VİRAL HEMORAJİK ATEŞ Dr BAŞAK DOKUZOĞUZ

... konulu sunumlar: "VİRAL HEMORAJİK ATEŞ Dr BAŞAK DOKUZOĞUZ"— Sunum transkripti:

1 VİRAL HEMORAJİK ATEŞ Dr BAŞAK DOKUZOĞUZ
ANKARA NUMUNE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 1. ENFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ KLİNİĞİ

2 Tokat Hastalığı Ateş, başağrısı, miyalji, ve kanama Mayıs - 2002
Kliniğimize Tokat ili ve çevresinden benzer şikayetlerle hastalar gelmeye başladı. Ateş, başağrısı, miyalji, ve kanama Ankara’ya sevk edilen bir hemşirenin öldüğü öğrenildi. Hastanemize sevk edilen bir doktora Salmonella Enteriti tanısı kondu.

3 Ön Tanılar Hematolojik hastalık İnfeksiyon İntoksikasyon Leptospiroz
Bruselloz Riketsiyoz Viral ? İntoksikasyon Mantar Kimyasal

4 SONUÇ KIRIM – KONGO KANAMALI ATEŞİ

5 Sağlık Bakanlığı verileri
olgular exitus 2001 ? 2002 17 2003 133 6 2004 249 13 Toplam 399 19 (4.7%)

6 VİRAL HEMORAJİK ATEŞLER
Etkenler: Çeşitli virus familyalarına ait virüsler Patoloji: Vasküler sistem hasarı Hedef: Vücuttaki pek çok organ ve sistem

7 Ortak Tablo Ateş Kanamalar Ölümle sonuçlanabilen hastalık

8 Hemorajik Ateş Virüsleri
Flaviviridae Sarı humma Dang Hemorajik Ateşi Kyasanur Ormanı hastalığı Bunyaviridae Hanta virüs RSHA Hanta virus PS Rift vadisi ateşi Kırım kongo hemorajik ateşi Filoviridae Marburg Hemorajik Ateşi Ebola Hemorajik Ateşi Arenaviridae Lassa ateşi Arjantin Hemorajik Ateşi Bolivya Hemorajik Ateşi Venezuela Hemorajik Ateşi Brezilya Hemorajik Ateşi

9 Rezervuar ve Vektörler

10

11 Ortak Tablo (klinik seyir)
Başlangıç: ateş, halsizlik, baş ve kas ağrıları Ciddi olgularda: cilt altı iç organlar ağız boşluğu kanamalar Göz kulaklardan Bu grupda kan kaybına bağlı ölüm nadir

12 Ortak Tablo (klinik seyir)
Ciddi kanama Şok Deliryum Koma Nöbet Renal yetmezlik (bazı VHAlerde) Ölüm Ağır olgular:

13 Tedavi Destek tedavi: Volum replasmanı
Trombosit süspansiyonu Taze donmuş plazma Tam kan Ribavirin: Lassa ateşi Renal yetmezlikle seyreden HA Kırım-Kongo HA ? Konvelesan dönem plazması: Arjantin HA

14 Tedavi başarısı güçlü bir kan bankası desteğine bağlıdır.

15 Filoviridae Afrika hemorajik ateşleri Marburg Hemorajik Ateşi
Ebola Hemorajik Ateşi Afrika hemorajik ateşleri

16 Marburg Hemorajik Ateşi
Filoviridae Marburg Hemorajik Ateşi 1967 Uganda Avrupa Afrika yeşil maymunları (Cercopithecus aethiops) Maymun böbrek hücre kültür hazırlayan Primer laboratuvar personeli- 25 Sekonder hasta kanı ile ölüm cinsel temas 6

17 Ebola Hemorajik Ateşi 1976 Sudan 284 olgu % 53 ölüm
Filoviridae Ebola Hemorajik Ateşi 1976 Sudan olgu % 53 ölüm Zaire olgu % 88 ölüm 1979 1996-7 Bulaş yolu : maymunlar hasta kanı hastaların vücut sıvıları

