplam 32 uluslar arası kuruluşa üyedir. Bunların en çok bilinenleri; Birleşmiş Milletler, İslam İşbirliği Teşkilatı Kuzey Atlantik Anlaşması Teşkilatı (NATO) Dünya Ticaret Örgütü, Uluslar arası Para Fonu (IMF) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa Konseyi, D-8, G-20 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (ECO) Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı (OECD) Karadeniz Ülkeleri Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Türkiye NATO’nun 2. Dünyanın 6. büyük askeri gücüne sahiptir. İslam İşbirliği Teşkilatı’nın genel sekreterliğini iki dönemdir bir Türk akademisyen yürütmektedir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TÜRKİYE’DE KIRILMA NOKTALARI
Milli Mücadele Saltanatın Kaldırılması Cumhuriyetin İlanı Hilafetin Kaldırılması İnkılaplar Şeyh Said ve Dersim İsyanları Tek Parti Yönetimi Çok Partili Hayata Geçiş Askeri Darbeler ve Vesayet Rejimi Kurulması Vesayetten Kurtulma Çabaları ve PKK Terörü Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BÜYÜK BRİTANYA VE KUZEY İRLANDA BİRLEŞİK KRALLIĞI

ÜLKE BİLGİLERİ Resmi Adı: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Kuruluş: Büyük Britanya (İngiltere ve İskoçya Krallıklarının Birleşmesi): 1707 Yönetim Biçimi : Anayasal Monarşi (Meşruti Demokrasi) Siyasi Yapı: Üniter/ Adem-i Merkeziyetçi Devlet Başkanı: Kraliçe II. Elizabeth Başbakan: David Cameron Başkent: Londra Nüfus :63,047,162 (22) Yıllık nüfus artışı (%) : 0,6 Yüzölçümü: km² (80) Bölgeler: İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TARİHİ GELİŞİMİ 9.YY’da çeşitli Anglosakson krallıklarının birleşmesiyle kuruldu. 1066 Norman krallığı kuruldu. İrlanda arasında fethedildi. Galler 1284’te İngiltere'nin egemenliğine girdi. Fransa ile yapılan 100 yıl savaşları sonunda ada devleti oldu. yılları arasında cumhuriyetle yönetildi yılları arasında tekrar krallığa dönüldü. 1707 senesinde 2 krallık resmen birleşti. 1801’den beri ülkenin adı büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı oldu. 1922 senesinde İrlanda Cumhuriyeti kurulunca Birleşik Krallık bugünkü halini aldı. 1931’de İngiliz Sömürge İmparatorluğu resmen dağıldı ve onun yerine İngiliz Uluslar Topluluğu kuruldu. 1997’de başlayan yeniden yapılanma süreci 1999’da tamamlandı. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

SOSYO-EKONOMİK YAPI Demografik yapı: İngiliz (%84), İskoçyalı (%8), Galli (%5), İrlandalı (%3) Dini yapı: Hıristiyan %71.6, Müslüman %2.7, Hindu %1, Diğer %1.6, tanımsız %23.1 İşgücü: 31,3 milyon kişi (2010) İşgücünün sektörel dağılımı : %82,4 hizmetler, %8,1 imalat sanayi, %6,8 inşaat, %1,5 tarım, %1,1 maden ve enerji. Fert Başına Milli Gelir: 36,600 $ (2011)-33. Sırada GSYİH: trillion $ (2011)-9. Sırada İşsizlik oranı: %8.1 (2011)-97. Sırada Okuma yazma oranı (%) : %99 Yükseköğretim okul sayısı: 115 üniversite, 165 yüksek okul Yüksek öğretimdeki öğrenci: 2 milyon Zorunlu eğitim: 12 yıl Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ANAYASA İngiltere yazılı anayasası yoktur.
Temel hak ve özgürlükler Magna Carta (1215), ve Bill of Rights (1689) gibi tarihi bildirgelere dayanır. Bu alanda en son yasal yapılanmaya Tony Blair hükümeti gitmiştir: 1998’de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni İngiliz hukuk sistemine katmıştır. Devlet yapısı ise günümüzdeki şeklini alana kadar yüzyıllar boyu evrime uğrayan parlamenter monarşi sistemi üzerine kuruludur. Seçim sistemi ve yasama organlarının işlevleri Reform Bildirgeleri ile belirlenir (ilki 1832’de sonuncusu ise 2000 yılında olmak üzere 10 kanun çıkarılmıştır). Devletin üç temel organının yetkisinin yasal çerçevesini düzenleyen tek bir metin olmadığından dolayı, gerçek anlamda normativist bir hukuk sistemden bahsedemeyiz. Yazılı bir anayasal metin olmamasına karşın, İngiliz devlet sisteminin genel esasları kanunlar, kanun gücünde olan mahkeme içtihatları ve anayasal görenekler tarafından şekillendirilmiştir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YASAMA İngilterede parlamento 2 kanatlıdır. Avam Kamarası 650 üyeli olup çoğunluk sistemine göre beş yılda bir yapılan genel seçimler ile belirlenir. Avam Kamarasının Lordlar Kamarasına üstünlüğü vardır. Seçme yaşı 18, seçilme yaşı 21’dir. Lordlar Kamarası 780 üyeli olmakla beraber üye sayısı için kanunen belirlenmiş bir üst sınır yoktur. Bu üyeler seçilmiş siyasi parti temsilcisi lordlar, siyasi partilerle bağlantısı bulunmayan bağımsız lordlar, başpiskopos ve diğer dini temsilcilerden oluşur. Lordlar Kamarası üyelerinin sayısının 300’le sınırlandırılması ve %80’inin seçimle gelmesi konusunda tartışmalar sürmektedir. İngiltere’de meclis egemenliği ilkesi gereği parlamento üstün güçtür ve O’nu denetleyecek bir organ yoktur. Hukuki açıdan yasama gücüne konulmuş hiçbir sınır yoktur. 2010 tarihinde yapılan genel seçim sonuçlarına göre iktidarda olan Muhafazakar Parti 305, koalisyon ortağı Liberal Demokrat Parti 57, muhalefetteki İşçi Partisi: 255 ve diğer Partiler 31 milletvekili kazanmıştır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

KANUN YAPMA Yasalar çıkarılırken önce Avam Kamarası'nda ele alınır ardından Lordlar Kamarasında da ele alınır ve Kraliçenin onayı ile yürürlüğe konulur. Taslak halindeki yasalara kanun tasarısı denir ve her vekil tarafından sunulabilir. Tasarılar genellikle ilgili bakan tarafından sunulur. Yasa tasarıları Avam Kamarasındaki iki okuma sonunda komisyona sevk edilir. Komisyonlarda son şekli verilen tasarı raporlaştırılarak Avam Kamarasına gönderilir. 3. okumadan sonra oylanır ve daha sonra Lordlar Kamarasına gönderilir. Lordlar Kamarasından geçtikten sonra Tac’ın onayına gönderilir. Lordlar Kamarasının vetoları sınırlandırılmış olmakla birlikte iki kere veto etmesi durumunda Avam Kamarası kanunu doğrudan Kraliçe’nin onayına gönderilir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TAÇ Kraliçe ülkenin değişmez devlet başkanı, yürütmenin başı, yasamanın ayrılmaz parçası, İngiltere kilisesinin, yasama, yürütme ve yargının başı ve silahlı kuvvetlerin başkomutanıdır. İngiliz Milletler Topluluğunda Kanada ve Avustralya gibi 15 ülkeye genel vali atama yetkisine sahiptir. Kralın şahsı ulusal birliğin sembolüdür. Parlamento üyeleri, hakimler, askerler, kilise yöneticileri hep Taca yemin ederler. Hükümdarlık, cinsiyet farkı gözetmeksizin, sadece kan bağı ile ebeveynlerden çocuklara geçer. Kraliçe iktidardaki hükümetin politikasını izler. Siyasi sorumluğu yoktur, kraliçenin yaptığı işlerden başbakan sorumludur. Yasaları veto yetkisini 170’den beri kullanmamıştır. Ancak kral tamamen kabine sözüyle hareket etmez. Kraliçenin Görevleri: Acil durumlarda parlamentonun toplantıya çağırılması, Parlamento seçimlerinin olağanüstü durumlarda uzatılması, Parlamento açılışlarında Taç nutkunun okunması, Kanunların tasdik edilmesi, Başbakanın atanması, Hükümet teklifi ile önemli görevlere atama yapılması, Lord unvanı verilmesi, Mahkumlara af yetkisi. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YÜRÜTME İngiltere’de yürütme gücü Kraliçe ve hükümetten meydana gelir. Tüm yetkilerin hükümet elinde olması sebebiyle ikili yapı kuvvetli değildir. İngiltere’de yürütme; Taç, Özel Konsey, Bakanlar Kurulu, Başbakan ve Kabine ile Kamu Yönetiminden meydana gelir. İngiltere’de parlamenter hükümet sistemi uygulanmakta olup, hükümet Parlamentonun denetimindedir. Avam Kamarası’nın güvensizlik oyu vermesi ile Hükümet istifa eder. İngiliz yürütme sisteminin en önemli kişisi başbakandır. En fazla oyu alan siyasi parti liderini Kraliçe hükümeti kurmakla görevlendirir. Parlamentodan güvenoyu alan parti liderini Kraliçe başbakan olarak görevlendirir. Kabine üyelerini Başbakanın önerisi üzerine Kraliçe atar. Başbakan Avam Kamarası’ndan, Kabine bakanları ise Parlamentonun iki kamarasından seçilir. Yürütmenin en geniş halkasını Özel Konsey oluşturur. Konseyin Kraliçe tarafından atanan 400 üyesi vardır. Yaşayan bütün kabine üyeleri konseyin üyesidir. Özel Konseyde çekirdek bir ofis yürütme işin Kraliçe nezaretinde ve ilgili bakanın sorumluluğunda yürütür. Alınan kararlar hükümete tavsiye niteliğindedir. İngiliz Milletler Topluluğundan gelen talepler burada değerlendirilir ve karara bağlanır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BAKANLAR KURULU İngiltere’de yürütmenin ikinci halkasını Bakanlar Kurulu oluşturmaktadır. Bakanlar kurulu, yürütme sürecinde aktif rol alan bakan ve bakan yardımcılarından oluşan, yaklaşık 80 üyesi bulunan bir yapıdır. Başbakanla birlikte Bakanlar Kurulu’nda dört tür ayrı düzeyde bakan vardır. Birincisi kabine üyesi olan bakanlar (devlet sekreteri) olup sayıları 20 civarındadır. Hepsi kabineyi oluşturur. İkincisi, kabine üyesi olmayan bakanlar olup sayıları 30 civarındadır. Kabine üyesi olmayan bakanlar genellikle sorumluluk alanları çok kapsamlı olan büyük bakanlıkların belirli bölümlerini yönetirler. Diğerleri ise devlet bakanı olarak adlandırılan bakanlar ile kıdemsiz bakan veya devlet müsteşarı olarak adlandırılan, kabine üyesi bakanların parlamento ile ilişkilerini yürüten bakan yardımcılarıdır. Bunlar parlamento üyesidir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BAŞBAKAN VE KABİNE İngiltere’de yürütmenin üçüncü ve en kuvvetli halkası, güçlü iktidar modelinin temel öğeleri olarak başbakan ve onun seçtiği bakanlardan oluşan kabinedir. Bakanlar, başbakanın önerisi üzerine kraliçe tarafından atanırlar. Başbakan aynı zamanda Hazine Birinci Lordu ve Kamu Yönetimi Bakanı sıfatlarını da taşır. Hükümetin ve kabinenin başı olan başbakan, hükümetin genel politikalarının belirlenmesinde kilit konumdadır. Başbakan kraliçeye önerilerde bulunan yegane kişi olarak, kraliçenin yetki ve sorumluluklarını da yüklenmektedir. Başbakan aynı zamanda kraliçeye görüş bildirerek genel seçime gidilmek üzere parlamentonun dağıtılmasını sağlayabilir. Yürütme gücünü başbakan ve kabine elinde bulundurur. Kabine hükümet içinde dar çerçeveli bir organdır bakandan meydana gelir. Kabinede başbakan, hükümet sekreterleri, yargının başı, Avam ve Lordlar Kamarası başkanları bulunur. Ülkenin genel politikasını belirler. Avam kamarasına karşı siyasal yönden sorumludur. Kabine haftada bir kez toplanır, toplantılar gizlidir. Alınan kararlarda ortak sorumluluk esastır. Başbakanın çalışmalarına yardımcı olmak üzere “Başbakanlık Ofisi” bulunmaktadır. Etkili bir kurum olan ofis aynı zamanda hükümet sözcülüğü görevini de yerine getirir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BAKANLIKLAR İngiltere’de bakanlık için “Office, Ministery ve Department” olmak üzere üç farklı kavram kullanılmaktadır. Eski bakanlıklar a genellikle “Ofis” yeni kurulan bakanlıklara ise “Departman” denilmektedir. Geleneksel devlet işlerini yüklenmiş bakanlıklardan “Dışişleri, İçişleri ve Hazine Bakanlığı yönetim yapısında merkezi bir öneme sahiptir. Devlet sekreterliklerinde (bakanlık) sayısı birden fazla olan bakan yardımcılıkları bulunur. Bunlar devlet bakanı, bakan yardımcısı veya müsteşar olarak görev yaparlar. Bunların altında müsteşarlar ve diğer bürokratlar bulunur. Ayrıca bakanların siyasi danışmanları ile danışma kurulları bulunmaktadır. Hükümete yürütme faaliyetinde Whitehall denilen uzmanlaşmış bir bürokratik yapı hizmet sunar. Kurumun kanunla belirlenen bir sayısı olmamakla birlikte 25 civarında olup, ülke genelinde örgütlenmiştir. Kamu hizmetlerinde koordinasyon ve personel denetimi yaparlar. Ulusal ve bölgesel düzeyde, bakanlardan bağımsız olarak faaliyet gösteren ancak bakanların işlem ve eylemlerinden nihai olarak sorumlu olduğu yaklaşık 1000 civarında bakanlık dışı kamu örgütleri bulunmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TAŞRA TEŞKİLATI İngiltere’de Türkiye’de olduğu gibi merkezi yönetime bağlı il ve ilçelerden oluşan bir taşra örgütlenmesi mevcut değildir. Fakat her bakanlık kendi hizmet alanını, bölge ya da daha alt düzeylerde örgütlendirmiştir. İngiltere’de 1994’te dokuz adet “Bölge Yönetimi” kurulmuştur. Bunların temel işlevi, yerel toplulukların ihtiyaçlarına yönelik hükümetin etkili politika geliştirmesini destek sağlamaktır yılında Bölge kalkınma Ajansları Yasası ile birlikte sekiz adet Bölge Kalkınma Ajansı ve Bölgesel kurullar oluşturulmuştur. Yasa ile bu ajanslara ulaştırma, çöp, konut,turizm ve kültür gibi çok farklı hizmet alanlarına yönelik bölgesel stratejileri belirleme görevi verilmiş ve bu kurumların finansmanı merkezi yönetim tarafından karşılanmıştır. İngiltere’de Türkiye’deki gibi kapsayıcı valilik yoktur, valilikler fonksiyonel statüdedir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİMLER İngiltere’de yerel yönetimler 1. kademe İl, 2. kademe Bölge, 3. kademe Köy Yönetimi’nden oluşmaktadır. 1. Country (İller): Yerel yönetim birimlerinin ilk kademesi ve en genişi olan il, coğrafi alanda belli sınırlara sahip bir ili değil, yerel yönetim anlamında idari ili ifade etmektedir. İller birinci kademe yerel yönetim birimleri olarak, sadece metropoliten olmayan alanlarda mevcuttur. 2. District (Bölge): İller içerisinde yer alan ve belli ölçülere göre bölünerek oluşturulmuş alt kademe yerel yönetim birimleridir. İngiltere ve Galler’de kurulmuş olan iller, 369 bölgeye bölünerek ikinci kademe yönetimler olan bölge meclisleri şeklinde düzenlenmiştir. 3. Parishes (Köyler): Bölgeler içerisinde yer alan ve 200’den fazla seçmene sahip küçük yerleşim bölgelerinde yerel hükümetin en küçük idari birimidir. Köylerin büyük kısmının meclisleri olup, yerel hizmetleri bu meclis eliyle yürütmektedir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİMLER Büyük Londra Yönetimi: Londra Büyükşehir bölgesinde halk tarafından seçilen bir belediye başkanı ve büyükşehir meclisi bulunur. Londra Büyükşehir bölgesi 19 beldeye bölünmüştür. Büyükşehir yönetimi, Londra’nın tümünü ilgilendiren genel nitelikteki sorunlar hakkında liderlik yapan, plân hazırlayan, Londra’daki belediyeler arasında koordinasyon sağlayan stratejik bir yerel yönetim birimidir. İskoçya’da Yerel Yönetimler: İskoçya’da 1996 yılında yapılan düzenlemeyle “Region” adı altında, tek kademeli bir yönetim sistemi kurulmuştur. İskoçya’da 31 adet region bulunmaktadır. Regionların yapısı ve işleyişleri county’lerle parallellik göstermektedir. Galler’de Yerel Yönetimler: Galler’de 22 adet ilk kademe yönetimi bulunmaktadır. Galler’de, İskoçya’da kurulan departmanların emsalleri faaliyet göstermektedir. Kuzey İrlanda’da Yerel Yönetimler: Yerel yönetim teşkilatı, 29 Vilayet, 5 Şehir, 75 İlçe ve 5 Kaza Konseyinden (Belediye Meclisi) oluşmaktadır. Meclis üyeleri, beş yılda bir yapılan yerel seçimlerle belirlenmektedir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİMLER Yerel yönetimlerde karar verme yetkisi seçilmiş üyelerden oluşan yerel meclislerde bulunmaktadır. Meclis üyeleri tek dereceli seçimle dört yıllığına seçilmektedirler. Yerel yönetimlere belli alanlarda vergi toplama ve harcama yetkisi tanınmıştır. Bunun yanında, merkezi yönetimden de genel amaçlı yardım almaktadırlar. Yerel yönetimler üzerinde merkezi yönetimin idari ve mahkemelerin adli denetimleri bulunmaktadır. Bu açıdan yerel yönetimlerin özerkliği sadece kendilerine ayrılan alanda kural koyma ve iş yapabilme ile sınırlı ölçüde bir özerklik olmaktadır. Yerel yönetimler arasında hiyerarşik bir ilişki bulunmamaktadır. Ancak, kanunların belirlediği iş bölümüne göre işbirliği içinde görev yapmaktadırlar. Yerel yönetimler tamamen merkezi parlamentonun yasalarla oluşturduğu kurumlardır ve parlamento bunların sınırlarını değiştirmeye hatta tamamen ortadan kaldırmaya yetkili bulunmaktadır. Yerel yönetimler kanunla kendilerine verilmeyen bir işi üstlendiklerinde mahkeme bunu durdurabilmekte, kanunlarla kendilerine verilen işleri yürütmekte başarısız olurlarsa bu konu mahkemeye götürülebilmektedir. Yerel yönetimler iç işleyişlerini, görev ve hizmetlerini büyük ölçüde kendileri belirlerler. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİMLERİN YAPTIĞI HİZMETLER
Koruyucu Hizmetler: Polis hizmetleri, itfaiye ve tüketicinin korunması ile ilgili hizmetler. Çevre ve Altyapı Hizmetleri: Çevre sağlığının korunması trafik ve ulaştırma konut hizmetleri ve genel imar plânlarının hazırlanmasını kapsamaktadır. Bu görevler il, bölge ve metropoliten meclisler tarafından paylaşılır. Eğitim, Sağlık ve Sosyal Hizmetler: Yerel yönetimlerin görev alanlarındaki bir kısım görevler merkezi yönetime bölgesel özerk kuruluşlara ve gönüllü kuruluşlara devredilmiş. Bir kısmı alt kademelere verilmiş, bir kısmı da tamamen özelleştirilmiştir. Yapılan bu düzenlemeler sonucunda yerel yönetimler, doğrudan is yapan değil, isi veren ve sınırları dâhilinde iş yapan özel veya kamusal otoriteleri izleyen, denetleyen, bunlarla işbirliği yapan kuruluşlar haline getirilmişlerdir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİMLERİN GELİR KAYNAKLARI
Vergi Gelirleri: Mülkiyet esasına göre doğrudan mahalli idarelerce toplanır. Hükümet Yardımları Amaçlı Yardımlar: Merkezi yönetimce yapılan yardımlardır. Genel Amaçlı Yardımlar: Yerel yönetimler arasında mali standardın sağlanması amacıyla yapılan yardımlardır. Proje Karşılığı Yapılan Yardımlar: Yerel Yönetimlerin çevre, konut, kentleşme ve kamu esenliğinin sağlanması amacıyla yaptıkları projeleri hayata geçirmek için verilmektedir. Tek Tip İş Vergileri: Ticari ve sanayi tipi gayri menkuller üzerinden alınan ticari kazanç vergisidir. Diğer Gelirler Kalemi:Yerel yönetimlerin verdikleri hizmetler karşılığında aldıkları harçlar ve resimler ile borçlanmalar, satışlar özel finansal girişimler , kurum mallarının yönetimlerinden elde edilen gelirlerdir. İngiltere mahalli idareleri oldukça geniş bir gelir kaynağına sahip olmasına karşın harcamalarda oldukça sıkı bir merkezi denetim bulunmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YARGI İngiltere'de Anglo-Sakson hukuk sistemi vardır. Bu sebeple kamuya ilişkin davalar için ayrı bir mahkeme bulunmaz. İngiltere hukuk sistemi ceza hukuku ve medeni hukuk olmak üzere iki başlıkta incelenebilir. Ceza hukukunu ilgilendiren pek çok dava yerel Sulh Hukuk Mahkemelerinde ele alınır. Ağır cezayı gerektiren durumlarda davalar yerel Sulh Hukuk Mahkemeleri tarafından Ağır Ceza Mahkemelerine aktarılır. Medeni hukuku ilgilendiren bazı konular Londra’daki Yüksek Mahkemeye taşınır. Temyiz Mahkemelerinin ceza hukuku birimi ve medeni hukuk birimi olmak üzere iki birimi bulunmaktadır. Lordlar Kamarası’nın temyiz yetkisi 2009 yılında kaldırılarak temyiz başvurusunun iletileceği en yüksek organ olarak Yüksek (Temyiz) Mahkemesi (12 Lord üyeli) kurulmuştur. Ayrıca, AB hukuku ile ilgili konularda temyiz başvuruları Avrupa Adalet Divanı’na iletilebilmektedir. İngiltere mahkemelerinde jüri ve ombudsmanlık sistemi vardır. Jüri 12 (İskoçya'da 15) kişiden oluşmaktadır. 5.000 Sterlinden daha düşük davalar “Basit Davalar Kanunu”na tabidir. Taraflar avukat tutmadan mahkeme masraflarını karşılayarak kendilerini savunabilir. İngiltere'de avukatlık ücretleri hayli pahalıdır. 5.000 ila Sterlin arası davalar yerel mahkemelerde görülür. Bedeli daha yüksek olan hukuk davaları yüksek mahkemelerde açılabilir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ULUSLAR ARASI İLİŞKİLER
Cemiyeti Akvam -Milletler Cemiyeti-(İsviçre; ) kurarak bu yolla 2. Dünya savaşına kadar en etkili uluslar arası güç olmuştur. İngiliz Milletler Topluluğunu (Commonwealth) kurarak eski sömürgeleri üzerindeki kontrolünü devam ettirmiştir. Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi daimi üyeliği ile Dünya siyasetindeki gücünü korumaya çalışmaktadır. 80 civarında uluslar arası kuruluşa üyeliği vardır. Pek çok uluslar arası kuruluşta etkili yönetim pozisyonlarına sahiptir. Osmanlı Devleti’nin dağılmasında en etkili unsur olmuştur. Türkiye Cumhuriyetinin kurulmasında Lozan’ı istediği şekilde dikte etmiştir. Türkiye’nin petrol sahalarından uzak tutulması ile ekonomik olarak zaafını ve dışa bağımlı kalmasını sağlamıştır. Arapları sömürü alanlarına göre parçalayıp içine İsrail’i kurdurarak siyasi kargaşa, çekildiği sömürgelerde bıraktığı ihtilaf noktaları ile kriz alanları bırakmıştır. Nükleer güce sahip, dünyanın 5. büyük askeri gücüdür. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ
AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ

