Yaşlanma ve Böbrek Dr. Kenan Keven Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi

... konulu sunumlar: "Yaşlanma ve Böbrek Dr. Kenan Keven Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi"— Sunum transkripti:

1 Yaşlanma ve Böbrek Dr. Kenan Keven Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Nefroloji B.D.

2 Global Aging 2003 yılında 65 yaş üzeri populasyon 450 milyon (Toplam nüfusun %7’si) 2025’de bu sayı 835 milyon olacak (%10) Avrupa’da bu oran en yüksek %20 olacak Yaşam süresi en uzun Japonya Erkeklerde 78, kadınlarda 85 yıl Sağlıklı yaşam süresi erkeklerde 72, kadınlarda 78 Japonya’da 65 yaş üzeri çalışan oranı erkeklerde %30 ve kadınlarda %13. Fransa’da bu oranlar %1-2

3 Geriatri Bilim Dalı 1945 yılında ilk defa İngiltere’de bilim dalı olarak tanımlanmıştır İspanya’da 1978’de bilim dalı olmuş Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesinde Prof.Dr. Gürbüz Erdoğan’ın önerisi ile 1993 yılında kurulmuş ve ilk Bölüm Başkanlığını Prof.Dr. Ergun Ertuğ yapmıştır. Bu bölüm Türkiye’de ilk Geriatri yan dal ihtisasını vermiştir.

4 Geriatrik Giants (B. Isaacs)
İnkontinans İmmobilite İnstabilite İntellektüel bozukluk

5 Geriatrik Giants Hastalık Giant Fonksiyon Örnek Parkinson İnstabilite
Eve bağımlılık Femoral kırık İmmobilite Tekerlekli sandalye Yaklaşım Hastalık Giant Fonksiyon Tedavi Önle Rehab. Önle Rehab.

6 Yaşlılık ve Sistemler Cilt (atrofi, incelme, pigmentasyon...)
Kas iskelet sistemi (kas kitlesinde azalma..) Göz (makular dejeneresans, glokom, katarakt....) Kulak (işitme kaybı, presbiakuzi) SSS (atrofi, intelektüel fonksiyonlarda, kognitif fonksiyonlarda kayıp...) Otonom Sinir Sistemi (Ortostatik değişiklikler, düşme...) KVS (aritmi, ateroskleroz, hipertansiyon...) Endokrin sistem (Diabetes mellitus, Ca-D vit, osteoporoz, tiroid hast...) Hematolojik sistem (Anemi....)

7 Geriatrik Değerlendirme

8 Azalmış fizyolojik rezerv
Multipl patoloji Sosyal izolasyon Risk faktörleri Frailty: Kolay kırılganlık Yorgunluk Güçsüzlük Kilo kaybı Kas kaybı Düşme Disabilite Bağımlılık Ölüm

9 Non-spesifik semptomlar
Güçsüzlük Letarji Apati Konfüzyon Dikkat azalması Anoreksi Dispne

10 Akut Geriatri Ünitesinde Görülen Böbrek Hastalıkları

11 Yaşlılarda Görülen Renal Hastalıklar
Hipertansiyon Diabetes mellitus Obstrüktif Üropati (BPH, nörojenik mesane..) Polikistik böbrek hastalığı Üriner infeksiyon Üriner sistem maligniteleri Multipl myeloma Dehidratasyon Kronik NSAI ilaç kullanımı

12 Renal Anatomik Değişiklikler
Zorluklar Nefroskleroz Glomerüloskleroz Arteriel skleroz Arterioloskleroz Tübüler atrofi İnterstisyel fibrozis Tanımlama Co-morbid durumların etkisi

13 Yaş Gruplarında Hipertansiyon Prevalansı
Yaşla beraber hipertansiyon prevalansında önemli bir artış olmaktadır. Türk Hipertansiyon Böbrek Hastalıkları Derneği Hipertansiyon Prevalans Çalışması

14 Doğumdan sonra yaşa kadar böbrek ağırlığı artarken sonrasında azalma olur ve bu azalma en fazla 70-80’li yaşlarda olur (%10-20) Kortekste incelme meduller bölgeden daha fazla olur.

