Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD akgul.web.tr/yazilar/ İnternet, Bilgi Toplumu: Türkiye ve Dünyadan Görüntüler.

... konulu sunumlar: "Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD akgul.web.tr/yazilar/ İnternet, Bilgi Toplumu: Türkiye ve Dünyadan Görüntüler."— Sunum transkripti:

1 Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD akgul.web.tr/yazilar/ akgul@bilkent.edu.tr İnternet, Bilgi Toplumu: Türkiye ve Dünyadan Görüntüler

2 15/05/2007 Bursa Uludag Bilişim Toplulugu 2 Özet İnterneti Nasıl Algılamalı ? Bilgi Ekonomisi ve Bilgi Toplumu İnternet, Bilişim ve Bilgi Toplumu Katılım, Demokrasi ve İnternet İndeksler ve Türkiye Kore, Brezilya ve İsveç

3 İnternet’in tarihçesi 1950-1960’larda hayal edildi 1969-70 lab’te başladı 1983 saha deneyleri (NSF, Junet, Janet)‏ 1990’lar wais, Gopher, web 1993 Mosaic, NCSA 1995 Java, ticarileşme 2000 dot.com balonu,... internet2,. web2

4 İnternet Nedir ? Bilim adamları için başladı E-kütüphane olarak öne çıktı Etkileşim, zaman ve mekanın önemi azaldı Bireysel gelişim olanakları artı Matbaa, gazete, radyo, tv, eglence reklam ortamı ticaret ortamı, çalışma ortamı, yaşamın her boyutu “ambiant sweden”

5 5 İnterneti Nasıl Algılamalı? Ağların Ağı: 1.6+ milyar insan, 630 M makina, 225M/70 web, 180M alan adı, 100+M video, 100M blog, 125 milyar sayfa devrimsel bir gelişme, bilim teknoji ile sarmal ilişki örgütsel yapı değişiyor ağ etkisi, ağ ekonomisi, ağ toplumu Birey öne çıkıyor: üretici ve tüketici Rakipler işbirligi yapıyor: rekabirlik

6 6 İnterneti Nasıl Algılamalı-II Sanayi devrimi: kol gücünün çoklanması Bilgi Devrimi: beyin gücünün çoklanması Bilgi/enformasyonun: üretilmesi, saklanması, işlenmesi, yayılması Katılım, saydamlık ortamı tüm yaşamı değiştiriyor; süreç web2: soysal ağlar, sıradan insan söz sahibi wiki, rss, bloglar,... web3: nesnelerin interneti semantic web!

7 7 Bilgi Ekonomisi ve Toplumu Information soc., knowledge, knowledge based, knowledge driven, knowledge econ Bilgi üretim faktörü, zenginlik kaynağı Bilgi: bilimsel, teknoloji, ar-ge, patent, know how, inovasyon, örtük (tacit), enformasyon Bilgi işcisi: beyin işcileri, araştırmacı, eğitimli insanlar

8 8 Bilgi Ekonomisi/Toplumu-II Bilgiye erişebilen, kullanan, işleyen ve Bilgi Üreten! Emek ve dogal kaynak yoğundan: Bilgi yoğun ekonomi ve topluma.. Kültür : bağımsız, sorgulayan, yaratıcı, girişimci bireyler Kurumlar ve Ortam gerekir Bilgi'nin özel konumu (açlık, DEC!)‏

9 Bilgi Ekonomisi: Tekstil örneği Pamuk’a gen düzeyinde müdahele Üretim düzeyi: toprak, sulama Kumaşa nanoteknoloji... Kumaşın tasarımı Markalaşmak Moda, tasarım (zara )‏ Pazarlama, dağıtım, üretim

10 10 Bilgi Eko./Toplumu İndexleri Pek çok göstergenin ağırlıklı ortalaması Ar-ge GDP, ar-ge calışanı, patent, yayın, Eğitim seviyesi, üniversite, lise bitirme oranı, gazete, kitap sayısı, Telefon, TV, Radyo, Kablo, fax Bilgisayar, internet yaygınlık, derinlik Özgürlükler, örgütlenme; kurumsal yapı (girişim, buluş, ar-ge, inov.)‏

11 11 GITR- Bilgi Toplumu Indeksi 3 kategori, 9 altkategori, 68 temel gösterge Çevresel(ç), Hazırolma(H), Kullanım(K)‏ Ç: pazar (14), siyasal/düzen.(9), altayapı(7)‏ H: birey(9), iş dünyası(10), devlet(4)‏ K: birey(5), iş dünyası(5), devlet(5)‏ Türkiye: 61 <--- 55 Ç: 56; 66, 56, 62 H: 69; 64, 63, 87 K: 54; 61, 48, 60

12 12 Bilişim Sektörü için: Yatay rolü çok önemli; yatay içinde gelişmesi gerek Tutarlı politikalar gerekli-sistem yaklaşımı Bilişim-internet olmazsa olmaz koşuldur Ama, Tek başına yetmez: tutarlı ulusal... Kendi özel konumuza uygun politikalar gerekli: açık kaynak gibi Bilgiye erişim anayasal hak, temel yurttaşlık Sayısal bölünme; sayısal merdiven!

