Türkiye’de Kadın Olmak ve Tütün Kullanımı Prof.Dr.Hilal Özcebe Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı

... konulu sunumlar: "Türkiye’de Kadın Olmak ve Tütün Kullanımı Prof.Dr.Hilal Özcebe Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı"— Sunum transkripti:

1 Türkiye’de Kadın Olmak ve Tütün Kullanımı Prof.Dr.Hilal Özcebe Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı hozcebe@hacettepe.edu.tr 31 Mayıs 2010

2 Nüfus-Kadın Nüfus Türkiye İstatistik Kurumu Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2009 Nüfus Sayımı Sonuçlarına göre; Türkiye nüfusu 72.571.312 Yüzde 49,7'si kadın (36.098.842) (yüzde 50,3'ü -36.462.470 erkek) Kaynak: TÜİK 2010

3

4 Nüfus-Yerleşim Yerleri Yüzde 75,5'i il ve ilçe merkezlerinde, yüzde 24,5'i belde ve köylerde ikamet ediyor. Türkiye'de, ortanca yaş 28,8 olarak hesaplandı. (Erkeklerde 28,2, kadınlarda 29,3) İl ve ilçe merkezlerinde ikamet edenlerin ortanca yaşı 28,7, belde ve köylerde ikamet edenlerin ortanca yaşı ise 29,1 olarak tespit edildi Kaynak: TÜİK 2010

5 Belde Nüfusu İl/İlçe Nüfusu Kaynak: TÜİK 2010

6 Öğretim Kurumlarına Devam Öğretim YılıİlköğretimOrtaöğretimYükseköğretim 2000/0185,6374,7069,58 2005/0693,3378,7677,20 2009/1098,9188,59- Kaynak: Milli Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim 2009-2010

7 6 Yaş Üzeri Okur Yazar Olma Durumu (1935-2000) Yıllar % Kaynak: DİE

8 Evlenmiş Kadınlarda Okur Yazar Olma Türkiye’de evlenmiş 15-49 yaş grubu kadınların %89’u okur yazardır. Kaynak: TNSA 2008.

9 Evlenmiş Kadınlarda Çalışma Durumu Kaynak: TNSA 2008.

10 Gelir Durumu Ortalama aylık brüt ücret (2006 Kasım ayı) Erkekler 1 107 YTL, kadınlar 1 091 YTL Kadınlar, erkeklerin – Aylık %98,5’i – Yıllık %98,0’ı kadar ücret elde etmişlerdir… Kaynak: TÜİK, 2006 Kazanç Yapısı Anketi Sonuçları

11 Gelir Düzeyi Aylık Ortalama Brüt Ücret (YTL) ToplamErkekKadın Kanun yapıcılar, üst düzey yöneticiler ve müdürler2 7382 7232 790 Profesyonel meslek grupları1 8601 9821 685 Yardımcı profesyonel meslek grupları1 3591 4141 233 Büro ve müşteri hizmetlerinde çalışan elemanlar1 1531 2261 056 Hizmet ve satış elemanları793804750 Nitelikli tarım, hayvancılık, avcılık, ormancılık ve su ürünleri çalışanları 840851691 Sanatkarlar ve ilgili işlerde çalışanlar863893692 Tesis ve makine operatörleri ve montajcıları877901693 Nitelik gerektirmeyen işlerde çalışanlar734751656 2006 Yılı kasım ayı referans alınmıştır. Kaynak: TÜİK, 2006 Kazanç Yapısı Anketi Sonuçları

12 Evlenmiş Kadınların Sosyal Güvenlik ve Sağlık Sigortası Kaynak: TNSA 2008.

13 Kişi Yoksulluk Oranı (2008) ToplamErkekKadın Kent9,389,129,68 Kır34,6233,9335,29 Kaynak: TÜİK, 2006 Kazanç Yapısı Anketi Sonuçları

14 Milletvekilleri- Cinsiyet 2007 yılında en yüksek; Erkekler %90,9 Kadınlar %9,1 2. Sırada 1935 yılı ? %95,5 ve %4,5

15 Evlilik Kararı Kaynak: TNSA 2008.

16 Tütün Kullanımı

17 Tütün Kullanımı, 2008 Tütün KullanımıToplamErkekKadın Halen kullanan31,247,915,2 Her gün27,443,811,6 Ara sıra3,84,13,6 Halen kullanmayan68,852,184,8 Hiç kullanmayan52,830,074,8 Kaynak: TÜİK, 2009