ÜLKE BİLGİLERİ Yüzölçümü: 9.826.630 km² (3.sıra)
Nüfus: (2012) (3. sıra) Bağımsızlık: 4 Temmuz 1776 Siyasi Sistem: Başkanlık Seçimler: Başkan 4, Temsilciler Meclisi 2, Senato 6 yılda bir seçilir. Yönetim biçimi: Federal Cumhuriyet Başkent: Washington DC Başkan: Barack Hussein Obama (4 Kasım 2008) Seçim Sonuçları: 4 Kasım 2008 tarihindeki başkanlık seçimlerinde Demokrat Parti adayı Obama seçimi kazanmıştır. Bayrak: Bayrağının üzerinde bağımsızlıklarını sağlayan kolonileri simgeleyen kırmızı ve beyaz toplam 13 çizgi ile, eyalet sayısını simgeleyen 50 yıldız vardır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ABD’NİN TARİHİ GELİŞİMİ
1492-Keşif (Kristof KOLOMB) 4 Temmuz 1776 bağımsızlığını İngiltere’den kazanması eyalet tarafından anayasal cumhuriyet olarak ilan edilmesi 1845’te Meksika ile savaş Kuzey-Güney arasında iç savaş İkinci Dünya Savaşı sonrasında Süper güç haline dönüştü. Soğuk savaş döneminde Batı Bloğunun liderliğini üstlendi. 1952 Kore, Vietnam Savaşları 1990 Kuveyt Savaşı 11 Eylül (2001) Saldırısı Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ÖNEMLİ OLAYLAR 1492: Keşif 1756-1763 : Yedi Yıl Savaşları
4 Temmuz 1776: Bağımsızlık İlanı : İç Savaş I. Dünya Savaşı 1929 Krizi 2. Dünya savaşı 11 Eylül 2001 ve Terörle Mücadele Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

SOSYO-EKONOMİK YAPI Etnik Yapı: %79,9 Beyaz, %12,8 siyah, %4,4 Asya, %2,7 Diğer GSYİH: 15,29 Trilyon dolar(2011) (2. sırada) Kişi başına düşen GSYİH: dolar(11. sırada) Nüfus artış oranı: %0,89 Kamu borcu: 16,015 trilyon dolar (Ağustos 2012) İşgücü: Milyon İşsizlik %9 (2011) (103. sırada) Enflasyon oranı: %3,1 (2011) Okuma yazma bilme oranı: % 85 Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

SİYASİ YAPI Siyasi yapı başkanlık sistemine dayanır.
Sert kuvvetler ayrılığı geçerlidir. Yasama, yürütme, yargı birbirinden bağımsızdır. Kuvvetler ayrılığı ilkesi denge fren mekanizmasıyla yumuşatılmaktadır. Yönetim yapısı federaldir. Her federal yönetim kuvvetler ayrılığı ilkesine göre yasama, yürütme ve yargı birimlerinden oluşmaktadır. Siyasi Partiler: İki büyük partisi Demokratik Parti ve Cumhuriyetçi Parti. Cumhuriyetçi Parti muhafazakar bir çizgide dururken, Demokratik Parti daha liberal bir söyleme sahiptir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

SİYASİ YAPI ABD siyasal sistemini yazılı bir anayasa ile oluşturan ilk devletlerden biridir. 1787 yılında kabul edilen Anayasa halen yürürlükte olan en eski anayasadır. Anayasanın ilk üç maddesi yasama, yürütme ve yargıyı düzenler. Diğer üç madde devletin federatif yapısının gerekli kıldığı düzenlemeleri yapar. Sonuncu madde anayasanın kabul edilmesiyle ilgili düzenlemeyi içerir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BAŞKANLIK SİSTEMİ Parlamenter sistemdekinin aksine yasama ve yürütme iç içe geçmemiştir. Devlet başkanı doğrudan halk tarafından seçilir. Yürütme organı tek başlıdır. Yürütme yasamanın güvenine dayanmaz. Yürütme organı yasamayı feshedemez Yürütme organında görev alan bir kişi yasama organında görev alamaz. Başkan yasama organının çalışmalarına genellikle katılmaz. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ANAYASA YASAMA (KONGRE) YÜRÜTME (BAŞKAN VE BAŞKANLIK OFİSİ) YARGI
(YÜKSEK MAHKEME VE MAHKEMELER) BAKANLIKLAR BAKANLIK STATÜSÜNDE OLMAYAN BAĞIMSIZ KURULUŞLAR Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YASAMA Yasama organı Kongredir. Kongre Temsilciler Meclisi ve Senatodan oluşmaktadır. Temsilciler Meclisi: 435 sandalye bulunmaktadır. Üyeler, her eyalette yapılan halk oylamaları sonucunda ve eyaletlerdeki nüfus ile orantılı olarak, 2 yıl için seçilir. Senato: Her eyaletin iki üyesi bulunur (100 senatör): Üyeler her eyaletteki halk oylamalarıyla 6 yıl için seçilir. Senato 3 kısma ayrılmış durumdadır ve 2 yılda bir bu kısımlardan birinde bulunacak üyeleri belirlemek için seçime gidilir. Bir tasarının yasalaşması için her iki kamarada da kabul edilmesi gerekir. ABD başkanı bu tasarıları veto edebilir. Bir kez veto edilen tasarı eğer iki kamarada da 2/3’lük bir çoğunlukla onaylanarak tekrar kabul edilirse başkanın imzası olmadan yasalaşır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YÜRÜTME Başkanlık sisteminde yürütme organı tek kişiden oluşur. O da “başkan”dır. Başkanın dışında sembolik bir “devlet başkanlığı” makamı yoktur. Yürütme birimlerinin (bakanlıkların) başı durumunda olan kişiler (bakanlar), parlâmenter sistemlerdeki “bakanlar” gibi değildirler; bunlar başkanın “yardımcılar”ı konumundadır. Amerika Birleşik Devletlerinde bunlara “sekreter denir. Sekreterler, başkan tarafından atanırlar ve başkan tarafından görevden alınırlar. Sekreterler, yasama organına karşı değil, başkana karşı sorumludurlar. Devlet başkanı, halk tarafından, belli bir dönem için seçilir.Yani varlığını yasama organının iradesine borçlu değildir. Başkanın görevde kalması yasama organının güvenine dayanmaz. Başkan normal olarak süresi dolmadan yasama organı tarafından güvensizlik oyuyla görevden alınamaz Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

Kanun yapmak ve uygulamak Vergi koymak ve toplamak, borç almak
YETKİ PAYLAŞIMI FEDERAL HÜKÜMET: FEDERE HÜKÜMET: Ülkeyi ve sermayeyi yönetme Federe alanda ticareti düzenlemek Dış ilişkiler Seçimleri gerçekleştirmek Savunma ve askere alma İdari teşkilatları kurmak Yeni federe devlet kabulü Lisans vermek Kamu ahlak ve güvenliğini korumak ORTAK YETKİLER Kanun yapmak ve uygulamak Mahkemeler kurmak Vergi koymak ve toplamak, borç almak Genel refahı sağlamak Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BAKANLAR KURULU VE BAKANLIKLAR
Bakanlar Kurulu esas itibariyle bir danışma organıdır. Anayasada herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Bakanlar kurulu bakanlar ile başkan yardımcısı, beyaz saray sekreteri ve başkan tarafından seçilen yüksek görevlilerden oluşur. Kurul Parlamenter sistemdeki gibi ortak sorumluluk taşıyan bir nitelik arz etmez. Başkan istediğinde bakanları istifaya zorlayabilir, görevden azledebilir. Başkan bakanlık politikalarına müdahale edebilir. Bakanlıklar federal yasaların uygulanmasını ve kamu hizmetlerinde koordinasyonu sağlar. Bakanlıkların iç örgütlenmesi geleneksel hiyerarşik bir yapı arz eder. Başında bakan bulunan bakanlıklarda müsteşar, müsteşar yardımcıları şeklinde giden hiyerarşik bir düzen vardır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BAŞKAN ABD Anayasasına göre, başkan seçilebilmek için gerekli olan birinci şart, doğuştan ABD vatandaşı olmaktır. Başkanlık seçiminde aday olabilmenin ikinci şartı, 35 yaşında olmaktır. Üçüncü şart ise ABD’de en az 14 yıl ikamet etmiş olmaktır. Başkanın görev süresi dört yıldır. Bir kişinin ikiden fazla defa başkan seçilmesi yasaklanmıştır. Başkanlık seçimleri Kasım ayının ilk Pazartesini izleyen Salı günü yapılır. Bu seçimlerde doğrudan başkan seçilmez, başkanı seçecek olan “ikinci seçmenler” seçilir. Her eyaletten o eyaletin çıkardığı temsilci ve senatör sayısı kadar ikinci seçmen seçilir. İkinci seçmenler, seçilmelerini izleyen Aralık ayında başkan seçimi için oylarını atmaktadırlar. İkinci seçmenler, “emredici vekâlet” ilkesi uyarınca oy kullanırlar. Yani daha önceden desteklediklerini açıkladıkları aday için oy kullanırlar. Bu oylar izleyen yılın 6 Ocak gününde Temsilciler Meclisi ve Senatonun Kongre halinde toplanmasında sayılırlar ve daha çok oy toplayan aday, Kongre tarafından seçilmiş ilân edilir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BAŞKANIN GÖREV VE YETKİLERİ
Başkomutanlık yetkisi Af yetkisi Uluslar arası antlaşma yapma yetkisi Elçi ve diğer temsilcileri kabul etme yetkisi Kanunların yürütülmesi görev ve yetkisi Atama ve azil yetkisi Veto yetkisi Olağanüstü durumlarda meclisi toplantıya çağırma yetkisi vb. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

EYALETLER ABD’de eyaletler içişlerinde bağımsız ve federal devletten farklı olarak kendilerine özgü «devlet» özellikli bir yapılanma içindedirler. ABD’de eyalet sayısı 50’dir. Bütün eyaletlerin kendi parlamentoları tarafından yapılan özerk anayasaları (Bill of Rights) bulunmaktadır. Eyaletler çok çeşitli konularda politik kararlar alırlar. Doğrudan seçimle işbaşına gelen bir üst yöneticisi, eyalet meclisi ve mahkemesi vardır. Eyaletin bütün yönetsel faaliyetlerinden Vali sorumludur. Federal hükümetin kurumları eyaletler üzerinde çeşitli yetkilere sahiptir. Söz konusu yetki, genel siyasetin yürütülmesi, ulusal güvenlik, genel sağlık, ekonomi ve ulaştırma konuları ile sınırlandırılmıştır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİMLER County: Eyaletlerin kendi sınırları içerisindeki en büyük mahalli birimidir. Bazı hizmetlerin yürütülmesinde üye eyalet adına, onun uzantısı gibi davranarak etkin rol oynar. Seçilmiş bir meclisi bulunur. Hemen bütün eyaletlerde county’ler, genellikle seçimle iş başına gelen memurlarca yönetilmektedir. County’lerin teşkilat yapısı için tek tip bir yapıdan söz edilemez. Belediye Yönetimleri: Küçük yerleşim birimlerinin yerel ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak kurulmuş ve farklı düzeylerde yetkilere sahip bulunan bir yerel yönetim birimidir. Hiyerarşide County’lerden sonra gelmektedir. Kasaba Yönetimleri: Bu idareler genellikle county’nin ayrı bir alt bölümünü oluşturan yerel yönetim birimidir. Genellikle, mahalli yolların yapım ve bakımı, ilkokulların yönetimi ve yoksullara yardım, kütüphane, su, kanalizasyon, çöp imha gibi kırsal nitelikli işleri yürütmektedir. Özel Amaçlı İlçe Yönetimi: Sadece belirli bir özel amaca hizmet eden ya da belirli bir amacı gerçekleştirmek için kurulan yerel yönetim birimleridir. Hizmet alanları su ve kanalizasyon, konut, yangınla mücadele, çevre kirliliğinin önlenmesi, tabii kaynakların korunması ve ulaşım gibi konuların yanında okulların yönetimini de içermektedir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİMLERDE GÖREV VE YETKİ PAYLAŞIMI
Görev ve yetkiler konusunda tek tip bir yapı yoktur. 1. Eğitime ilişkin olanlar: Eğitim geleneksel olarak yerel yönetimler tarafından sunulur. Eğitim giderleri de yerel vergilerden karşılanmaktadır. Eğitimle ilgili en geniş yetki okul yönetimlerine aittir. 2. Sağlık ve çevreye ilişkin olanlar: Sağlığın korunması, hastalıkların tedavisi, çevre kirliliği ile mücadele, çöp ve katı atıkların toplanması gibi konularda yerel yönetimlerin önemli görevleri bulunmaktadır. İçme suyu ve su kaynaklarından eyaletler ya da federal devlet sorumlu olmaktadır. 3. Kamu hizmetlerine ilişkin olanlar: İtfaiye, toplu taşıma hizmetleri yerel yönetimler tarafından yürütülürken, karayollarını % 80’inin yönetimi de yerel yönetimlere aittir. 4. İç güvenliğe ilişkin olanlar: Yerel yönetimler emniyet ve düzeni sağlamakla görevlidir. Bunu da polis örgütü aracılığıyla gerçekleştirirler. Nüfus kayıtları, seçmen işlemleri ve vergi işlemlerini de yürütürler. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİMLERDE BÜTÇE VE HARCAMALAR
Mali yapıya ilişkin hükümler eyalet anayasalarında düzenlenmiştir. Eyaletler yerel yönetimlere geniş vergileme yetkisi tanımıştır. Her eyaletin farklı anayasası olması yerel bütçe, harcama ve gelirleri de farklılaştırmaktadır. Her eyaletin kendi gelir ve vergi politikası farklı olabilmektedir. Bu sebeple federal devlet içinde her yerel yönetimin gelir ve harcama düzeyi de eşit nitelikte değildir. Yerel yönetimler gelirlerinin % 65’ini öz kaynaklarından temin ederler. Başlıca gelir kaynakları olarak yerel yönetim vergileri, devlet yardım ve bağışları, teşebbüs gelirleri, harçlar ve borçlanmalar sayılabilir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİMLERİN GELİRLERİ
Vergi ve benzeri gelirler: Yerel yönetim gelirlerinin %65’ ini öz kaynak gelirleri oluşturur. Vergi matrah ve oranları eyaletler arasında farklılık göstermektedir. Temel vergi gelirlerini emlak, bina ve arazi vergileri oluşturur. Yerel yönetimler ya eyaletlerin koyduğu vergileri toplar ya da doğrudan vergi koyar. İkinci önemli vergi kalemi ise genel ve özel satış vergileridir. Mali yardım ve bağışlar: Yerel yönetimlerin ikinci önemli gelir kaynağıdır. Hem federal hem federe devletten yardım alırlar. Borçlanma: Mali izleme programı adı verilen bir uygulama aracılığıyla gerçekleşir. Diğer gelirler: Bunlar teşebbüslerden elde edilen gelirler ile resim ve harçlardır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YARGI SİSTEMİ Yargı birliği ilkesi benimsenmiştir.
ABD Hukuk Sisteminde, diğer hukuk sistemlerinde olduğu gibi, her mahkemenin çözümleyebileceği ve bakabileceği davalara göre yetki alanı belirtilmiştir. Yüce Mahkeme en üst düzey temyiz mahkemesi ve kararlarıyla ABD Anayasası'nı yorumlayan organdır. Mahkeme dava ve uyuşmazlıklar konusunda hüküm verir. Eyaletler arası anlaşmazlıklara, ABD anayasasının yorumu ile ilgili meselelere bakar. Temyiz mahkemeleri: Yüce mahkemeden sonra gelen ikinci dereceli yönetsel mahkemelerdir. Bölge mahkemeleri: Federal düzeyde suç olarak görülen davalara bakan mahkemelerdir Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ÜYE OLDUĞU BAZI KURULUŞLAR
PEC (Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği Forumu), CE (Avrupa Konseyi), ECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G-5, G-7, G-10, IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IMF (Uluslararası Para Fonu), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), NATO (Kuzey Atlantik Asemblesi), OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü), UN (Birleşmiş Milletler), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WTO (Dünya Ticaret Örgütü), Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ABD-TÜRKİYE İLİŞKİLERİ
Osmanlı Devleti Dönemi: ABD ile Osmanlı Devleti arasında 1795 yılında başlayan askeri ilişkiler ile ABD’nin Kurtuluş Savaşında işgalci devletlerin yanında yer alması gibi sınırlılıklara sahiptir. Cumhuriyet Dönemi: ABD ile kalıcı ilişkiler 1947 yılında Truman Doktrini çerçevesinde ABD’nin Türkiye’ye yaptığı ekonomik ve askeri yardım ile başlar. Stalin’in Türkiye’den toprak talebi ABD ile olan ilişkileri geliştirmiş, Türkiye NATO’ya katılmış ve Kore Savaşı’na iştirak etmiştir. ABD’nin 1954 yılında İncirlikte hava üssü kurması ile ilişkiler derinleşmiştir. Türkiye’nin Kıbrıs’a müdahalesi sonrası ABD ile ilişkiler krize girmiş, konulan silah ambargosu uzun süre devam etmiştir. Günümüzde: ABD’nin 2003 yılında Irak’a askeri müdahalesine Türkiye’nin destek vermemesi ilişkileri durgunluğa itmiş, B. Hüseyin Obama’nın başkanlığı döneminde tekrar düzelmeye başlamıştır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

