Öğrt. Gör. Dr. Ahmet Cengizhan Dirican

... konulu sunumlar: "Öğrt. Gör. Dr. Ahmet Cengizhan Dirican"— Sunum transkripti:

1 Öğrt. Gör. Dr. Ahmet Cengizhan Dirican
BİL 110 Bilgisayara Giriş Modemler ve Internet Öğrt. Gör. Dr. Ahmet Cengizhan Dirican Bilgisayar Müh. Böl.

2 Modemler ve Internet Çalışma Esasları Fon müziği

3 Genel Bakış Bu bölümde aşağıdaki konular ele alınacaktır
Internet altyapısı ve çalışma mantığı Internet'e bağlanma yöntemleri Modem türleri ve çalışma prensipleri Windows’da internet bağlantısı kurmak Web tarayıcıları ve internet kullanımı Özel yazılımlar ve iletişim protokolleri Bu bölümde internet altyapısını ve çalışma mantığını… Internet'e bağlanma yöntemlerini… Modem türlerini ve çalışma prensiplerini… Windows’da internet bağlantısı kurmayı… Web tarayıcıları ve temel internet kullanımını… Son olarak da bazı özel internet yazılımları ve iletişim protokolleri öğreneceğiz.

4 Backbone / Omurga Backbone yüksek hızlı ve uzun mesafeli ağları ifade eder Fiber optik hatlar veya uydu aracılığı ile bağlantı sağlanır Bu hatlar ağ erişim noktaları (NAP) ile birbirlerine bağlıdır Bu NAP noktaları ulusal omurgaların merkezini oluşturur Uluslararası hatları işleten çok sayıda özel firma vardır Internet'in dünya çapına yayılmasını mümkün kılan bir ana omurga, yani backbone vardır. Bu yapı, yüksek hızlı ve uzun mesafeli ağları ifade eder. Bu ağ, deniz altından veya karadan döşenmiş fiber optik hatlar ile uydular aracılığı ile oluşturulmuştur. Erişim hatları, NAP olarak da bilinen ağ erişim noktaları ile birbirlerine bağlıdır. NAP noktaları ulusal omurgaların merkezi noktalarıdır. Uluslararası hatları işleten çok sayıda özel firma vardır.

5 Örnek: Uluslararası Internet Omurgası
Bu slaytta 2009 yılının dünya çapındaki backbone haritasını görmektesiniz. Bu bağlantılar hem deniz altından geçen fiber optik kablolar, hem de uydu üzerinden sağlanan kablosuz erişimlerle sağlanmaktadır. Haritada gördüğünüz gibi hatların en yoğun olduğu merkez, internetin de ana vatanı olan Amerika’dır.

6 İnternet Servis Sağlayıcıları
Internet servis sağlayıcı firmalar ulusal alanda son kullanıcıları global internet omurgalarına bağlarlar ISP: Internet Service Providers Internet için ödenen ücret, sadece omurgaya bağlanmanızı sağlayan bu şirketlerin bağlantı için sunduğu hizmetler içindir Internet servis sağlayıcı firmalar ulusal alanda son kullanıcıları global internet omurgalarına bağlarlar. Bu firmalar ulusal omurgaları oluştururlar. Internet için ödenen ücret, sadece omurgaya bağlanmanızı sağlayan bu şirketlerin bağlantı için sunduğu hizmetler içindir.

7 Türkiye’de İnternet ODTÜ: Nisan 1993 Ege Üniversitesi: Ocak 1994
Bilkent: Eylül 1995 Boğaziçi Üniversitesi: Kasım 1995 İTÜ: Şubat 1996 Turnet / Ulaknet (Ulakbim): Ağustos 1996 Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Yüksek Öğretim Kurumlarını birleştirme amacıyla kurulmuştur Akademik kurumlar ve kamu kuruluşlarının internetini sağlar TTNet: Şubat 1998 Altyapısı Alcatel Teletaş tarafından kurulmuştur Kişisel ve ticari internet erişimini sağlar Ülkemizde ilk internet erişimi, ODTÜ bünyesinden Nisan 1993’de gerçekleştirilmiştir. Bu sebeple uzun süre tüm temel internet servisleri ODTÜ tarafından şekillendirilmiş ve verilmiştir. Ocak 1994’de Ege, Eylül 1995’de Bilkent, Kasım 1995’de Boğaziçi ve Şubat 1996’da İTÜ internet omurgasına bağlanmışlardır. Üniversitelerin internete dahil olması ve bu eğilimin yaygınlaşması üzerine Ağustos 1996’da yüksek öğretim kurumlarını birleştirme amacıyla Turnet kurulmuştur. Bugün de akademik kurumlar ve kamu kuruluşlarının internetini sağlayan bu kurum önce Ulaknet, sonra da Ulakbim, yani ulusal akademik ağ ve bilgi merkezi adını almıştır. Şubat 1998’de ise kişisel ve ticari internet erişimini sağlanması amacıyla Türk Telekom ulusal internet omurgasını kurmaya başlamıştır. Altyapısı Alcatel Teletaş tarafından kurulan ulusal ticari omurga, bugün TTNet firması tarafından işletilmektedir. Servis sağlayıcı firmalar son kullanıcılara TTNet omurgasını kullanarak hizmet vermektedir. TTNet ve Ulakbim ise, bir çok uluslararası servis sağlayıcı firmadan internet bağlantısı satın almaktadır. Ancak bazı servis sağlayıcı firmalar, TTNet altyapı sorunları sebebiyle uydular üzerinden farklı omurgalara da direkt bağlantılar yapmaktadırlar.