18 Kaynaklar: 1993 Sağlık Bakanlığı Araştırması, 2004 Sağlık Bakanlığı Ulusal Hastalık Yükü Çalışması, 2006 Aile Araştırma Kurumu ve TÜİK Aile Yapısı Araştırması, 2008 Küresel Yetişkin Tütün Araştırması (SB, TÜİK, DSÖ, CDC) Türkiye’de Sigara Kullanma

19 Eğitim Durumu ve Tütün Kullanımı Kaynak: TÜİK, 2009

20 Yerleşim Yeri ve Her Gün Tütün Kullanımı Kaynak: TÜİK, 2009

21 Her Gün Sigara Kullananların Günlük Ortalama İçtikleri Sigara Sayısı Kaynak: TÜİK, 2009

22 Her Gün Tütün Kullanmaya Başlama Yaşı Kaynak: TÜİK, 2009

23 Her Gün Tütün Kullananların Sabah İlk Sigaralarını İçme Zamanı Kaynak: TÜİK, 2009

24 Tütün Kullanımı Sağlık Göstergeleri

25 Tütün Kullanma- Üreme Sağlığı Sorunları  Menstrual şikayetler (premens. gerginlik, düzensiz, ağır ve ağrılı period)  Erken menapoz (1-4 yıl daha erken)  Kısırlık  Sorunlu gebelik

26 Gebelik ve Sigara Sağlık Sorunları Bebek ölümü Düşük doğum ağırlıklı bebek Doğumsal anomali İlk 6 ay içinde aniden ölme Sık hastalanma Akciğer fonksiyonlarının gelişememesi Daha sık olarak pnömoni, astım görülmesi İleride öğrenme güçlükleri

27 Doğurganlık Kaynak: TNSA 2008

28 Gebelik, Doğum ve Doğum Sonrası Bakım Alma Tahmini doğum sayısı 1.292.698 Gebelikte %92’si doğum öncesi bakım almakta, Doğumların %90’ı sağlık kuruluşunda olmakta, Doğum sonrası bakıma ulaşma %82’dir. Kaynak: TNSA 2008

29 Gebelerde Sigara Dumanına Maruz Kalma Ankara’da bir doğumevinde yapılan bir çalışmada; son ayında olan 176 gebe ile görüşme yapılmıştır. Gebelerin; – 19’u (%10,7) halen sigara içmektedir. – 74’ü (%42,0) yaşadığı yerde sigara içilmektedir.

30 Gebeler ve Sigara Dumanının Sağlık Üzerine Etki Bilgisi Gebelerin %75,6’sı sigara dumanı gebe ve bebeğin sağlığını etkiler demiştir. Ancak, bu etkinin ne olduğu hakkında bilgileri yoktur. Doğum öncesi izlemlerde gebelerin sadece %13,1’ine sigara hakkında soru sorulmuştur.

31 Gebelerde Sigara Dumanına Maruz Kalma Bu araştırmada; Sigaradan pasif etkilendiğini beyan eden 45 gebenin Sigaradan etkilenmediğini beyan eden 44 gebenin idrarında kotinin ölçülmüştür.

32 Kotinin Düzeyleri Araştırmaya katılan 89 gebenin idrarında kotinin ortalaması 78,9 ng/ml olarak bulunmuştur. En az bulunma 6,5 ng/ml iken en fazla ise 396,1 ng/ml bulunmuştur. Sigara kullanmayanlarda 47 ng/ml ve kullananlarda 283 ng/ml bulunmuştur.

33 Sigara İçmeyen Gebelerde Kotinin Düzeyleri Çevresinde sigara; –İçildiğini belirten gebelerde 64 ng/ml –İçilmediğini belirten 25,9 ng/ml Sigaradan etkilendiğini; –belirten gebelerde 61,7 ng/ml –düşünmeyen gebelerde 37,2 ng/ml

34 ‘’kadınlar erkekler gibi sigara içtikleri zaman erkekler gibi ölecekler”.. “when women smoke like men, they will die like men" Elanor Wilson...

35 Son İki Ay Hariç Hekim Tarafından Tanısı Konulmuş Bazı Kronik Hastalıkların Görülme Sıklığı ve Cinsiyete Dağımı HastalıkPrevalansKadınErkek SayıYüzde E. Hipertansiyon271856,5679,5232,66 Diyabetes mellitis, tanımlanmamış114623,8529,8317,62 Bronşit, akut ve kronik olarak tanımlanmayan57511,9618,405,27 Astım, tanımlanmamış50710,5512,858,15 Osteoporoz, tanımlanmamış3306,8712,570,93 Kalp hastalığı, tanımlanmamış3096,436,905,95 Kardiyovasküler hastalık, tanımlanmamış2334,853,965,78 Kaynak: SB, Hastalık Yükü, 2004.