FRANSA Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ÜLKE BİLGİLERİ Yüzölçümü: 643.801 km²(43. sırada)
Nüfus: (Temmuz 2012) Cumhurbaşkanı: François Hollande(2012) Başbakan: Jean-Marc Ayraul (2012) Hükümet: Başbakanın teklifi cumhurbaşkanının onayıyla oluşur. Seçimler: Cumhurbaşkanı ve Millet Meclisi 5, Senato 6 yıl için seçilir. Seçmen Sayısı: 40,037,965 Partiler: Sosyalist Parti, Halk Hareketi Birliği, Ulusal Cephe, Sol Cephe, Demokrat Parti. Üye olduğu Kuruluşlar: BM Güvenlik Konseyi Daimi üyeliği, G-5, G-7, G-8, G-10, NATO, IMF, WB, OECD, UNESCO vb. ABD, Rusya Federasyonu ve Çin Halk Cumhuriyeti'nden sonra Fransa dünyanın en büyük dördüncü nükleer gücünü elinde bulundurmaktadır. Fransa, 350 bin kişilik askeri personel ile dünyanın 8. büyük askeri gücüdür. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TARİHİ GELİŞİM 843: Verdun Antlaşması(Korelanj İmp. Doğu-Batı-Orta Franklık olarak ayrılması) : Yüzyıl Savaşları Rönesans 1789: Fransız İhtilali 1799: Napolyon Bonapart yönetimi : Birinci Cumhuriyet : İkinci Cumhuriyet : Üçüncü Fransa Cumhuriyeti : Dördüncü Fransa Cumhuriyeti :Beşinci Fransa Cumhuriyeti Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

SOSYO-EKONOMİK YAPI GSYH: 2.246 Trilyon dolar (2011)(10. sırada)
Kişi başı gelir: dolar (2011)(35. sırada) İşgücü: Milyon (2011) İşsizlik: %9,3(2011) Din: Katolik %83-88, Protestan %2, Müslüman %5-10, Musevi %1, bağlı olmayan %4. Okuryazarlık oranı: %99. Enflasyon oranı: %2,3 (2011). Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

SİYASAL SİSTEM Anayasası 1958 yılında kabul edilmiştir.
Anayasası 1958 yılında kabul edilmiştir. Yönetimi üniter devlet sistemine dayanır. Fransa siyasal yapısı yarı başkanlık sistemine dayanır. Yarı başkanlık sisteminde; Yürütme iki başlıdır. Cumhurbaşkanı halk tarafından seçilir. Cumhurbaşkanına Anayasa ile güçlü yetkiler tanınmıştır. Parlamentonun güvenine dayanan bir başbakan ve bakanlar kurulu söz konusudur. Nına Anayasa ile güçlü yetkiler tanınmıştır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YASAMA Fransız Parlamentosu iki meclisli bir yasama organına sahiptir. Ulusal Meclis ve Senato. Ulusal Meclisteki 577 milletvekili 5 yıllık süre için seçilir. Senato ise Fransa çapında halk tarafından seçilmiş olan belediye meclisi üyelerinden, il yerel meclis üyelerinden, yerel meclis üyelerinden oluşan seçmenler tarafından 6 yıllık bir süre için seçilen üyeden meydana gelir. Bu üyelerin her üç yılda bir yapılan seçimlerde yarısı yenilenir. Senato'nun yasama gücü sınırlıdır. Senato ile ulusal meclis arasında anlaşmazlık olması durumunda son söz Ulusal Meclis'e aittir. Meclisin gündemini belirlemede hükümetin büyük etkisi vardır. Ulusal Meclis ve Senato birlikte toplanıp Fransa Parlamentosu'nu oluştururlar. Yalnızca anayasa değişikliğiyle ilgili olarak ve uluslararası bazı anlaşmaları onaylamak amacıyla toplanırlar. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

CUMHURBAŞKANI Yürütmenin başıdır.
Daha önce başkan seçilmiş biri tekrar başkanlık yapabilir. Cumhurbaşkanı halk tarafından 5 yıl için seçilir. Cumhurbaşkanı, kullanılan oyların salt çoğunluğu ile seçilir. Oylamanın ilk turunda bu çoğunluk sağlanamazsa, seçimleri izleyen 14. gün ikinci tura gidilir. Bu ikinci tura, sadece, ilk turda en çok oy alan iki aday katılabilir. Yargı bağımsızlığının güvencesidir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

CUMHURBAŞKANININ GÖREVLERİ
Bakanlar kuruluna başkanlık eder. Ordunun başkomutanıdır. Yüksek dereceli memurları atar. Bakanlar kurulu kararnameleri ve kanun hükmünde kararnameleri imzalar. Uluslar arası ilişkileri yürütür. Kanunları yayımlar, tekrar görüşülmek üzere gönderir. Meclisi feshedebilir. Referanduma gidebilir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

HÜKÜMET Başbakan ve bakanlardan oluşur.
Başbakan başkanlık eder. Gerektiğinde Cumhurbaşkanı da başkanlık edebilir. Hükümet, milli politikayı belirler ve yürütür. İdareden ve silahlı kuvvetlerden yararlanır. Hükümet üyeliği görevleri, her türlü milletvekilliği, ulusal nitelikteki hiçbir mesleki temsilcilik ve hiçbir kamusal görev ya da hiçbir mesleki faaliyetle bağdaşmaz. Başbakan, Meclis üyeleri arasından cumhurbaşkanı tarafından atanır. Hükümet çalışmalarını yönetir ve koordine eder, Mevzuatı uygular, Çeşitli atamalar yapar. Başbakanın bakanlar üzerinde mutlak hiyerarşi yetkisi bulunmaktadır. Bakanlar başbakan tarafından seçilir ve cumhurbaşkanı tarafından atanır. İlgili bakanlığın başıdırlar. Bakanlıkların genel olarak merkezi ve taşra örgütü bulunmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

HÜKÜMETİN YETKİLERİ Düzenleme yapma yetkisi,
Kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi, Yasama çalışmalarını izleme yetkisi, Referanduma başvurmayı önerme yetkisi, Sıkıyönetim ilan etme yetkisi, Anayasa konseyine başvurma yetkisi vb. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YARGI Kara Avrupa’sı hukuk sistemi uygulanır.
Cumhurbaşkanı yargı bağımsızlığının teminatıdır. Yargı ikiye ayrılır Vatandaşlar arası uyuşmaları çözen Yargıtay ve Bağımsız Mahkemeler Devlet ve kamu yönetimi ile ilgili sorunları çözen idari yargı. Hakimler bağımsızdır. Mahkemeler : yerel mahkemeler, istinaf mahkemeleri, yüksek mahkeme, askeri mahkemeler, Yüksek Hakimler Konseyi, Yüce Divan. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TAŞRA YÖNETİMİ Fransa’da güçlü bir taşra örgütlenmesi vardır. Türkiye’deki taşra örgütlenmesinden farklı olarak bölge yönetimleri bulunur. Bölge: Coğrafi, kültürel, sosyo-ekonomik unsurların sıkı ilişkilerinin bulunduğu, bazen etnik ve dinsel bütünlük gösterebilen sınırlı mekanlardır. Fransa’da 22 ülke içinde 5’i denizaşırı olmak üzer 27 adet bölge bulunmaktadır. İl: Hiyerarşide bölgeden sonra gelir. Başında il valisi bulunur. Vali hükümet tarafından atanır. İlçe: Kaymakam tarafından yönetilir. Merkez tarafından verilen emirlerin ve kamu hizmetlerinin ilçe düzeyinde yerine getirilmesinden sorumludur. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

GÖREV VE YETKİLERİN BÖLÜŞÜMÜ
1983 tarihinde kabul edilen yasaya göre merkezi ve yerel yönetimler arasındaki görev, yetki ve sorumluluklar açık bir şekilde dağıtılmıştır. Yerel yönetimler arasındaki görev ve yetki paylaşımı da kanunlar aracılığıyla yapılır. Yerel yönetimlerin belli başlı yetkileri şunlardır: Belediyeler okul öncesi ve ilköğretim, bölgeler ise ortaöğretim, mesleki eğitim ve yetişkin eğitiminde, İller ve belediyeler koruyucu sağlık hizmetlerinde, Belediyeler kreş ve huzurevi, iller aile refahı ve huzurevi, Belediyeler şehir planlama, iller bölgesel planlama vb. görevlerin yürütülmesinden sorumludur. Yerel yönetimler ortak çıkarları olan projeleri gerçekleştirmek için bir araya gelip kamu tüzelkişilikleri oluşturabilir. Bunlar tek amaçlı ya da çok amaçlı birlik ya da konsorsiyumlar olabilir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

FRANSA’DA YEREL YÖNETİMLER
1789’da N. Bonaparte ile başlayan yönetim reformları 19. yüzyılda komün anlayışı ile devam etmiştir. 19. yüzyılda merkezi ve yerel yönetimler arasındaki görev ve gelir bölüşümü yeniden düzenlenmiştir. Fransa’da yerel yönetimler açısından 1980 sonrası gelişmeler önemli bir değişim olarak kendini göstermiştir. Özellikle yılında bölge yönetimlerine yasama yetkisi verilmesi ve yerinden yönetimi güçlendirmeye yönelik anayasal ve yasal düzenlemeler büyük önem taşımaktadır. Denizaşırı bölge yönetimleri ve diğer yerel yönetimlerin özel bir yapılanmaya sahip olacağı hüküm altına alınmıştır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

FRANSA’DA YEREL YÖNETİMLER
Fransa, toplamda 26 idari bölgeye ayrılmıştır. Bunlardan 22'si metropolitan Fransa olarak anılan, Fransa'nın Avrupa'da kalan toprakları içinde yer alır. Kalan 4 bölge denizaşırı topraklardadır. Fransa'da yer alan tüm bu bölgeler ayrıca illere ayrılmıştır. Fransa'da Department adı verilen 100 il vardır ve bu iller ilçelere, bunlar da kantonlara ayrılmıştır. Fransa'nın en küçük ölçekteki idari birimi seçilmiş birer başkanca yönetilen ve köy olarak adlandırılabilecek olan komünlerdir Bu bölgeler, iller ve komünler birer yerel meclise sahiplerdir ve bir yönetici tarafından yönetilirler. İlçeler ve kantonlar ise yalnızca belediye çapında yönetilmektedir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİM TÜRLERİ Belediyeler (Komünler): En küçük yerel yönetim birimleridir. Bu birimlerin sayısı yüksek olmakla birlikte önemli bir kısmının nüfusları 700 ün altındadır. Sayılarının fazla olmasında köy şeklinde bir yerel yönetim biriminin olmaması önemli bir unsurdur. İller (Departement): Fransa’nın en eski yerel yönetim birimidir. Gücü 1980‘lerden sonra artırılmıştır. İller hem merkezi yönetimin taşra örgütü hem de bir yerel yönetim birimidir. Bölgeler (Region): 1960’lardan sonra gelişmeye başlamıştır. Kuruluşları tümüyle iktisadi nedenlere dayanır. Ekonomik gelişme ve ülke gelişmesine bağlı olarak tüm yerel sorunların Paris’ten çözülmesi imkansız hale gelmiştir. İdari yapıları il yapılarına benzer. Merkezi yönetimi taşra teşkilatına benzer, bölge valisi merkezi idare tarafından atanır, bakanları temsil eder ve bölgesel hizmetlerin yürütülmesinden sorumludur. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİMLERİN MALİ YAPISI
BÜTÇE VE HARCAMALAR: Yerel yönetimlerin toplam kamu harcamaları içindeki payı % 50’ nin üzerindedir. Hizmet ücretleri, yolların bakımı gibi harcamalara yerel bütçelerde öncelik tanınmıştır. Yerel harcamalar merkezi yönetimlerin harcamalarından daha hızlı artmaktadır. VERGİ VE BENZERİ GELİRLER: Vergiler dolaylı ve dolaysız olarak ikiye ayrılır. Dolaysız vergiler içinde bina, arsa, oturma ve meslek vergisi gibi vergiler bulunur. Bu vergiler toplam vergi gelirlerinin %80 ini oluşturmaktadır. Tescil ürünleri, elektrik vergisi gibi vergiler dolaylı vergileri oluşturmaktadır BORÇLANMA: Fransa’da yerel yönetimler, herhangi bir üst kurumun onayına bağlı olmada borç alabilirler. Yatırım bölümünde yer alan borçlar yatırım harcamalarına yönelik olmalıdır. Bu borçlar hiçbir durumda ve koşulda eski borçların geri ödenmesinde kullanılamaz. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

FRANSA-TÜRKİYE İLİŞKİLERİ
Osmanlı Devleti Dönemi: Fransa Osmanlı Devleti ile ilk siyasi ilişki kuran ülkelerden birisidir. Fransa kralının annesinin Osmanlı'dan yardım istemesiyle diplomatik ilişkiler başlamıştır (16. yy). Napolyon’un Mısır’a saldırması ve 1. Dünya savaşındaki rakiplik ilişkilerin önemli dönemeçleridir. Osmanlı’nın son dönemlerinde Fransa muhalif hareketlerin toplanma merkezi olmuştur. Cumhuriyet Dönemi: Fransa’nın Türkiye politikalarını şekillendiren en önemli unsurlar NATO ve AB üyelik süreci ve Ermeni meselesidir. NATO dışındaki konularda Fransa menfi bir politika takip etmektedir. Günümüzde: Fransa’da yaklaşık 600,000 Türk yaşamaktadır. Fransa’nın Türkiye’de ticari yatırımları bulunmaktadır. Ermeni meselesi ve terör konusunda Fransa ile anlaşmazlıklar yaşanmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ALMANYA Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ALMANYA GENEL BİLGİLER
Resmi Adı: Almanya Federal Cumhuriyeti Yüzölçümü: 357,021 km² Nüfus: (2012) Nüfus artış oranı: -0,2 (2012) Yönetim Biçimi: Federal parlamenter cumhuriyet Eyalet Sayısı: 16 Başkenti: Berlin Cumhurbaşkanı:Joachim Gauck Başbakan: Angela Merkel Partiler: Hristiyan Demokrat Birliği, Hristiyan Sosyal Birliği, Sosyal Demokrat Parti, Yeşiller, Hür Demokrat Parti, Sol Parti. Demografik yapı: Alman %91,5, Türk %2,4, diğerleri %6,1. Dini yapı: Protestan %34, Katolik %34, Müslüman %3,7, diğer %28,3. GSYH: trilyon (2011) Kişi başı gelir: 37,896 (Dünya: 18). İşgücü: 43,62 milyon İşsizlik oranı: %6 (2011) Enflasyon oranı: %2,3 (2011) Ü ye olduğu kuruluşlar: AB, NATO, BM, IMF,OECD,G5, G7,G8,G10 vd. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ALMANYA Almanya ya da resmî adıyla Almanya Federal Cumhuriyeti Avrupa Kıtasının ortasında 357,021 km²'lik yüzölçümü ve 81,3 milyonluk nüfusuyla AB’nin en çok nüfusa sahip ülkesidir. (Dünya:16). Almanya bir federal parlementer cumhuriyettir. 16 Eyaletten oluşmaktadır (Bundesländer). Başkenti ve en büyük şehri Berlin'dir trillion$ (2011) Almanya Dünyanın 5. ekonomik gücüdür. Fert başına milli gelir 37,896 $ (18). Dünyanın 13. askeri gücüdür. Almanya Cermenlerin Kutsal Roma Germen İmparatorluğu (962) ile tarih sahnesine çıkmıştır. 1871'de Alman birliği sağlandı. ( ) İmparatorluk dönemi, ( ) Weimar Cumhuriyeti, ( ) Nazi rejimi. II. Dünya Savaşı sonrasında, 1949'da, Almanya savaşı kazanan devletler tarafından iki devlete bölündü. Bu iki devlet 1990 yılında birleşti. Batı Almanya daha sonra adı Avrupa Birliği olan Avrupa Topluluğu'nun 1957'deki kurucu üyelerindendir. Bugün ise AB’nin belirleyici gücüdür. Ülkede yaklaşık 7 milyon yabancıdan 3 milyonu Türk’tür. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

SİYASİ YAPI Almanya merkeziyetçiliğin güçlü olduğu federal bir yapıya sahiptir. Yasama organı iki kanatlıdır: Bunlar tüm halkın temsilcileri olan Federal Meclis (Bundestag) ile eyaletlerin temsilcisi olan Federal Senato (Bundesrat). Federal Meclis başkanı, protokol bakımından resmi olarak ikinci sırada yer alır. 1. Federal Meclis (Bundestag) : Üye sayısı 598’dir. Seçim sistemi sebebiyle sayı değişebilir (2009:622). Milletvekilleri dört yılda bir seçilir. Seçme ve seçilme yaşı 18’dir. Seçimler demokratik kurallara göre yapılır. Milletvekilleri tüm halkı temsil eder. Meclis kendi başkanını ve başkanlık divanını seçer, çalışmalarını kendi içtüzüğüne göre yürütür. Seçimlerin denetimi Federal Meclise aittir. Meclis toplantıları kamuya açıktır. Milletvekillerinin yasama sorumsuzluğu vardır. 2. Eyalet Meclisi (Bundesrat). : Eyaletlerin federal yasama ve yürütme süreçlerine katılıma araçlarıdır. Üyeler eyalet hükümetleri tarafından serbestçe seçilebilir. Her eyaletin en az 3 üyesi bulunmaktadır. 2 milyondan fazla eyaletler 4, 6 milyondan fazla olan eyaletler 5 ve nüfusu 7 milyondan fazla olan eyaletler 6 üye ile temsil edilir. Bundestrat’ta 16 eyaleti temsilen 69 üye bulunmaktadır. Meclis her yıl kendine bir başkan seçer. Her eyaletin meclise gönderdiği üyeler aynı yönde oy kullanmak zorundadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YARGI Almanya’nın hukuki yapısı kıta Avrupa’sının özelliklerini taşır. Yani ikili hukuk sistemi geçerlidir. Hukukun önemli bölümü yazılı mevzuata dayanmaktadır. Yargı ile ilgili esaslar Anayasanın maddelerinde düzenlenmiştir. Yargı yetkisi yargıçlara ait olup, bu yetki Federal Anayasa Mahkemesi ve Anayasada öngörülen federal mahkemeler ile eyaletlerin mahkemeleri aracılığıyla kullanılmaktadır. Anayasa Mahkemesi yanı sıra, adli, idari, vergi, iş ve sosyal konularda yargı kısımları için en yüksek mahkemeler olarak Federal Temyiz Mahkemesi, Federal İdare Mahkemesi, Federal Vergi Mahkemesi, Federal İş Mahkemesi ve Federal Sosyal Mahkemesi kurulması Anayasa’nın 95. maddesinde öngörülmüştür. Federal ve eyalet mahkemelerinin işleyişi, hakim ve savcıların yetişme ve görev şartları federal düzeyde düzenlenmiş olup, eyaletler arasında farklılıklar bulunmamaktadır. Mahkemelerde, hukuk, ceza ve idare yargılamalarında farklı usuller uygulanmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

İDARİ YAPI MERKEZDEN YÖNETİM YERİNDEN YÖNETİM CUMHURBAŞKANI BAŞBAKAN
BAKANLAR KURULU EYALETLER KIRSAL NİTELİKLİ YEREL YÖNETİMLER KENTSEL NİTELİKLİ YEREL YÖNETİMLER YEREL YÖNETİM BİRLİKLERİ Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

CUMHURBAŞKANI Cumhurbaşkanı 40 yaş ve seçilme yeterliliğine sahip genellikle parti adayları arasından Federal Meclisçe 5 yıllığına seçilir, sembolik görevleri vardır. İkinci defa seçilme hakkı vardır. Cumhurbaşkanı federal devletin başı ve en üst yöneticisidir. Yürütme içindeki yetkileri semboliktir. Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler dışındaki işlemleri başbakan ya da ilgili bakanın imzasına bağlıdır. Görevlerinden bazıları şunlardır: Yasaları imzalayıp yayınlatma Dış temsilcileri atama Uluslararası sözleşmeleri imzalama Federal yargıç, federal memurları atama, mahkumları affetme Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BAŞBAKAN(ŞANSÖLYE) Protokolde üçüncü sırada ise Şansölye gelir. Bundestag tarafından seçilen şansölye, yasama organı tarafından 4 yıl için seçilir ve cumhurbaşkanı tarafından atanır. Şansölye geniş yetkilerle donatılmıştır. Yürütmenin en güçlü kanadıdır. Çoğunluk partisinin lideri cumhurbaşkanı tarafından başbakan adayı olarak meclise önerilir. Meclisin mutlak çoğunluğu başbakanı onaylarsa başbakan seçilmiş olur, onaylamazsa başbakanı meclis belirler. 15 gün içinde belirleyemezse yetki tekrar cumhurbaşkanına geçer. Hükümetin tüm siyasal sorumluluğunu başbakan üstlenmektedir. Hükümeti başbakan kurar, bakanları seçer ve göreve atanmaları ya da görevden alınmalarını cumhurbaşkanına önerir. Hükümetin genel siyasetini başbakan belirler. Meclisin çoğunluk oyu sağlandığında eski başbakan düşürülerek yeni başbakan seçilebilir. Başbakanın üstün konumu nedeniyle hükümet sistemine “başbakan demokrasisi” denir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BAKANLAR KURULU Federal meclis tarafından seçilen ve bu meclise karşı sorumlu olan başbakan ile federal bakanlardan oluşur. Kabinenin kuruluşu klasik parlamenter sisteme uyar. Bakanlar Kurulu’nu oluşturmak Başbakanın yetkisindedir. Çalışmalarında doğrudan başbakana karşı sorumludur. Başbakan isterse yardımcı olmak amacıyla başbakan yardımcısı atayabilir. Kabine üyeleri başbakanın önerisi üzerine cumhurbaşkanınca atanır. Kabinenin kuruluşunda güven yalnız başbakanın şahsı için söz konusu olduğundan “ortak sorumluluk” kuralı işlemez. Başbakan kabineyi istediği gibi kurabilir ve değiştirebilir. Hükümet siyasetinin temeli başbakandır ve son söz başbakana aittir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BAKANLIKLAR Bakanlıklar fonksiyonel bir anlayışla kurulmakta ve bakanlık sayıları hükümetin kuruluş aşamasındaki siyasi gerekliliklerine göre değişmektedir. Bakanlar Kurulunun bugün 15 üyesi bulunmaktadır. Bakanların sayısını ve görev alanını başbakan belirler. Dışişleri, savunma, içişleri, ekonomi ve maliye bakanları kabinede belli bir ağırlığa sahiptir ve hükümetin genel siyaseti üzerinde etkilidir. 1960’ların sonunda “Parlamenter Devlet Sekreterlikleri” kurulmuştur. Bunlar ikincil bakanlık niteliğine sahiptir. Bu yapıların idari uzmanlığı bakanlıklardan daha üstün olabilmektedir. Bakanlık yapılanmasında devlet sekreterliği, parlamento sekreterliği, bakanlık sekreterliği ile genel müdürlükler ve eyalet sekreterliği bulunur. Bakanlıklar politika belirleme, eyaletler ise icra etme şeklinde bir rol paylaşımı vardır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

