HİPOTİROİDİ TANI VE TEDAVİSİ

... konulu sunumlar: "HİPOTİROİDİ TANI VE TEDAVİSİ"— Sunum transkripti:

1 HİPOTİROİDİ TANI VE TEDAVİSİ
TEMD Tiroid Hastalıkları Kursu TİROKURS-BURSA 18 ocak 2014 HİPOTİROİDİ TANI VE TEDAVİSİ Prof Dr Dilek Gogas Yavuz Marmara Üniversitesi Tıp fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma BD

2 Hipotiroidi: Doku düzeyinde tiroid hormonu yetersizliği veya nadiren etkisizliği sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Tersiyer : TRH yetmezliğine bağlı Sekonder : TSH yetmezliğine bağlı Primer: Tiroid bezinin Yetmezliği

3 Hipotiroidi tanısı laboratuara dayalıdır sTSH ve Serbest T4

4 2.5 mIU/L gebelik 1. trimester 3.0 mIU/L gebelik 2.-3. trimester
Alt sınırı tüm yaşlar için aynıdır Üst sınırı Yaşa göre değişir 4 mIU/L Erişkin 6 mIU/L yaş 7.5 mIU/L 80 yaş üzeri 2.5 mIU/L gebelik 1. trimester 3.0 mIU/L gebelik trimester 0.5 mIU/L

5 FT4 TSH FT4 4..................0.5 mIU/L TSH Hipotiroidi Hipertiroidi
klinik subklinik klinik subklinik FT4 TSH mIU/L TSH ötiroidi Hipotiroidi Hipertiroidi

6 Aşikar ve subklinik hipotiroidi sıklığı
Aşikar hipotiroidi prevalansı 0.1-2% subklinik hipotiroidi prevalansı % > 60y kadınlarda %14-20

7 Primer hipotiroidi nedenleri
Kronik otoimmün tiroidit (hashimato hastalığı) Radyoaktif iyot tedavisi Tiroidektomi sonrası Anti-tiroid ilaçlar (PTU, Metimazol) Lityum ,Amiodoron İyot eksikliği Subakut tiroidit İnfiltratif hastalıklar Agenez

8 Hipotiroidide Semptomlar Nonspesifiktir
Halsizlik kas güçsüzlüğü soğuk intoleransı kilo alımı kognitif disfonksiyon Konstipasyon büyüme geriliği İşitmede azalma miyalji ,parestezi Depresyon Artralji İnfertilite Kuru cilt Ses kısıklığı Ödem Sinir sıkışmaları

9 Hipotiroidide Semptom ve bulgular
Mekanizma Semptom bulgular Metabolik yavaşlama Halsizlik ,kas güçsüzlüğü soğuk intoleransı, kilo alımı kognitif disfonksiyon konstipasyon büyüme geriliği Hareketlerde ve konuşmada yavaşlama reflekslerde azalma bradikardi Matriks birikimi Kuru cilt Ses kısıklığı Ödem Sinir sıkışmaları Cillte kalınlaşma Yüzde şişkinlik Periorbital ödem Dilde kalınlaşma Diğer İşitmede azalma, miyalji parestezi , depresyon artralji, infertilite Distolik hipertansiyon, saç kaybı, plevral effüzyon asit,galaktore, ataksi

10 Hipotiroidide bulgular
Hareketlerde yavaşlama konuşmada yavaşlama reflekslerde azalma Bradikardi Cillte kalınlaşma Yüzde şişkinlik Periorbital ödem Dilde kalınlaşma Distolik hipertansiyon saç kaybı plevral effüzyon, asit Galaktore ataksi

11 Hipotiroidi – Galaktore bağlantısı
TSH↑ prolaktin↑ galaktore

12 Primer hipotiroidi tanısı
Aşikar hipotiroidi TSH >4.0 mIU/L, s T4 düşük Subklinik hipotiroidi TSH >4.0 mIU/L, s T4 Normal TSH mIU/L, sT4 Normal ötiroidi TSH, mIU/L 4 Braverman LE, et al. Werner & Ingbar’s The Thyroid. A Fundamental and Clinical Text. 8th ed

13 TSH düşük veya normal sT4 düşük
Sekonder ve tersiyer hipotiroidi tanısı TSH düşük veya normal sT4 düşük

14 Hipotiroidi taraması Yüksek riskli kişilerde: kadınlar > 60
Aile öyküsü olan kadınlar Tiroid hastalığı öyküsü olanlar Hipotiroidi semptom ve bulguları olanlar Guatrı olanlar Hiperlipidemi Tip1 diyabet Hiperprolaktinemi CPK yükseliği Otoimmün hastalık öyküsü Consensus group :ATA, AACE, & ES

15 Ek tetkikler Anti TPO : Etyolojiye yönelik
Prognozu belirlemede faydalı Tiroid USG: muayenede patolojik bulgu varsa Hiponatremi (uygunsuz ADH) Kreatinin yüksekliği Hiperlipidemi CPK yüksekliği AST/ALT yüksekliği Klinik tabloya eşlik edebilir Rutin ölçümleri gerekli değildir

16 Kimler tedavi edilmelidir ?
Tüm aşikar hipotiroidi vakaları tedavi edilmeli TSH > 10 mIU/L TSH >4 mIU/L, sT 4 ↓ TSH mIU/L ve T4 N (subklinik hipotiroidi) Semptom varlığı veya Tiroid otoantikor pozitifliği (Anti TPo, Anti TG) Gebelerde ilk trimesterde TSH > 2.5 mIU/L İkinci veya 3. trimesterde TSH > 3 mIU/L

17 T4: 1.1 ng/dl (N) Ne yapmalıyım?
45 y kadın Şikayeti yok Rutin tetkiklerde: TSH : 6.5 mIU/L T4: 1.1 ng/dl (N) Ne yapmalıyım? Ne yapayım? Semptom sorgusu : halsizlik, uykuya eğilim Açıklanamayan Kilo alımı, depresyon, algıda azalma Normal değerler: TSH : mıu/L sT4 : ng/dl subklinik hipotiroidi + semptomlar Levotiroksin replasman tedavisi başlanmalıdır

18 Tedavi başlarmısınız ? >70 yaş ,TSH Normal değeri: < 6 mIU/L
72 y, Kadın Konjestif kalp yetmezliği, Hipertansiyon TSH: 4.5 mıu/L, sT4 :0.9 ng/dl ( N: ng/dl) Tedavi başlarmısınız ? >70 yaş ,TSH Normal değeri: < 6 mIU/L Tedavi başlanması önerilmez Yıllık periodlar ile takibi önerilir

19 Hasta aşikar hipotiroididir
50 y erkek Şikayeti Kilo alımı Son 1 yılda 10 kg almış, uykuya eğilim Tarif ediyor TSH: 11.2 mıu/L sT4: 0.9 ng/dL ( N: ng/dl) Anti Tpo (+) Hasta aşikar hipotiroididir Levotiroksin replasman tedavisi başlanmalıdır

20 Levotiroksin (LT4) replasman tedavisi
LT4: T4 hormonunun sentetik formudur Doz ayarlaması kişiye özeldir ve TSH düzeyine göre yapılır Terapötik sınır dardır. Küçük LT4 dozları ile TSH büyük değişiklik izlenebilir. Hipotirodi tedavisi hayat boyu sürer

21 Levotiroksin (LT4) Sabah aç karnına Günde tek seferde
Ezilmeden su ile alınmalıdır Yemek yemeden önce 30 dk beklenmeli Asit ortamda çözünür,PPI den etkilenir mutivitamin, demir, kalsiyum, sükralfat ,kolestiramin vb preparatlarla birlikte alınmamalıdır Bu tür preparatlar LT4 dozundan en az 4 saat sonra alınmalıdır

22 Levotiroksin preperatları
LT4 preparatları aynı dozda aynı etkiyi göstermeyebilirler Tedaviye aynı ilaçla devam edilmelidir Doz veya ilaç markası değiştirildiğinde 8-12 hafta sonra TSH kontrol edilmelidir

23 Hipotiroidi:Tedavi hedefi
TSH : o .5 – 2.5 mIU/L Yüksek Kardiyovasküler risk Osteoporoz Atrial fibrilasyon TSH: 1-4 mIU/L Gebelerde : 1.trimesterde mIU/L 2. trimesterde mIU/L 3. trimestrde mIU/L

24 Aşikar hipotiroidide LT4 tedavi başlanması
Kardiyak sorunu olmayan hipotiroid vakalarda: 1.6 g/kg/gün ( g/kg/gün) 8 hafta sonra TSH kontrolü gerekirse 25g doz arttırımı Kardiyovasküler riski yüksek vakalarda 12.5 g/gün başlanmalı 4-6 haftalık dönemler ile doz ayarlaması Subklinik hipotiroidide g/gün yeterli olabilir

25 Ne yapalım? 76 y ,K Koroner arter hastalığı (+) Atrial fibrilasyon (+)
Hipertansiyon (+) TSH: 20 mIU/L sT4: 0.6 ng/dl Ne yapalım?

26 6- 12.5 mg/gün levotiroksin başlanıp
TSH : 20mıU/L LT mg/gün 3 hafta TSH 15.3 mIU/L LT4 25 mg/gün 3 hafta TSH 8.1 mIU/L LT mg/gün 3 hafta mg/gün levotiroksin başlanıp 4 hafta sonra TSH düzeyine göre mg/gün eklenebilir Hedef TSH :1-4 mıu/L TSH 4.5 mIU/L LT mg/gün 2 ay sonra kontrol

27 Tedavi ? Ç,A . 45 y kadın Halsizlik yakınması ile bakılan testlerinde
TSH: 18 mıu/L sT4: 0.7 ng/ml Tedavi ? Levotiroksin mg/kg başlanabilir 60 kg x 1.6= 96 mg/gün Hedef TSH: mıu/L

28 ÇA 46 y, kadın 1 yıldır hipotiroidi , 125 mg/gün LT4 kullanmakta 2 ay önce bakılan TSH:2.1 öIU/L ST4:1.5 ng/dl 6 haftalık gebe Ne yapalım ? TSH düzey tespiti Levotiroksin dozunu %30 arttırılmalı Gün aşırı mg/gün

29 55 y erkek 3 yıldır hipotiroidi LT4 : 150 mg/gün düzenli kullanıyor En son 1 yıl önce kontole gitmiş 6 aydır çarpıntısı mevcut FM: ellerde ince tremor KTA:110 /R KB: 145/87 mmHg, VA:86 kg TSH :0.01 mIU/L, sT4: 2.1 ng/dl Öneriniz nedir ? İlaç dozu azaltılmalı 125 mg/gün

30 İlaç dozunun ayarlanması
İlaç başlandıktan 6 -8 hafta sonra TSH ölçülmeli Hedef TSH değerlerine varıncaya kadar 6-8 haftalık periodlar ile TSH ölçülmerek doz attırımı/azaltımı yapılmaıdır Hedef TSH değerlerine ulaştıktan sonra aylık dönemler ile kontrol edilmelidir. Gebelerde TSH ölçümü daha sık yapılmalıdır (3-4 hf) TSH ölçümü sabah aç karnına LT4 tedavisi almadan yapılmalıdır Singer et al. JAMA. 1995;273:

31 Hedef TSH değerine ulaşıldıktan sonra 6-12 aylık periodlar ile izlem
Uzun süreli takip Hedef TSH değerine ulaşıldıktan sonra 6-12 aylık periodlar ile izlem Erken TSH ölçümü yapılması gereken durumlar Cerrahi Gebelik İlaç değişimi VKI hızlı değişim Tiroid metabolizmasını etkileyen ilaç kullanımı

32 Hipotirodinin tanısı kolay, Tedavisi ucuz ve erişilebilirdir.
Zor olan tedaviyi dengede tutabilmektir LT4 tedavisinde başarısızlık oranı %35-40

33

34 Teşekkür ederim

35 Türkiye endokrinoloji ve metabolizma derneği resmi web sitesi
Yayınlar bölümünden tam metin pdf ücretsiz indirilebilir