Genital Sistemin Gelişimi

... konulu sunumlar: "Genital Sistemin Gelişimi"— Sunum transkripti:

1 Genital Sistemin Gelişimi
Prof. Dr. Alpaslan GÖKÇİMEN Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı

2 Cinsel Gelişimin Farklılaşmamış Safhası
Erkek ve dişi morfolojik özellikleri, embriyonik 7. haftaya kadar gelişmeye başlamazlar. Genital sistem, erken dönemde her iki cinste de birbirine benzer. Bundan dolayı, genital sistemin gelişiminin başlangıç dönemi, cinsel gelişimin farklılaşmamış safhası olarak adlandırılır.

3 Gonadların Gelişimi Gonadlar (testisler ve overler), üç kaynaktan köken alır: - Posteriyor karın duvarını döşeyen sölom epiteli - Bunun altındaki mezenşim (embriyo nik bağ dokusu) - İlkel cinsiyet hücreleri

4 Farklanmamış Gonad Gonad gelişiminin ilk safhaları, beşinci haftada ortaya çıkar. Mezonefrozun mediyalinde, sölom epitelinde bir kalınlaşma meydana gelir. Bu epitelin ve altındaki mezenşimin çoğalımıyla, mezonefrozun mediyalinde bir gonadal (genital) kabarıklık oluşur. Parmak şeklindeki epitel kordonları (birincil cinsiyet kordonları), alttaki mezenşimin içine doğru kısa sürede büyürler.

5

6

7 Farklanmamış Gonad Dışta korteks ve içte de medulladan oluşur.
Eğer embriyo XX cinsiyet kromozomuna sahipse, farklanmamış gonadın korteksi over yönünde değişim gösterir ve medulla geriler. Eğer embriyo XY cinsiyet kromozomuna sahipse, medulla testise farklılaşır ve korteks, birtakım kalıntılar dışında geriler.

8

9 İlkel Eşey Hücreleri Dördüncü haftanın başında, vitellüs kesesinin duvarında ve allantoyisin başlangıç yerine yakın yerleşimde olan endodermal hücreler arasında belirirler. Daha sonra, arka barsağın dorsal mezenteri boyunca gonad kabartılarına göç ederler. Altıncı haftada, ilkel eşey hücreleri alttaki mezenşimin içine girerler ve birincil cinsiyet kordonlarının yapısına katılırlar.

10 Germ Hattı Nedir ?

11 Gelişimin ikinci haftasında, ilkel eşey hücreleri epiblastın veya birincil ektodermin içinde oluşurlar. Vitellüs kesesinin arkasından ekstraembriyonik mezoderme Endoderme Barsak Kanalı Dorsal Vücut Duvarı GONAD

12

13 Cinsiyetin Belirlenmesi
Yedinci haftadan önce, gondaların görünümü her iki cinste de birbirine benzer. Dolayısıyla, bunlar “farklanmamış gonadlar” olarak isimlendirilir. Erkek fenotipinin gelişmi için, bir Y kromozomu gereklidir. Y kromozomu, farklanmamış gonadın medullası üzerinde testis belirleyici etkiye sahiptir.

14 Testis Belirleyici Faktör (TDF)
Bu unsur, testis farklılaşmasını sağlar. Bu düzenleyici unsurun etkisi altında, birincil cinsiyet kordonları seminifer tübüllere farklılaşır. Y kromozomunun olmaması, over gelişimiyle neticelenir.

15 Testislerin Gelişimi Bazı genlerin koordinasyonlu uyarımıyla başlar.
SRY Geni  Y kromozomunun kısa kolunda bulunur  Anahtar role sahiptir. TDF  Birincil cinsiyet kordonlarını uyarır  Kordonlar, medullanın derinliklerine doğru uzamaya başlar  Dallanırlar ve anastomoz yaparlar  Rete testis oluşur.

16

17 Testislerin Gelişimi Tunika Albuginea gelişince  Cinsiyet kordonlarının (seminifer kordonların) yüzey epiteliyle olan bağlantısı sona erer. Tunika albugineanın yoğunluk kazanması  Testis gelişimi için oldukça önemlidir. Testis genişledikçe  Mezonefrozdan ayrılır  Mezorşiyuma tutunur.