15 Glomerüler Değişiklikler
Normal glomerül sayısında progresif azalma Global sklerotik glomerül sayısında artış (özellikle dış kortikal bölgede) Aferent arteriol ve eferent arteriol arasında glomerülü by-pass yapan şant gelişimi ile karakterize anormal glomerül sayısında artış Glomerüler bazal membranda fokal veya diffüz kalınlaşma Artmış mezangial volüm veya matrix

16 Nyengaard: Glomerül sayısı 620.000+250.000/böbrek
Hughson: Glomerül sayısı /böbrek Kadınlarda glomerül sayısı %15 daha az Doğumda her 1 kg ağırlık ile glomerül sayısı farklılığı oluştuğu gösterilmiştir Keller yaşlarında kaza sonucu ölenlerde yaptığı araştırmada hipertansiflerde %50 daha az glomerül bulunduğunu ve mevcut glomerüllerin daha yüksek volüme sahip olduklarını göstermişlerdir Kasiske atherosklerosis ile global sklerotik glomerül sayısı arasında ilişki olduğunu ortaya koymuştur

17 Glomerülosklerozis The Aging Kidney in Health and Disease, 2008

18 Glomerülosklerozis Sklerotik glomerül sayısı neden artıyor
% olarak sklerotik glomerül oranı > Yaş/2-10 ise patolojik olarak yorumlanmalı (Smith ve ark.) Sklerotik glomerül sayısı neden artıyor Multifaktöriyel Aferent ve eferent arteriol disotoregülasyonu Glomerüler hiperfiltrasyon Mezangial matriks artışı İskemik vasküler değişiklikler

19 Yaşlı tübülüsler ve İnterstisyum
Azalmış tubüler volüm, boy ve sayı Artmış tubüler divertikül (özellikle distalde) Tubüler atrofi, tubüler bazal membran kalınlaşması İnterstisyel volüm ve fibroziste artış Renal fonksiyon en iyi tubülointerstisyumdaki değişiklikler ile koreledir

20 Renal Vasküler Değişiklikler
Arkuat ve subarkuat arterlerde fibroelastik hiperplazi İnterlobüler arterlerin intimal fibroplazisi Aferent arteriolde hyalen değişiklikler Arterial skleroz: Arter duvarının kalınlaşması ve lümenin daralması

21 Arteriosklerozis

22 Arterioler hyalinizasyon

23 Aglomerüler Arterioller

24 Fonksiyonel Değişiklikler
Glomerüler filtrasyon oranında 30’lu yaşlarda 122 ml/dk’dan 90’lı yaşlarda 65 ml/dk’a iniş görülür 40’lı yaşlardan sonra renal kan akımında her dekadda %10 azalma görülür Baltimore çalışmasında 40 yaş sonrasında yılda 0.75 ml/dk azalma görülürken yaklaşık 1/3 hastada bu azalmanın gözlenmediği dikkati çekmiştir

25 Glomerüler Filtrasyon oranı

26 GFR Cystatin C: Kreatininden daha iyi renal fonksiyon göstergesi?

27 Tubüler fonksiyon Proksimal tubülüs fonksiyonlarında yaşlanma ile ortaya çıkan belirgin bir değişiklik yoktur (lityum klirensi, su, bikarbonat tutulumunda farklılık yok) İdrarın maksimal konsantrasyon kabiliyetinde azalma İdrar dilüsyon kabiliyetinde azalma

28 Fonksiyonel değişiklikler
Na reabsorbsiyonunda azalma (Henle çıkan kolunun fonksiyonel kapasitesinde azalma) Tuz kısıtlaması Diüretik Hiponatremi

29 Na kısıtlamasına idrar Na cevabı

30 Sonuç Yaşlanma ile renal anatomik ve fonksiyonel önemli değişiklikler gelişir Ancak bu değişiklikleri böbrek yetersizliği olarak yorumlamak doğru değildir Değişiklikler daha çok böbreğin rezerv kapasitesinde ve adaptif değişiklik kapasitesinde azalma olarak yorumlanabilir Bu durum co-morbid hastalıkların eşlik etmesi, çoklu ilaç kullanımı, diyet uygulamaları ile spesifik sorunlara yol açabilir