8 Ulakbim Uç Erişimleri Haritada Ulakbim’in Türkiye çapındaki uç erişimleri gösterilmektedir. Yurtdışında sağlanan omurga bağlantısı Ankara, İstanbul ve İzmir arasında bir ana ulusal omurgaya, bu noktalardan da uç birimler olan üniversitelere ve kamu kurumlarına aktarılmaktadır.

9 TTNet Omurgası Bu şekilde ise TTNet’in ulusal omurgası gösterilmektedir. TTNet ve Ulaknet omurgaları arasında bir çok açıdan çapraz bağlantılar bulunmaktadır. Yani bir çok kurum hem Ulaknet, hem de TTNet omurgalarına bağlıdır.

10 Örnek: Ulusal ISS Omurgası
Bu slaytta ise örnek olarak Türkiye’de faaliyet gösteren bir ISP firmasının backbone yapısını görüyorsunuz. Türkiye’de İstanbul, Antalya ve İzmir olmak üzere 3 farklı noktadan ana internet omurgasına bağlı olan bu firma, aynı zamanda Frankfurt üzerinden bir yurtdışı bağlantısına sahip görünmektedir.

11 Internet’e Bağlanmak Internet bağlantısı, çeşitli yöntemler ile internet servis sağlayıcı firmaya, oradan da ana omurgaya bağlanmanızdır Bağlantı yöntemi olarak telefon (dial-up), DSL ve Kablo TV hatları veya kablosuz (uydu, WiMAX) bağlantılar kullanılabilir Yaygın bağlantı yöntemi asimetrik DSL (ADSL) yöntemidir Bir bilgisayarın internete bağlanması, çeşitli yöntemler ile önce internet servis sağlayıcı firmaya, oradan da ana omurgaya bağlanmasını ifade eder. Bağlantı yöntemi olarak telefon, yani çevirmeli ağ bağlantısı gibi basit yöntemlerinden yanı sıra, DSL ve Kablo TV hatları ile uydu ve WiMAX gibi kablosuz bağlantı alternatifleri de kullanılabilir. Yaygın bağlantı yöntemi asimetrik DSL, yani ADSL yöntemidir.

12 Faks Modemler Modem, modülatör/demodülatör kavramlarının kısaltmasıdır
Standart telefon hatları üzerinden veri gönderip alırlar Analog sinyali dijitale, dijital sinyali de analog sinyale çevirirler Bu modemler sadece routerlara bağlanılmasını sağlar Bu açıdan özel bir ağ donanımı değildirler Bu yöntem günümüzde neredeyse hiç kullanılmamaktadır Güncel bir modem V.90 veya V.92 standardındadır V.90: 56 Kbps / 33.6 Kbps V.92: 56 Kbps / 48 Kbps Modem, modülatör/de-modülatör kavramlarının kısaltmasıdır. Faks modemler, standart telefon hatları üzerinden veri gönderip alırlar. Bu işlemler için bilgiyi modüle ve de-modüle ederler. Yani analog sinyali dijitale, dijital sinyali de analog sinyale çevirirler. Faks modemler sadece bilgisayarınızın telefon hatları üzerinde routerlara bağlanmasını sağlar. Bu açıdan özel bir ağ donanımı değildirler. İnternetin son kullanıcılarla ilk tanıştığı yıllarda yoğun şekilde kullanılsa da, günümüzde neredeyse hiç kullanılmamaktadır. Güncel bir modem V.90 veya V.92 standardındadır.

13 Faks Modem Türleri Faks modemlerin üç ana bileşeni vardır
DSP: Digital Signal Processor Denetleyici PC arabirimi (ISA, PCI, USB) Genişleme kartı biçimdeki modemler genelde DSP bulundurmaz ve işlemleri CPU üzerinden gerçekleştirir DSP bulundurmayan bu modemler “Soft” modem olarak tanımlanır Genişleme kartı biçimdeki modemler dahili, USB modemler ise harici modem olarak bilinirler Faks modemlerin üç ana bileşeni vardır. Bu bileşenler DSP, denetleyici ve PC bağlantı arabirimidir. İlk faks modemler ISA arabirimi kullanırken, güncel modemler PCI veya USB kullanırlar. Genişleme kartı biçimdeki modemler genelde DSP bulundurmaz ve işlemleri CPU üzerinden gerçekleştirirler. DSP bulundurmayan bu modemler “Soft” modem olarak tanımlanır. Genişleme kartı biçimdeki modemler dahili, USB arabirimi kullanan modemler ise harici modem olarak bilinirler.

