Türkiye Kenya Ekonomik ve

... konulu sunumlar: "Türkiye Kenya Ekonomik ve"— Sunum transkripti:

1 Türkiye Kenya Ekonomik ve
Ticari İlişkileri

2 Dünya’da Kenya Kenya Doğu Afrika’ya açılan bir kapı olup; bölgenin finans, iletişim ve ulaşım merkezidir.

3 Kenya ve Komşu Ülkeler Kenya’nın komşuları Somali, Etiyopya, Güney Sudan, Uganda ve Tanzanya’dır.

4 Genel Bilgiler Nüfus : 43,01 Milyon Yüzölçümü : 580,367 Km2
Başkent : Nairobi Yönetim Biçimi : Cumhuriyet Resmi Dil : İngilizce, Svahili Okur Yazar Oranı : %85 (15 yaş üstü) Etnik Yapı : Kikuyu %22, Luhya %14, Luo %13, Avrupalı ve Asyalılar %1 Din : Hristiyan %78, İslam %10, Yerel Dinler %10, Diğer %2 Ülkedeki nüfus her yıl 1 milyon artmaktadır. Halihazırda Kenya’nın nüfusu ülkemiz nüfusunun %54’üdür. Kenya’nın yüzölçümü de ülkemiz yüzölçümünün %74’üdür. Ülkede 42’nin üzerinde kabile bulunmaktadır.

5 Demografik Yapı NÜFUS ARTIŞ HIZI YÜKSEK BİR ÜLKE
Yıllık nüfus artış hızı: %2,44 BÖLGESEL GÖÇ ALAN BİR ÜLKE Ülkede yaklaşık 2 Milyon Somalili yaşamaktadır. Bölge ülkelerinden göç almaktadır. GENÇ BİR ÜLKE - Ortalama Yaşam : 63,1 yıl - Ortanca Yaş : 18,9 - 14 yaş altı nüfus : %42,2 - 65 yaş üstü nüfus : %2,7 KENTLEŞME ORANI DÜŞÜK BİR ÜLKE Kentleşme Oranı : %22 Ülke nüfusunun %50’si 19 yaşının altındadır. Kenya nüfusunun % 78’i tarım ve hayvancılık ile uğraşmakta ve kırsal alanda yaşamaktadır.

6 İklimsel ve Coğrafi Şartlar
Yıllık 30 cm – 200 cm yağış 70C – 370C sıcaklık 0 – metre Şehir Yük. (m) Ma. (°C) Mi. (°C) Nai. 1,661 25.2 13.6 Mo.  17 30.3 22.4 Nairobi yılboyu sıcaklıkların ılıman seyrettiği bol yağışlı bir iklime sahiptir. Mombasa Kenya’nın liman şehri olup sıcaklığın ve nemin daha yüksek olduğu bir bölgedir. Ülkenin en yüksek noktası Mount Kenya zirvesi olup, ülke adını sözkonusu dağdan almaktadır.

7 Nüfus Yoğunluğunun Dağılımı
Nüfus yoğunluğu tabiat ve iklimsel şartlardan etkilenmektedir. Nüfus yoğunluğunun en yüksek olduğu bölgeler yağışların bol olduğu tarıma elverişli alanlardır.

8 Belli Başlı Şehirler* Nairobi : 3,8 Milyon Mombasa : 1,1 Milyon
Nakuru : 323 Bin Kisumu : 292 Bin Eldoret : 284 Bin * Nüsuf verileri 2009 yılı nüfus verilerinin genel nüfus artışı oranında artılrılması ile tahmini olarak elde edilmiştir. Nairobi 3,8 milyon nüfusu ile toplam ekonominin %50’sini yaratmaktadır. Mombasa da ekonominin %20’lik kısmını meydana getirmektedir.

