PARAFİLİLER(TEŞHİRCİLİK)

... konulu sunumlar: "PARAFİLİLER(TEŞHİRCİLİK)"— Sunum transkripti:

1 PARAFİLİLER(TEŞHİRCİLİK)
ELİF TAHTA DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI-II PROF. DR. MUSTAFA KILIÇ TC. İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ BÖLÜMÜ PDR ANABİLİM DALI 2010,ŞUBAT MALATYA

2 İncelenen Vaka Örnekleri
Vaka-I “Pete Wilson” (Oltmanns,t., Neale ,J. ve Davidson G.,Anormal Davranışlar Psikolojisinde Vaka Çalışmaları, Çev.İ.Dağ. Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 2003.) Vaka- II “Richard North” (Yalom, Irvın, Cinsel Terapi, Çev: Gökhan Kotiloğlu, Prestij Yayınları, İstanbul,2007.) Vaka- III “Lori Summersby” (Yalom, Irvın, Cinsel Terapi, Çev: Gökhan Kotiloğlu, Prestij Yayınları, İstanbul,2007.) Vaka-IV “Eric” ( Gıllan, Patrıca, Cinsel Sorunlar ve Tedavileri El Kitabı, Çev: Engin Eker, Menteş Kitabevi, İstanbul, 1993)

3 Parafili sözcüğü normal olarak değerlendirilenlerin dışındaki cinsel deneyimlerin peşinde koşmak yerine kullanılır. Para- öneki “beraberinde” veya “anormallik” –fili sözcüğü ise “aşk” anlamına gelir. Bu iki sözcük bir araya geldiğinde normal sevginin dışındaki aktiviteler ve fanteziler anlamına gelir.(1) Parafili dendiğindiğinde cinsel sapkınlıklar akla gelir.Sapkın cinsel davranışlar toplum içinde anormal olarak değerlendirilmektedir. Sapkın cinsellik kuralları yıkan cinselliktir.(1)

4 parafili tanısı konabilir.(1)
Sapkınlıklar eylemle sınırlı değildir: eğer bu deneyim altı ay yada daha uzun süredir devam ediyorsa, stres ya da utanma duygusuna neden oluyorsa ve ilgili sorumluluklarını yerine getirmesini engelleyip işini kaybetmesine neden oluyorsa parafili tanısı konabilir.(1) Freud, parafilileri cinsel amaçtaki ve cinsel nesne seçimindeki bozukluklar olarak tanımlamıştır.(3)

5 Cinsel hazzı oluşturan fanteziler ve aktiviteler bozukluğun semptomudur.
Cinsel davranışın temel işlevlerinin iki insan arasındaki bağı güçlendirmek, sevgiyi ifade etmek ve geliştirmek olduğu kabul edilirse parafililerin sapmalar olarak nitelendirilmeleri anlaşılabilir. (3)

6 Freud’ un Sapkınlıklara Bakışı
Freud sapkınlıların nevrozların dönüşmüş hali olduğunu düşünmüştür. Yasaklanmış isteklerin açıkça ifade edilmesinin yarattığı tehdit altında olma duygusu yerine, sapkın kişi onlara sarılır, onlardan heyecan duyar ve gerçekleştirmek için zor kullanır.

7 Freud çocukların bizim sapkınlık olarak nitelendirdiğimiz pek çok şeyi yaptığını ve bundan zevk aldığını fark etmiştir. Ancak çocuk büyüyüp olgunlaştıkça erişkin tipi cinselliğini yerleştirir. Sapkın bireyde ise bu gözlenmez. Sapkın cinsel davranış, bir bireyi ayrılmanın ve bireyselleşmenin yarattığı gerginliklerden koruma vazifesi görür. Freud, sapıkların umutsuzca çocukluk dönemlerindeki deneyim ve duygularına sarıldıklarını ve erişkin cinsel yaşamının gerçekleriyle yüzleşemediklerini , yani büyüyemediklerini düşünmüştür. (4)

8 DSM IV parafilileri 9 kategoriye ayırmaktadır.(4)

9 Parafililer Teşhircilik Fetişizm Fordçuluk Pedofili Mazoşizm Sadizm
Röntgencilik Travestilikle birlikte olan fetişizm Başka türlü adlandırılamayan parafili