18 Marburg-Ebola (Klinik bulgu)
Filoviridae Marburg-Ebola (Klinik bulgu) Ateş Miyalji Baş ağrısı Konjunktival kızarıklık ve fotofobi Farenjit, öksürük, göğüs ağrısı Bulantı, kusma, ishal Deri ve mukaza kanamaları Sarılık, pankreatit Meninks iritasyonu, letarji, huzursuzluk, saldırganlık Hematemez, melena Ölüm %50-80 Kuduzdan sonra en öldürücü hastalık

19 Arenaviridae Lassa Ateşi Arjantin Hemorajik Ateşi
Bolivya Hemorajik Ateşi Venezuela Hemorajik Ateşi Brezilya Hemorajik Ateşi

20 Lassa ateşi 1967 Nijerya , Liberia, Sierra Leone, Guenea
Arenaviridae Lassa ateşi 1967 Nijerya , Liberia, Sierra Leone, Guenea Tarla faresi (asemptomatik) Bulaş: çıkartılarla kontamine aerosol kontamine gıda cilt ve mukoza teması insandan insana yakın temas -aeresol cinsel yolla bulaş nosokomiyal bulaş Ölüm %27 Mastomys natalensis

21 Lassa ateşi (Klinik bulgu)
Arenaviridae Lassa ateşi (Klinik bulgu) Mukozal kanamalar GIS kanaması Menenjial tutulum, ensefalit, serebellar sendrom Proteinüri Lökosit normal veya artmış, Trombositopeni AST yüksekliği Ateş, relatif bradikardi Konjuktivit, fasiyal ödem Boğaz ağrısı, pürülan farenjit Retrosternal ağrı, öksürük Sırt ağrısı Karın ağrısı Kusma, ishal, dehidratasyon %17 Ribavirin etkili

22 Güney Amerika Hemorajik Ateşleri
Arenaviridae Güney Amerika Hemorajik Ateşleri Arjantin H A Junin v Ateş Kanamalar Böbrek tutulumu böbrek yetmezliği SSS tutulumu (% 50 olguda ) Ölüm %16 Lab: lökopeni, trombositopeni, faktör eksikliği, fibrinojen eksikliği

23 Güney Amerika Hemorajik Ateşleri
Arenaviridae Güney Amerika Hemorajik Ateşleri Bolivya H A Machupo v Ateş Artralji, miyalji Baş ağrısı Subkonjuktival hemoraji ve diğer kanamalar Nörolojik bulgular, tremor, nöbetler ve koma Ölüm %22

24 Güney Amerika Hemorajik Ateşleri
Arenaviridae Güney Amerika Hemorajik Ateşleri Venezuela H A Guanarito v Brezilya H A Sabia v Klinik tablolar benzer İnsanlara aerosol yoluyla bulaşır. İnsandan insan geçiş genelde yoktur, ama olabilir. Ribavirin tedavisi başarılı ? Olgu sayısı az

25 Flaviviridae Sarı Humma Dang Hemorajik Ateşi Kyasanur Ormanı hastalığı
Omsk Hemorajik Ateşi Al Khumrah Hemorajik Ateşi

26 Sarı humma -Yellow fever
Flaviviridae Sarı Humma Sarı humma -Yellow fever Afrika kaynaklı 1648 Amerika tanımlanmış 1927 de izole edilmiş 1937 aşısı bulunmuş

27 Sarı Humma Rezervuar: Maymun Vektör: A aegypti Haemagogus sivrisinek
Flaviviridae Sarı Humma Rezervuar: Maymun Vektör: A aegypti Haemagogus sivrisinek Sabethes Zincir:Maymun sivrisinek maymun Maymun sivrisinek insan