14 DSL: Digital Subscriber Line
Standart telefon hattı üzerinden, ses sinyallerinden farklı bir frekansta iletişim standardına dayanmaktadır Sinyal telefon anahtarlama sistemi içine girmez Bu nedenle hattın iki ucunda farklı frekanstaki sinyalleri birbirinden ayıran donanımlar bulunur (splitter) Ayrıca her iki hat ucunda da DSL router bulunmalıdır Telefon santraline en fazla 5.5 Km uzaklıkta olabilir DSL iletişimi, standart telefon telefon hattı üzerinden gerçekleştirilen ve ses sinyallerinden farklı bir frekansta olan iletişim standardına dayanmaktadır. DSL sinyalleri telefon anahtarlama sistemi içine girmez ve bu nedenle hattın iki ucunda farklı frekanstaki sinyalleri birbirinden ayıran donanımlar bulunur. Splitter adı verilen bu basit donanımlar, bağlantının sağlanması ve kalitesi açısından hayati derecece önemlidir. Ayrıca her iki hat ucunda da DSL router bulunmalıdır. Bilgisayar, telefon santraline en fazla 5.5 Km uzaklıkta olabilir. Daha uzak mesafeler için farklı erişim çözümleri gereklidir. There are two ways to config PPPoE Mode In this mode the modem works as router and the PPPoE session terminates on WAN port of router. The PPPoE client is in built in the modem and allocated by BRAS server gets assigned to WAN port of modem. The Internal network has to use the private IP and for Internet access NATing happens in modem. In PPPoE mode the modem is configured in such a way that the user id and password are stored inside the Modem. Internet connection will be established as you switch on the Modem. ure an ADSL modem for broadband connection. One in PPPoE (Point to Point Protocol over Ethernet) and the another is Bridge mode. Bridge Mode In this mode the modem works as transparent Ethernet bridge and therefore you need to run the PPPoE client software ( for login authentication) on your PC/server. WIN XP systems have this feature inbuilt but for other operating systems you need to buy it from market. Some freeware like RASPPPoE, Enternet etc. are also available on the Internet.

15 ADSL: Asimetrik DSL Günümüzde son kullanıcılarda en yaygın kullanılan bağlantıdır Asimetrik olması veri gönderim hızı ile veri alım hızının farklı olmasını ifade eder Genelde veri gönderme hızı alım hızından daha azdır Günümüzde en düşük ADSL hızı 1 Mbps / 256 Kbps olmaktadır ADSL, günümüzde son kullanıcılarda en yaygın kullanılan bağlantı yöntemidir. Asimetrik olması veri gönderim hızı ile veri alım hızının farklı olmasını ifade eder. Genelde veri gönderme hızı alım hızından daha azdır. Günümüzde en düşük ADSL hızı 1024 / 256 KBit olmaktadır. Güncellendi

16 ADSL Splitter Splitter, şebekeden gelen telefon hattına bağlanır
Splitter üzerinden de DSL modem ve telefon hattına çıkış verilir Bu cihaz frekansları telefona geçiren alçak filtre görevi yapar Oldukça basit bir elektronik yapısı vardır ADSL splitter bağlantı için en önemli parçalardan birisidir. Splitter, şebekeden gelen telefon hattına bağlanır, splitter üzerinden de DSL modem ve telefon hattına çıkış verilir. Bu cihaz, frekansları telefona geçiren bir alçak filtre görevi yapar. Oldukça basit bir elektronik yapısı vardır.

17 ADSL Modem Özellikleri
ADSL modemlerin çoğu küçük çaplı router cihazlarıdır NAT tabloları ve DHCP servisleri ile küçük bir yerel ağ kurarlar Hub gibi davranır ve kendisine bağlı tüm bilgisayarlara hizmet verir Bazı USB modemler ise bağlantıyı direkt bilgisayara aktarır Modem köprüleme yapar ve WAN IP adresini bilgisayar alır Sadece tek bilgisayara hizmet verilir Bilgisayar her açıldığında bağlantıyı tekrar kurmak gereklidir Router özelliği olan diğer modemler de, bu modda çalıştırılabilir USB portu, bir hub arayüzü gibi davranan modemler de vardır ADSL modemlerin çoğu küçük çaplı router cihazlarıdır. NAT tabloları ve DHCP servisleri ile küçük bir yerel ağ kurarlar. Yani aynı zamanda bir HUB gibi davranır ve kendisine bağlı tüm bilgisayarlara hizmet verirler. Bazı USB modemler ise bağlantıyı direkt bilgisayara aktarır. Yani modem köprüleme yapar ve WAN IP adresini bilgisayar alır. Bu durumda sadece tek bilgisayara hizmet verilir ve bilgisayarın her açılışlında bağlantıyı tekrar kurmak gerekir. Router özelliği olan diğer modemler de, istenirse bu modda çalıştırılabilirler. Bunun yanında USB portu, bir HUB arayüzü gibi davranan modemler de vardır. Network Address Translation (NAT) [değiştir] Network Address Translation (Ağ Adresi Dönüştürme), TCP/IP ağındaki bir bilgisayarın yönlendirme cihazı ile başka bir ağa çıkarken adres uzayındaki bir IP ile yeniden haritalandırma yaparak IP paket başlığındaki ağ adres bilgisini değiştirme sürecidir. NAT ,Ağ maskelemeyle (ya da IP maskelemeyle) ile birlikte, bir adres uzayını gizlemek için kullanılan teknik bir terimdir.Çoğu kez private network adreslerinden ibarettir.(RFC 1918).Genellikle tek bir ip adresinin arkasında küçük bir adres uzayı bulunur.Bu mekanizma, yönlendirici cihazın kullandığı adreslerin haritalarını içeren, durum çeviri tabloları kullanır ve giden ip paketlerini haritalama yapar. Böylece yönlendirici kaynağı görüntülenir. İletişim tersten yapıldığında, geri haritalandırma yaparak IP adresleriyle karşılaştırma yapar ve sonuç durum çeviri tablolarında saklanır. Çevirici tablo içindeki bu yöntemde, kayıtlar trafikteki durumu yenilendikten sonra silinirler. DHCP (İngilizce Dynamic Host Configuration Protocol), basit olarak sistemdeki bilgisayarlara IP adreslerini ve buna ek olarak değişik parametreleri atamak için kullanılan servistir.DHCP’nin temel özelliği sistemi kuran kişilerin tek tek tüm makineleri gezip aynı veya benzer parametreleri defalarca eliyle girmesini engellemek,böylece zaman kazanmak ve sistem yöneticisinin işini kolaylaştırmaktır.