10 (eksibisyonizm, göstermecilik)
TEŞHİRCİLİK (eksibisyonizm, göstermecilik)

11 Cinsel organını açık yerlerde karşıt cinse ya da çocuklara göstererek doyum bulma şeklindeki cinsel davranış bozukluğudur. (2) DSM IV te “kişinin genital organlarını,bunu beklemeyen bir yabancıya göstermesi ile ilgili yoğun, cinsel yönden uyarıcı fantezilerinin, cinsel dürtülerinin ya da davranışlarının yineleyici bir biçimde ortaya çıkması” olarak tanımlanmaktadır.(3)

12 TEŞHİRCİLİK Teşhirci dendiğinde genellikle cinsel organını yabancılara gösteren erkek akla gelir. Teşhirciler genellikle cinsel aktivitelerine 18 yaşından önce başlayan erkeklerdir. Kadınların da teşhirci olmaları beklenebilir. (1)

13 Teşhircilikte Davranışsal Boyut
Kişi bu eylemleri sırasında mastürbasyon yapabilir. (3) Genellikle daha ileri bir etkinliğe yeltenmezler.(3)

14 Sonrasında cinsel temas tipik olarak aranmaz.(4)
Diğer parafililer gibi teşhircilik, hemen hemen tamamen erkekler tarafından yapılır ve kişilerin tutuklanmasına neden olan en yaygın cinsel suçtur.(4)

15 Gerçekte vücudunun bazı bölümlerini teşhir etme olayı kadınlarda daha fazla olmasına karşın kadınları teşhirciliği cinsel ilişkiye davet ve ya tahrik amacında olduğu için erkeklerinkinden faklıdır.(2) Kadın göğüslerini bir erkeğe gösterdiği zaman amacı cinsel yönden onu tahrik etmektir. Erkek cinsel organını gösterdiği zaman amacı kadını şaşırtarak korkutup kaçırma ve böylece tatmin olmaktır. Bu nedenle erkeklerdeki teşhircilik bir cinsel davranış bozukluğu olarak ele alınır.(2)

16 Teşhirci, Sinirlilik, Kalp çarpıntısı, Terleme, Titreme gibi kaygı belirtilerini gösterebilir.(4) Dürtünün çok güçlü olduğu bazı durumlarda kişi kontrolünü ve hatta ne yaptığının farkındalığını kaybeder. (4)

17 Çocuklara; “pipini amcalara göster hadi” diyen ya da cezalandırma ya da korkutma amacıyla “pipini keserim bak” gibi sözler söyleyen anne babaların çocuğun ileri yaşlarda teşhirci olmasına neden olabildiği söylenmektedir.(5)

18 Teşhir etme hareketi, teşhircinin bir penise sahip olduğunu ve iğdiş edilmediğini doğrulaması olarak düşünülür. Fenichel, teşhircinin bilinçaltında kendisini teşhir ettiği kadınların ona kendilerini teşhir edeceklerini umduğuna inanmaktadır. (4)

19 Vakalarda Teşhircilik

20 Kadınlar onu arabasında mastürbasyon yaparken gördüklerinde , tepkileri şok olma veya iğrenmeydi. (vaka-I) Teşhirci,kurbanın şok, korku veya iğrenme tepkilerinden daha çok haz almaktadır.(4)

21 Lori’nin erkekler üzerindeki gücü onlara vücudunun cinsel parçalarını göstermekten geliyordu.(vaka-III) Richard, kendisini teşhir edip bir kadını korkutarak erkekliği konusundaki yarasını geçici olarak onarıyordu. Bu şekilde kendisine daha güçlü ve baskın olduğunu ispatlıyordu. (vaka-II) Teşhirci erkek/kadın çoğu zaman kendisini sevebilecek bir kadın/erkek bulamasa bile, yabancı kadınları/erkekleri korkutarak kendi gücünü kendine kanıtlamış olmaktadır.(1)

22 Eğitimsel ve entelektüel olarak teşhirciler normal görünmektedir.(4)
Pete,üniversite mezunu olmasına rağmen , memnun olacağı bir işi asla bulamamıştı. Resim ve müziğe duyduğu ilgi ona ekonomik olarak pek bir şey getirmemişti. (vaka-I) Eğitimsel ve entelektüel olarak teşhirciler normal görünmektedir.(4) Lori, 32 yaşında çekici bir okul yöneticisiydi… Lori tanımadığı erkeklerin bakmasından çok hoşlanıyordu. (vaka-III)