36 18 Yaş Üstü Bireylerin Son Bir Ay İçinde Sigara Nedeniyle Olan Yakınmaları HastalıkToplamErkekKadın SayıYüzde Dispne23839,5339,1640,00 Öksürük16327,0833,1319,63 Bronşit, akut/kr. olarak tanımlanmayan233,823,314,44 Astım132,161,814,44 Göğüs ağrısı91,500,902,22 Anjina pektoris, tanımlanmamış61,001,510,37 Kalp hastalığı, tanımlanmamış61,001,510,37 Hırıltı40,660,600,74 Kaynak: SB, Hastalık Yükü, 2004.

37 Türkiye’de yapılan çalışmalar; Sigaranın neden olduğu hastalıkların görülme sıklığında artma olduğu; kadınlarda daha fazla görülmeye başladığı; hastalıkların görülmesinde risk faktörü olarak daha fazla rol oynadığına ilişkin pek çok araştırma bulgusu yayınlanmaktadır….

38 Yıllardır, sigaranın akciğer kanseri, kalp-damar hastalıkları ve KOAH başta olmak üzere 50 den fazla hastalığa neden olduğu bilinmektedir. Bilimsel çalışmalar, sigara içen kadınların daha büyük bir risk altında olabileceklerini ortaya koymuştur Sigara herkesi öldürüyor,ancak kadına özgü farklılıklar var- akciğer kanseri ve KOAH kadınlarda daha düşük dozlarda gelişiyor

39 Şu anda sigara içenlerin yaklaşık yarısı sigara ile ilişkili hastalıklar nedeniyle beklenenden daha erken öleceği için, endüstri yeni kullanıcı arayışı içindedir ve yeni kullanıcılar olarak kadın ve genç kızları hedeflemektedir. Genç kızlar arasında sigara kullanımı giderek artmaktadır. 151 ülke verilerinde; kızlarda sigara içme oranı % 7, erkeklerde % 12 olup bazı ülkelerde eşitlenmektedir.

40 Gençlerde Tütün Kullanımı Prevalans20032009 ErkekKızToplamErkekKızToplam Sigara içmeyi deneme 31,719,726,332,525,429,8 Halen içenler9.43,56,910,25,38,4 Bir sonraki yıl başlamayı planlayanlar 8.25.37,010,69,810,2 Kaynak: GYTS 2003 ve 2008.

41 Türkiye’de de Kadınlar! Daha özgür, daha bağımsız, daha güçlü… Ekonomik olarak tütüne daha kolay ulaşabilme… Kadınların tütün kullanma amaçlarının farklı olması…imaj, zayıf kalma…. “Light” sigaraların tercihi…zararının daha az olduğu konusunda yanlış bilgi…

42 Türkiye’de de Kadınlar Tehdit Altında! Tütün endüstrisinin gelişmekte olan ülkelerdeki çalışmalarının yoğun olması… Kadınların tütün hakkındaki bilgi eksiklikleri… Tütün kontrolünde kadınlara yönelik özel stratejilerin olmaması…

43 MPOWER M-Monitor, tobacco use and prevention policies Tütün kullanımını ve önleme politikalarını izleme P -Protect people from tobacco smoke- Bireylerin sigara dumanından pasif etkilenimlerinin önlenmesi O-Offer help to quit tobacco use – Sigarayı bırakmak isteyenlere yardım edilmesi W-Warn about dangers of tobacco- Bireylerin sigaranın zararları konusunda uyarılması E-Enforce bans on tobacco advertising,promotion and sponsorship Tütün reklamı, tanıtımı ve sponsorluğu ile ilgili yasakların uygulanması R-Raise taxes on tobacco Tütüne uygulanan vergi miktarını artırılması

44 Dünyada Kadınlar ve genç kızların sigara ve diğer tütün ürünlerini tüketimlerinin artması, kadınlara özel tütün kontrol stratejilerinin gerekliliğini ortaya koymuştur

45 WHO DIRECTOR-GENERAL MARGARET CHAN, "Protecting and promoting the health of women is crucial to health and development – not only for the citizens of today but also for those of future generations".