18 ADSL Router Modemler Bridge (köprüleme) modunda çalışmayan router modemlerde bir çok ekstra servis bulunur Güvenlik özellikleri: Firewall, MAC filtreleme, antivirüs DMZ Host: Güvenli sunucu alanı oluşturma Modemde birden fazla ağ arayüzü olabileceği gibi, kablosuz erişim noktası (WAP) olarak çalışan modem türleri de vardır Bridge yani köprüleme modunda çalışmayan router modemlerin üzerinde bir çok ekstra servis bulunur. Firewall, MAC filtreleme ve antivirüs gibi güvenlik özelliklerinin yanı sıra, güvenli sunucu alanı oluşturma gibi ileri düzey servisler de bulundurabilirler. Bir ADSL modemde birden fazla ağ arayüzü olabileceği gibi, kablosuz erişim noktası (WAP) olarak çalışan modem türleri de vardır.

19 Diğer DSL Türleri ADSL dışında 3 tür DSL bağlantı türü daha vardır
SDSL (Symmetric DSL) HDSL (High Speed Symmetric DSL) VDSL (Very High Speed DSL) Her tür, bir öncekine göre daha fazla hız sunar VDSL şu an için en hızlı ve iddialı DSL türüdür ADSL’den çok hızlı olmasına karşın, bağlanma mesafesi kısadır VDSL, özellikle bir binaya ulaşan fiber optik hatların katlara dağıtımında kullanılmaktadır ADSL dışında 3 tür DSL bağlantı türü daha vardır. Bunlar SDSL, HDSL ve VDSL standartlardır. Her tür, bir öncekine göre daha fazla hız sunar. VDSL şu an için en hızlı ve iddialı DSL türüdür. TTNet bazı bölgelerde VDSL servisi vermeye başlamıştır. VDSL ile 52 MBit gibi yüksek hızlara çıkılabilmektedir. Ancak ADSL’den çok hızlı olmasına karşın, bağlanma mesafesi kısadır. VDSL, özellikle bir binaya ulaşan fiber optik hatların katlara dağıtımında kullanılmaktadır. Bu açıdan fiber optik şebekeye sahip bölgelerde bu hizmetin daha hızlı kullanılabilir olacağını söyleyebiliriz.

20 Kablo Modem Kablo TV şebekesi üzerinden verilen internet hizmetini alır Şebekeden gelen RG-6 veya RG-59 coax kabloyu kullanır RJ45 veya USB bağlayıcı ile de bilgisayardaki NIC’e bağlanır Kablo modemler “bridge” modda çalışır; IP bilgisayara atanır Daha güçlü kablo yapısı, oldukça yüksek hız imkanı sunar Dezavantaj olarak erişim noktasındaki bant genişliği paylaşılır Bölgedeki kullanıcı sayısının performansı olumsuz etkiler Kablo modemler, kablo TV şebekesi üzerinden verilen internet hizmetini almanızı sağlar. Şebekeden gelen RG-6 veya RG-59 coax kabloyu kullanan bu modemler, RJ45 veya USB bağlayıcı ile de bilgisayardaki NIC’e bağlanır. Kablo modemler bridge modda çalışır; yani WAN IP adresi bilgisayara atanır. Daha güçlü kablo yapısı, oldukça yüksek hız imkanı sunar. En önemli dezavantajı ise, erişim noktasındaki bant genişliğinin paylaşılmasıdır. Bu sebeple bir bölgedeki kullanıcı sayısının artması, erişim performansını olumsuz etkileyecektir. Kablo modemler, genelde kablo TV şebekesini işleten firmalar tarafından satılmaktadır. Şu anda ülkemizde kablo TV ve kablo internet hizmetlerinin işletmesi Türksat tarafından yapılmaktadır. Bridge Mode Bu yapınızdaki planlamaya veya yapılanmaya bağlı olarak sizin vereceğiniz karar doğrultusunda tercih edilebilir. Burada iki temel farklılığı gözlemlemek gereki Bridge Mod ve Router mode farklılığı veri iletimi ile alakalıdır. Router modda kullanırsanız gelen verilerin ip bilgileri okunarak gönderilecekleri adrese iletilir. Bridge mode ise buna bakılmadan direk ileteceği Mac adresine teslim eder ve işlemi bitirir. Bridge mod çok basit bir veri iletimi kullanırken Router daha geniş ve esnek bir yapı ihtiva eder. Yani Router mod kullandığınızda gelen veriyi Nat'laya bilirsiniz veya almış olduğunuz real ipnizi içerde DHCP kullanarak arka planda kalan pclere ip dağıtımı yaparak paylaştırabilirsiniz. V.s.

21 Çevirmeli Ağ Bağlantısı Kurmak
Faks modemlerde ağ bağlantısı elle kurulmalıdır Bu bağlantının Windows’daki adı “Çevirmeli Ağ Bağlantısı” dır Servis sağlayıcının verdiği numara ve oturum bilgilerini girin Bölgenize ait erişim telefon numarası girdiğinize dikkat edin Faks modemlerde ağ bağlantısı elle kurulmalıdır. Bu bağlantının Windows’daki adı “Çevirmeli Ağ Bağlantısı” dır. Windows’da ağ bağlantısı oluşturma sihirbazına girdiğiniz de ağ türü olarak çevirmeli bağlantıyı seçmelisiniz. Daha sonra servis sağlayıcının verdiği telefon numarası ve oturum bilgilerini girin. Burada bölgenize ait erişim telefon numarası girdiğinize dikkat edin. Aksi takdirde yüksek telefon faturaları ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Bağlan komutu verdiğinizde bilgisayarınızın ağa dahil olması ortalama 2 veya 3 dakika kadar zaman alabilir.