EYALETLER Almanya federal bir devlettir. Eyaletler idari sistemin ikinci kademesidir. Mevcut 16 eyaletten Berlin, Hamburg ve Bremen hem birer eyalet, hem birer şehirdir. Federal devlet ile eyaletler arasında görevlerin bölüşülmesi, Anayasasının öngördüğü kuvvetler ayrılığı ve kuvvetler dengesi sistemine göre belirlenir. Federal Anayasa’nın sırf Federal Devlete tanıdığı görevler dışındaki kanun koyma, idari kararlar alma ve yargılama yetkisi eyaletler tarafından kullanılır. Yasaların uygulanması, eyaletlerin yetki alanına girer. Dış politika ve savunma gibi bazı istisnalar dışında devlet yetkilerinin kullanılması eyaletlere aittir. Eyaletlerin tarihi, yapısal ve coğrafi özellilerindeki farklılıklar nedeniyle yönetim yapıları da farklılık göstermektedir. Eyaletlerin federal anayasa dışında kendi anayasaları vardır. Eyaletlerin meclisleri ve başbakanları, yani hükümetleri vardır. Eyaletlerde farklı idari örgütlenmeler söz konusudur. Eyaletlerin asıl gücü Federal Senato yoluyla federal devletin yasama yetkisine katılmalarında saklıdır. Federal devlet yerinden yönetim hakkı bakımından yalnızca garantör durumundadır. Almanya’da yerinden yönetim toplumsal refahı yükseltmenin tek aracı olarak görülmektedir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

Anayasada aksine bir hüküm yoksa kamu hizmetlerinin yürütülmesi eyaletlerin görev ve yetkileri içinde bulunmaktadır. Savunma, dış işleri, göç, posta ve haberleşme hizmetleri federal devlete bırakılmıştır. Anayasada yerel yönetimlerin fonksiyonlarına yönelik bir düzenleme olmamakla birlikte yerindenlik ilkesi benimsenmiştir. Kültür, eğitim, çevre, sağlık ve bölgesel ekonomik gelişme programları konularında eyalet yönetimleri görevli kılınmıştır. Yerel nitelikli hizmetler ilçe ve belediyeler arasında bölüşülmüştür. İlçelerin eyalet yönetiminin bir alt birimi olarak afet ve sivil savunma, yabancılarla ilgili hizmetler, belediyeler arası yolların bakım ve yapımı, küçük belediyelerin kaynak yetersizliği ve ölçek ekonomisi nedeniyle gerçekleştiremediği hizmetler, belediyeler arası hizmet dengesi sağlamak için yürüttüğü hizmetler bulunmaktadır. Belediyeler ise yerel sağlık, toplumsal güvenlik, sosyal yardım, sosyal konut, çöp toplanması, cadde temizliği gibi görevleri yürütmektedir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİMLER Almanya’da mahalli idareler ilçe ve belediyelerden oluşur. Belediyelerin bir kısmı ilçelere bağlı, bir kısmı ise bağlı olmayan şehir belediyeleridir. Kırsal nitelikli yerel yönetimler: İlçe ve belediyeler olarak iki tanedir. Temel hizmet birimini belediyeler oluşturur. İlçeler ise bir üst basamaktadır ve belediyelerin yürütemediği ve belediyeler arası hizmetleri yürütür. Merkezi idareden verilen bazı görevleri de yerine getirir. Kentsel nitelikli yerel yönetimler: Kentsel nitelikli yerleşim birimlerine hizmet sunan ve kentsel niteliği ağır basan, ilçe ile herhangi bir ilgisi olmayan tek basamaklı belediyelerdir. İlçe sistemi dışındaki kent belediyelerinin kır belediyelerinden organ ve kaynak açısından farkı yoktur. Hamburg, Bremen ve Berlin kent eyalet niteliğinde olup, bunların hem eyalet hem yerel yönetim nitelik ve fonksiyonları vardır. Yerel yönetim birlikleri: Belli hizmetlerin sunulabilmesi için oluşturulan belde birlikleridir. Kamu tüzel kişilikleri vardır. Hizmet birlikleri ve amaç birlikleri şeklinde kurulabilir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

İLÇELER Almanya’da belediyeler ilçe yönetimine tabi olup olmaması açısından iki kısma ayrılırlar. Bunlardan her hangi bir ilçeye bağlı olmayan, yani belediye hizmetleriyle diğer ilçe görevlerini kendi başına birlikte yürüten şehirlere “ilçeden bağımsız büyük şehirler” denilmektedir. Büyük şehirlerin yönetim modelleri, hak, yetki ve sorumlulukları ilçe vesayeti altındaki belediyelerle aynıdır. Bunların iç örgütlenmeleri değişiktir. Büyükşehirlerde belediye meclisine başkanlık eden ve şehri temsil yetkisine sahip Büyükşehir Belediye Başkanı vardır. Almanya’ birçok kamu görevleri birer yerel yönetim birimi olan ilçeler ve belediyeler tarafından yerine getirilir. Böylece devlet erki paylaşılmakta ve sadece bir ilçeyi veya belediyeyi ilgilendiren kararlar vatandaşa yakın politikacılar tarafından alınmaktadır. Mahalli idarelerin yerine getirecekleri hizmetler mevzuatla sınırlandırılmamıştır. Hizmetlerin esas sahibi vatandaşa en yakın birimlerdir. Bu birimlerin yerine getiremedikleri hizmetler ancak üst birimler tarafından üstlenilir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BELEDİYELER Belediyeler ve kırsal alanı kapsayan ilçeler yerel hükümetlerin sorumluluğu altında özerk bir yapıya sahiptirler. Belediyelerin, belediye bölgesinde kamusal niteliği olan bütün işlerde sorumluluğu vardır. Belediyeler devlet veya eyaletlerin ayrı bir direktifi yoksa hukuki çerçeve de kalmak şartıyla bütün işleri yapabilmektedirler. Belediyeler üzerindeki denetimler ise onların iş ve işlemlerindeki hukukilik denetimini kapsamaktadır. Teknik denetim de denilen, yerindelik denetimi ise sadece talimatlarda belirlenen alanlarda vardır ve federal inceleme ve soruşturmaya tabidir. Almanya’da 3 değişik belediye yapılanması vardır. -Güney Almanya: Güçlü Belediye Başkanı Modeli -Kuzey Almanya: Profesyonel Yönetici Modeli -Güçsüz Belediye Başkan Modeli Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

Bütçe ve Harcamalar: Yerel yönetimlerin bütçesi, cari bütçe ve yatırım bütçesinden oluşur. Cari bütçe mahalli hizmetlerin finansmanı için, yatırım bütçesi ise gerçekleştirilmesi planlanan yatırımların finansmanı için gereklidir. Belediyelerin topladıkları vergiler ile diğer gelirler anayasal garanti altındadır. Yerel yönetimlerin mali yönlerinin düzenlenmesi eyaletlere bırakılmıştır. Kamu harcamalarının %50’si federal devletçe, %30’u eyaletler ve kalan kısmı mahalli idarelerce gerçekleştirilmektedir. Vergi ve benzeri gelirler: Federal devlet gelir ve kurumlar vergisi, gümrük, sigorta, karayolu taşımacılığı, sermaye hareketleri ve servet vergilerini toplar. Eyaletler servet, veraset intikal, taşıt, bina, trafik ve şans oyunundan vergi alır. Belediyelerin tahsil ettikleri en önemli vergiler yerel işletme vergisi ile emlak vergisidir. Mahalli idarelerin toplam gelirlerinin % 37’si gelir vergisinden sağlanmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ALMANYA-TÜRKİYE İLİŞKİLERİ
Osmanlı Devleti Dönemi: Almanya özellikle Prens Bismark’ın Alman Birliğini kurmasından sonra Osmanlı Devleti ile yakın siyasi ilişkiler kurmuştur. Bu ilişkiler 2. Abdulhamid’in Avrupa denge politikaları açısından önemli bir araç olmuş, fakat sonraki dönemlerde bu ilişki Alman menfaatlerinin bir aracı kurumuna girmiş, 1. Dünya Savaşı ile Osmanlı Devleti tasfiye edilmiştir. Cumhuriyet Dönemi: Türkiye Almanya ile genelde olumlu sayılacak bir ilişki yürütmektedir. Özellikle Almanya’nın kalkınmasında önceleri Türk işçileri, şimdi ise işgücü ve sermayesi ile Türkler önemli destek sağlamaktadırlar. Günümüzde: Almanya’da 3 milyon civarında Türk yaşamaktadır. Türkiye’de en fazla ticari yatırımları olan ülke Almanya’dır. AB üyeliği ve terör konusunda Almanya ile zaman zaman anlaşmazlıklar yaşanmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

JAPONYA Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

JAPONYA GENEL BİLGİLER
Yüzölçümü: km² Nüfus: 127,368,088 (2012) (10.sırada) Nüfus artış oranı: % (2012 ) Yönetim Biçimi: Sembolik İmparatorlu Parlamenter Cumhuriyet Başkenti: Tokyo Cumhurbaşkanı:Akhihito Başbakan: Yoshihiko Noda Partiler: Liberal Demokrat Parti, Japonya Komünist Partisi, Demokratik Sosyalist Parti vb. Demografik yapı: Japon %98,5, Kore %0,5, Çin %0,4, Diğer %0,6 Dini yapı: Şintoizm 83.9%, Budizm 71.4%, Hıristiyan 2%, Diğer 7.8% GSYH: trilyon (2011 ) Kişi başı gelir: 35,200 (2011 ) (Dünya: 36). İşgücü: 65,93 milyon İşsizlik oranı: %4,6 (2011) Enflasyon oranı: -0.3% (2011 tahmini) Ü ye olduğu kuruluşlar: Avrupa Konseyi, G-5, G-7, G-10, IMF, WHO, vd. Bayrağı: Ortadaki kırmızı daire Japonların “Güneşin doğduğu ülke” temasını temsil eder. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

JAPONYA 1947 yılında anayasanın kabulünden beri Japonya parlamenter cumhuriyet ile yönetilmektedir. Devletin başı Japon imparatoru, hükümetin başı ise başbakandır. Seçimle işbaşına gelen bir parlamentosu vardır. Eski Asilzadeler Meclisinin yerini, üyeleri Temsilciler Meclisi üyeleri gibi halk tarafından seçilen Senato almıştır. Senatonun Temsilciler Meclisine üstünlüğü vardır. Yürütme yetkisi topyekün parlamentoya karşı sorumlu olan Kabinenindir. Anayasada kararlaştırılan durumlar dışında imparatorun hükümetle ilgili yetkisi yoktur. Ancak Başbakanı ve Yargıtay baş hakimini atamak yetkisi dahilindedir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YASAMA Japonya'da kanun yapma yetkisi devlet gücünün en yüksek organı olan Parlamentonundur. Parlamento 512 sandalyeli Temsilciler Meclisi ve 252 sandalyeli Senatodan oluşmaktadır. Temsilciler Meclisi üyeleri 4 yılda bir seçilirler ancak meclis feshedilirse süre 4 yıl dolmadan sona erer. Senato üyeleri 6 yıllık bir dönem için seçilirler. Seçimler 3 yılda bir yapılır ve üyelerin yarısı seçimle belirlenir. 100 üye ulusal seçim çevresinden nisbi temsil sistemiyle seçilir, geri kalan 152 üye ise 47 vilayetin seçim bölgelerinden seçilirler. Temsilciler Meclisine seçilebilmek için 25 yaş, Senatoya seçilebilmek için de 30 yaş ve üstü Japon vatandaşlar hak sahibidir. Japonya'da 20 yaşına gelmiş kadın ve erkek tüm vatandaşlar seçimlerde oy kullanabilirler. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YARGI Hükümetin yasama ve yürütme yetkilerinden tamamen bağımsız olan hukuk sisteminde Yargıtay, 8 yüksek mahkeme, Hokkaido dışında tüm vilayetlerde 4 mahkeme ve bir jürisiz mahkemeden oluşan birer bölge mahkemesi kurulmuştur. Yargıtay bir baş hakim ve 14 hakimden kuruludur. Kabinenin belirlediği baş hakimi imparator atar. Diğer 14 hakimin ataması kabine tarafından gerçekleştirilir. Yargıtay, kanun, düzen, nizam ve resmi işlerin anayasaya uygunluğunun karara bağlandığı en yüksek mahkemedir. Alt mahkeme hakimleri, Yargıtay’ın hazırladığı aday listesi içinden kabine tarafından seçilerek atanırlar. Tekrar atanmaları konusunda bir kısıtlama olamamasına karşın tüm alt mahkeme hakimleri 10 yıllık dönem için atanırlar. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

İDARİ YAPI MERKEZDEN YÖNETİM YERİNDEN YÖNETİM İMPARATOR BAŞBAKAN
BAKANLAR KURULU VİLAYETLER BELEDİYELER Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

İMPARATOR Devletin başı Japon ulusal birliğinin temsilcisidir. Hükümetin doğal başkanıdır. Anayasada imparatorun görevleri sayma yoluyla belirtilmiştir. Görevleri yasama ile ilgili, yürütme ile ilgili ve yargı ile ilgili olmak üzere üç türlüdür. Yasama ile ilgili : Parlamentoyu toplantıya çağırmak Parlamentonun ilk gün konuşmasını yapmak Yasalarla ilgili tavsiyelerde bulunmak Anayasa değişikliği çalışmalarına katılmak Yürütmeyle İlgili: Başbakanı Görevlendirmek Başbakanın önerisi üzerine bakanları atamak, görevden almak Uluslararası antlaşmaları imzalamak Devleti temsil etmek Yargı ile ilgili: :Yargı bağımsızlığını gözetmek, bazı özel durumu olan mahkumları affetmek, anayasa mahkemesi başkanını atamak. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

HÜKÜMET Başbakan, bakanlardan oluşur. Başbakanın meclis üyesi olması zorunludur. Bakanlar dışarıdan atanabilir. Seçimleri müteakip 30 gün ya da meclis tarafından düşürülme halinde 10 gün içinde güvenoyu alacak bir bakanlar kurulu kurulması esastır. Bu süre içinde kurulamazsa imparator seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Başbakan hükümetin başıdır ve genel siyasetin yürütülmesinden sorumludur. Hükümet üyelerinin her biri parlamentoya karşı sorumludur. Hükümetin temel görevleri hükümet programlarının uygulanmasını sağlamak, bakanlıkların faaliyetlerini yürütmek, uluslararası antlaşmaları imzalamak, parlamentoya yasa tasarısında bulunmak ve diğer yasada verilen görevleri yapmaktır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BAKANLIKLAR Bakanlıkların yasa ile kurulması esastır.
Hizmet ve devlet bakanlıkları bulunmaktadır. Bakanlıkların tek bir yapıda düzenlenmesi esastır. Bakanlıkların başında ilgili bakan bulunur. Bakanlar bulundukları bakanlıkların genel siyasetinin yürütülmesinden parlamentoya karşı sorumludur. Bakanlıkta bakandan sonra Yönetici bakan yardımcısı bulunur. Bakanlığın en üst kamu görevlisidir. Üçüncü sırada başbakan tarafından atanan bakan özel danışmanları bulunur. Dördüncü sırada ise genel sekreter bulunmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TAŞRA TEŞKİLATI Merkez örgütlerinin taşra birimleri, il müdürlükleri anlayışı çerçevesinde oluşmuştur Bütün il müdürlükleri il valisine bağlıdır. Taşra örgütleri bağlı bulundukları bakanlık tarafından yapılandırılmaktadır. Taşra örgütü il ve ilçe sistemine dayanır. İl yönetimi hem merkezin taşra uzantısı, hem de yerel yönetim sisteminin en üst kademesidir. Toplam 47 il yönetimi vardır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

JAPONYA’DA YEREL YÖNETİMLER
1943’te hem merkezi yönetimin otoritesi güçlendirilmiş, hem de Tokyo metropoliten Şehri kurulmuştur. 1947’de çıkarılan Yerel Özerklik Kanunu’nda yapılan değişikliklerle çekirdek kent sistemi oluşturularak kentlerin idari yetkileri artırılmış ve yönetim vatandaşlara daha yakın hale getirilmiştir. 1995’te kabul edilen kanun ile birlikte de bölge temeline dayalı yerinden yönetime geçilmesine karar verilmiştir. Japonya'da mahalli idareler halk tarafından seçilen ve başkanlık sistemiyle yönetilen iki idari yapıya ayrılır. Bunlardan birincisi vilayetler (47), diğeri belediyelerdir (3190). Japonya’da seçme yaşı 20, seçilme yaşı 25 olup seçimler 4 yılda bir yapılır. Mahalli idareler Yönetim ve Koordinasyon Kurulu tarafından hukuka uygunluk ve yerindelik bakımından denetlenir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİM TÜRLERİ Vilayetler: Japonya’da yerel yönetim birimi olarak 47 vilayet vardır. Valiler başkanlık sisteminde olduğu gibi seçimle gelir. Karar organı olan meclis de seçimle teşekkül eder. Vali meclisin kararlarını uygulamanın yanında merkezi idarece verilen görevleri de yapar. Merkezi idare ile belediyeler arasında bulunan valilikler belediyelerin tek başına gerçekleştiremeyeceği veya geniş coğrafi alanları etkileyen alanlarda görev alır. Belediyeler: Japonya’da belediyeler 3 şekilde yapılanmıştır. şehir belediyeleri (667), kasaba belediyeleri (1961) ve köy belediyeleri (552). Hükümetin düzenlediği kentler ile çekirdek kentler, valiliklerin üstlendiği görevleri yerine getirir. Bunlar dışında özel belde adı verilen özel nitelikli yerel yönetim birimleri de vardır. Başkent Tokyo ise 23 alt kademe beldeden oluşan özel bir yönetim yapısı ve misyonuna sahiptir. Belediyeler tek başına yürütemeyecekleri hizmetleri bölgesel hizmet birlikleri aracılığıyla yürütür. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

Yerel yönetimler sağlık, hijyen, çevre korunması, sosyal refah ve güvenlik alanlarında etkindirler. Tarım, ormancılık, ticaret ve sanayi alanlarında da çeşitli görevleri vardır. Eğitim ve kültür düzeyinin yükseltilmesinde de önemli roller üstlenmişlerdir. Kamu güvenliğinin sağlanması için de belediyeler itfaiye hizmetlerini yerine getirirler, polis örgütünden sorumludurlar ve doğal afet hazırlığı ile ilgili çalışmalar yürütürler. Otoyolların inşaatı merkezi yönetim tarafından yürütülürken, bakım ve onarım işlerinden valilikler sorumludur. Belediyenin kontrolündeki alanlar ise gündelik cadde ve sokaklardır. Çevre kirliliği ile ilgili politikalar merkezi idare tarafından belirlenir, valilikler plan yapar ve gözetim ve denetim programları uygular, belediyeler de gürültü, sarsıntı ve zararlı maddelere ilişkin önlemler alır ve denetimleri yürütür. Eğitimle ilgili temel politikaların belirlenmesi ve üniversitelerin yönetimi merkezi idare tarafından yürütülürken, valilikler lise ve engelli okullarında, belediyeler de ilk ve orta okullarda görevlidir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