13 13 Katılım, Demokrasi ve İnternet Anti-global hareket interneti çok etkin... Dağıtık, küçük gruplar haberleşme... Bilgilenme, alternatif oluşturma, karar... Kitleleri harekete geçirme (ventura, oba..)‏ Yolsuzlugu önleme, yönetime katılma... Strateji oluşturma, yayma ve ikna... “Long Tail !” - herkese erişim!!

14 İnternet, Bilişim ve Bilgi Toplumu14 E-democracy Extremedemocracy.com E-democracy.org Akgul.bilkent.edu.tr Berkman center, harvard law school Oxford Internet Instıtute oii.oxford.ca.uk? Cambridge, berkeley, harvard berkman

15 15 E-avrupa Web.eu de çıktı, 94'te hızlı başladılar !97 girdik dediler, 98'te sayısal uçurum 99'da e-avrupa “en dinamik ve rekabetçi” 2002'de biten eylem p, “herkes için bilgi T” 2001'de, e-avrupa+, e2005 İ2010: growth and inclusion ABD, jp ve korenin gerisindeler

16 16 E-türkiye, e-devlet Ülkenin yeniden yapılanması: e-türkiye Devletin yeniden yapılanması: e-devlet E-devlet, e-türkiye için öncü güç Bilgisayarlaşma, internet olmazsa olmaz! Ama, felsefe, insan, organizasyon önemlidir Bu bir süreçtir Bilgi toplumu bir tercih meselesi değildir!

17 Sansür yasası!: donkişot, devekuşu ve harakiri 8 konu: cocuk, porno,kumar,saglik intihar, ilac, müstehcen, Atatürk + bahis Erişimi engelleme Sansür dairesi: 93 URL filtreleme

18 18 Ara Özet: Bilişim ve İnternet tercih meselesi değil Bilgi Toplumu hedefi doğru hedef Sistemik ve uyumlu politikalar gerekli Açık kaynak öncelikli, ama tek değil Katılımcı, saydam, Demokratik yapılar Kendi somut planlarımızı biz geliştirmeliyiz Tek başına bilişim değil, ama bilişim şart

19 Türkiye Ne durumda ? Dünya ortalaması civarında (1/4; 1/3); AB aday ülkelerin sonunda; OECD son 40/55, 50/110 E-devlet hizmet türü/kalitesinde iyi, yaygınlıkta %33, %24 kadın, %12 kırsal K 190+790M alan adı, 2,6 M bilgisayar 9M Blog/web, 26 MSN Vergide açık ara birinciyiz

20 GITR -II bürokrasi 104 vergi (k)123, 78 adalet bagim 64 egitim sist k 77 okulda inet 55 firma arge 73 e-katilim 70 egitim harca 90 basin özgür 106 adaletin etkin 82 ict önceligi 101 y.tekno alımı 106 vizyonda ict 85 edevlet haz. 70 dev ict teşvik 96 iş çalışan egit 90

21 GITR -III bürokrasi 104 vergi (k)123, 78 adalet bagim 64 egitim sist k 77 okulda inet 55 firma arge 73 e-katilim 70 egitim harca 90 basin özgür 106 adaletin etkin 82 ict önceligi 101 y.tekno alımı 106 vizyonda ict 85 edevlet haz. 70 dev ict teşvik 96 iş çalışan egit 90

22 İsveç: 2, 2(10,5,2),3(8,2,3), 2(2,1,6)‏ Kore 11, 17(14,23,13), 7(11,16,4), 10(20,16,4)‏ Maleyza 28, 26(18,24,48), 19(26,21,12), 30(45,25,20)‏ Portekiz 30, 30(37,34,30), 32(48,41,13), 28(41,28,18)‏ Saudi 40, 38(38,42,44), 41(79,28,36), 44(53,39,42)‏ İtalya 45, 53(75,92,73), 54(57, 38, 83), 37(26,56,38)‏ Brezilya 60,87(119,82,65), 58(81,37,65), 41(62,32,32)‏ Türkiye 61, 56(56,66,62), 69(64,63,87), 54(61,48,60)‏ Mısır 76, 64(60,62,74), 85(97,100,5,1), 72(98,53,53)‏

23 23 e-öğrenme... işin başındayız: ne kadar hazırız? paradigma değişikliği: aktif öğrenme zenginleştirici ---> degree program dinazor, göçmen, native “mass...”, lab, öğrenme, katılım virtual classroom, atutor, moodle opencourseware, acik-ders malzeme

24 Universiteler internet araçlarını yoğun kullanamlı wiki, blog, rss, chat, liste, forum liberal/önder: öğrenci, eleman, özgür e-öğrenme; deney, destek, karma Açık erişim, acik ders malzemeleri Topluma önderlik: stk, ticaret yaratıcı, girişimci, araştırma, inovasyon kültürü sanayi işbirliği, toplumun sorun.