22 ADSL Modem Bağlantısı Günümüzdeki ADSL modemlerin çoğu router özelliğine sahiptir Router özelliğine sahip modemlerde eğer bağlantı arabirimi olarak RJ45 kullanıyorsanız, fiziksel bağlantı yeterlidir Bu tip bir modemde USB arabirimi kullanıyorsanız, öncelikle üreticinin verdiği sürücüleri kurun ve sonra bağlantıyı yapın Bu şekilde bilgisayarınıza “sanal” bir NIC kurulumu yapılır İster USB üzerinden sanal olsun, isterse fiziksel olsun, DHCP bilgisayarınıza bağlandığı NIC’e bir yerel IP adresi atayacaktır Günümüzdeki ADSL modemlerin çoğu router özelliğine sahiptir. Router özelliğine sahip modemlerde eğer bağlantı arabirimi olarak RJ45 kullanıyorsanız, fiziksel bağlantıyı kurmanız yeterlidir. Bu tip bir modemde USB arabirimi kullanıyorsanız, öncelikle üreticinin verdiği sürücüleri kurun ve sonra bağlantıyı yapın. Bu şekilde bilgisayarınıza “sanal” bir NIC kurulumu yapılır. İster USB üzerinden sanal NIC kullanın, isterseniz fiziksel bir NIC’e bağlantı yapın. Her iki durumda da DHCP servisi bilgisayarınıza yerel bir IP adresi atayacaktır. Eğer modeminiz de doğru şekilde ayarlanmış ise, kolayla internete bağlanmış olursunuz.

23 ADSL Modem Ayarları Bir çok modemde parametreler TTNet’e göre ön ayarlıdır Ayrıca görsel olarak detaylı Türkçe kurulum kılavuzları vardır TTNet’in verdiği kullanıcı adı ve şifreyi girmeniz yeterlidir Eğer ayarlı değil ise bağlantı parametreleri şu şekilde olmalıdır PPPoE, LLC, VPI:8, VCI: 35 Bir çok ADSL modemde parametreler TTNet’e göre ön ayarlıdır. Ayrıca görsel olarak detaylı Türkçe kurulum kılavuzları vardır. Modem’in yönetim sayfasına veya bilgisayarınıza kuracağınız bir yönetim yazılımına TTNet’in verdiği kullanıcı adı ve şifreyi girmeniz yeterlidir. Eğer diğer parametreler ayarlı değil ise bağlantı parametrelerini kullanım kılavuzunun yardımı ile TTNet omurgasına göre ayarlamanız gerekecektir.

24 USB ADSL Modem Ayarları
Router özelliği olmayan USB ADSL modemler bilgisayarınıza bir NIC aracılığı ile bağlanmaz Bu modemler direkt WAN’a çıkış yapan bir NIC gibi davranır Bağlantı ekleme sihirbazında çevirmeli ağ kurulumu yerine geniş bant ağ kurulumu seçilir Geri kalan ayarlar, router özelliği olan ADSL modemlerle aynıdır Bir çok modem kurulum CD’si bu bağlantıyı ya otomatik kurar, ya da özel bir yazılım ile yapılandırmanızı sağlar Router özelliği olmayan USB ADSL modemler bilgisayarınıza bir NIC aracılığı ile bağlanmaz. Yani bilgisayarınızdaki ağ bağlantıları klasöründe sanal bir NIC oluşmaz. Bu modemler direkt WAN’a çıkış yapan bir NIC gibi davranır. Bu modemleri kurarken, bağlantı ekleme sihirbazında çevirmeli ağ kurulumu yerine geniş bant ağ kurulumu seçilir. Geri kalan ayarlar, router özelliği olan ADSL modemlerle aynıdır. Bir çok modem kurulum CD’si bu bağlantıyı ya otomatik kurar, ya da özel bir yazılım ile yapılandırmanızı sağlar.

25 Proxy Sunucuları Vekil sunucu olarak da tanımlanan ara internet sunucularıdır Ekstra kontroller ve güvenlik amacıyla kullanılır Genellikle kurum iç ağlarının internet erişimlerini yönetir Daha yavaş ve sınırlı bir internet gezinimi sağlar Tüm veri trafiği proxy denetimdedir Güvenilirliği kesin olmayan proxy sunucular kullanılmamalıdır Proxy sunucuları, vekil sunucu olarak da tanımlanan ara internet sunucularıdır. Ekstra kontroller ve güvenlik hizmetlerinin sağlanması amacıyla kullanılır. Genellikle kurum iç ağlarının internet erişimlerini yönetir. Daha yavaş ve sınırlı bir internet gezinimi sağlayan proxy sunucular, tüm veri trafiğini denetleyebilir. Bu açıdan internet üzerinde güvenilirliği kesin olmayan proxy sunucuları kesinlikle kullanmayın.

26 Domain Kuralları Web sitesi domainleri belirli kurallara göre oluşturulur Internet'te alan adı kaydı yapmaya yetkili kuruluşlar vardır İki tip domain vardır; ülke uzantısı olanlar ve olmayanlar ülke uzantısı olmayan bir alan adıdır ülke uzantısı Türkiye olan bir alan adıdır Ülke uzantısı olmayan domainler ABD merkezlidir Her ülke, kendisine ait alan adı uzayını yönetmektedir .tr uzantılı domainler uzun süre ODTÜ tarafından yönetilmiştir Telekomünikasyon Kurumu’na bağlı “nic.tr” tarafından yönetilir Web sitesi domainleri, yani erişim isimleri belirli kurallara göre oluşturulur. Bu isimler, hem IP adreslerinin ezberlenmesi zorunluluğunu ortadan kaldırır, hem de bir IP adresinde çok sayıda sitenin barınabilmesini sağlar. Internet’te alan adı kaydı yapmaya yetkili kuruluşlar vardır. Bu kuruluşlar, merkezi bir konsorsiyuma bağlı olarak çalışır ve isim tahsisleri yaparlar. Internet üzerinde 2 tip domain görürsünüz. Birinci grupta ülke uzantısı bulunmaz. Adreslerin sonu sadece .com, .org, .net gibi uzantılarla biter. Ülke uzantısı olmayan domainler ABD merkezlidir. .tr gibi Türkiye’yi ifade eden ülke uzantısına sahip domainler de vardır. Her ülke, kendisine ait alanı adı uzayını yönetmektedir. .tr uzantılı domainler uzun süre ODTÜ tarafından yönetilmiştir. Günümüzde ise Telekomünikasyon Kurumu’na bağlı “nic.tr” organizasyonu tarafından yönetilmektedir.

27 Kurum Türü Uzantıları .com gibi uzantılar, adresin bağlı olduğu kuruluşu tanımlar Ancak bazı ülkeler kural olarak bu uzantıları kullanmaz Örneğin Almanya sadece .de ülke uzantısını kullanır; Uzantı Terim Açıklama .com, .biz Commercial / Bussines Ticari siteler ve şahıs siteleri .net Network Internet servis sağlayıcı firmalar .org Organisation Dernekler, vakıflar ve sosyal organizasyonlar .edu Education Eğitim kuruluşları .gov Goverment Devlet kuruluşları .mil Military Askeri kuruluşlar .tv Television Televizyon kanalları .k12 Kindergarten 12 İlköğretim, lise ve dengi öğretim kurumları .name Name Kişi isimleri .info Information Bilgilendirme servisleri .gen General Genel amaçlı siteler .com, .org, ve .net gibi uzantılar, adresin bağlı olduğu kuruluşun genel niteliğini tanımlar. Ancak bazı ülkeler kural olarak bu uzantıları kullanmaz. Örneğin Almanya kural olarak bu uzantıları kullanmamayı benimsemiştir. Google sitesinin Türkiye ayağı google.com.tr adresinin kullanırken, Almanya ayağı sadece google.de adresini kullanır. Tabloda yaygın kullanılan bazı internet ad uzantılarını, türetildikleri kelimeleri ve kullanım alanları görmektesiniz.

28 nic.tr Uzantılı Domainler
Açıklama .com.tr Ticari amaçlı gerçek ve tüzel kişiler .bbs.tr BBS hizmeti veren kuruluşlar… .info.tr .name.tr Şahısların kişisel kullanımı… .biz.tr .tel.tr Telefon numarası bağlantılı alan… .net.tr ISS ve geniş çaplı portal hizmetleri .gov.tr T.C. devlet kurum ve kuruluşları… .org.tr Vakıf, dernek, sivil toplum örgütü vb. .bel.tr T.C. il, ilçe ve belde belediyeleri… .web.tr Genel tahsis edilebilir alan… .pol.tr T.C. emniyet teşkilatı… .gen.tr .mil.tr T.C. askeri kurum ve kuruluşlar .tv.tr Televizyon sektöründeki kişilikler… .tsk.tr Türk Silahlı Kuvvetleri .av.tr Serbest avukatlar ve hukuk büroları .k12.tr MEB’e bağlı eğitim kurumları .dr.tr Tıp doktorları ve hastaneler… .edu.tr YÖK’e bağlı eğitim kurumları Alan adı uzantıları sadece bir önceki slaytta istenenlerle sınırlı değildir. Her ülke kendi ad uzayında istediği tanımlamaları yapabilmektedir. nic.tr yönetimi bir çok uluslar arası ad uzantısını desteklemenin yanında, Türkçe kelimelerden türetilmiş, özel ad uzantılarını da tahsis etmeye başlamıştır. Tabloda şu anda nic.tr tarafından tahsis edilebilen .tr uzantılı domain türlerini görmektesiniz.

29 WWW: Giriş Dizini ve Alt Domainler
World Wide Web (www) aslında web sitelerinin giriş dizinidir Alan isimlerinde kullanımı zorunlu değildir; sadece gelenektir ile google.com arasında genelde fark yoktur Bunun dışında farklı alt domainler üretilebilir mail.google.com adresi google.com domainine ait bir alt domaindir Meşhur WWW kavramı, İngilizce World Wide Web kelimelerinin kısaltmasıdır. Asıl olarak web sitelerinin giriş dizinini ifade eder. Bugün için alan isimlerinde kullanımı zorunlu değil; sadece bir gelenektir. Örnek olarak ile google.com arasında fark yoktur. Bu durum yaygın olarak bu şekildedir. Bu yöntem daha çok farklı alt domainlerin üretilmesinde kullanılır. Örneğin mail.google.com adresi, google.com domainine ait bir alt domaindir. Bu tanımlamalar yazılımsal ve işlevsel ayrımları yapılmasını kolaylaştırır.

30 Browser: Web Tarayıcı Yazılımlar
Web tarayıcı yazılımlar bilgisayar dünyasının vazgeçilmezleridir Internet Explorer, Mozilla, Firefox, Safari, Netscape, Chrome… Önce adres çubuğuna yazdığınız bir adresin DNS yoluyla IP adresini tespit eder, sonra da bu sunucudan sayfaları alırlar Sunuculardan gelen veri, temelde belirli HTML standartlarına göre biçimlendirilmiş, basit metin tabanlı içeriklerdir HTML: Hyper Text Markup Language Web tarayıcı yazılımlar bilgisayar dünyasının vazgeçilmezleridir. Aynı zamanda rekabetin en hızlı ve zor olduğu yazılım alanlarından birisidir. Internet Explorer, Mozilla, Firefox, Safari, Netscape ve son olarak Google’ın çıkarttığı Chrome, en popüler web tarayıcı yazılımlardır. Bu yazılımlar önce adres çubuğuna yazdığınız bir adresin DNS yoluyla IP adresini tespit eder, sonra da bu sunucudan sayfaları alırlar. Sunuculardan gelen veri, temelde belirli HTML standartlarına göre biçimlendirilmiş, basit metin tabanlı içeriklerdir. Tarayıcı yazılımların birbirlerine karşı en önemli farkı ise, hangi HTML standartlarını, hangi başarı düzeyinde desteklediğidir.

31 HTTP ve HTTPS HTTP, HTML içeriğinin transfer edildiği iletişim protokolüdür HTTP: Hyper Text Transfer Protocol HTTP, sunucu bilgisayarın TCP/IP 80 portunu kullanır HTTPS ise, güvenli (secure) bağlantıyı ifade eder HTTP’de olmayan şifreleme yeteneğine sahiptir Gizlilik arz eden bilgilerin gönderiminde HTTPS tercih edilir Tarayıcılar, güvenli bir bağlantı kullanıldığını çeşitli şekillerde kullanıcıya bildirirler HTTP, HTML içeriğinin transfer edildiği iletişim protokolüdür. Web tarayıcı yazılımın adresi çubuğunda adresin önüne yazılır. Burada http yazılması, bu yazılımların farklı web veri aktarım standartlarını da desteklediğini gösterir. Örneğin HTTPS, sertifikalı güvenli HTTP bağlantısını ifade eder. HTTPS, HTTP’de olmayan şifreleme yeteneğine sahiptir. Gizlilik arz eden bilgilerin gönderiminde HTTPS tercih edilir. Tarayıcılar, güvenli bir bağlantı kullanıldığını çeşitli şekillerde kullanıcıya bildirirler.

32 Web Sayfalarının Yapısı
Sunucudan gelen web sayfaları sadece metindir Metin, belirli HTML standartlarına göre biçimlendirilmiştir Bunun dışında tarayıcı yazılım, metin içerisindeki kodlara göre resim (gif, jpg, png) dosyalarını da metinle beraber gösterebilir asp ve php gibi uzantılar dinamik sunucu sayfalarını gösterir Bu sayfalar anlık ve değişken olarak HTML çıktı üretirler Tarayıcılar HTML dışında xml vb gibi bir çok formatı da açabilir Sunucudan HTTP üzerinden gelen web sayfaları sadece metindir. Metin, belirli HTML standartlarına göre biçimlendirilmiştir. Bunun dışında tarayıcı yazılım, metin içerisindeki kodlara göre resim (gif, jpg, png) dosyalarını da metinle beraber gösterebilir. asp ve php gibi uzantılar ise dinamik sunucu sayfalarını gösterir. Bu sayfalar, anlık ve değişken olarak HTML çıktısı üretirler. Başlangıçta sadece içeriği sık güncellenen siteler tarafından tercih edilseler de, yönetim kolaylıkları sebebiyle bir çok site bu sunucu taraflı yazılım çözümlerini kullanır. Tarayıcılar HTML dışında XML gibi bir çok farkı formatı da açabilir.

33 Tarayıcı Eklentileri ve Zenginleştirilmiş İçerik
Web sayfaları sadece metin ve resim göstermez Flash, video ve java programları web sayfalarını zenginleştirir Bu tür zenginleştirmeler için tarayıcı eklentileri gereklidir Tarayıcı yazılım, bu eklentiler sayesinde HTML kodları arasında bulunan ve genel standart dışı olan bu metinleri yorumlayabilir Web sayfaları sadece metin ve resim göstermez. Örneğin izlemekte olduğunuz eğitim, flash, video ve java programlarını kullanılır. Bu bileşenler web sayfalarını zenginleştirir. Ancak bu tür zenginleştirmeler için tarayıcı eklentileri gereklidir. Tarayıcı yazılım, bu eklentiler sayesinde HTML kodları arasında bulunan ve genel standart dışı olan bu metinleri yorumlayabilir. Tarayıcıların arasında eklenti desteği de önemli bir rekabet unsurudur.

34 E-Posta Protokolleri E-posta mesajları, standart web (HTTP) iletişimini kullanmaz Posta gönderimi ve alımı için 2 ayrı protokol vardır Posta Gönderimi: POP3 / Post Office Protocol v3 (Port 110) Posta Alımı: SMTP / Simple Mail Transfer Protocol (Port 25) Bu protokolleri destekleyen bir çok istemci yazılım vardır Office Outlook, Windows Mail ve Mozilla Thunderbird vb. E-posta mesajları, standart web yani HTTP iletişimini kullanmaz. Posta gönderimi ve alımı için 2 ayrı protokol vardır. Posta gönderimi için POP3, posta alımı için ise SMTP protokolleri kullanılır. POP3 genelde 110 numaralı port, SMTP ise 25 numaralı port üzerinden veri aktarımı yapar. Bu protokolleri destekleyen bir çok istemci yazılım vardır. Office Outlook, Windows Mail ve Mozilla Thunderbird bunlara örnek olarak verilebilir.