Japonya’da toplanan vergilerin % 65’i merkezi idareye, %35’i mahalli idarelere verilmektedir. Mahalli idarelere tahsis edilen bütçenin yaklaşık % 30’u vergi gelirlerinden sağlanır. Devlet yardımları yaklaşık % 25’lik oranla ikinci büyük dilimi oluşturur. Buna ilave olarak yerel yönetimlere verilen % 20 civarındaki paylar ve %15 civarında borçlanma yoluyla elde edilen vergiler bütçenin diğer kaynaklarıdır. Japonya'da yerel yönetimlerin kendi teşebbüs gelirleri ve diğer kaynaklardan sağladığı gelirlerin oranı da %10 civarındadır. Bu mali yapı Japonya’da yerel yönetimlerin özerklik oranının % 35’te kaldığı şeklinde eleştirilmektedir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

JAPONYA-TÜRKİYE İLİŞKİLERİ
Japonya ve Türkiye arasındaki ilişkilerin tarihi Osmanlı Devleti’nde 2. Abdulhamid dönemine dayanır. 1873'te Japonya 1. kâtibinin 2. Abdülhamid’e dostluk nişanı sunmasına cevap olarak Japonya’ya gönderilen Ertuğrul Firkateyni’nin 1890'da dönüş yolunda batması ilişkileri toplumsal bir tabana da oturtmuştur. 1924 yılında iki ülke arasında diplomatik ilişkiler kurulmuş ve 1925’te karşılıklı büyükelçilikler açılmıştır. Türkiye ile Japonya arasında herhangi bir anlaşmazlık konusu bulunmadığı gibi, yönetimler kadar halklar arasında da genellikle olumlu bir kanaat hakimdir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

RUSYA FEDERASYONU Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ÜLKE BİLGİLERİ Resmi Adı : Rusya Federasyonu (RF) Başkent : Moskova
Resmi Dil : Rusça Yönetim Sistemi : Yarı Başkanlık Siyasi Yapı : Federatif Sistem Devlet Başkanı : Vladimir Putin Başbakan : Dimitri Medvedev Nüfus : 141,927,121 (Dünya 9.) Demografik yapı: Rus ( %79.8), Tatar (%3.8), Ukraynalı (%2), Başkır (% ), Cuvaş (%1.1), Diğer (%12.1) Dini yapı: Rus Ortodoks (%15-20), Müslüman (% 20-25), Diğer (%2) Yüzölçümü : 17,075,400 km² (Dünya 1.) GSYİH : trillion $ (2011)-7. Sırada Fert Başına Milli Gelir:16,700 $ (2011)-72. Sırada Üye Olduğu Kuruluşlar: BM, BM Güvenlik Konseyi, G7, G20, DTÖ, BDT, IMF, İLO, UNESCO, Şanghay İşbirliği Teşkilatı, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TARİHİ GELİŞİMİ Kuruluşu Kiev Knezliğine (882) dayandırılır.
13.yy. Moğol istilası ile bu Knezlik yıkılmıştır. Moskova Knezliği (1363) Rus Çarlığı – Korkunç İvan : (1547) Rusya İmparatorluğu - Deli Petro: (1721) Bolşevik İhtilali - Lenin: (1917) SSCB’nin İlanı (1922 ) Stalin Dönemi ( ) Soğuk Savaş Dönemi ( ) SSCB’nin dağılması –Gorbaçov: ( ) Rusya Federasyonu (1991) Yeltsin Dönemi ( ) Putin Dönemi (2000-………) Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

DEVLET TEŞKİLATI RUSYA FEDERASYONU YASAMA YÜRÜTME BAŞKAN HÜKÜMET YARGI
FEDERASYON KONSEYİ DEVLET DUMASI YÜRÜTME BAŞKAN HÜKÜMET YARGI ANAYASA MAHKEMESİ YÜKSEK MAHKEME TAHKİM MAHKEMESİ FEDERAL MAHKEMELER Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YASAMA Federal Meclis, Rusya’nın parlamentosudur, temsil ve yasama organıdır. İki kanadı vardır: Federasyon Konseyi (üst meclis) ve Devlet Duması (alt meclis). Federasyon Konseyi’nde 89 idari birimden ikişer temsilci olmak üzere toplam 178 üye bulunur. Üyelerden birisi federe birimin valisi tarafından, diğeri de meclisi tarafından görevlendirilir. Federasyon Konseyi danışma ve temsil özelliği ağır basan bir senato görünümündedir. Devlet Duması 4 yılda bir yapılan genel seçimlerle belirlenen 450 milletvekilinden oluşur. Milletvekilleri belirli bir partiden veya bağımsız olabilir. Milletvekillerinin yarısı tek kişilik seçim bölgelerinden çoğunluk sistemi, diğer yarısı parti listelerinden seçilir. Böylece Duma’da Rus kimliği korunmuş olur. Federal kanunlar Duma tarafından oy çokluğu esasına göre kabul edilir ve 5 gün içinde F. Konseyine gönderilir. Konsey 14 gün içinde kanunu salt çoğunluk ile kabul eder veya gündemine almazsa kanun kabul edilmiş olur. İade edilen kanunların Duma’da üçte iki çoğunlukla kabulü gerekir. Keza Federal anayasal kanunlarda da Konsey için dörtte üç, Duma için üçte iki çoğunluk şartı aranır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

RUSYADA SEÇİMLER Adaylar Partiler Oylar % Vladimir Putin
Birleşik Rusya Partisi 52,530,712 71.25 Gennadi Züganov Rusya Federasyonu Komünist Partisi 13,243,550 17.96 Vladimir Jirinovski Rus Liberal Demokrat Partisi 6,988,510 9.48 Andrei Bogdanov Rusya Demokratik Partisi 968,344 1.31 Geçersiz Oylar 1,015,533 -- TOPLAM 73,731,116 100.0 Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YARGI Yargı sistemi federal anayasal düzene göre kurulmaktadır.
Olağanüstü mahkemelerin kurulması yasaktır. Yargıçlar bağımsızdır ve dokunulmazlıkları vardır. Federal hukukça düzenlenen koşullar dışında yargıçlar hakkında ceza kovuşturması yapılamaz. Yargı gücü anayasa, hukuk, idare ve ceza birimlerinden oluşur. Anayasa Mahkemesi Anayasaya aykırılık iddialarına konu olan ihtilaflara bakar. Yüksek Mahkeme (Yargıtay), hakem mahkemelerince ekonomik uyuşmazlıklar ve diğer davalar ile ilgili verilen kararları inceler. Tahkim Mahkemesi (Danıştay), İdari davalarda üst mahkeme olarak görev yapar. Genel yargı mahkemeleri: Federe üst birim mahkemeleri, ilçe mahkemeleri ve sulh mahkemeleri gibi genel mahkemelerdir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BAŞKAN Rusya’da hem yasamanın hem de yürütmenin üstünde yer alan bir başkanlık (yarı başkanlık) sistemi vardır. Rusya Federasyonu’nun lideri ve üst yöneticisi devlet başkanıdır. Rusya Devlet Başkanı ülkenin iç ve dış politikasını yürütür. Halk tarafından genel seçimle 6 yıllık bir süre için doğrudan seçilir. Seçilmek için 35 yaş ve 10 yıllık daimi ikamet şartı aranır. Aynı kişi ancak iki kez devlet başkanlığı yapabilir. Devlet Başkanının başbakanı atamak, hükümet toplantılarına başkanlık etmek, hükümeti görevden almak, üst düzey yargı ve denetim kurumlarının yöneticilerini göreve getirmek ve görevden almak, Duma’yı feshetmek, af ilan etmek gibi çok önemli yetkileri vardır. Rusya Devlet Başkanı aynı zamanda Rusya Silahlı Kuvvetlerinin Rusya Federasyonu Anayasasının, insan ve vatandaş hak ve özgürlüklerinin güvencesidir. Merkez Bankası başkanını Duma’ya önerir. Rusya Federasyonu Güvenlik Konseyini kurar ve yönetir Cumhurbaşkanı Genel Sekreterliğini oluşturur. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

HÜKÜMET Yürütmenin ikinci kanadını oluşturur. Hükümet başbakan, başbakan yardımcıları ve federal bakanlardan oluşur. Hükümet temel ilke olarak Devlet Başkanı emrinde çalışan, buna karşın Duma’ya karşı da siyasal sorumluluğu olan bir anlayışla şekillenmiştir. Seçimler 4 yılda bir yapılır, 18 yaş seçme, 21 yaş seçilme sınırıdır. Başbakan, görevine Devlet Başkanı tarafından atanır, Devlet Duması’nca onaylanması halinde görevine başlar. Hükümetin, federal bütçenin belirlemesi, finans, kredi ve para politikasının uygulanması, ülke savunması ve devlet güvenliğinin sağlanması, sosyal yardım, sağlık, kültür, bilim gibi alanlarında tek bir devlet politikasının yürütülmesi gibi görevleri vardır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TAŞRA TEŞKİLATI Merkezi yönetim taşrada federe devletlerin ve bağlı bölgelerin başkentlerinde birer temsilci açarak faaliyetlerini yürütmektedir. Bütün bakanlıkların taşraya yayılmış kendilerine özgü organları bulunmaktadır. Bu örgütlerin görevlileri ve çalışma biçimleri merkezi idare tarafından belirlenmektedir. Bu kuruluşların temel görevi federal yasaların uygulanmasını sağlamaktır. Yürüttükleri görevler daha çok federal devlet tarafından doğrudan yerine getirilmesi gereken veya ulusal güvenlikle ilgili hizmetlerdir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

RUSYA’NIN FEDERAL YAPISI
Anayasa’ya göre Rusya Federasyonu 89 idari birimden oluşuyor. Bunlar merkezi devlete bağlı, ama kendi yasalarıyla yürütme, yasama ve yargı organlarına sahip özerk idari yapılardır. Bunların 21’i cumhuriyet, 6’sı eyalet (kray), 49’u vilayet (oblast), 2’si federal statüde kent, 1’i özerk bölge ve 10’u özerk yöredir (okrug). Rusya Federasyonu'na bağlı 21 cumhuriyetin her birinin kendi ayrı anayasası ve devlet başkanı vardır. Bu anayasaların Rusya Federasyonu Anayasası'na uyumlu olması ve onunla çelişmemesi gerekmektedir. Valiler Kremlinin gösterdiği adayın özerk birim parlamentosunca seçimiyle göreve gelmektedir. Kontrol böylece garantiye alınmaktadır. Rusya’da 89 idari birimin merkezi devletle ilişkileri merkez lehine yeniden düzenlenmiş ve bu düzenlemeyle Rusya’daki birimler 7 federal valiliğe bağlanmıştır. Bu valiler Kremlin tarafından atanmaktadır. Valiler genellikle istihbarat elemanları arasından seçilmektedir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

FEDERE BİRİMLER Tüm Federe birimler kendi anayasalarında ve kuruluş antlaşmalarında belirtilen yetki ve sorumluluklarla donatılmışlardır. Federe birimlerin varlıkları anayasa yargısı tarafından mutlak koruma altındadır. Federal yönetim ile federe birimler toprak mülkiyeti, milli eğitim, kültür, sosyal güvenlik, aile, doğal afet ve savaş durumlarında, vergi politikalarının belirlenmesinde, yargı kadrolarının tespitinde, çevrenin korunması ve doğal kaynakların kullanılmasında, uluslar arası ilişkiler ve dış politikanın saptanmasında ortak yetkilerini kullanır. Merkezi yönetim sıklıkla federe birimlerin görev ve sorumluluk alanlarına müdahale edebilmekte adeta bir üniter devlet gibi hareket etmektedir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

RF’DE YEREL YÖNETİMLER
Rusya 89 federe ve özerk birimden meydana gelen bir federasyondur. 21 cumhuriyet: Özerktirler, her birinin kendi anayasaları, başkanları ve meclisleri vardır; uluslararası ilişkilerde Federal hükümetçe temsil edilirler ve her biri belirli bir etnik kökenin ana vatanı kabul edilirler. 6 Eyalet (kray): Esas itibarı ile oblastlar (bölgeler) ile aynıdır. "Kray” adı tarihidir, zamanında öncü bölge sayıldıklarından bu isimle adlandırılmışlardır. 49 Vilayet (Oblast): Genellikle idari birimler ile (Rus idaresi tarafından) atanmış bir valisi ve yerel olarak seçilmiş bir idare meclisi bulunur. Bölgenin en büyük şehri olan oblast merkezinin ismini alır ve idari merkezi de bu şehirdedir. 1 Özerk Bölge: Yahudi Özerk Bölgesi 10 Özerk Birim (Okrug): Oblastlardan daha özerk ama cumhuriyetlerden daha bağımlıdırlar; genellikle önemli veya baskın etnik azınlığa sahiptirler. 2 Federe Şehir: Federasyonun doğrudan yönetimi altında olan Moskova ve Sen Petersburg şehirleridir. İdari yapıda şehirlerin altında ilçe ve köyler bulunur. İlçeleri belediye başkanları yönetir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ÖZERK CUMHURİYETLER Adıgey (Maykop), Altay (Yukarı Altay),
Başkurdistan (Ufa), Buryatistan (Ulan-Ude), Çeçenistan (Grozny), Çuvaşistan (Çeboksarı), Dağıstan (Mohaçkala), İnguşetiya (Nazran), Kabardina-Balkariya (Nalçik), Kalmukya (Elista), Karaçay-Çerkesiya (Çerkesk), Kareliya (Petrozavodsk), Hakasiya (Abakan), Komi (Syktivkar), Mariy-El (Yoşkar-Ola), Mordoviya (Saransk), Kuzey Ossetia (Vladikavkaz), Saha [Yakutiya] (Yakutsk), Tataristan (Kazan), Tuva (Kızyl), Udmurtiya (Izhevsk). Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİMLER Rusya’da yerel yönetimler Federe Birim ve Rayonlar’dan oluşmaktadır. Rayonlarda kendi arasında kent ve kırsal ölçütler göz önünde bulundurularak “belediyeler” ve “köyler”den oluşmaktadır. Rayonlar: Bağlı federe birimlerin kendi bünyeleri içinde oluşturulan, yerel anayasalarda ya da örgüt yasalarında belirtilen görev ve yetkileri yerine getiren örgütlenmedir. Federal ve federe devlet yönetimlerinden ayrı tüzel kişiliğe sahiptir. Belediyeler: Nüfusu belirli bir büyüklüğe ulaşan beldeler için oluşturulan yönetim kademesidir. Yapısı ve işleyişi üzerinde herhangi bir standart yapı bulunmamaktadır. Örgüt yapıları ve organları federe birimler tarafından tanımlanmaktadır. Belediyeler meclis ve başkan sistemine göre faaliyetlerini yürütmektedir. Belediye meclisleri yasaların kendilerine verdiği konularda karar alma serbestisine sahiptir. Fakat seçilme esasları federe devletlerce belirlenir. Belediye Başkanı ise yürütme organıdır. Köyler: Kırsal alanlarda uygulanan bu yerel yönetim modeli Rus yönetim sistemine Sovyet geleneğinden kalmıştır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

89 idari birimin federal yapı ile olan mali ilişkileri eşitlik esasına göre yasal bir çerçeveye oturtulmamış, bunun yerine ikili anlaşmalarla düzenlenmiştir. Federe yapılar vergi toplama yetkisini haizdir. Rusya’da yerel yönetimlerin maliyesi federe birimler tarafından denetlenmekte ve desteklenmektedir. Yerel yönetimler mali kaynaklarını büyük oranda federe birimlerden sağlamaktadır. Buna karşın federe birimler ise büyük ölçüde merkezi yönetim tarafından sağlanan kaynaklara ihtiyaç duymaktadır. Merkezi yönetim federe devletler üzerinde doğrudan mali yaptırım ve denetim uygulayabilir. Rusya’da yerel yönetimlerin iki kaynağı vardır. 1. Öz kaynaklar: Kendi öz mallarının yönetimiyle elde edilen kaynaklar ve federe birimlerce yetkisi verilen vergi gelirleridir. 2. Kaynak aktarımları ve yatırımlar: Doğrudan bağlı olduğu federe merkez tarafından aktarılan kaynaklardır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TÜRK - RUS İLİŞKİLERİ Diplomatik ilişkiler 3. İvan’ın 1492 tarihinde II. Beyazıt’a yazdığı mektup ve 1497 yılında görevlendirilen büyükelçi ile başlamıştır. İki ülke tarihlerinde 11 kez savaşmıştır. Savaşlarda çoğunlukla batılı bir müttefik bulunmaktadır. Birinci Dünya Savaşı her iki ülkede köklü değişikliklere neden olmuştur. Rus yardımı olarak bilinen hadise aracılıktan ibarettir. Çok partili hayata geçiş ve NATO’ya girişte Rus siyasetinin etkisi vardır. Özal döneminde iki ülke ilişkileri gelişmeye başlamıştır. Avrasya hakimiyeti bakımından Türkiye Rusya’nın en çok çekindiği ve dikkate aldığı ülkedir. Rusya Dünyanın 2. büyük askeri gücü, Türkiye ise 6. büyük askeri gücüdür. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ÇİN Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.
ÜLKE BİLGİLERİ Resmi Adı : Çin Halk Cumhuriyeti (1 Ekim 1949) Başkent : Pekin Resmi Dil : Çince Yönetim Sistemi : Sosyalist Halk Cumhuriyeti Siyasi Yapı : Uniter Devlet Başkanı : Xi Jinping Başbakan : Wen Jiabao Nüfus : 1,343,239,923 (2012) Demografik yapı : Han Çinlileri (%91,5), Türk, Moğol, Tibet (%8,5) Yüzölçümü : 9,596,961 km² (Dünya 4.) Fert Başına Milli Gelir : 8,400 $ (2011)-122. Sırada GSYİH : 11.3 trilyon $ (2011)-2. Sırada Para Birimi : Yuan İşgücü : milyon (2011) İşgücü dağılımı : Tarım %10, Sanayi %46,6, Hizmet %43,3 Yönetim Kademesi : Eyaletler, Özerk Cumhuriyetler, İller, Belediyeler, Kırsal Yönetimler Üye olduğu kuruluşlar: BM, BM Güvenlik Konseyi, UNESCO, G20, DTÖ, ASEAN (Güneydoğu Asya Ülkeleri Teşkilatı), Şanghay İşbirliği Teşkilatı Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TARİHİ GELİŞİMİ Çin yaklaşık 5 bin yıllık yazılı tarihi ile dünyanın en eski medeniyetlerindendir. Kâğıt, pusula, barut ve matbaa gibi birçok icad Çin medeniyetine aittir. Çin’de antik dönemden M.S. 1840'a kadar olan döneme modern çağ öncesi dönem, arası döneme modern çağ denilmektedir yılında İngiltere, Çin'e büyük miktarda afyon sokarak Afyon Savaşı'nı başlatmış ve Çin yarı sömürge haline gelmiştir. Uzun yıllar batıya kapalı yaşayan Çin 19. yüzyılın ortalarından itibaren Batıyla ilişkilere başlamıştır. Mao’nun başlattığı Demokratik Devrim ( ) Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla sonuçlanmıştır. Mao’nun Kırmızı Kitabı ve kültür devrimi her yönden sosyalist bir devlet inşasını yansıtır. Kore savaşı(1950) nda Kuzey Kore’nin yanında yer alan Çin, 1959 yılında Tibet’i işgal etmiştir. Mao öldükten sonra eski katı durum kaldırılarak ekonomik ve siyasi yönde yumuşama başlamış ve soğuk savaş sonrası önemli politika değişiklikleri olmuş, 1993 yılında Çin dünyaya açılmıştır. 1997 yılında İngiltere’den Hong Kong, 1999 yılında Portekiz’den Macao geri alınmıştır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

SİYASİ SİSTEM Çin, Sosyalist Halk Cumhuriyeti olarak tanımlanan üniter bir yönetim biçimine sahiptir. Siyasi sistem içiçe geçmiş kuvvetler birliği ve görevler ayrılığı esasına dayanır. Mao tarafından kurulan ve Halkın Demokratik Diktatörlüğü denilen bu sistemin uygulayıcı gücü Çin Komünist Partisidir. Çin Halk Cumhuriyetinin Anayasası ülkenin merkezi devlet organlarının altı bileşenden oluşmasını şart koşmaktadır. Ulusal Halk Kongresi(UHK), ÇHC Başbakanlığı, Devlet Konseyi, Merkezi Askeri Komite, Yüksek Halk Mahkemesi, Yüksek Halk Mümessilliği. Beş organ- ÇHC Başbakanlığı, Devlet Konseyi, Merkezi Askeri Komite, Yüksek Halk Mahkemesi ve Yüksek Halk Mümessiliği- UHK tarafından kurulmaktadır ve UHK’ye ve onun Daimi Komitesi’ne karşı sorunludur. Ülke 23 Eyalet (23. Tayvan), 5 Özerk bölge ve doğrudan merkeze bağlı 4 şehir olmak üzere 32 birimden meydana gelmektedir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