18 Testislerin Gelişimi Seminifer Kordonlardan Gelişen Yapılar:
Seminifer Tübüller Tubuli Rekti Rete Testis

19 Testislerin Gelişimi Seminifer tübül  Mezenşimden ayrılır.
Leydig hücreleri  Mezenşimden gelişirler ve 8. haftadan itibaren  Androjenik hormon salgılamaya başlar. Erkeklik hormonları  Mezonefrik duktusların ve dış genitallerin farklılaşmasını uyarır.

20 Testislerin Gelişimi hCG  İnsan koryonik gonadotropin
 Testosteron üretimini uyarır.  haftalarda pik yapar. Fetal testislerden salınan hormonlar: - Testosteron - Antimülleryan Hormon (AMH) AMH  Mülleryan engelleyici madde.

21 Testislerin Gelişimi AMH  Sertoli hücrelerince salınır.
 Puberteye kadar devam eder.  Mülleryan (paramezonefrik kanalların) gelişimini baskılar. Seminifer tübüller  Puberteye kadar lümensiz. Daha sonra gelişir. Seminifer tübül  Duvarda iki çeşit hücre  Sertoli: Testis yüzey epitelinden gelişir. Spermatogonyumlar: İlkel eşey hücrelerinde farklılaşır.

22 Fetal Testis Sertoli hücreleri  Seminifer tüplerde çoğunluk.
Daha sonraki gelişimde  Testis yüzey epiteli düzleşir  Yetişkin testisin dış yüzey mezotelini oluşturur. Rete testis  Efferent duktulileri oluşturan 15 – 20 adet mezonefrik tübüllerle devam eder.

23

24

25 Genital Kanalların Gelişimi
Dişi ve erkek embriyolarının her ikisi de, iki çift genital kanala sahiptir. Mezonefrik Kanal (Wolf Kanalı)  Erkek üreme sisteminin gelişimi Paramezonefrik Kanalı (Müller Kanalı)  Dişi üreme sisteminin gelişimi 5. – 6. haftalarda  Her iki kanal çeşidi de var.

26

27 Genital Kanalların Gelişimi
8. haftada  Testosteron etkisi  Herbir mezonefrik kanalın proksimal parçası  Epidididmise farklanır. Mezonefrik kanalın geri kalan kısmından: - Duktus deferens ve - Ejakülasyon kanalı gelişir.

28 Erkek Genital Kanal ve Bez Gelişimi
Fetal testislerde  Sertoli hücreleri haftalarda AMH’yi sentezler. 8. hafta  Leydig hücreleri testosteron salgılar  hCG, testosteron salınımını uyarır. Testosteron  Mezonefrik kanallardan erkek genital kanal oluşumunu uyarırken, AMH  Paramezonefrik kanalların epitelyal – mezenşimal dönüşümle kaybolmasına yol açar.

29 Erkek Genital Kanal ve Bez Gelişimi
Mezonefroz dejenere olunca  Mezonefrik kanallardan bazıları kalır  Duktuli efferentesleri oluştururlar. Duktuli eff  Mezonefrik kanala açılır  Kanal, bu bölgede, duktus epididimise dönüşür. Mezonefrik kanal  Epididimisin distalinde kalın kaslı hale gelir  Duktus deferens oluşur.

30 Erkek Genital Kanal ve Bez Gelişimi
Seminal Vezikül (SV)  Mezonefrik kanalların kaudal uçlarının lateralinden dışa doğru gelişir. SV kanalı ile üretra arasında kalan mezonefrik kanal bölümü  Ejakülatuvar duktus olarak gelişir.

31 Prostat Üretranın prostatik parçasından meydana gelen çok sayıda endoderm çıkıntısı, etraftaki mezenşimin içine doğru büyür. Prostat epiteli bu endoderm hücrelerinden gelişirken, epitel hücreleriyle ilişkili mezenşimden stroma ve düz kaslar oluşur.

32

33 Bulboüretral Bezler Üretranın spongiyoz parçasından çift halde dışa doğru büyüyen hücrelerden gelişirler. Düz kas hücreleri ve stroma  Bölgedeki mezenşimden köken alır.