25 Universiteler opencourse consorsium academicearth.org best video lectures acik kaynak yazilimlar: 250K gnu.org, directoruy.fsf.org sf.net, freshmeat.net acik-kaynak.org.tr

26 26 Alan Adı Kendi Alan adınız olsun Adsoyad.com.tr Com.tr biz.tr info.tr – sirketler için Gen.tr web.tr herkes, org.tr STK Gov.tr bel.tr pol.tr k12.tr Name.tr tel.tr Av.tr dr.tr (not.tr ecz.tr muhasebe.tr)‏.tv.tr.fm.tr medya.tr

27 27 web önerileri: Enformasyon/hizmet önemlidir ! Flash, büyük resim, animasyondan uzak dur Platform bagımsız! Her tarayıcı, görme özü. Ana bilgi text, html olmalıdır (pdf, word.)‏ Navigasyon... Kurumsal bütünlük İletisim bilgileri, stil üzerine okuyun, düşünün

28 Tarama motorları Google, scholar.google, maps.google, print.. Acik-erisim, creative commons Meta search, A9, de.li.cious, Firefox Search tools Wikipedia, free dictionary, webmaster, yahooligans Wikipedia, yahooligans, netscout

29 Bazı Web adresleri Wikipedia, tr.wikipedia.org Yahooligans – k12 Netscout Dizin servisleri: directory.yahoo.com Directory.google.com, opendirectory E-posta listeleri Wiki, blog, rss!

30 30 Sorular Teşekkür ederim akgul.web.tr/yazilar/ akgul.bilkent.edu.tr Akgul-duyuru, k12, edu-net akgul@bilkent.edu.tr

31 Bilişim... Bilgisayarlar her yerde: gömülü, cep, masa, süper, santral,... Üretim aracı Kişisel/kurumsal verimlilik aracı Kişisel haberleşme, gelişme, eğlence, kültür aracı Yeni ilaç, malzeme, oto, uçak, güvenlik, bilim Elektrik gibi temel Bilgi sistemi kurmak zordur, ekip işi, insanı ikna Süreçtir, iş birliği ister

32 Yatay Sektör Olarak Bilişim İnternet ve Bilgisayar: “Her eve lazım!” Elektrik ve Telefon gibi! (sorgulamayın!)‏ Verimlilik aracı: OECD doğruladı (Arrow)‏ Tarım, KOBI, turizm, için gerekli Bilişim'in, işletme/iş nosyonları gerekli Mühendislik, inovasyon, ar-ge, pazarlama e-ticaret, e-pazaryerleri Bilgiye erişim yurttaşlık hk. Sayısal böl.

33 33 Dikey Sektör Olarak Bilişim Kendi içinde: yazılım, gömülü, Call center Elektronik, Telekom ile bütün - ICT Telekom -Media-eğlence – Internet yakın. Yatırım göreceli düşük: egitim gerek İhracat: yazılım, hizmet, müteathitlik İnsan gücü planlaması: meslek (lise, YO, U)‏ Üniversiteleri yeniden yapılandırmak gerek

34 İ 34 Bilişim, Verimlik, tetikleyicilik Arrow'un itirazi çözüldü İ2010: %5 GDP --> 25% büyümeyi tetik. Verimligin %40'ı sağlıyor, ABD'de %60 Bilişim ar-ge 1/3 (.us,.jp,.kr), 1/5.eu Değişimi yönetmek zor, başarısızlık var Elektrik motorlarında gecikme

35 96-97 50/55 İnsani gelişme: 82-96 / 196 Digital opportunity (05): 1 dk, 2, iceland, 3.se, 4 uk, 5 no, 6, nl, 7, ch, 8 fi, 9, lu, 10 de, 11, estonya, 12slovenya, 16 fr, 22 cy, 26 gr, 31 ro, 32 tr 33 ru (Avrupa)‏ Dünya: 58 tr, 60 rs, 53 ro, 9 nl, 7 us, us 21,3 dk, 2 jp, 1 kr Economist 07 e-readiness: 1 dj, 2, us-se, 4 hk, 5ch, 6 sgş 7 uk, 8nl,9 australya, 10 fi, 11 au, 12no, 13 ca, 14 nz, 16 kr, 30 sili, 42 tr, 43 br,44 ar, 45 ro, 48 bg İnnovation: 46 bg, 53 br, 58 tr, 60 urdun, 54 cin, Broadband indeks. itif.org (07), 1 kr, 2 jp, 3 iceland, 4 fi, 5 nl, 6 se, 7fr, 8dk,9 no, 10 ca, 12 us, 24 pl, 27 gr, 29 mx, 30 tr Global comptetition index: (07) 59 tr, 1 ch, 2 fi, 3 se, 4 dk, 5 sg, 6 us, 7 jp, 8 de, 9 nl, 1o uk, 12 no, 26 ma, 66 br

36 İndeksler II UN e-goverment readiness 2008: 1 se (.9157), 2 dk, 3 no, 4 us, 5, nl, 6 kr(.8317), 7 a, 8 australya, 9 fr, 10 uk (.7703), 11 jp, 12ch, 13 estonya (.7600), 14 lu, 15 fi, 17 il, 19 ir, 20 es (.7228), 35 cr, 44 gr, 45 br (.5679), 50 urdun, 70 saudi (.4935), tr 76 (.4834), 182 chad (