DEVLET TEŞKİLATI ÇİN HALK CUMHURİYETİ YASAMA Ulusal Halk Kongresi
YÜRÜTME Devlet Başkanı Devlet Konseyi YARGI Yüksek Anayasa Halk Mahkemesi Halk Mahkemeleri Askeri Mahkemeler Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YASAMA Çin yönetim sisteminde Anayasaya göre devletin yönetimi doğrudan ve aracısız halka aittir. Ulusal Halk Kongresi devletin en üst yasama organıdır. Devlet yönetimi Ulusal Halk Kongresi ve farklı düzeylerdeki yerel kongreler aracılığıyla kullanılır. Kongrede halkın bütün çalışan kesimlerinin eşit şekilde temsil edilmesi önemli bir husustur. Kongreye seçilen bütün üyeler (2985) halkın denetimine tabidir. Üyeler 5 yıllığına seçilir. Seçme ve seçilme yaşı 18’dir. Kongre genel kurulu yılda bir kez toplanırken, kongreyi temsilen üye tam sayısının 1/50’si yıl boyu faaliyet gösterir. Kongrenin yasama faaliyetlerini İcra komitesi yürütür. Ulusal Halk Kongresinin başı İcra Komitesinin de başıdır. UHK ve İK’nin görevleri: 1. Anayasada değişiklik yapılması ve uygulamasının denetlenmesi, 2. Temel yasaların hazırlanması ve değişiklik yapılması, 3. Devlet başkanı ve yardımcısının seçilmesi ve görevden alınması, 3. Daimi komitenin kararlarında değişiklik yapılması veya iptal edilmesi, 4. Savaş ve barış kararı, 5. Ulusal ve ekonomik kalkınma planları ve bunların uygulanmasına ilişkin raporların incelenmesi ve onaylanması gibi görevler yapar. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YARGI Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasından bu yana 1954, 1975, 1978 ve 1982 yıllarında dört anayasa yürürlüğe konmuştur Anayasası 6 bölüm ve 138 maddeden meydana gelir. Devletin yargı faaliyetleri Halk mahkemeleri tarafından yürütülmektedir. Yargı dokunulmazlığı bulunmaktadır. Halk mahkemeleri; Yüksek Anayasa halk mahkemeleri, yerel halk mahkemeleri ve askeri mahkemeler olmak üzere üçlü bir anlayışla yapılanmıştır. Bu üçlü yapının üstünde Yüksek Anayasa Halk Mahkemesi bulunmaktadır. Mahkeme özel ve idari alana ilişkin tüm konularda yargılama, temyiz, danışma ve kovuşturma yetkisine sahiptir. Yerel mahkemeler köy, kasaba ve kent mahkemelerinden oluşur. Askeri mahkemeler askeri suçlar ve devlet güvenliği ile ilgili davalara bakmaktadır. Halk savcılıkları ise yargı sisteminin dışında kalan ve hukuki denetim yapan organlardır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

İDARİ SİSTEM Çin Halk Cumhuriyeti'nin anayasasına göre üniter yapının altında idari bölümler eyalet, ilçe ve belde olmak üzere üç kademeye ayrılır. Ancak günümüzde eyaletlerin altına il ve beldelerin altına köy olmak üzere iki düzey daha kullanılmaktadır. Özerk bölgeler, özerk iller ve özerk ilçeler, azınlık etnik grupların özerklik uyguladıkları mahallelerdir. Devlet gerekli gördüğü zaman özel idari bölgeler kurabilir. Şu anda Çin’de 23 eyalet, 5 özerk bölge, merkeze doğrudan bağlı 4 metropol şehir ve 2 özel idari bölge olmak üzere eyalet düzeyinde 34 idari bölge bulunmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

DEVLET BAŞKANI Ulusal Halk Kongresinden sonra ülkenin en önemli organıdır. Başkan devletin başı, maddi ve manevi olarak halkın bütünlüğünün garantisidir. Başkan ve yardımcısı Ulusal Halk Kongresi tarafından 5 yıl için seçilir. Başkanın Çin vatandaşı olması, 45 yaşını doldurması ve kısıtlı bulunmaması gerekir. Başkan ve yardımcısı üst üste en çok iki kere seçilebilir. Görevleri: Yasaları yürürlüğe koyar, yasa önerisinde bulunur. Devlet Konseyi üyelerini atar. Kararnameleri yayınlar. Devleti temsil eder. Büyükelçileri atar. Savaş ve barışa karar verir. Uluslararası antlaşmaları onaylar ya da iptal eder. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

DEVLET KONSEYİ Devlet başkanından sonra en yüksek idari organdır. Yetki ve görev bakımından hükümet niteliği taşır. Kongre tarafından kabul edilen kanunları uygular. Başbakan, başbakan yardımcıları, bakanlar ve komisyon başkanları, genel denetici ve genel sekreterden meydana gelir. Çalışmalarını bakanlıklar, alt kurullar, komisyonlar veya komiteler aracılığıyla yerine getirir. Konseyin üye sayısı Başbakan ve yardımcısı ile birlikte 28’dir. Konseye bağlı birimler 7 farklı kademe içinde faaliyet gösterirler. 1. Kademe organları: Makro kontrol birimleri, özel ekonomik ve yönetsel birimler, sosyal güvenlik birimleri, doğal kaynaklar yönetimi birimi, Dışişleri, içişleri ve ulusal güvenlik birimleri, Eğitim, sağlık, bilim ve kültür birimleri 2. Kademe organları: Devlet Konseyi Çalışma Ofisi 3. Kademe Devlet Konseyine Doğrudan Bağlı Organlar 4. Kademe Devlet Konseyine Doğrudan Bağlı Yönetim Ofisleri 5. Kademe Devlet Büroları 6. Kademe Devlet Konseyine Doğrudan Bağlı Birimler 7. Kademe Eşgüdüm ve Geçici Birimler Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BAKANLIKLAR Çin’de katı bir merkezi yönetim anlayışı vardır. Devlet konseyi en üst kamu yapılanması olup tüm kurumlar konseye bağlıdır. Bakanlıkların iç yapılanması birbiriyle benzerlik gösterir. Bakanlığın en üstünde bakan bulunur. Bakandan sonra hiyerarşik sırada bakan 1. yardımcısı ve Bakan 2. yardımcısı yer alır. Bakan 2. yardımcılarının sayısı kurum içinde bakanlığın yapısı ve çalışmasına göre farklılık göstermekle birlikte 5-12 arasında değişmektedir. Üçüncü sırada yer alan daireler uzmanlıklara göre oluşturulan örgütlerdir. Ofislerden ve teknik birimlerden oluşur. Son halkada yer alan bağlı kurumlar ise bakanlığa bağlı, özerk ya da yarı özerk olarak faaliyet gösteren örgütlerdir. Katı bir merkezi yönetim anlayışı esastır. Bu sebeple devletin yönetim organları ülkenin her köşesinde ağırlıklarını hissettirmektedir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİMLER Çin’de yerel yönetimler özerk bölgeler, il yönetimleri ve kırsal alan yönetimleri olmak üzere 3 kademede örgütlenmiştir. Yerel yönetimcilik komünist ve demokratik merkeziyetçilik anlayışı çerçevesinde kurgulanmıştır. Yerel yönetimler halkın rejim anlayışı doğrultusunda kendi ihtiyaçlarını gidermek, devlet yönetimine etkin olarak katılmak ve sosyoekonomik kalkınmayı gerçekleştirmek amacıyla faaliyet göstermektedir. Yerel yönetimlerin işleyişinde yerel halk kongrelerinin önemi büyüktür. Yerel kongreler her düzeyde kurulan başkan, başkan yardımcıları ve üyelerden oluşur. Yerel yönetimlerin en üst karar alma organıdır. Bütün faaliyetler Kongrede karara bağlanır. Yerel yönetimler farklı yönetim kademelerinden oluşmakla birlikte oluşturulacak kongrelerin işleyiş ve çalışma düzenleri yine merkezi yönetim tarafından karşılanmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİM TÜRLERİ Özerk Bölgeler: Yerel yönetimlerin ilk basamağıdır. ülke sınırları içinde farklı etnik gruplar ve kültür gruplarının kendi kendilerini yönetebilme anlayışına dayanır. Görev, yetki ve örgütlenme biçimleri il yönetimi çerçevesinde şekillenmiştir. İl Yönetimleri: İkinci kademe yerel yönetimlerdir. Şuan 31 il yönetimi faaliyet göstermektedir. Ayrıca 5 özerk bölge yönetimi ve 4 metropol belediye yönetimi de il yönetimi statüsünde faaliyet göstermektedir. Karar organları il halk kongreleridir. Yürütme organı il valisi olup Devlet Konseyi tarafından atanır. Belediyeler: İl yönetimleri içinde yer almaktadır. Çin yerel yönetim sistemine 1982 yılında girmiştir. Belediyenin kurulabilmesi için beldenin sosyoekonomik olarak belli bir gelişmişlik düzeyine erişmesi ve nüfusunun belli büyüklükte olması gerekmektedir. Belediye yönetimlerinin kurulmasına ulusal halk kongresi karar verir. Kırsal Alan Yönetimleri: İl ve belediye düzeyinde sayılmayan, köy, kasaba, bucak gibi yerleşim alanlarıdır. En yetkili organı halk kongreleridir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

Yerel yönetimlerin görevlerini yerine getirmesi için mali özerklikleri bulunmaktadır. Bütün yerel yönetimlere merkez tarafından konulan vergilerin bir kısmını toplama yetkisi verilmiştir. Borçlanma ve ticari faaliyette bulunma serbestisi tanınmıştır. Yerel yönetimlerin gelir kaynakları; Merkez vergi gelirleri, yerel vergiler ve diğer vergi kaynaklarından oluşur (harç, ruhsat, borçlanma vb). Çin devlet yönetimi dünyanın en güçlü merkezi ağına sahip ülkelerinden biridir. Sosyal hayatın her kademesine doğrudan etkide bulunabilecek güce sahiptir. Yerel yönetimler görevlerini yerine getirirken merkezi yönetimin ve Komünist Parti’nin denetimi altındadır. Dolayısıyla özerklik alanları sınırlıdır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TÜRK - ÇİN İLİŞKİLERİ “Askerî işler hile gerektirir; güçlüyken zayıf görün, etkiliyken etkisiz görün.” politikasını güden Çin ile Türkler arasında tarih boyu mücadele eksik olmamıştır. İki ülke halkları arasındaki ilişkiler Çin’in Han Hanedanlığı (MÖ.209-MS. 220) ile ilk Türk devletlerinden Hun İmparatorluğu dönemine kadar gitmektedir. Çin tarihinin en parlak ve istikrarlı dönemlerinden biri olan Tang Hanedanlığı ( ) ile Göktürk Devleti arasında da yakın ilişkiler kurulmuştur. Türkiye-Çin arasındaki diplomatik ilişkiler arası konsolosluk düzeyinde iken 1945’ten itibaren ise büyükelçilik düzeyine yükselmişti. Diplomatik ilişkiler, 1949 yılında iç savaşı kaybeden Çin Cumhuriyeti (Tayvan) ile devam etmiş, daha sonra Türkiye Çin Halk Cumhuriyetini 1971 yılında resmen tanımıştır. Bu tarihten sonra Çin Halk Cumhuriyetini Çin’in tek yasal temsilcisi olarak kabul etmiştir. Çin’i resmen tanıdıktan sonra Türkiye Tayvan ile olan diplomatik ilişkilerini kesmiştir.Çin ile ilişkiler özellikle 1980’den sonra karşılıklı ziyaretlerle gelişmeye başlamıştır. Türkiye’nin Çin’e ihracatı 2.47 milyar dolar ve Çin’den ithalatı milyar dolar dır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

İRAN Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ÜLKE BİLGİLERİ Resmi Adı : İran İslam Cumhuriyeti (1979)
Başkent : Tahran Resmi Dil : Farsça Yönetim Sistemi : İslami Cumhuriyet Siyasi Yapı : Uniter Devlet Başkanı : Mahmud Ahmedinejad Önder : Ayetullah Ali Hamaney Nüfus : 78,868,711(2012) 18. sıra Demografik yapı : Farsi 61%, Azeri 16, %, Kürt 10,%, Lur 6%, Diğer 7% Dini Yapı : %98 Müslüman (%89 Şia,%9 Sünni) %2 Diğer Yüzölçümü : 1,648,195 km² (Dünya 18.) Fert Başına Milli Gelir:13,200 $ (2011)-93. Sırada GSYİH : 990.8 milyon $ (2011)-18. Sırada Para Birimi : İran Riyali İşgücü : 26,37 milyon (2011) İşgücü dağılımı : Tarım %10,3, Sanayi %40,2, Hizmet %49,5 Yönetim Kademesi : Eyalet (30), İl (76), İlçe (647), Belediye ve Köyler Üye olduğu kuruluşlar: UN, OPEC D-8, ECO, FAO, ILO, IMF, WHO, WTO vb. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

İRANDA KURULAN DEVLETLER
Bugün İran olarak bilinen yer ilk medeniyetlerin çıktığı bir bölgedir. MÖ 4000 yıllık bir geçmişe sahiptir. İran tarihi İslam'dan önce ve sonra kurulan devletler olarak iki başlık altında incelenebilir. İran’da İslam öncesi kurulan devletler: Elamlılar (M.Ö ), Medler (M.Ö ), Persler (M.Ö ), Sasaniler ( ) İslam'dan sonra kurulan devletler: Emeviler ( ) Abbasiler ( ) Gazneliler ( ) Büyük Selçuklu Devleti ( ) Timur Devleti ( ) Karakoyunlular ( ) Akkoyunlular ( ) Safevi Devleti ( ): Kaçarlar Hanedanı ( ), Pehlevi Hanedanı ( ), İran İslam Cumhuriyeti (1979- ): Humeyni dönemi:( ) Rafsancani dönemi: ( ) Hatemi dönemi: ( ) Ahmedinejad dönemi: ( ) Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TARİHİ GELİŞİMİ İran’ın tarihi şüphesiz en temel kırılmayı İslam’a geçişle yaşamıştır. 800 yıllık Arap hakimiyetinden sonra Safeviler iki güçlü ve karizmatik şahları (Şah İsmail ve Büyük Şah Abbas) vasıtasıyla güçlü bir merkezi hükümet kurarak ilk kez devlet kelimesini hanedanlık yerine kullanmaya başlamıştır. Şiiliğin resmi devlet dini olarak kabul edilmesiyle bu durum ideolojik bir çerçeveye oturtularak İranlılık kimliğiyle birleştirilmiştir. Osmanlı Devleti’nde yaşanan gelişmelere paralel olarak İran’da da meşrutiyet ( ) ilan edilmiş ve ülke ilk anayasasına kavuşmuştur. 1979 yılında Humeyni tarafından gerçekleştirilen “İran İslam Devrimi” ile Pehlevi hanedanı yıkılmış, şahlık rejimi yerine bugünkü siyasi rejimin temelleri atılmıştır. Devrim sonrası batının kışkırtmasıyla başlayan Irak-İran savaşı( ) her iki ülke için de yıkım olmuş, daha sonra bölge ABD ve İsrail politikalarına göre yeniden şekillendirilmiştir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

DEVLET TEŞKİLATI Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

SİYASİ SİSTEM İran İslam Cumhuriyeti, kanunların anayasa ve şeriata aykırı olamayacağını ve her şeyin üstünde bir Dini Liderin (Veliyi Fakih) bulunduğunu ifade etmektedir. İran’daki mevcut devlet düzenini, Humeyni tarafından geliştirilen Velayet-i Fakih teorisine dayanarak oluşturulan bir tür anayasal “Dini Liderlik” rejimi olarak tanımlamak mümkündür. Anayasaya göre dini lider iki aşamalı da olsa halk tarafından seçiliyor. Önce halk, dini liderin seçiminde “ikinci seçmen” olarak görev yapan Meclis-i Hobregan’ı (Uzmanlar Meclisini), Meclis-i Hobregan ise dini lideri hayatta kaldığı sürece görev yapmak üzere seçiyor. Meclisi Hobregan’a normal vatandaşlar değil, din adamları seçilmektedir. Dini liderin sahip olması gereken özelliklerin kimde bulunduğunu (Ayetullah ve Mercii-i Taklit olması), kimin bu nitelikleri ve şartları taşıdığını da ancak din adamları belirlemektedir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ŞİA MEZHEBİ Şia hilafet yerine imameti savunduğu ve 12. imam da kayıp olduğu için devlete mesafeli durmuş ve devlet teorisi geliştirememiştir. Bu sebeple devletten uzak durmak, vergi vermemek, ihtilafları kendi içinde çözme yolunu tercih etmiştir. İran’da Safeviler devlet kuruncaya kadar Şia hakim mezhep değildi. Safevilerle birlikte Şia İran’ın resmi mezhebi oldu. Şia’nın 3 ana kolu vardır. Caferiyye, Zeydiyye ve İslamiliye. Bunlar içinde en büyük gurup İran, Irak ve Azerbaycan’da geçerli olan Caferiyye koludur. Sünni Afgan Nadir Şah’ın İran’a hakim olması Şia mezhebini eski konumuna getirdi. Bu dönemde şiiliğin uygulanmasında usuliler (ictihat) ve ahbariler (kitap, sünnet ve imamlara uyma) arasındaki mücadelede usuliler galip geldiler. Usulilerle birlikte güçlü müctehitler (ayetullah) 12. imamın yokluğunda onun yerine velayet hakkını kullanacak, halk onlara tabi olacaktır. Humeyni velayeti fakih anlayışını tevhid doktrini olarak yeniden kurgulamıştır. Buna göre en üst otorite Allah’a aittir. Hükmü icra 12. imam olan Mehdiye ait olup o gelinceye kadar velayeti fakih tarafından vekaleten kullanılacaktır. Siyaset ile din müttehittir. İhtilaflar usuli geleneğine göre ictihatla çözülecektir. İslami olmayan yönetimlerle zafere kadar savaşılacaktır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

DİNİ LİDERLİK (VELAYET-İ FAKİH)
İran İslam Cumhuriyeti sistemini diğer devlet düzenlerinden farklı kılan en önemli birim, Dini Liderlik (Velayet-i Fakih) kurumudur. Rejiminin meşruluk kaynağı Velayet-i Fakih ilkesi ve onu uygulayan önderlik makamında toplanmıştır. Son karar verme mercii olarak önderin tüm güçler üzerinde sıkı kontrol ve denetimi göze çarpmaktadır. Anayasa’ya göre nihai otorite, Mehdi gelene kadar Dini Lider’e aittir. İslami devletin egemenlik araçları olarak kabul edilen yasama, yürütme ve yargı güçlerinin üzerinde önderlik makamı vardır. Dini Lider Meclisi Hubregan tarafından kaydı hayat şartıyla seçilir. Dini Liderlik Makamı için gerekli şartlar: 1- Fıkıh konusunda yeterli bilimsel özelliklere sahip olması, 2- İslam Ümmetine rehberlik için gerekli adalet ve takvaya sahip olması, 3- Sosyal ve Siyasal alanlarda doğru görüş, yiğitlik ve yöneticilik yeteneğine sahip olmasıdır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

DİNİ LİDERİN GÖREVLERİ
Dini Lider (Velayeti Fakih) İran rejimi için hayati önemi haiz devlet makamları ile ilgili atama ve görevden alma yetkilerini elinde tutar. Seçilmiş hükümetin yetki ve kapasitesini büyük oranda sınırlandırabilme yeteneğine sahiptir. Önderin görev ve yetkileri şöyledir: İran İslam Cumhuriyetinin genel politikalarını belirlemek, Rejimin genel politikalarının uygulanmasının denetimini yapmak, Gerekli gördüğü durumlarda referandum’a karar vermek, Millet tarafından seçilen cumhurbaşkanını onaylamak, cumhurbaşkanının azli ve yargının önerisi doğrultusunda mahkumların cezalarını hafifletmek. Dini lider düzenli ordu, devrim muhafızları, polis, jandarma ve güvenlik kuvvetleri dahil tüm askeri kurumların komutan ve yardımcılarını atama yetkisini elinde bulundurur. Aynı zamanda, başkomutan sıfatına da sahiptir. Dini Lider ekonominin yaklaşık yüzde 70’ini elinde tutan dini ve ticari vakıfların başkanlarını da atar. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

MECLİS (MECLİS-İ ŞURA-YI İSLAMİ)
İran parlamentosu (Meclisi Şurayı İslami) 290 milletvekilinden oluşmakta ve 4 yıllığına halk tarafından seçilmektedir. Seçme yaşı 15, seçilme yaşı 25’dir. Yasama iki şekilde yapılmaktadır. Birincisi ve yaygın şekli İslami Danışma Meclisi tarafından yapılan ve Koruyucu Şura tarafından onayladıktan sonra yürürlüğe giren kanunlar ve ikinci ve istisnai olan durumlarda ise halk oylamasıdır. Meclisin ikinci görevi kanunları yorumlamak ve açıklamaktır. Mevcut mevzuata göre Meclisin çıkardığı kanunlar cumhurbaşkanı tarafından yürürlüğe konulmadan önce Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından Anayasa ve Şeriata uygunluğunun onaylanması gerekir. Konsey, bir yasayı bunlara uygun bulmazsa Meclise geri gönderir. Meclis’in direnmesi durumunda yasa, arabulucu konumundaki Düzenin Yararını Teşhis Heyeti’ne gider. İran’da bilinen şekliyle siyasi parti yoktur. Mecliste parti gurupları da yoktur. Ülkenin bağımsızlığını zedelemeyecek, ülke menfaatlerine aykırı davranışlar yapmayacak bütün oluşumlar İçişleri Bakanlığından onay almak zorundadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

