Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
1
Company LOGO Eprints.rclis.org & ArXiv Hasan ÜSTÜNKOL 20 MAYIS 2011
2
Kütüphane ve Bilgi Bilimi Alanında Uluslararası Bir Açık Arşiv Matematik, Fizik, Biyoloji,Bilgisayar Bilimi Alanında Konu Tabanlı Açık Arşiv
3
Açık erişim, dijital, çevrimiçi, ücretsiz, telif hakları ve lisans sınırlamalarının en az düzeyde olduğu literatürdür. Açık erişimi olanaklı kılan dinamikler: İnternet ve telif hakkı sahibinin izni Açık erişim iki şekilde mümkündür: Açık erişim araçlarını (açık kaynak yazılımları) kullanarak oluşturulan açık erişim dergiler, Kendi kendine arşivleme (self-archiving), Açık arşivler Kurumsal arşivler Kişisel arşivler (Holt, 2006)
4
Kütüphane ve Enformasyon Bilimi (KEB) alanında ücretsiz erişilebilir Uluslararası Açık Arşiv, 2003 yılında kurulmuş olan, Research in Computing, Library and Information Science (RCLIS) projesi’nin bir uzantısı olarak bilinen, Açık Erişim felsefesini, politikalarını, araçlarını tanıtan ve destekleyen bir girişimdir. 2010 yılında veri tabanı DSpace yazılımını kullanmaya başladı (İ. Holt, kişisel iletişim, 19 Mayıs 2011)
5
D-SPACE DSpace, MIT’nin hazırladığı bir dijital arşiv programıdır. Dünyada bir çok üniversite tarafından kullanılan çok başarılı, web ara yüzlü bir uygulamadır. Kategoriler oluşturma, belgelerinizi, resimlerinizi, videolarınızı standartlara uygun bir şekilde arşivlemenize olanak verir. İçeriği görüntüleyebilme ve güçlü bir dizin ve tam metin arama mekanizması vardır (DSpace.org, 2011).
6
ANA SAYFASI
7
…E-LIS DEVAM 44 ülkeden, 69 editör Yazarlarla ana dilde iletişim kurma imkânı sağlamaktadır. 19 Mayıs 2011 tarihi ile E-LIS’ te toplam 11840 doküman bulunmaktadır. 9668 yazara ait belgelerde, 2134 Konferans Bildirisinde,1315 Dergi/ Kitap başlıklarında arama yapılmaktadır. Türkiye’ den de bu arşive sürekli belge eklenmektedir. Ayrıca E-LIS ‘te Türkiye’den iki editör bulunmaktadır (Eprints.rclis.org, 2011).
8
TÜRK EDİTÖRLER İlkay Holt Müge Akbulut
9
E-LİS’ te İÇERİK TÜRLERİ BİBLİYOGRAFYA
10
KİTAP
11
KİTAPTAN BİR BÖLÜM
12
KONFERANS RAPORU
13
KONFERANS POSTERİ
14
KONFERANS BİLDİRİLERİ
15
KLAVUZ/ EL KİTABI
16
DERGİ MAKALESİ
17
GAZETE MAKALESİ
18
ÖN BASKI
19
SUNUM
20
PROJE/ İŞ PLANI
21
İNCELEME
22
TEZLER
23
Ücretsiz erişim imkânı Daha çok kullanım Daha çok kişiye ulaşım Daha etkili araştırma sonuçları Daha çok atıf alma Güvenilir ve doğru üst veri bilgisi Uzun süreli koruma Farklı arama motorlarından erişim Bilimsel iletişimi güçlendirme Dergi fiyatlarındaki yüksek artışın önlenmesi Her dilde bilimsel bilginin kullanılır, paylaşılır hale gelmesi (Holt, 2006).
24
Görülebilir, taranabilir, erişilebilir tam metin dokümanları İnternet’i tüm potansiyeli ile kullanarak KEB topluluğunun hizmetine sunmak, Açık Arşiv kurulumu ve yönetimi konusunda deneyim kazandırarak bilgi düzeyini yükseltmek, Yalnızca çeşitli disiplinlerde açık erişimi tanıtmak değil, kendi alanımızda dünya KEB arşivinin oluşması için geçerli ve kaliteli bir model yaratmak, Kütüphaneciler ile enformasyon teknolojileri profesyonelleri arasında iletişim ağı için bir temel oluşturmak, Açık erişim hareketini geliştirmektir (Holt, 2006)
25
Destekleyen Kuruluşlar
26
E-LİS SOSYAL PAYLAŞIM SİTELERİNDE
27
E-LİS TWİTTERDA
28
E-LİS FACEBOOKTA
29
KENDİNİ SÜREKLİ YENİLEYEN İÇERİK! 3 MAYIS 2011 11782 DOKÜMAN
30
19 MAYIS 2011 11840 DOKÜMAN
31
E-LİS’ E DOKÜMAN EKLEME NASIL OLUR? Arşive eklemeler çevrimiçi yapılır, önceden kayıt gereklidir. Ekleme e-posta yolu ile de yapılabilir Ülke sınırlaması yoktur. Dil sınırlaması yoktur (İngilizce özet ve anahtar sözcük gerekmektedir). KEB ve teknoloji konu alanlarında yayınlanmış ya da yayınlanmamış her türlü bilimsel ve teknik doküman kabul edilir. Dokümanın bilimsel iletişim sürecine girmeye hazır tamamlanmış biçimde olması gerekir (Holt, 2006).