28 Sarı Humma 1986-1991 Afrika’da 20 424 olgu 5 447 ölüm Ölüm oranı %20
Flaviviridae Sarı Humma Afrika’da olgu 5 447 ölüm Ölüm oranı %20 Güney Amerika’da son yirmi yılda 100 hasta Kliniği aynı iki form: orman tipi şehir tipi

29 Flaviviridae Sarı Humma ( klinik) İnfeksiyon Remisyon İntoksikasyon

30 Sarı Humma (klinik) İnfeksiyon evresi Ateş
Flaviviridae Sarı Humma (klinik) İnfeksiyon evresi Ateş Relatif bradikardi (faget bul.) Baş ağrısı Konjuktival hiperemi Fasial kızarıklık Lumbosakral ağrı Lökopeni viremi

31 Flaviviridae Sarı Humma (klinik) İyileşme Remisyon saat 1-2 gün

32 Sarılık Renal yetmezlik Sarı Humma (klinik) GIS kanama
Flaviviridae Sarı Humma (klinik) İntoksikasyon dönemi Sarılık Oligüri, albuminüri, Renal yetmezlik Kanama GIS kanama Delirium, stupor Metabolik asidoz, şok Ölüm %20-50 Tedavi: Destek tedavisi

33 SARI HUMMA korunma Endemik bölgelere seyahat edenler
Flaviviridae SARI HUMMA korunma AŞI: Hedef kitle: Endemik bölgede yaşayanlar Endemik bölgelere seyahat edenler Zaman: Seyahatten 10 gün önce Koruyuculuk: Hayat boyu

34 DANG (DENGUE) Dört serotip Çapraz bağışıklık yok
Flaviviridae DANG (DENGUE) Dört serotip Çapraz bağışıklık yok Tropikal subtropikal bölgeler Yılda olgu Vektör Aedes aegypti

35 Dang (Dengue) Hemorajik Ateşi
Flaviviridae Dang (Dengue) Hemorajik Ateşi Amerika Küba Daha önce farklı bir suptip ile infekte olmuşlarda görülür Ag-Ab kompleksleri kompleman aktivas. Sitokin salınımı kapiller hasar koagülopati Dank HA

36 Dang HA (Klinik) Ateş Peteşi, purpura, ekimoz Kanamalar Hepatomegali
Flaviviridae Dang HA (Klinik) Ateş Peteşi, purpura, ekimoz Kanamalar Hepatomegali Pulmoner efüzyon Ödem Dolaşım yetmezliği ŞOK ÖLÜM % 44

37 Dang HA (Laboratuvar) Lökopeni Trombositopeni ALT –AST yüksekliği
Flaviviridae Dang HA (Laboratuvar) Lökopeni Trombositopeni ALT –AST yüksekliği Hemokonsantrasyon Hemostaz bozukluğu Destek tedavisi Aspirinden kaçının !!

38 Kyasanur Orman Hastalığı
Flaviviridae Kyasanur Orman Hastalığı Hindistan Etken: Flavi virus Rezervuar: sığırlar Vektör: Kene (Haemaphysalis) Ensefalit ön planda Ölüm %5-10

39 Omsk Ateşi Ölüm %03-3 Ensefalit ön planda Rezervuar: Av hayvanları
Flaviviridae Omsk Ateşi Sibirya’nın batısı Rezervuar: Av hayvanları Vektör: Keneler Kene- kurt – misk sıçanı ?? Su kaynaklı bulaş olasıdır. Ensefalit ön planda Ölüm %03-3

40 Bunyaviridae Bunyavirus Hantavirus Phlebovirus Nairovirus Tospovirus
Cins Üyeleri Bunyavirus Bunyamwero virus Kaliforniya ensefaliti virüsü La Crosse virusu Hantavirus Hantaan virus Muertto Canyon virus Phlebovirus Rift Vadisi Ateşi virüsü Nairovirus Kırım-Kongo HA virüsü Tospovirus İnsanlarda patojen değil