UZMANLAR MECLİSİ (MECLİS-İ HOBREGAN)
İlk Uzmanlar Meclisi devrimden sonra 1 Nisan 1979’da yapılan referandumla monarşiye son verilmesinin ardından yeni Anayasa hazırlamak amacıyla, bir nevi Danışma Meclisi olarak kuruldu. 70’ten fazla üyesi genel seçimle belirlendi. Hazırladığı Anayasa taslağı, 2 Aralık 1979’da yapılan referandumla kabul edildikten sonra dağıldı. İkinci Uzmanlar Meclisi’nin 83 üyesi Aralık 1982’de yapılan Uzmanlar Meclisi şu anda tamamı din adamı 86 üyeden oluşuyor. Üyeler 8 yıllık dönem için iki turlu seçimle belirlenmekte ve başka görevler de yapabilmektedir. Uzmanlar Meclisi’nin asıl görevi, İran Dini Liderlik makamı boşaldığında yerine yenisini seçmektir. Aynı zamanda İran Dini Liderini denetleme, anayasada belirlenen niteliklerinde eksilme olması yada bu nitelikleri başından beri taşımadığının ortaya çıkması durumunda onu görevden alma yetkilerine sahiptir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ANAYASAYI KORUYUCULAR KONSEYİ (Şura-yı Nigehban-ı Kanunu Esasi)
Koruyucu Şura bir denetleme ve koruma kurumu olup İran siyasi sistemine Meşrutiyet ( ) anayasası ile girmiştir. Korucu Şura Anayasa’ya göre on iki kişiden oluşmaktadır. Altı kişi Dini Lider tarafından İslam bilginleri (Fakih) arasından altı yıllığına atanmaktadır. Diğer altı kişi yargı yüksek makamı tarafından Müslüman hukukçular arasından Meclise önerilir ve Meclis üyeleri tarafından seçilirler. Bu üyelerin yarısı her üç yılda bir kura ile yenilenir ve yerlerine başkaları seçilir. Anayasa Mahkemesi niteliği taşıyan bu kurumun esas görevi mecliste çıkarılan yasaların Anayasa ve İslami kurallara (Şeriata) uygunluğunu denetler. Meclis kararları üzerine görüşünü 10 gün içinde bildirmek zorundadır. Aksi takdirde karar geçerli sayılır. Meclisi Hobregan’ın seçimlerini denetler ve adayları kabul veya reddedebilir. Koruyucu Şura bu haliyle İslami Şura Meclisi’nin üzerinde bir organ özelliği taşımaktadır. Koruyucu Şuranın İran’da yapılan tüm seçim ve halk oylamalarını denetleme sorumluluğu vardır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

DÜZENİN YARARINI TEŞHİS HEYETİ (Mecme-yi Teşhis-i Maslahat-ı Nizam)
Anayasa ve yasaların Şeriata uygunluğu konusunda Meclis ile Anayasayı Koruyucular Konseyi arasında çıkan anlaşmazlıklara son çözümü getiren kurum niteliğini taşımaktadır. Humeyni tarafından 6 Şubat 1988’de, Meclis ile Anayasayı Koruyucular Konseyi arasında çıkan bir anlaşmazlığı çözmek üzere kurulmuştur. En kritik görevi dini liderin görevini yerine getirememesi durumunda yeni lider seçilinceye kadar Liderlik Konseyine üye seçimi ve konseyin vereceği kararların geçerliliği için ¾ çoğunlukla onay durumudur. Maslahatı Nizam heyetinin sabit ve değişken üyeleri vardır ve hepsi de Dini Lider tarafından tayin edilir. Üyeleri arasında cumhurbaşkanı, meclis başkanı, yüksek yargı başkanı ile koruyucular konseyinin 6 dini uzmanı da bulunmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

MİLLİ GÜVENLİK YÜKSEK KONSEYİ (Şura-yı Aliye-yi Emniyet-i Milli)
Milli Güvenlik Konseyinin varlık sebebi İslam Devrimini korumak, ülkenin milli menfaatlerini ve toprak bütünlüğünü korumaya yönelik tedbirleri almaktır. Güvenlik Konseyi İran’ın en yüksek savunma, güvenlik ve istihbarat birimidir. Konseyin başkanı Cumhurbaşkanı olmakla birlikte esas güç Dini Liderle düzenli ilişki içinde olan konsey sekreteryasındadır. Konseyin üyeleri arasında yasama, yürütme ve yargı organlarının başkanları, genelkurmay başkanı, bütçe/planlama işleri başkanı ile Dini liderin 2 temsilcisi, devrim muhafızları komutanı, dışişleri, içişleri ve istihbarat bakanları da bulunur. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YARGI (GUVVE-Yİ GAZAYİ)
İran İslam Cumhuriyetinin devlet teşkilatını belirleyen Anayasası yılında kabul edilmiş olup 14 bölüm ve 177 maddeden oluşur. Anayasaya göre yargı gücünün başkanlığını doğrudan Dini Lider tarafından altı yıllığına atanan adil, yargı konularına vakıf, tedbirli ve idarecilik özelliklerine sahip bir Ayetullah yürütür. İran’da Devrim Mahkemeleri, Yargıtay Karşılığı Yüksek Divan Ve İdari Adalet Divanı, Ulema Mahkemesi Ve Basın Mahkemesi gibi çok sayıda uzmanlık mahkemeleri vardır. Yargı konusu İslam ideolojisi doğrultusunda hareket eden milletin haklarını korumak ve olası sapmaları önlemek açısından oldukça önemlidir. Bu yüzden yargı sisteminin oluşumu için, İslami adalet ilkesi ve adil ve ilkeleri iyi bilen hakimlerin mevcudiyeti ön görülmüştür. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YÜRÜTME GÜCÜ (GUVVE-Yİ MÜCRİYE)
Anayasanın 60. maddesine göre yürütme görevi bu kanunla doğrudan Dini Lidere verilen konular dışında, cumhurbaşkanı ve bakanlar tarafından yürütülecektir. Anayasanın 113. maddesinde göre Dini Lider’den sonra en yüksek makam cumhurbaşkanıdır. Cumhurbaşkanı yürütmenin başı olmasına rağmen, tüm yetkiler elinde olmayıp bazı yetkiler doğrudan önderlik makamına verilmiştir. Cumhurbaşkanı bakanların yanı sıra, cumhurbaşkanı yardımcılarını da atar. Hükümetin Meclis tarafından güvenoyu alması gerekmeyen Merkez Bankası Başkanı, Ulusal Yüksek Güvenlik Konseyi, Kültür Devrimi Yüksek Konseyi gibi doğal üyeleri de bulunur. Başlıca görevleri genel politikaların (iç ve dış) belirlenmesinde, hükümet ile Meclis arasında anlaşmazlık çıktığında yada yasaların anayasa veya şeriata aykırılığı gündeme geldiğinde baskı aygıtı olarak devreye girer. Yasama, yargı, yürütme gibi bir devletin geleneksel kurucu birimlerinin yanı sıra bir takım anayasal kurumların varlığı ve İran politikasında etkin rol oynaması kuvvetler ayırımı ilkesini zayıflatmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

CUMHURBAŞKANI Önder’den sonra cumhurbaşkanı en yüksek makamdır ve anayasa ile doğrudan öndere verilen görevler dışında yürütmenin başı sayılmaktadır. Cumhurbaşkanı doğrudan halk tarafından 4 yıllığına en fazla iki dönem seçilir ve Dini liderin onayı ile göreve başlar. Cumhurbaşkanı seçilebilmek için İran asıllı, İran vatandaşı, sabıkasız, idareci, tedbirli, güvenilir ve takva sahibi olmak gibi şartlar aranır. Cumhurbaşkanının görevleri arasında; Anayasanın uygulanması sorumluluğu, Bakanların seçimi ve görevden alması, Bakanlar Kuruluna başkanlık etmesi, Dışişleri Bakanının önerisi ile büyükelçilerin atanması, Resmi törenlerde bulunması ve devlet nişanlarını takması, Kararname düzenleme ve uygulama, Milli Güvenlik Yüksek Şurasının Başkanlığı bulunur. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BAKANLAR KURULU Bakanlar kurulu ülkenin en yüksek yürütme organı olup, kurula cumhurbaşkanı veya cumhurbaşkanı 1. yardımcısı başkanlık eder. İran İslam Cumhuriyeti’nde Cumhurbaşkanı, Bakanlar Kurulunun başkanı olarak bakanlıklar arasında işbirliğini sağlamakta ve hükümetin genel siyasetinin yürütülmesini gözetlemektedir. Bakanlar cumhurbaşkanına karşı sorumludur ve onun tarafından atanırlar. Hükümetin Meclisten güven oyu alması gerekir. Hükümet Dini lidere, Meclise ve halka karşı sorumludur. Meclis güvenoyu mekanizması ile hükümeti denetler. Bakanlıklar devlet teşkilatının en üst birimleridir. Anayasaya göre bakanlıkların sayısı meclis tarafından belirlenmektedir. Ancak uygulamada, bakanlıkların sayısı ve görev dağılımı konusunda karar verme hükümete verilmiştir. Halen hükümette 22 bakan bulunmaktadır. Her bakan ona verilen yetkiler doğrultusunda, cumhurbaşkanı ve meclise karsı sorumludur. Ayrıca kendi yetkisi içindeki işlerden ve emri altındakilerin eylem ve işlemlerinden de sorumludur. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ORDU VE DEVRİM MUHAFIZLARI
Şah dönemindeki ordu tasfiye edilerek yönetimi subaylardan ulemaya aktarılmıştır. Görevi ise sadece İran’ı korumak değil, Allah’ın kanunlarını geçerli kılmak için cihat emek olarak tanımlanmıştır. İran’da iki tür ordu bulunmaktadır. Birincisi İslami Cumhuriyet Ordusu, diğeri Devrim Muhafızlarıdır (Pasdaran). Bu iki ordu genelkurmay başkanlığı altında birleşir. Ordu ve pasdaranın komutanlarını Dini Lider tayin eder ve bunlar sadece lidere karşı sorumludur. İçişleri bakanlığına bağlı olan polisler dahilde asayişi sağlamada devrim muhafızlarına bağlı besiç denilen bir nevi jandarmalarla görev paylaşımı yaparlar. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TAŞRA ÖRGÜTÜ Merkezi idare, üstlendiği kamu hizmetlerini tüm ülke düzeyinde yürütebilmek için taşrada da örgütlenmiş bulunmaktadır. İran idari olarak ostanlara; ostanlar şehristanlara; şehiristanlar da bahşlara ayrılır. Ostanların merkezi genellikle ostandaki en büyük şehir olmaktadır. Ostan yönetiminin başında Bakanlar Kurulunca onaylanmış ve İçişleri Bakanı tarafından atanmış olan bir vali-komutan bulunur. İran idari olarak 30 ostana ayrılmıştır: İl: valiler kendi bölgelerinde devletin yüksek temsilcileri olarak görev yapmaktadırlar ve oldukça geniş yetkilere sahipler. Valiler illerde merkezi hükümetin temsilcisi olduklarından, devletin genel politikalarını görev bölgelerinde uygulamak ve gözetlemek zorundadır. İlçe: İlçe örgütü, il örgütüne paralel bir örgütlenme gösterir. İlçe yönetiminin başı olan kaymakam, görevini valinin hiyerarşik denetimi altında, onun emir ve direktiflerine göre yürütür. Bucak: İlçelerin altında yer alan bucaklar, bucak müdürü tarafından yönetilir. Bucak Müdürünün görevi kaymakamların görevlerine benzemektedir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ŞURALAR Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİMLER 1. Yerel İslami Şuralar:
İran İslam Cumhuriyeti devlet örgütlenmesinde yerel ve işlevsel olmak üzere 2 tür şura mevcuttur. Şura Meclislerine aday olanlar halkoyu ile dört yıllığına seçilirler. Seçme yaşı 15, seçilme yaşı 25 tir. Yerel şuralar toplumsal, ekonomik, bayındırlık, sağlık ve diğer faaliyetlere ilişkin programların halkın işbirliği ile çabuk yürütülmesi amacıyla yerel ihtiyaçlar ve öncelikler göz önünde tutularak kurulmuşlardır. 2. Belediyeler: Nüfusu en az beş bin kişi olan yerde belediye teşkilatı kurulur. Belediye örgütünü kurma yetkisi ve kararı içişlerine aittir. Önemine ve durumuna göre nüfusu beş binin altında olan bazı yerlerde içişleri bakanlığının talimatı ile belediye kurulabilir. Belediye örgütü tüzel kişiliğe sahiptir. Belediye başkanı şehir şurası tarafından, şehir şurası oluşmayan yerlerde, İçişleri Bakanı tarafından bu göreve dört yıllığına atanır. Tahran ve il merkezlerinin belediye başkanları, şehir şurası tarafından önerilir ve İçişleri tarafından onaylanır. Belediye başkanları sadece iki dönem arka arkaya atanabilirler. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TÜRK - İRAN İLİŞKİLERİ İran Orta Asya-Hazar Denizi Havzası-Ortadoğu üçgeninin kesişme noktasında yer aldığından, jeopolitik ve jeostratejik öneme sahiptir. Bu üçgen dünya enerji kaynaklarının ana merkezidir. İran’da uzun yıllar Türk hanedanları hükmetmiş olup halen ciddi bir Türk nüfus yaşamaktadır. Osmanlı Devleti ile İran arasında hakimiyet mücadelesi olmuş, ancak liderliği Osmanlı devleti elinde tutmuştur. İki ülkeyi ayıran bugünkü sınır 1639’da imzalanan Kasr-ı Şirin antlaşmasına dayanmaktadır. Bu sınır Türkiye’nin komşularıyla olan en eski sınırıdır. Cumhuriyetle birlikte İran ile ilişkiler olumlu bir seyir izlemekle birlikte Kafkaslar ve Orta Asya’da rekabet eksik olmamıştır. İran İslam Devriminden sonra ilişkilerdeki istikrar kısmen bozulmuş ve özellikle İran’ın PKK’ya verdiği açık-örtülü destek zaman zaman krize yol açmıştır. Türkiye ile İran arasında ticari ilişkiler gelişmektedir yılında İran’a ihracatımız 3,5 milyar dolar, ithalatımız ise 12,5 milyar dolar olmuştur. Son dönemde İran’a yapılan iktisadi abluka sebebiyle petrol ticareti altın üzerinden yapılmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

İSRAİL Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ÜLKE BİLGİLERİ Resmi Adı : İsrail Devleti (1948)
Başkent : Tel Aviv (Kudüs -Tanınmıyor) Resmi Dil : İbranice Yönetim Sistemi : Parlamenter Demokrasi Siyasi Yapı : Uniter Devlet Başkanı : Şimon Peres ( ) Başbakan : Binyamin Netanyahu ( ) Nüfus : 7,590,758 (2012) Demografik yapı: Yahudi %76,4, Araplar ve Yahudi olmayanlar %23,6. Din : Musevi (%76), Müslüman ( %16), Diğer (%8). Yüzölçümü : 20,770 km² (Dünya 154.) Fert B. Milli Gelir: 31,500 $ (2011)-40. Sırada GSYİH : 237 milyon $ (2011)-52. Sırada Para Birimi : Yeni İsrail Şekeli İşgücü : milyon (2011) İşgücü dağılımı : Tarım %2, Sanayi %16, Hizmet %82 İdari Yapı : 6 bölgeden oluşur. Merkez, Hayfa, Kudüs, Kuzey, Güney, Tel Aviv. Üye olduğu kuruluşlar: BM, IMF, UNESCO, ILO, OECD, WHO, WTO, vb. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TARİHİ GELİŞİMİ Yahudiler 1897 yılında yapılan 1. Siyonist kongresi ile devlet kurma çalışmalarına başladılar. Milletler Cemiyeti 1920 yılında, Filistin üzerinde İngiliz mandasını tanıdı. Bundan sonraki yıllarda Siyonistler dünyanın çeşitli yerlerine dağılmış bulunan Yahudi topluluklarını Filistin'e göçmeleri için ikna etme çabalarına girişti. Nazi Almanyası'nın Yahudilere soykırım uygulamasıyla Filistin’e Yahudi göçü hızlandı. Filistin meseleyi BM‘ye götürdü. BM, Kasım 1947'de Filistin’in biri Yahudi öteki Arap olmak üzere iki devlet arasında paylaşılmasına karar verdi. 14 Mayıs 1948’de BM paylaşım planı uyarınca İsrail Devleti’nin kuruluşu ilan edildi. Daha sonra yaşanan Arap-İsrail savaşları ile İsrail genişledi ve Filistin İsrail’e bağlı özerk bir yapıya dönüştü. 29 Kasım 2012 tarihinde Filistin'in BM'de 'gözlemci devlet' statüsü kazandı. İsrail kararı tanımadı. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YAHUDİLERİN İSPANYA’DAN GÖÇÜ

SİYASİ SİSTEM İsrail, yasama-yürütme-yargının kuvvetler ayrılığına göre yapılandırıldığı parlamenter bir demokrasidir. Cumhurbaşkanlığı, Knesset (parlamento), hükümet (bakanlar kurulu) ve yargı devletin temel organlarıdır. Yürütme (hükümet) yasamanın (Knesset) güvenine bağlı olarak çalışır. İsrail temelde Musevi şeriatını esas alan bir siyasi ve idari sisteme sahiptir. Tevrat hükümleri bu açıdan bir nevi anayasa niteliğini haizdir. Hukuk sisteminin esasını 1948’den bu yana gelişmekte olan bağımsız yazılı hukuk ve mahkeme içtihatları oluşturur. Bunlar içerisinde Cumhurbaşkanlığı, Knesset, Hükümet, Yargı, İsrail Savunma Kuvvetleri, Devlet Müfettişliği, çalışma hürriyeti ve insan haysiyeti ve hürriyeti gibi devletin temel niteliklerini ortaya koyan birçok temel kanunlar bulunmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

DEVLET TEŞKİLATI Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YASAMA (KNESSET) 120 Üyeli Knesset (İsrail parlamentosu) ülkenin yasama organı olup devletin diğer organlarının üstünde yer alır. Üyeleri 4 yılda bir yapılan genel seçimlerle belirlenir. Seçme yaşı 18, seçilme yaşı 21’dir. Knesset genel kurul halinde ve 15 daimi komite eliyle çalışır. Genel kurul oturumlarında, hükümet veya Knesset üyeleri tarafından sunulan yasa teklifleri hakkında ve ayrıca hükümet politikası ve icraatı üzerine genel tartışmalar yapılır. Oylamada kabul edilen teklif oturumda görev yapan meclis başkanı tarafından imza edilir ve Cumhurbaşkanının, Başbakanın, Knesset başkanının ve kanunun uygulanmasından sorumlu bakanın imzalarıyla Resmi Gazetede yayımlanır. Son olarak, adalet bakanınca devletin mührüyle damgalanır ve kanun haline gelir. Knesset Devlet Başkanını seçer. Başbakan tarafından seçilen hükümet üyelerini onaylar. Hükümete güvensizlik oyu verebilir, Başbakanı veya Bakanları düşürebilir . Knesset’in Hükümeti denetleme yetkisi vardır. Bu yetkisini devlet bütçesini onaylama, genel görüşme, soru önergeleri, soruşturma komisyonları yoluyla veya başkanı Knesset tarafından seçilen ve Knesset’e karşı sorumlu olan Sayıştay (State Comptroller) yoluyla da kullanır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