32
TEMEL İŞ AKIŞI Kübalı Yazar Çalışma Alanı Kübalı Yazar Çalışma Alanı Alman Yazar Çalışma Alanı Alman Yazar Çalışma Alanı Türk Yazar Çalışma Alanı Türk Yazar Çalışma Alanı ARŞİV Kübalı Editör Alman Editör Türk Editör Editörler... Yazarlar... Çalışma Alanı Yazarlar... Çalışma Alanı A Kullanıcısı B Kullanıcısı Kullanıcılar... Tablo 1: Holt, İ. (2006). Akademik bilişim’ 06 Bilgi teknolojileri konferansı IV.
33
DOKÜMAN EKLEME
46
BASİT TARAMA
49
TAM METİN PDF
50
BROWSE ARAMA
53
TAM METİN PDF
58
ACCESS TO SCIENTIFIC INFORMATION (Bilimsel Bilgiye Erişim)
61
TAM METİN PDF
69
E-LIS’ TE İSTATİSTİK
74
ArXiv.Org
75
Bu tür arşivler, mevcut yayınların ön baskılarının internet’te karşılıklı değişiminin geleneksel hale geldiği ve yayın hızının önemli bir faktör olarak görüldüğü araştırma alanlarında ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, genellikle yazarın konferans ya da dergi için hazırladığı çalışmasının, daha erken ve etkin dağıtımını sağlayacak olan paralel yayıncılığı amaçlar. İlke olarak yazarlar çalışmalarını bu arşivlere kendileri koyduklarından, bu tür arşivler çok düşük maliyetlerle oluşturulabilir. Arşiv sorumlularına düşen görev ise arşivin hitap ettiği konuyla ilgisi olmayan kaynakları ayıklamaktır (Polat, 2006, s.90).
76
Yayınlanmamış bilimsel yazılar ve hakemli dergi makaleleri çoğunlukta olmasına karşın, yazarı uygun gördüğü takdirde, tezler, ders kitapları, öğrenim nesneleri, gör-işit materyalleri, kurumsal kayıtlar ve diğer dijital dosyalar da bu arşivlerde yer alabilir (Polat, 2006, s.90). Konusal arşivlerin en eski ve en etkili olanı, 1991 yılında New Mexico ‟ daki Los Alamos National Laboratory (LANL) ‟ de bir fizikçi olan Paul Ginsparg tarafından oluşturulan ve sonradan arXiv olarak bilinen bir ön baskı arşividir (Afzali, 2009, s.24).
77
Cornell Üniversitesi kütüphanesi tarafından yürütülen bu açık erişim projesinde; 676.970 adet e-kaynak (ArXiv.org, 2011), Bu makalelerin hemen hepsi hakemli dergilerde yayınlanmaktadır (Afzali, 2009, s.24).
78
Fizik Matematik Doğrusal Olmayan Bilimler Bilgisayar Bilimleri Nicel Biyoloji İstatistik Finans
79
20 Ocak 2009 tarihi ile içerdiği kaynak sayısı 529.057 (Polat, 2009). 25 Mayıs 2011 tarihinde bu sayı 677,845 tir (ArXiv.org, 2011).
80
DOKÜMAN EKLEME
82
ANA SAYFA
83
Sistem öz kaynak yöneticisi BASİT TARAMA
84
TAM METİN PDF
85
Quotation marks (TIRNAK İŞARETİ) İçinde arama yapıldığında
86
1 SONUÇ SONUÇ SAYISI AZALDI
87
TAM METİN PDF
88
GELİŞMİŞ ARAMA
91
10 SONUÇ SONUÇ SAYISI AZALDI
92
System* asterix işareti konulduğunda
93
7 SONUÇ
94
TAM METİN PDF
108
E-baskı arşivi Ön baskı arşivi Kütüphane ve bilgi bilimi Fen bilimleri Kuruluş:Ocak 2003 Kuruluş:Aralık 1991 Bibliyografya, kitap, kitaptan bir bölüm, konferans raporu, konferans bildirileri, konferans posterleri, klavuz/el kitabı, dergi makalesi, gazete makalesi, ön baskı, sunum, proje/inceleme, tezler, ders sunumları-kitapları Araştırma dokümanları 11840 doküman 677845 doküman Ana sayfa- basit Her materyalin ayrıntılı istatistiği Ana sayfa- karmaşık Genel istatistik Her dosya formatında yükleme yapılabilir Sadece Postscript, PDF, HTML, DVI, TeX formatında yükleme yapılır. 26 destekleyen kuruluş 200 destekleyen kuruluş Türkçe metin var Dil Sınırlaması Yok Türkçe metin yok Dil sınırlaması var Facebook- grup kurma ve paylaşım amaçlı Facebook- hem paylaşım hem de uygulama amaçlı
109
… E-LIS e-baskı arşividir, ön baskı ve son baskılara yer verirken, ArXiv sadece ön baskılara yer vermektedir. E-LIS Ocak 2003’te kurulmuştur, y eni bir veritabanıdır. ArXiv ise Aralık 1991 de kurulan en eski konu tabanlı arşivdir. E-LIS’te yayın türleri: Bibliyografya, kitap, kitaptan bir bölüm, konferans raporu, konferans bildirileri, konferans posterleri, klavuz/el kitabı, dergi makalesi, gazete makalesi, ön baskı, sunum, proje/inceleme, tezler, ders sunumları-kitapları vs iken ArXiv de yayın türü sadece araştırma dokümanlarını içermektedir. E-LIS ‘te 11840 dokuman varken; ArXiv’de 677845 dokuman vardır. E-LIS ‘i kütüphanecilerin oluşturması sebebiyle ana sayfa basit ve anlaşılırken; ArXiv, karmaşık bir yapıdadır.
110
… E-LIS’ te her materyalin ayrıntılı istatistiğine erişim varken; ArXiv de sadece kurum istatistiğine erişim yapılmaktadır. E-LIS’ e her tür doküman eklenirken; ArXiv’ e sadece PDF, HTML, DVI, TeX formatında yükleme yapılır. E-LIS’ i 26 kuruluş desteklerken; ArXiv’ i 200 kuruluş desteklemektedir. E-LIS’ e dokuman eklerken dil sınırlaması yoktur. ArXiv de ise vardır. E-LIS’ te Türkçe metinler vardır ve sürekli olarak eklenmektedir. ArXiv’ de ise Türkçe metin bulunmamaktadır. E-LIS facebook’ u grup kurma ve paylaşım amaçlı kullanırken; ArXiv ise hem paylaşım hem de uygulama amaçlı kullanmaktadır.
112
KAYNAKÇA Afzali, M. (2009). Türkiye’de açık erişim, kurumsal arşivler ve akademik kütüphaneler. Yayınlanmış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. 4 Mayıs 2011 tarihinde http://www.bby.hacettepe.edu.tr/bilgisistemi/tezler/141.pdf adresinden erişildi. http://www.bby.hacettepe.edu.tr/bilgisistemi/tezler/141.pdf ArXiv.org (2011). 10 Mayıs 2011 tarihinde http://arxiv.org/help/ adresinden erişildi.http://arxiv.org/help/ Besimoğlu, C. (2007). Akademisyenlerin elektronik dergi kullanımında disiplinler arasındaki farklılıklar. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. 4 Mayıs 2011 tarihinde http://www.bby.hacettepe.edu.tr/bilgisistemi/tezler/101.pdf adresinden erişildi. http://www.bby.hacettepe.edu.tr/bilgisistemi/tezler/101.pdf Dspace.org (2011). 10 Mayıs 2011 tarihinde http://www.dspace.org/introducing adresinden erişildi. http://www.dspace.org/introducing Eprints.rclis.org (2011). 5 Mayıs 2011 tarihinde http://eprints.rclis.org/cms/about adresinden erişildi.http://eprints.rclis.org/cms/about
113
…DEVAM Holt, İ. (2005, 9-11 Aralık). E-LIS: e-prints in library and information science. İnter-tr’ 05 X. Türkiye’ de İnternet Konferansındaki sunum. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi. 5 Mayıs 2011 tarihinde eprints.rclis veri tabanından erişildi. Holt, İ. (2006, 9-11 Şubat). Uluslararası Bir Açık Arşiv: E-LIS E-prints in Library and Information Science. Akademik Bilişim ‘06 Bilgi Teknolojileri Kongresi IV. Denizli: Pamukkale Üniversitesi. 4 Mayıs 2011 tarihinde eprints.rclis veri tabanından erişildi. Polat, C. (2009). Bilimsel bilgiye erişim ve Web of Science (ders sunumu). 5 Mayıs 2011 tarihinde fbe.atauni.edu.tr/BilimEtik/.../11_Hafta_BilimselBilgiyeErisim_C_Polat.pdf adresinden erişildi. Polat, C. (2006, 12-14 Eylül). Bilimsel bilgiye açık erişim ve Atatürk Üniversitesi açık arşivi kurma çalışmaları. ÜNAK’06 Bilimsel İletişim ve Bilgi Yönetimi Sempozyumunda sunulan bildiri. Ankara: Gazi Üniversitesi. 3 Mayıs 2011 tarihinde http://kaynak.unak.org.tr/bildiri/unak06/u06-10.pdf adresinden erişildi.http://kaynak.unak.org.tr/bildiri/unak06/u06-10.pdf
Benzer bir sunumlar