41 Hantavirus Renal sendromla seyreden HA (HFRS)
Bunyaviridae Hantavirus Renal sendromla seyreden HA (HFRS) Hantavirus pulmoner sendrom (HPS)

42 Hanta virus - HFRS 1976 Hantaan virus: Kuzey ve Güney Kore
Bunyaviridae Hanta virus - HFRS 1976 Hantaan virus: Kuzey ve Güney Kore Dobrava virus: Balkanlar Puumala virus: İskandinavya Seoul virus Rezervuar: kemirgenler (Apodemus agrarius) (Rattus norvegicus) Ölüm %5-30 Ölüm %1

43 Hanta virüs - HFRS Ateş Hipotansiyon Oligüri Diürez Konvelesan
Bunyaviridae Hanta virüs - HFRS Ateş Hipotansiyon Oligüri Diürez Konvelesan

44 Hanta virüs - HFRS Ateş: 3-7gün Bulantı Baş ağrısı Kusma
Bunyaviridae Hanta virüs - HFRS Hipotansiyon: Saatler- 3 gün Bulantı Kusma Taşikardi Hipotansiyon Görme bulanıklığı Hemorajik bulg. Pulmoner ödem DIC -Şok Ölüm ( 1/3 olgu) Ateş: 3-7gün Baş ağrısı Sırt ve karın ağrısı Bulantı, kusma Yüzde kızarıklık Peteşi Konjuktival kanama

45 Hanta virüs - HFRS Oligüri: 3-7 gün Konvelesans: aylar sürer
Bunyaviridae Hanta virüs - HFRS Oligüri: 3-7 gün Bulantı Kusma Hipertansiyon Anüri Kanamalar Ölüm (½ olgu) Diürez: 2 gün-haftalar Konvelesans: aylar sürer

46 Hanta virüs - HFRS Laboratuvar Tedavi Lökositoz Ribavirin
Bunyaviridae Hanta virüs - HFRS Laboratuvar Lökositoz Trombositopeni Proteinüri Üre yüksekliği Kreatinin yüksekliği Tedavi Ribavirin Destek tedavi

47 Hanta virüs - HPS 1993 Güneybatı Amerika
Bunyaviridae Hanta virüs - HPS 1993 Güneybatı Amerika Rezervuar: Fare (Peromyscus maniculatis)

48 Hanta virüs - HPS ARDS Bulgular Ateş Klinik Taşikardi Takipne
Bunyaviridae Bulgular Ateş Taşikardi Takipne Hipotansiyon Laboratuvar Lökositoz Trombositopeni Hemokonsantrasyon LDH yüksekliği Klinik Ateş Kas ağrıları Öksürük Baş ağrısı Bulantı Kusma Akciğer ödemi ARDS

49 Rift Vadisi Ateşi 1975 Güney Afrika 1997-98 Batı Afrika
Bunyaviridae 1975 Güney Afrika Batı Afrika 2000 Arabistan, Yemen Etken: Phlebo virüs Vektör: Aedes grubu sivrisinek Aedes çiftlik hayvanları insan Aedes insan

50 Rift Vadisi ateşi Asemptomatik Hafif form: ateş karaciğer bozukluğu
Bunyaviridae Asemptomatik Hafif form: ateş karaciğer bozukluğu Ağır olgu: hemorajik ateş ensefalit koma Okuler form Ölüm %1 Kalıcı görme kaybı %1-10

51 Rift Vadisi ateşi Tedavi ribavirin deneysel olarak etkili (İnvitro)
Bunyaviridae Rift Vadisi ateşi Tedavi ribavirin deneysel olarak etkili (İnvitro) insanlarda ? interferon immün modülatörlerler konvelesan dönem plazmaları

52 KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ
Bunyaviridae KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ Kırım Kongo Virüsün izolasyonu Kırım - Kongo

53 TEŞEKKÜR EDERİM