9 Nairobi

10 Mombasa

11 Nakuru

12 Temel Ekonomik Göstergeler (2011)
GSYİH : 36,1 Milyar $ (70,9 Milyar $) GSYİH dağılım : %50 Nairobi, %20 Mom., %30 diğer bölgeler Kişi Başı Gelir : 866 $ (1700 $) GSYİH Sektörler : %19 tarım, %16,4 sanayi, %64,6 hizmetler Çalışan Dağılımı : %78 tarım, %22 sanayi ve hizmetler Enflasyon (Ort.) : %11 Kamu Borç Stoğu : GSYİH’nın %48,5’i Dğ. Yab. Ser. Stoğu : 2,7 Milyar $ Kenya’nın 2011 yılı GSYİH’sı piyasa fiyatlarıyla 36,1 milyar; satınalma gücü paritesine göre 70,9 milyar dolardır.

13 Ekonominin Temel Yapısı
Serbest piyasa ekonomisi, liberal dış ticaret ve kambiyo rejimi Yabancı yatırıma pozitif yaklaşım - KenyaYatırım Otoritesi İhracat İşleme Bölgeleri AGOA, GTS Doğu Afrika’nın finans, lojistik ve iletişim merkezi Coca Cola, Glaxosmithkline, Nestle, Unilever... Nairobi (UNEP, UN Habitat, NGO), Mombasa (Liman, rafineri) Ülke liberal bir ekonomik sisteme sahiptir. %100 yabancı hisseli şirket kurulumuna izin verilmektedir. 99 yıllığına arsa kiralanabilmesi, kar ve ana sermayenin ülke dışına çıkarılabilmesi mümkündür. İhracat işleme bölgelerinde faaliyet gösteren işletmeler yıllık üretim miktarlarının %80’ini Doğu Afrika Topluluğu (Kenya, Tanzanya, Uganda, Ruanda ve Burundi) dışı ülkelere ihraç etmek zorundadır. Sözkonusu bölgelerde faaliyet gösteren işletmelere 10 yıl vergi muafiyeti, daha sonradan %25 şeklinde sabit vergi oranı, belli başlı sanayi düzenlemelerinden ve lisans uygulamalarından muafiyet tanınmaktadır. Afrika Büyüme ve Fırsat Yasası (AGOA) çerçevesinde tekstil, konfeksiyon ve el sanatları ürünleri ABD Pazarına gümrük vergisiz ihraç edilebilmektedir. Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) kapsamında Kenya’nın bazı sanayi ürünleri ABD, Japonya, Kanada gibi gelişmiş ülkelere tercihli giriş yapabilmektedir. Nairobi 200’ün üzerindeki uluslarası şirketin Doğu Afrika yönetim merkezidir. Nairobi BM’nin dördüncü büyük merkezidir. Mombasa ülkenin liman şehri olup, ülkenin petrol rafinerisi Mombasa’da yer almaktadır Yılı Mart ayında Kenya’da petrol keşfedilmiş olup, petrol ve doğalgaz arama faaliyetleri artarak devam etmektedir.

14 DAT-Doğu Afrika Topluluğu
5 ülke-Gümrük Birliği 145 Milyon Nüfus 198 Milyar $ GSYİH* 33 Milyar $ İthalat * Satınalma Gücü Paritesine Göre Doğu Afrika Birliği üyesi Kenya, Tanzanya, Uganda, Ruanda ve Burundi 1 Temmuz 2010 tarihinde ortak gümrük tarifesine geçmiştir.

15 Doğu ve Güney Afrika Ortak Pazarı (COMESA)
19 Ülke 463 Milyon Nüfus 148 Milyar $ ithalat Kenya aynı zamanda COMESA üyesi olup, COMESA ülkeleriyle tercihli ticaret rejimlerinden faydalanmaktadır.

16 Bölgesel Karşılaştırma
NÜFUS (Milyon) GSYİH* (Milyar $) KENYA 43,0 70,9 TANZANYA 43,6 63,4 UGANDA 35,9 45,9 RUANDA 11,7 13,5 BURUNDİ 10, ,7 ETİYOPYA 93,8 94,8 SOMALİ 10, ,9 * Satınalma Gücü Paritesine Göre Kenya komşusu ülkelere kıyasla en çok gelişmiş ve kişi başına gelirin en yüksek olduğu ülkedir.

17 Bölge Ekonomileri – GSYİH (Milyar $)

18 Büyüme Hızı (%) Küresel krizin etkisi ile yıllarında ekonomik büyümede bir zayıflama görülmüştür. Aynı şekilde 2011 yılında yaşanan Avrupa borç krizi büyümenin potansiyelin altında gerçekleşmesine yol açmıştır yılları arasındaki beş yıllık dönemde GSYİH büyüme hızının yıllık ortalama %5,3 seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir.

19 Uzun Vadeli Projeksiyonlar
2011 2020 2030 Nüfus (Milyon) 42 52,0 63,2 GSYİH (Milyon ABD Doları) 36.100 69.719 Kişi Başı GSYİH (ABD Doları) 866 1.340 2.950 GSYİH (SGP-Milyon ABD Doları) 70.900 Kişi Başı GSYİH (SGP-ABD Doları) 1.700 2.930 5.650 Reel GSYİH Artışı 5,6 6,7 5,9 Kişi Başına Reel GSYİH Artışı 3,1 4,6 3,6 Kenya nüfusunun her yıl 1,1 milyon artarak 2030 yılında 63 milyona ulaşması ve satınalma gücü paritesine göre Kenya ekonomisinin 2030 yılında 357 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşması beklenmektedir.

20 Güçlü ve Zayıf Unsurlar
Güçlü Unsurlar Bölgenin finans, ulaşım ve iletişim merkezi olması Doğu Afrika Birliği’nin derinleşme süreci Ekonomik serbestleşme yönünde atılan adımlar Ulaşım ve enerji alanında yapılacak yatırımlar Zayıf Unsurlar Yolsuzluk Kuraklık Altyapı yetersilzliği (ulaşım, enerji) Pazarın fiyata aşırı duyarlı yapısı

21 Gelir Dağılımı ve Ücretler
Çalışan nüfusun gelir dağılımı: %72’si aylık 300 ABD Doları altı %24’ü aylık ABD Doları %4’ü aylık ABD Doları üzeri Yabancı Nüfus: bin Hint Kökenli Nüfus: bin BM’nin 4. büyük merkezi Nairobi’dedir. Kenya’da birçok uluslararası şirket ve sivil toplum örgütü faaliyet göstermektedir. Ticaret ile ağırlıklı olarak Hint kökenli nüfus iştigal etmektedir.

22 Sanayi Kenya Üreticiler Derneği (KAM) – 700 üye işletme
Gıda ürünlerinin işlenmesi ve ambalajlanması, plastik, kağıt, çimento, tekstil, otomotiv yedek parça Nairobi Sanayi Bölgeleri Industrial area, Mombasa Road Kenya’nın Gelişmiş Ülkeler ile Ticaret Yapısı (Tarım ürünlerinin ihracatı, sanayi ürünleri ithalatı) Kenya’nın komşusu Ülkelerle Ticaret Yapısı (Rafine edilmiş petrol, çimento, demir ve çelik, plastik, makine, ilaç ve otomotiv sektörü gibi ağırlıklı sanayi ürünleri ihracatı; tarım ürünleri ithalatı)

23 Hizmetler Yüksek Büyüme Hızı Taşımacılık Turizm Müteahhitlik
Telekomünikasyon Finans Perakende sektörü Önemli Altyapı Projeleri Jomo Kenyatta Hava Limanının Genişletilmesi ve Modernizasyonu Lamu Limanı - Güney Sudan - Etiyopya Ulaştırma ve Geliştirme Koridoru Projesi Mombasa-Kampala Demiryolunun Modernizasyonu Komşu Ülkeler ile Karayolu Bağlantıları Halihazırda GSYİH’nın %64,6’sını teşkil eden hizmetler sektörünün önümüzdeki yıllarda sanayi ve tarım sektörlerinden daha hızlı büyümesi beklenmektedir. Kenya hizmetler ticaretinde fazla vermekte olup, taşımacılık ve turizm en önemli hizmet ihraç kalemleridir. Kenya Doğu Afrika’nın Lojstik merkezi olup, bölge kara nakliyesinde Kenyalı firmaların ağırlığını görmek mümkündür. Yüksek şehirleşme hızı ve nüfus artışı altyapı ve üstyapı müteahhitlik hizmetlerine duyulan talebin artmasına yol açmaktadır. Altyapı faaliyetlerinde Çin devlet firmaların ağırlığını görmek mümkündür. Cep telefonu kullanım oranı %50’nin üzerinde olup, bu oran hızla artmaktadır. Internete ulaşım da hızla yaygınlaşmaktadır. Kenya’da küresel sisteme entegre 40’ın üzerinde banka faaliyet göstermekte olup, Nairobi Borsası Doğu Afrika’nın en büyük borsasıdır. Orta ve üst gelir grubundaki nüfusun artması ile birlikte bugün Nakumatt’ın önderliğini yaptığı perakende sektörünün hızla büyümesi beklenmektedir.

24 KESME ÇİÇEK ÜRETİMİ VE İHRACATI
Turizm Ülkesi Kenya KESME ÇİÇEK ÜRETİMİ VE İHRACATI 1,1 milyon turist, 1 Milyar $ Gelir İngiltere, ABD, İtalya, Almanya, Fransa Serengeti’nin devamı olarak Maasai Mara Kenya’da yer almaktadır. Turizm ilişik sektörler ile birlikte ekonomi içerisinde önemli bir yer tutmaktadır. Taşımacılıktan sonra turizm kenya’nın en önemli hizmet ihraç kalemidir. 24

25 Potansiyel Arz Eden Sektörler
Gıda işleme, makine sektörü Dayanıklı tüketim malları Mobilya, züccaciye, ev eşyaları Hizmetler (İnşaat, bankacılık, perakende sektörü, telekomünikasyon, turizm) Enerji (Elektrik üretimi, petrol ve doğalgaz arama faaliyetleri) Yüksek nüfus artışı ve şehirleşme potansiyel arz eden sektörleri belirleyen unsurlardan biridir. Bugün %22 olan şehirleşme oranının 2030 yılında %50’ye çıkması beklenmektedir.

26 Vergiler ve İhracat Öncesi Denetim
Kurumlar Vergisi: yerli işletmeler %30, yabancı işletmelerin yerel şubeleri %37,5 Gümrük Vergileri %0, 10, 25 Katma Değer Vergisi %16 İthalatta Kalite Denetimi - SGS, Intertek Tüm yerli firmalar gelirleri üzerinden %30 vergiye tabidirler. Yabancı firmaların Kenya’daki şubeleri %37,5 oranında vergi vermektedir. Doğu Afrika Topluluğunun ortak gümrük tarifesine göre gümrük vergileri %0 ile %100 arasında değişmekle birlikte genel olarak gümrük vergisi %0, 10 ve 25 şeklindedir. Standart KDV oranı %16 olup, oran ürün bazında değişmektedir. Sağlık, tarım ve eğitim sektörlerinde KDV alınmamaktadır. Kenya Standartlar Bürosu ihracat öncesi denetimin menşe ülkede gerçekleştirilmesi amacıyla ülkemizden ithal edilecek ürünler için 18 Ocak 2012 tarihinden itibaren uluslararası gözetim ve denetim şirketlerinden SGS ve Intertek’e yetki vermiştir.

27 Kenya’nın İhracatında Başlıca Ürünler (2011)
Kenya GSYİH’nın %19’unu teşkil eden tarım sektörü Kenya’daki istihdamın %75’ini sağlamaktadır. Ana kalemler çay, kesme çiçek ve kahve olmak üzere tarımsal ürün ihracatı toplam ihracatın %50’sini teşkil etmektedir. Toplam İhracat: 5,9 milyar $ 27

28 Toplam Üretim 377 Bin Ton (2011) Toplam İhracat Geliri 1,18 Milyar $
Çay Toplam Üretim 377 Bin Ton (2011) Toplam İhracat Geliri 1,18 Milyar $ Kenya’nın dünyadan ithalatı sanayi malları ağırlıklı olup, dünya ile ihracatı tarımsal ürünlere dayanmaktadır. Kenya’dan daha az sanayileşmiş komşu ülkelerine ihracatında çimento, rafine edilmiş petrol, demir-çelik ve plastik ürünleri önemli yer tutmakta olup, komşu ülkelerinden ithalat tarım ürünleri ağırlıklıdır. 28

29 Kahve Nairobi Kahve Borsası Satış Miktarı 30 Bin Ton (2011)
Toplam İhracat Geliri 224 Milyon $ 29

30 KESME ÇİÇEK ÜRETİMİ VE İHRACATI
Bahçecilik Sektörü KESME ÇİÇEK ÜRETİMİ VE İHRACATI Kesme Çiçek İhracat Geliri 454 Milyon $ (2011) Sebze İhracat Geliri 246 Milyon $ Meyve İhracat Geliri 72 Milyon $ 30

31 Kenya’nın İhracatında Başlıca Ülkeler
Uganda’ya ihracatta ana kalemler rafine edilmiş petrol, çimento ve demir-çeliktir. İngiltere’ye ihracatta ana kalemler çay, kesme çiçek ve baklagillerdir. Tanzanya’ya ihracatta ana kalemler palm yağı, sabunlar ve eczacılık ürünleridir. Hollanda’ya ihracatta ana kalemler kesme çiçek, canlı bitkiler ve baklagillerdir. ABD’ye ihracatta ana kalemler ABD’nin kotasız ve vergisiz tekstil ve konfeksiyon ürünleri ithalatına izin veren AGOA Yasası ve Kenya İhracat İşleme Bölgeleri teşvikleri neticesinde tekstil ve konfeksiyon ürünleridir. ve Tanzanya’ya çimento, plastik ürünler, demir-çelik ve kozmetik ürünler ihracatı gerçekleştirilmektedir. İngiltere ve Hollanda’ya çay, kahve, kesme çiçek, tropik meyve ve sebzeler ihraç edilmektedir. ABD’ye AGOA kapsamında ağırlıklı olarak tekstil ürünleri ihraç edilmektedir. 31

32 Kenya’nın İthalatında Başlıca Ürünler (2011)
Kenya’da 2012 yılı Mart ayında petrol keşfedilmiş olup, petrolün ticari satışlarının birkaç yıl içerisinde gerçekleştirilmesi beklenmektedir. Öte yandan Uganda’da petrol keşfedilmiş olmasına rağmen henüz ticari satışlarına başlanmamıştır. Tanzanya’da da önemli miktarlarda doğalgaz rezervleri tespit edilmiştir. Halihazırda bölgenin tek petrol rafinerisi Mombasa’da yer almakta olup, ithal edilen ham petrol rafine edilerek bölge ülkelerine ihraç edilmektedir. Petrol ürünleri ithalatını palm yağı, telefon cihazları, demir-çelik ürünleri, buğday ve eczacılık ürünleri takip etmektedir. Toplam İthalat: 15 milyar $ 32

33 Kenya’nın İthalatında Başlıca Ülkeler
BAE’den ithalat petrol ürünleri ağırlıklıdır. Hindistan’dan ithalatta ana kalemler petrol ürünleri, eczacılık ürünleri ve telefon cihazlarıdır. Çin’den ithalat elektrik-elektronik ürünler, makineler, tekstil ürünleri, kauçuk lastikler, motorsikletler, vinçler şeklinde çeşitlilik arz etmektedir. Güney Afrika’dan ithalatta ana kalemler demir-çelik ürünleri, motorlu taşıtlar ve petrol ürünleridir. Japonya’dan ithalatta ana kalemler motorlu taşıtlar, demir-çelik ürünleri ve makinelerdir. 33

34 Türkiye-Kenya İlişkileri Yasal Çerçevesi
Müzakereleri Tamamlanmış Anlaşmalar Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması (12 Ekim 2004) Türkiye-Kenya 1. KEK Toplantısı (26-28 Ekim 2010) Müzakereleri Devam Eden Anlaşmalar YKTK ÇVÖA Serbest Ticaret Anlaşması Standardizasyon İşbirliği Anlaşması Sosyal Güvenlik İşbirliği Anlaşması Tarım İşbirliği Anlaşması Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması 12 Ekim 2004 tarihinde Nairobi’de imzalanmıştır. Türkiye-Kenya Karma Ekonomik Komisyonu 1. Toplantısı Ekim 2010 tarihlerinde Nairobi’de gerçekleştirilmiştir. Bir sonraki KEK Toplantısının 2012 veya 2013 yılı içerisinde Ankara’da gerçekleştirilmesi öngörülmektedir. Nairobi’de gerçekleştirilen 1. KEK Toplantısında ile ülke arasında YKTK, ÇVÖA, Serbest Ticaret Anlaşması ve çeşitli işbirliği anlaşmaları imzalanması kararlaştırılmıştır. YKTK Anlaşmaısnın yakın bir tarihte imzalanması beklenmektedir.

35 Türkiye-Kenya Dış Ticareti (1.000 $)
İkili ticaret hacmi en yüksek seviyesine 2008 yılnda ulaşmış olup, 245 milyon dolar gerçekleşmiştir. Sözkonusu miktarda 169 milyon dolarlık benzin ihracatı önemli bir rol oynamaktadır yılında küresel krizin etkisi ile tüm dünyada yaşanan ticari aktivite daralması ülkelerimiz arasında da görülmüş olup, ikili ticaret hacmi 76 milyon dolar seviyesine gerilemiştir Yılında ikili ticaret hacmi tekrar yükseliş eğilimine girmiş ve 100 milyon dolar seviyesine çıkmıştır yılında dış ticaret hacmi 214 milyon seviyesine ulaşmış olup, 199 milyon doları ülkemizin Kenya’ya ihracatı; 15 milyon doları Kenya’nın ülkemize ihracatı şeklindedir. 35

36 Türkiye’nin Kenya’ya İhracatı (2011)
Ülkemizin Kenya’ya ihracatı ağırlıklı sanayi mallarından oluşmakta olup, demir-çelik ve demir çelikten 2011 yılında gerçekleşen 199 milyon dolarlık ihracatın %55’ini meydana getirmektedir. Demir ve çelik ile demir ve çelikten eşya grubunun ana kalemleri filmaşin, alaşımsız çelikten yarım mamuller, çubukler, profiller, kuleler, tel, halat ve kablo şeklindedir. 2011 yılı ihracatında demir çelik ürünlerini kimyasal gübreler ve buğday unu takip etmiştir. Makine ve cihaz ihracatının ana kalemleri vitrin tipi soğutucular, tohum işleme makinaları aksamları, doldurma ve etiketleme makinaları şeklindedir. Elektrikli cihazlar ve aksamlar ihracatının ana kalemlerini ocaklar, elektrojen grupları ve kablolar oluşturmuştur. Kağıt ve kartondan eşya grubunun ana kalemleri kağıt ve kartondan kutu, bebek bezleri, filtre kağıdı şeklindedir. Kağıt ve kartondan eşyayı flament demetleri ve lifler takip etmektedir.

37 Türkiye’nin Kenya’dan İthalatı (2011)
Ülkemizin Kenya’dan 2011 yılı ithalatı yaklaşık 15 milyon dolar olup, ithalatımız ağırlıklı olarak tarımsal ürünlere dayanmaktadır.

38 Kenya’daki Türk Firmaları
Kenya’da inşaat, mobilya, otel ekipmanları, yatak, konfeksiyon, mutfak dolapları, halı, un fabrikaları kurulumu, taşımacılık, turizm ve restaurant işletmeciliği gibi alanlarında faaliyet gösteren 30’un üzerinde Türk işletmesi mevcuttur.

39 2012 Yılında Ülkemiz Organizatörlerince Gerçekleştirilecek Fuarlar
KENYA ULUSLARASI TARIM, GIDA İŞLEME VE PAKETLEME MAKİNELERİ FUARI * 9-11 Şubat 2012, Senexpo Fuarcılık 4. KENYA GENEL TİCARET FUARI * Haziran 2012, Türkel Fuarcılık MOBİLYA, İÇ TASARIM, MOBİLYA YAN SANAYİ, EV TEKSTİLİ, EV EŞYALARI, AYDINLATMA, ELEKTRONİK ÜRÜNLER, ZÜCCACİYE FUARI * 8-10 Kasım 2012, Senexpo Fuarcılık 4. KENYA YAPI MALZEMELERİ FUARI * Kasım 2012, Türkel Fuarcılık

40 Nairobi Ticaret Müşavirliği
Ş. Koray DEMİRCAN Ticaret Müşaviri Tel :  : Web: (Kenya) Gigiri Road, off Limuru Road P.O. Box Nairobi / Kenya