SİYASİ PARTİLER İsrail siyasi hayatının esas öğeleri partilerdir. Partiler radikal soldan radikal sağ ve din eksenli partilere yayılan geniş bir yelpazeyi oluştururlar. Bu yelpaze içinde merkez sol ve merkez sağ ağırlıklı bir yere sahiptir. Şimdiye kadar oluşturulan ve içinde radikal sağ, sol veya din eksenli partilerin yer aldığı koalisyonlarda da merkezi güçler ağırlıklı konumlarını korumuşlardır. İsrail’de nisbi temsil sistemi uygulanır. Son genel seçimde sandalye dağılımı şöyledir. Kadima %22.5, Likud-Ahi %21.6, YB %11.7, Labor %9.9, SHAS %8.5, Un.Torah Judaism %4.4, Un. Arab List %3.4, Hadash %3.3, National Union %3.3, New Movement-Meretz %3, The Jewish Home %2.9, Balad %2.6, Diğer partiler %2.9. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YARGI Yargının bağımsızlığı kanunla teminat altına alınmıştır. Yargıçlar seçimle gelir ve yetmiş yaşına kadar görevde kalırlar. Yargıtay (Yüksek Mahkeme): Ülkedeki en yüksek yargı kurumu olarak 14 yargıçtan oluşan yüksek mahkeme bulunur. Ayrıca Cumhurbaşkanı tarafından atanan bir başsavcı vardır. İsrail yargı sistemi iki kategoriye ayrılır. Birinci kategori genel hukuk mahkemeleridir. Genel hukuk mahkemeleri; yüksek mahkeme, bölge mahkemeleri ve çevre mahkemeleri olarak üç düzeyde teşkilatlanmıştır. İkinci kategori ise askeri mahkemeler, iş mahkemeleri ve dini mahkemelerden oluşan özel mahkemelerdir. Dini mahkemeler, hukuki statü sahibi dini cemaatlerin aile hukukunun belirli kısımlarını uygularlar. Ülkede Müslüman cemaati, Yahudi cemaati, Hristiyan cemaati ve Bahai cemaatinin bu tür hukuki statüsü vardır. Bu konudaki hukuki yapı büyük ölçüde Osmanlı İmparatorluğu döneminden devralınmıştır. İdari mahkeme sistemi mevcut değildir. İdari uyuşmazlıklar özel mahkemelerin alanına girmediği sürece genel hukuk hükümlerine göre genel mahkemeler tarafından ele alınırlar. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YÜRÜTME Knesset tarafından seçilen Cumhurbaşkanı devleti temsil eder. Yetkileri daha çok semboliktir. İcra organının başı olan Hükümet, Başbakan ve diğer Bakanlardan oluşur. Hükümet yasalarla tanınan yetkileri kullanır, görevleri yerine getirir. Bakan sayısı 20 – 25 arasında olmaktadır. Başbakan ve Bakanlar Kurulu Knesset tarafından onaylanmaktadır (güvenoyu). Knesset ihanetle suçlayarak ya da 80 üyenin oyuyla Başbakanı görevinden uzaklaştırabilir. Öte yandan Hükümet Meclisteki muhalefet nedeniyle görevini sürdüremezse Meclisi lağvedip, yeni seçimlere gidebilir. Hükümet, Şubat 2009 seçimlerinden sonra sağ eğilimli Likud, İsrail Evimiz Partisi, İşçi Partisi, Şas ve Yahudi Evi partilerinin uzlaşmalarıyla kurulmuş koalisyon hükümetidir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

CUMHURBAŞKANI Cumhurbaşkanı, milletin birliğini temsil eder, devletin başıdır. Knesset’in basit çoğunluğuyla 7 yıllığına tek dönem için seçilir. Esas olarak törensel ve biçimsel nitelikte olan Cumhurbaşkanlığı görevleri kanunla tarif edilmiştir: Yeni seçilen Knesset’in ilk oturumunun açılması, Knesset’in bir üyesinin yeni hükümeti kurmakla görevlendirilmesi, Yabancı temsilcilerin itimatnamelerinin kabul edilmesi, Knesset tarafından kabul edilen antlaşmalar ve kanunların imzalanması, ilgili kurumların tavsiyesi üzerine, İsrail’in yurt dışındaki diplomatik misyonlarının başkanları yargıçlar ve İsrail Merkez Bankası guvernörünün tayin edilmesi, Adalet Bakanının tavsiyesi üzerine, mahkumların affedilmesi. Cumhurbaşkanı, bunlardan başka, vatandaşların başvurularını incelemek, toplum kuruluşlarına saygınlık vermek ve genel olarak toplumda hayat kalitesini iyileştirmeye yönelik kampanyaları desteklemek gibi kamusal işlemler ve gayrı resmi görevler yerine getirir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

HÜKÜMET Devletin yürütme makamı, güvenlik konuları dahil iç ve dış işlerinin idare edilmesiyle görevli olan hükümettir (Bakanlar Kurulu). Politika oluşturma yetkisi çok geniş olan hükümet kanunen bir başka kurumun görev sahası içinde olmayan herhangi bir konuda icraat yetkisine sahiptir. Hükümet kendi çalışma ve karar alma usullerini kendisi tespit eder. Genellikle haftada bir toplanır, gerektiğinde ilave toplantılar yapılabilir. Şimdiye kadar hiçbir parti tek başına iktidara gelememiştir. Bütün hükümetler çeşitli partilerin koalisyonlarına dayanmıştır. Cumhurbaşkanı, istişareler yaptıktan sonra, bir Knesset üyesini hükümeti kurmakla görevlendirir. Bu üye, hükümet kurma görevinin kendisine verilmesinden sonra 28 gün içinde, önerilen hükümet programının bir taslağıyla birlikte bakanlar listesini Knesset onayına sunar. Hükümet genellikle dört yıl süreyle görev yapar. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

BAKANLAR Başbakan hükümet kurma görevinin kendisine verilmesinden sonra 28 gün içinde, önerilen hükümet programının bir taslağıyla birlikte bakanlar listesini Knesset onayına sunmalıdır. Onaylandıktan sonra, bakanlar görevlerinin yerine getirilmesinden başbakana karşı sorumlu olurlar ve eylemleri için Knesset’e hesap verirler. Bakanların çoğu belli bir görev sahasına sahiptir ve bir bakanlığın başındadır; belli bir görev sahası olmaksızın işlev yapan bakanların özel projeler için sorumluluk almaları istenebilir. Başbakan da belirli bir görev sahasına sahip bir bakan olarak hizmet edebilir. Bakanlar, başbakanın ve hükümetin onayı ile, bir bakan vekili tayin edebilirler; bakan vekili Knesset üyesi olmalıdır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİMLER Yerel yönetimler, belediyeler, yerel meclisler ve bölge meclisleri şeklinde örgütlenmişlerdir. Belediye başkanları ve yerel meclis başkanları doğrudan halk tarafından seçilir. Meclis üyeleri ise parti listelerinden nisbi temsil sistemine göre seçilirler. Yerel yönetim organları için seçimler gizli oyla beş yılda bir yapılır. İsrail vatandaşı olsun veya olmasın, İsrail’de daimi olarak ikamet eden herkes 17 yaşından itibaren yerel seçimlerde oy verebilir ve 21 yaşından itibaren seçilebilir. Yerel yönetim tarafından verilen hizmetler arasında, eğitim, kültür, sağlık, sosyal hizmetler, yolların bakımı, parklar ve bahçeler, su ve çevre temizliği hizmetleri vardır. Yerel yönetimlerin finansmanı yerel vergilerle ve ayrıca devlet bütçesinden ayrılan ödeneklerle sağlanır. Yerel seçimler, her grup veya listenin yerel yönetimde kazandığı mevki sayısı temelinde, hükümet ödenekleriyle finanse edilir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YEREL YÖNETİM TÜRLERİ Kanuna göre üç tür yerel yönetim vardır: ’den fazla nüfusa sahip kent merkezleri için belediyeler; nüfusu ve arasında olan kentler için yerel meclisler; ve belli bir yarı çap dahilinde gruplandırılan birkaç köyden sorumlu bölge meclisleri. Her yerel yönetim bir belediye başkanı veya meclis başkanı ve bir meclis tarafından idare edilir. Meclis üyelerinin sayısı, yerleşim yerinin nüfusuna göre İçişleri Bakanlığı tarafından belirlenir. Şu anda 73 belediye, 124 yerel meclis ve 54 bölge meclisi vardır. Tüm belediyeler ve yerel meclisler, gönüllü olarak Yerel Yönetimler Birliği adında bir merkezi organda birleşmiştir. Belediye ve yerel meclis seçimlerinde, parti aday listeleri için oy verilir. Belediye başkanları ve yerel meclislerin başkanları doğrudan doğruya seçilir. Bölge meclisi seçimlerinde her köyden bir aday basit çoğunlukla seçilir. Seçilen adaylar meclisin üyeleri olurlar. Bölge meclislerinin başkanları meclis üyeleri arasından seçilir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TÜRKİYE - İSRAİL İLİŞKİLERİ
Osmanlı Devleti bünyesinde Yahudiler bir cemaat olarak yaşıyorlardı. İspanya'dan 1491 yılında 'den fazla Yahudi sınır dışı edildiğinde Osmanlı Devleti bu insanları topraklarında yerleşmeye davet eden tek ülke olmuştur. Bu tarihten sonra Yahudiler Osmanlı tarihinde çok önemli bir rol oynadılar. Özellikle 16. yüzyılda Yahudiler Osmanlı sarayında hekim, banker, diplomat görevlerini üstlendiler. Osmanlı tarihi boyunca ticaret, sanayi ve bankacılık dallarında her zaman ön planda kaldılar. Devlet düzeyinde Türkiye-İsrail ilişkileri 28 Mart 1949 tarihinde Türkiye'nin İsrail'in bağımsızlığını tanımasıyla başlar. Türkiye İsrail’le 1950 yılında Elçilik düzeyinde diplomatik ilişki tesis etmiştir. İsrail’in Kudüs’ü başkent yapma teşebbüsü Türkiye’nin İsrail politikalarında değişikliğe sebep olmuştur. Mavi Marmara baskını sonrasında ilişkiler en alt seviyeye inmiştir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

SUUDİ ARABİSTAN Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

ÜLKE BİLGİLERİ Resmi Adı : Suudi Arabistan Krallığı(1932)
Yönetim Sistemi: Monarşi İdari Yapı : Üniter Başkent : Riyad (6.7 m.), Cidde (4.6 m), Mekke (1.7 m.), Medine (1.3 m.) Resmi Dil : Arapça Kral : Abdullah Bin Abdulaziz (2005) Veliahtlar :Sultan bin Abdul Aziz(1), Nayef bin Abdul Aziz (2) Nüfus : 26,534,504 (2012) Demografik yapı : Arab %90%, Diğer %10 Din : İslam (%100) Yüzölçümü : 2,149,690 km² (Dünya 13.) Fert B. Milli Gelir : 24,400 $ (2011)-56. Sırada GSYİH : 687.7milyar $ (2011)-24. Sırada Para Birimi : Riyal İşgücü : milyon (2011) İşgücü dağılımı : Tarım %6,7, Sanayi %21,4, Hizmet %71,9 Üye olduğu kuruluşlar: İslam İşbirliği Teşkilatı, İslam Kalkınma Bankası, Afrika Kalkınma Bankası, Arap Ülkeleri Para Fonu, BM, UNESCO, G-20, OPEC, IMF, WHO, IMF, OPEC, WTO vb. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TARİHİ GELİŞİMİ Arap Yarımadası Mezopotamya ile birlikte Dünyanın en eski yerleşim yerlerinden birisini meydana getirir. Araplar bu gölgenin en eski milletlerinden birisidir. Tarihte bilinen ve varlığı fiilen devam en eski mabet/ev Kâbe’dir. Hz. Muhammed'in 571'de Mekke'de doğması, dünya tarihinde yeni bir çağ başlatarak, Arabistan'ın önemini artırdı. Arabistan 622’de Medine’de kurulan ilk İslam devletinden sonra, Emeviler, Abbasiler, Memluklerden sonra Osmanlı hakimiyetine ( ) geçti. Yavuz Sultan Selim ile Hilafet müessesi de Osmanlı Devleti’ne intikal etti. Necit emîri ve vahhabi imamı olan Abdülaziz bin Suud Osmanlı Devleti ile olan mücadelede başarıya ulaşarak 1926'da Hicaz kralı, 1932'de Suudi Arabistan kralı ilan edildi. Abdülaziz El Suud'un ölümünden (1953) sonra yerine geçen oğlu Faysal (1964) 1975'te öldürüldü. Dünyadaki en büyük petrol rezervine ve İslam’ın mukaddes şehirlerine sahip olan Arabistan kritik bir stratejik önemi haizdir ve bu sebeple Suudi Arabistan kraliyet ailesi kontrollü bir şekilde ABD yanlısı politikalar takip etmektedir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

SİYASİ SİSTEM Suudi Arabistan, Vahhabi yorumuyla şeriat yasalarının anayasa olarak kabul edildiği bir krallıktır. Devlet kuvvetler birliği esasına göre yapılandırılmıştır. Kral oldukça geniş yetkilere sahiptir. Yasama yetkisi ve anayasayı değiştirme yetkisi kralın elindedir. Kur’an, Hadis ve Sünnet devletin anayasası durumundadır. Hükümet, siyasi sistem ve halefiyet ile ilgili kurallar 1993’te çıkarılan Temel Yasa ile yazılı hale getirilmiştir. S. Arabistan'da "siyade" denilen, kral ve onun çevresindeki kişilerin oluşturduğu sınıfın yargı dokunulmazlığı vardır. Yönetim kadrosundakilerin büyük bir çoğunluğu ile kendilerine "emir" denilen idari bölge yöneticilerinin tamamı Suud ailesine mensuptur. Bütün üst kademe yöneticileri kral tarafından tayin edilir. Onlar da kendi emirlerinde çalışacak kişileri tayin ederler. Dernek yöneticilerine varıncaya kadar bütün yetkili kişiler tayinle belirlenir, hiçbir yerde seçim yoluna gidilmez. Yardım kuruluşları ve dernekleri kurma ve kurdurma yetkisi sadece devletin elindedir. Her ne amaçla olursa olsun toplantı ve tören için özel izin gerekir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

KRAL Suudi Arabistan 1932’den bu yana Suud hanedanınca yönetilmektedir. Kral Abdullah bin Abdülaziz, 2005 yılında tahta çıkan 6. kraldır. Suudi Arabistan'da kral seçimi ile ilgili reforma gidilmektedir. Bunun için oluşturulan Biat adlı özel bir konsey gizli oylama yöntemiyle yeni kralı belirleyecektir. 3 aday ise Kral tarafından tespit edilecektir. Hem yürütme gücünü, hem yasama gücünü elinde tutan kral, Bakanlar Kurulu'nu kendi atar ve kararlarını veto etme hakkına sahiptir. Aynı zamanda Başkomutan olan Kral, kendisine yardımcı olmak ve tahta varis olmak üzere bir Veliaht Prens atar. Siyasal parti de, yasama organı da bulunmamakla birlikte, her yurttaş "meclis" diye adlandırılan düzenli dinleme oturumlarına doğrudan başvurarak krala şikâyetlerini iletebilir, yardımını isteyebilir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YARGI Hukuk sistemi, Şeriat hükümleri üzerine kurulu olup ikili yapıdadır. Özel ve genel yargı arasındaki temel ayrım kullanılan hukuka göre değişmektedir. Şer'î yargı sistemi Adalet Bakanlığı tarafından yönetilmektedir. "Mahkeme- i Müstacel" olarak adlandırılan yerel mahkemeler ilk derece, "Mahkeme-i Kübra" isimli yüksek şeriat mahkemesi ise ikinci derece yargı organlarıdır. Daha sonraki aşamalarda, dava, sırasıyla Temyiz Mahkemesi'ne, Yüksek Yargı Konseyi'ne ve "Divan-ı Mezalim"e taşınabilir. Ticari uyuşmazlıklar özel komiteler tarafından ele alınmaktadır; Şeriat Mahkemeleri özel bir hüküm yoksa tüm davalara bakar. Bu mahkemeler pozitif hukuku icra etmek zorunda değildir. İhtisas Mahkemeleri alanlarına ilişkin düzenlemelerin ya da ilgili hukuk bölümü kapsamı içinde yargılama yapar. Yasa ve idare hukuku, temelde kamusal ilişkileri ve özel sektöre ait bazı iş ilişkilerini düzenler. Ticari davalara ise çoğunlukla özel yargıda bakılır. Şeriatın normalde bütün herkese karşı işlemesi gerekirken Suudi Arabistan'da "siyade" denilen ve kralla onun çevresindeki kişilerin oluşturduğu sınıfın yargı dokunulmazlığı vardır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YASAMA Kral 1993'te 60 üyeli bir Danışma Meclisi oluşturmuş ve üyelerinin tamamını bizzat kendisi belirlemiştir. Ancak bu meclisin yetkileri oldukça sınırlıdır ve sadece kral istediği zaman toplanmaktadır. 2005 Nisan ayı itibariyle üye sayısı 150’ye yükseltilen Danışma Meclisi’ne, yasa önerme yetkisi 2003 yılında tanınmıştır. Üyeler Kral tarafından dört yıl süreyle atanmaktadır. Şûra Meclisi üyeleri, genel itibarıyla Suudi Arabistan’daki belli başlı aşiretlerin temsilcileri, dini liderleri, önde gelen işadamları ve öğretim görevlileri ile Hükümet yetkililerinden oluşmaktadır. Şura Meclisi yasama çalışmalarında rol almakla beraber, Şura Meclisinde görüşülen yasa tasarıları, Bakanlar Kurulunca kabul edilmesi ve Kral tarafından onaylanması halinde yürürlüğe girebilmektedir. Yerel ve taşra bölgesi meclisi üyelerinin yarısını ve Şura Meclis üyelerinden üçte birinin seçimlere girebilmesi yönündeki niyetlerini, Bakanlar Kurulu Ekim 2003’te ilan etmesine rağmen, dört beş yılı kapsayan bir periyotta aşamalı olarak benzer bir seçim tarihi ele alınmamış veya duyurulmamıştır. Oy kullanma hakkı 21 yaş ve üzeri erkeklere tanınmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

YÜRÜTME Kral Abdullah hem devlet, hem de hükümet başkanı (başbakan) sıfatını taşır (1 August 2005). Başbakan birinci yardımcısı Veliahd Prens Salman’dır (2012). Hükümet fonksiyonları Bakanlar Kurulunca yürütülmektedir. Bakanlar Kurulu kral tarafından 4 yıllık süreler için atanır ve üyelerinin çoğu kraliyet ailesindendir. Danışma Meclisi’nde görüşülen yasa tasarıları, Bakanlar Kurulu’nca kabul edildiği ve Kral tarafından onaylandığı takdirde yürürlüğe girmektedir. Bakanlar Kurulu bu nedenle yasama yetkisine de sahiptir. Bakanlar Kurulu’nda Dışişleri, Savunma, İçişleri ve Yerel Yönetim Bakanları gibi kritik üyeler Hanedan üyesidir. Yönetim kadrosunu oluşturanların büyük bir çoğunluğu Suud ailesine mensuptur. Kendilerine "emir" denilen idari bölge yöneticilerinin tamamı Suud ailesine mensuptur. Yönetimle ilgili önemli kararların aşağı yukarı tümü, Suudi ailesi tarafından alınır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TAŞRA TEŞKİLATI VE MAHALLİ İDARELER
Suudi Arabistan, idarî olarak 13 emirliğe , coğrafi olarak dört bölgeye ayrılmıştır. Coğrafi bölgeler; Hicaz, Asir, Necid ve doğu bölgeleridir. İdari bölgeler (emirlik); El-Baha, Şimal Bölgesi, Cevf, Medine, El Kasım, Riyad, Doğu Bölgesi, Asir, Hail, Cizan, Mekke, Necran, Tebuk’tür. Her bir bölgenin başında, Kraliyet ailesi mensubu bir Emir bulunmaktadır. İdari bölgeler altında yer alan şehirlerin valileri ise yine Kraliyet ailesi mensubu veya Kraliyet ailesine evlilik yoluyla katılmış prenslerdir. Emirler, Bakan düzeyindedirler. İl ve ilçelerde atama yoluyla görevlendirilen belediye başkanları ve şura meclisleri bulunmaktadır. Mahalli idarelerin gelir kaynakları büyük oranda genel bütçeden tahsis edilen ödenekler ile yetkilendirildikleri alanlarda alınan vergilerden oluşmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

TÜRKİYE -SARABİSTAN İLİŞKİLERİ
Osmanlı Devleti’nin yıkılması üzerine kurulan Türkiye Cumhuriyeti, Osmanlı topraklarında kurulan devletlerin siyasal bağımsızlıklarını tanıdı. Suud ailesinin kurduğu Necid ve Hicaz Krallığı ile de kuruluşundan hemen sonra 3 Ağustos 1929 tarihinde bir Dostluk ve Barış Antlaşması imzalayarak yeni devletle diplomatik ilişkiler kurmuş, siyasal bağımsızlığını ve ülkesel bütünlüğünü kabul ettiğini ilan etmiştir. 1983’ten sonra ilişkiler gelişme kaydetmiştir. Suudi Arabistan’la ekonomik ilişkilerimiz petrol fiyatlarının artmaya başladığı 1973 yılından itibaren müteahhitlik hizmetleri ve işçi gönderilmesi şeklinde başlamış ve bu ilişkiler 1985 yılında zirveye ulaşmıştır. İkili ilişkilerde en sıkıntılı dönem, 2002 yılında Mekke’deki Ecyad Kalesi’nin yıkımı sonrasında yaşanmıştır. ülke nüfusunun yaklaşık %27’si yabancılardan oluşmaktadır. Halklar arası ilişkiler iyi düzeydedir. Suudi Arabistan’da, çoğu hizmet sektörlerinde çalışan 115 bin civarında Türk vatandaşı bulunmaktadır. Bunların verimliliği ve yeteneklerinin üstünlüğü genel kabul görmektedir. İki ülke arasında yaklaşık beş milyar dolarlık bir dış ticaret hacmi bulunmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

KARŞILAŞTIRMALI KAMU YÖNETİMİ

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "KARŞILAŞTIRMALI KAMU YÖNETİMİ"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

KARŞILAŞTIRMALI KAMU YÖNETİMİ

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "KARŞILAŞTIRMALI KAMU YÖNETİMİ"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim