Sensitivity and Specificity

... konulu sunumlar: "Sensitivity and Specificity"— Sunum transkripti:

1 Sensitivity and Specificity
Duyarlılık ve Özgüllük Sensitivity and Specificity Arş.Gör. Kamber KAŞALİ ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TEMEL TIP BİLİMLERİ BİYOİSTATİSTİK

2 Tıpta gözle ya da mikroskopla görme ile bile %100 kesin tanı konulabilen hastalık sayısı pek fazla değildir. O halde hekim tanıya nasıl gidecektir? işte duyarlılık ve özgüllük derecesi yüksek testleri kullanmak ilk akla gelen olasılıktır. Burada iki tür test kullanılabilir. Ya olumsuz çıkınca hastalığın bulunmadığını gösteren testler ya da olumlu çıkınca hastalığın varlığını gösteren testler.

3 DUYARLILIK Duyarlılık veya sensitivite biyoistatistikte kullanılan bir terim; bir testin, gerçek hastalar içinden hastaları ayırma yeteneğini gösterir. Bir testin duyarlılığın %100 olması, o testin tüm hastaları doğru olarak tanımlayabildiğini gösterir. Bu nedenle eğer bir test tarama amacı ile kullanılıyorsa duyarlılığı yüksek (yanlış negatiflik oranı düşük) olmalıdır.

4 ÖZGÜLLÜK Özgüllük veya spesifite biyoistatistikte kullanılan bir terim; bir testin, gerçek sağlamlar içinden sağlamları ayırma yeteneğini gösterir. Bir hastalığın doğrulanması gereken durumlarda özgüllüğü yüksek olan test (yanlış pozitiflik oranı düşük) tercih edilir. Bir testin özgüllüğünün %100 olması, testin sağlıklı insanların hepsini doğru tanımlayabildiğini gösterir.

5 a b a+b c d c+d a+c b+d a+b+c+d HASTALIK + - Total Test a/a+b PPV
NPV a/a+c Duyarlılık d/b+d Özgüllük

6 DUYARLILIK: Hastalık varken testin pozitif çıkma olasılığı.
ÖZGÜLLÜK: Hastalık yokken testin negatif çıkma olasılığı. POZİTİF TAHMİNİ DEĞER (PPV): Test pozitif iken hastalığın bulunma olasılığı. NEGATİF TAHMİNİ DEĞER (NPV): Test negatif iken hastalığın bulunmama olasılığı.

7 25 2 27 5 68 73 30 70 100 ÖRNEK HASTALIK + - Total Test 25/27 PPV
68/73 NPV 25/30 Duyarlılık 68/70 Özgüllük

8 KULLANILAN TESTLER EIA: Enzimlerin katalitik özelliklerinden faydalanarak nicel madde konsantrasyonu tespit şeklidir. ELİSA: Klinik analizde yaygın olarak kullanılan heterojen bir tekniktir. Reaksiyon bileşkelerinden biri katı faz yüzeyine bağlanır. Bağlanma özgül olmayan adsorbsiyon, kimyasal veya immünokimyasal bağlanma olabilir ve serbest işaretli reaktifi bağlı olandan ayırma işlemini kolaylaştırır. EMİT: Homojen bir EIA’dır. Ayırma işlemi gerektirmediğinden kolay bir ölçümdür ve birçok ilaç, hormon ve metabolit ölçümlerinde kullanılır. CEDIA: Homojen tip EIA’dır. Genetik mühendisliği teknikleri kullanılarak geliştirilen ilk EIA’dır.

9 Floroimmünölçüm (FIA): İşaretleyici olarak floresans molekül kullanılır. Antikor bağlama polarizasyon derecesini düzenler. Polarizasyondaki bu değişme ve buna bağlı olarak antijen konsantrasyonu ölçülebilir. Radyoimmünölçüm (RIA): işaretleyici olarak radyoaktif maddeler kullanılır. Değişik vucut sıvılarında bir çok madde bu yöntemle hesaplanabilmektedir.

10 Hormonlar ve İlişkili Faktörler
RIA İLE TESPİT EDİLEBİLEN BAZI ANALİTLER Hormonlar ve İlişkili Faktörler İnsülin PTH Kalsitonin Somatostatin C-Peptit ACTH Seratonin Enkefalin Glukagon TSH Androjen Kortikosteroit Gastrin FSH Östradiol Progesteron Sekretin LH Aldosteron Prolaktin Anjiotensin hCG Endorfin Tiroksin

11 İlaçlar, Vitaminler Enzimler Kardiak glikozidler C-1 Esteraz İlaç kötü kullanımı Fruktoz 1,6 Difosfataz Antibiyotikler Karbonik Anhidraz SSS depresanlar Aldoz Reduktaz Folik asit Plazminojen, Plazmin Vitamin B-12 Karboksipeptidaz B Vitamin A Tripsin, kimotripsin

12 Serum Proteinler Virüs ve Allerjenler TBG HBsAg IgG,IgM Mürin Lösemi Virüsü Fibrinojen Monkey Virüs Miyoglobin IgE Properdin RAST Ferritin

13 Tümör Belirteçleri AFP Tiroglogulin Β-2 Mikroglobulin CA-242 CA-50 NSE

14 Analitlerin Duyarlılık ve Özgüllükleri
ADI TEST DUYARLILIK ÖZGÜLLÜK ÖLÇME ARALIĞI Gizli kan Rapid test %97.3 %98.4 10 ng/mL α- Fetoprotein Card test %100 %98.3 20 ng/ml. P. falciparum rapid test %95 Anti-CCP IgG-yakalama test %92.8 %98.2 8 U/mL Anti-HBc Yarışma prensibi %99.7 0,8 PEI U/mL Anti-HBs Sandviç prensibi %97.5 2.0 IU/L Anti-HCV %99.1 free βhCG %87.5 0.1 IU/L HIV Ag Elisa %99.3 %99.8 4,0 pg/mL HIV combi %96.9 6 U/mL Troponin-T Troponin-T test %64.7 %74.1 PAPP-A 4 mIU/L Rubella IgM µ-Yakalama test %79.8 P. falciparum malaria %92.3 %97.2

15 ADI TEST DUYARLILIK ÖZGÜLLÜK ÖLÇME ARALIĞI LSA Rezorsinol yöntem %75 %89 19 mg/dl MCA EIA (Sandiviç tekniği) %43 %90 17 U/ml CA 125 %53 %33 43 U/ml CA 15-3 %70.8 1,00 U/mL CA 19-9 %42 %70 54 U/ml Ferritinin EIA %48 %62 261 ng/ml CEA %16 %100 8 ng/ml AFP Rapid test %3 %96 24 IU/ml NSE %34 %77 18 NG/ML TSA Modifiye erlich %88 %55 89 MG/DL

16 KAYNAKLAR KOÇAR İ.H. “Tıbbi Karar Verme”
Andy (Ai) Ni. “Categorical Data Analysis (CHL5210) Tutorial Presentation” Ekim 9, 2007 TOSUN M. “Randomize Seçilen Kişilerde Serbest Androjen İndeksi İle Serum Serbest Testesteron Değerlerinin Karşılaştırılması” İstanbul, 2005 Rajesh Baheti, Purnima Laddha, RS Gehlot,. “Value of Troponin-T Test in the Diagnosis of Acute Myocardial Infarction” JIACM 2002; 3(1): 55-8 Celal Karlıkaya, Sarper Erdoğan, Atila Akkoçlu, Gülgün Oktay, Gül Güner, Eyüp Sabri Uçan, Arif Hikmet Çımrın,. “Akci¤er Kanserinde Çoklu Tümör Belirleyicisi Analizi” Toraks Dergisi, 2003; 4(3): Dima “Human Fecal Occult Blood FOB Rapid Test Device” Cobas “Antibody to cyclic citrullinated peptide (anti-CCP)” Cobas “Antibodies to hepatitis B core antigen (anti-HBc)” Cobas “Antibody to hepatitis B surface antigen (anti-HBs)” Cobas “Antibody to hepatitis C virus (anti-HCV)“ Cobas “CA 15-3 II Cancer Antigen 15-3” CLIAwaived,INC “(α- Fetoprotein) One-Step AFP Card Test” Cobas “free βhCG free β-subunit of human chorionic gonadotropin” Cobas “HIV Ag - human immunodeficiency virus type 1 (groups M and O) p24 antigen” Cobas “HIV combi HIV-1 antigen and total antibodies to HIV-1 and HIV-2” Cobas “PAPP-A Pregnancy-associated plasma protein A” Cobas “Rubella IgMIgM antibodies to Rubella virus “ Stephane Proux, Lily Hkirijareon, Chatee Ngamngonkiri, Stephen McConnell and Francois Nosten., “Paracheck-Pf®: a new, inexpensive and reliable rapid test for P. falciparum malaria“ volume 6 no 2 pp Şubat

17 Teşekkürler