23 Pete, evliliklerinin gitgide bozulduğunu belirtmişti
Pete, evliliklerinin gitgide bozulduğunu belirtmişti. Çok fazla kavga edip tartışmıyorlardı ama eşi sevgisini daha az gösteren ve sekse daha az ilgili biri olmuştu. (vaka-I) Evlilikleri,cinsel uyumdaki özel güçlükler nedeniyle sıkıntılı olma eğilimindedir.(4)

24 Birçok teşhirci kendini babasına uzak hissetmektedir.
… o babası tarafından reddedildiğini düşünüyordu. Birlikte hiç oyun oynamadıklarını ve dışarı çıkmadıklarını bildirmişti, babası daime soğuk ve mesafeli görünürdü. Pete 12 yaşındayken babası ölmüştü. (vaka-I) Birçok teşhirci kendini babasına uzak hissetmektedir.

25 Bir gruba giriyor ama gerçekten yakın ilişkiler geliştiremiyordu
Bir gruba giriyor ama gerçekten yakın ilişkiler geliştiremiyordu. Çok fazla flörtü olmadı. (vaka -I) Kişilerarası bağlamda teşhirciler çok az yakın arkadaşları olduğu için sosyal olarak izole olma eğilimindedir.(4)

26 Stresli dönemlerde daha aktif olma eğilimi gösterirler.(4)
Pete, lise sınav dönemlerinde veya yetişkinlikte iş baskısı altındayken,stres altında olduğunda bunları yapma dürtüsünün arttığını bildirmişti.(vaka-I) Stresli dönemlerde daha aktif olma eğilimi gösterirler.(4)

27 -Evet, biraz sonra birden bire gösteriveririm.(vaka-IV)
Dürtünün çok güçlü olduğu bazı durumlarda kişi kontrolünü ve hatta ne yaptığının farkındalığını kaybeder. (4)

28 Neler yapılabilir??

29 Ergenlikle İlgili Bilinmesi Gerekenler
Ergenliğin gelişim sürecinde yaşanabilecek olumsuzluklar, eksik yada yanlış ana baba tutumları, öğretmen davranışları çeşitli eğitim yetersizlikleri ergenin davranışlarında giderek gelişen normal dışı davranışların ortaya çıkmasına neden olabilir. Çünkü birçok davranış bozukluğunun ortaya çıkabildiği bir dönem olma özelliği gösterir ergenlik. Cinsel gelişim sürecinde görülebilecek olumsuzluklar, birçok cinsel sapma davranışına temel teşkil edebilir, örneğin travmatik olaylar. Duygusal yetersizlikler , travmatik olaylar, cinsel istismar, uygun olmayan model davranışlar ergenlerde bu tür sapma davranışların görülmesine kaynaklık edebilir.

30 Okullarda teşhircilik;
Teşhirci öğrenci Teşhire maruz kalan öğrenci

31 Psikolojik Danışman Neler Yapabilir?
Cinsel organını başkalarına gösteren bir öğrenci ile karşılaşıldığında yapılabilecek olan ilk şey bu davranışının nedenlerini araştırmak için öğrenciyle görüşmek olabilir.

32 Çünkü bunun birçok nedeni olabilir:
Öncelikle gelişim özellikleri gereği meraktan olabilir. Bu davranış onun için ilgi çekme yolu olabilir. Eğer çocuk çevresinden yeteri kadar ilgi ve değer görmüyorsa amacına –sağlıksız da olsa- bu yolla ulaşıyor olabilir. Eğer ergen otoriter bir aile yapısına sahip ise bu davranışına bir güç gösterisi olarak bakılabilir. Ya da arkadaşları arasında bir güç gösterisi olabilir. Bazı öğrencilerin ergenliğe geç girmeleri birbirlerine cinsel organlarını göstermelerine neden olabilir. Çocuğun daha önce yaşadığı bir cinsel istismar da buna kaynaklık edebilir

33 Bu davranışın sebepleri araştırıldıktan sonra, öğrencilere kendi hemcinsleri olan bir öğretmen tarafından bilgi verilebilir, ama bu bilgilerin bilimsel ve doğru olması gerekir. Bu bilgilendirmenin içinde ergenliğe geç girmenin olağanlığından, cinsel organların özelliklerinden … vb bahsedilebilir. Bunun dışında bu öğrencilere cinsel organlarının özel bölgeler olduğu, her yerde gösterilmesinin uygun olmayacağı, bunun herkes tarafından hoş karşılanmayacağı ve özellikle okul ortamında buna müsaade edilmeyeceği hakkında bilgiler verilebilir. Öğrencilerin bu konularda etkilendikleri olumsuz çevreler olabilir- arkadaş çevresi gibi..- Bu durumda yapılabilecek şeylerden birisi öğrenciyi o çevreden uzaklaştırmak olabilir.

34 Bu davranışlar karşısında çocuğun ailesi ve sınıf rehber öğretmeni ile ortak çalışılmalıdır.
Çocuğun bu davranışları konusunda aileyi bilgilendirmede zamana ve üsluba dikkat edilmelidir. Davranışı hemen aileye bildirmek yerine önce öğrenci ile çalışılmalı daha sonra aileden yardım istenmelidir. Bu öğrencilere sapık gözüyle bakılmamalı ve öyle yansıtılmamalıdır.

35 Bu öğrencilerle görüşme yapmak etkili bir yoldur
Bu öğrencilerle görüşme yapmak etkili bir yoldur. Bu sayede öğrenci kendisiyle ilgilenildiğinin, kendisine değer verildiğinin farkına varır. Bunun yanında özgüveni gelişir. Bu öğrencilerin öz kontrol mekanizması oluşturma çalışmalarına ağırlık verilmelidir(

36 Yapılabileceklerden bir diğeri ise bu öğrenciler için uygun yönlendirme faaliyetleri olabilir. Öğrenciler sportif faaliyetlere ya da uygun arkadaş ortamlarına veya resim müzik gibi onların da ilgisini çekebilecek alanlara yönlendirilebilir, onlar için farklı meşguliyet alanları alternatif olarak sunulabilir. Bu öğrencilerin öncelikle kabul görmeye ihtiyaçları vardır. Onları kabullenmeden, davranışlarını değiştiremeyiz. Tüm öğrencilere aynı şekilde müdahale edilemez elbette.Cinsel istismara uğramış öğrenciler için daha farklı yollar denenebilir.

37 Aileyle Neler Yapılabilir?
Aileyle birlikte çalışma aşamasında öncelikle ailenin ve aile yapısının tanınması gerekir. Öğrenciden davranışıyla ilgili olarak alınan bilgiler doğrultusunda, aile bilgilendirilebilir. Çocuklarına sapık gözüyle bakmamaları gerektiği özellikle vurgulanmalıdır.

38 Aileyle Neler Yapılabilir?
Çocuklarının onların ilgisine ve sevgisine muhtaç olduğu belirtilebilir ve onunla ilgilenmeleri konusunda aile teşvik edilebilir. Onun çocukluktan ergenliğe geçiş evresinde verdiği birey olma çabalarının desteklenmesi gerektiği vurgulanabilir. Ailenin de desteğiyle çocukların bulunduğu ortamlar kontrol altında tutulmalı, izlenildiği havası oluşturulmalıdır.

39 Kaynaklar (1) Yalom, Irvın, Cinsel Terapi, Çev: Gökhan Kotiloğlu, Prestij Yayınları, İstanbul,2007. (2) Uçar, Hüsnü, Çocukların Cinsel Eğitimi Ve Bazı Cinsel Sorunlar, Mert Yayıncılık, İstanbul,1990. (3) Güleç ,C. Köroğlu, E. Psikiyatri Temel Kitabı ,Cilt II, HBY Yayınları, Ankara ,1998. (4) Oltmanns,t., Neale ,J. Ve Davidson G.,Anormal Davranışlar Psikolojisinde Vaka Çalışmaları, Çev:İhsan Dağ,Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 2003. (5) Sevim, Jülide, Anne Bu Ne?, 3. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul,2003. (6) Gıllan, Patrıca, Cinsel Sorunlar ve Tedavileri El Kitabı, Çev: Engin Eker, Menteş Kitabevi, İstanbul, 1993