35 WebMail Uygulamaları Bilgisayarınızdaki e-posta istemci yazılımları varsayılan olarak sunucudan e- posta mesajını alır ve siler Mesaj alırken silinmemek üzere de ayarlanabilir Hemen hemen tüm posta sunucularının web arayüzü de vardır Bu arayüzler, mesajlar bir istemci tarafından alınıp silinmediği sürece, internet üzerinden mesajları yönetmenizi sağlar Ayrıca bir çok site, sadece web tabanlı erişime ücretsiz izin verirken, POP3 ve SMTP için ya ücret ister, ya da desteklemez Hotmail ve Yahoo gibi siteler, web tabanlı mail hizmeti verir Bilgisayarınızdaki e-posta istemci yazılımları varsayılan olarak sunucudan e-posta mesajını alır ve siler. Her ne kadar mesaj alırken silinmemek üzere ayarlanabilse de, varsayılan ayar böyledir. Yaygın kullanımın da bu yönde olduğunu görebilirsiniz. Hemen hemen tüm posta sunucularının web arayüzü de vardır. Bu arayüzler, mesajlar bir istemci tarafından alınıp silinmediği sürece, internet üzerinden mesajları yönetmenizi sağlar. Bilgisayarınızda çalışan istemci yazılımların web tabanlı sürümleri gibi düşünebilirsiniz. Burada dikkat etmeniz gereken husus, Outlook gibi bir istemciden e-postalarınızı aldıktan sonra, büyük ihtimalle o mesajlara web üzerinden erişemeyeceğinizdir. Mesajlar artık sadece istemcinin kurulu olduğu bilgisayardadır. Ayrıca bir çok site, sadece web tabanlı erişime izin ücretsiz izin verirken, POP3 ve SMTP için ya ücret ister, ya da bu servisleri desteklemez. Hotmail ve Yahoo gibi siteler, web tabanlı mail hizmeti sunarlar.

36 POP3 E-Posta Kurulumu Bütün istemci yazılımlar, benzer kurulum ekranları kullanır E-posta adresi, şifresi, sunucu ismi veya IP adresleri gereklidir Sunucu adresleri, tahmin edilebilir şekilde benzerdir mail.cizgi.com.tr / pop.gmail.com / smtp.gmail.com Bütün istemci yazılımlar, benzer e-posta hesabı kurulum ekranları kullanır. Kurulum için e-posta adresi, şifresi, sunucu ismi veya IP adresleri gereklidir. Sunucu adresleri, tahmin edilebilir şekilde benzerdir. Genelde mail, pop veya smtp gibi isimlere sahip subdomainler kullanılır.

37 FTP: Dosya Transfer Protokolü
HTTP, metin tabanlı web sayfalarını transfer ederken, FTP protokolü dosya transferi amacıyla kullanılır Web tarayıcı yazılımlar basit düzeyde FTP’yi destekler Genellikle özel geliştirilmiş FTP istemcileri kullanılır WS FTP, CuteFTP, Filezilla vb. Genel FTP sunucular isimsiz (anonymous) girişe izin verir Daha çok web sitesi yöneticileri sunuculara dosya yüklemek için kullanır HTTP, metin tabanlı web sayfalarını transfer ederken, FTP protokolü dosya transferi amacıyla kullanılır. Web tarayıcı yazılımlar sadece basit düzeyde FTP’yi destekler. Tam ve ileri düzey işlevler için genellikle özel geliştirilmiş FTP istemcileri kullanılır. Genel erişimli FTP sunucular isimsiz (anonymous) girişe izin verir. Örneğin donanım üreticileri, aygıt sürücülerini sadece okuma yetkisine sahip genel erişimli FTP sunucuları üzerinden dağıtırlar. Ancak FTP servisleri daha çok web sitesi yöneticilerinin sunuculara dosya yükleme işlemlerinde kullanılır.

38 Uzak Masaüstü Bağlantısı
Uzak masaüstü bağlantısı, XP ve sonrasında kurulu gelir Bilgisayarın adı veya IP adresi ile erişilebilir Yerel erişim hesaplarından birisi kullanılmalıdır Erişim hızına göre uzak bilgisayarın hangi özelliklerinin bağlantı yapan bilgisayarda gösterileceği belirlenebilir Ağ yöneticileri özellikle sunucu bilgisayarların yönetiminde kullanırlar Ayrıca VPN gibi güvenli bağlantılarla, ağ dışından yerel bilgisayarlara erişmek için de yaygın olarak kullanılır Yerel bilgisayarda uzak bağlantılara izin verilmiş olması gerekir Uzak masaüstü bağlantısı, Windows XP ve sonraki Windows sürümlerinde yerleşik olarak bulunur. Uzak bağlantıda bilgisayarın adı veya IP adresi ile erişim sağlanabilir. Mutlaka yerel erişim hesaplarından birisi kullanılmalıdır. Erişim hızına göre uzak bilgisayarın hangi özelliklerinin bağlantı yapan bilgisayarda gösterileceği belirlenebilir. Bu servis ağ yöneticileri tarafından özellikle sunucu bilgisayarların yönetiminde kullanılır. Ayrıca VPN gibi güvenli bağlantılarla, ağ dışından yerel bilgisayarlara erişmek için de yaygın olarak kullanılır. Uzak bağlantı sağlanabilmesi için yerel bilgisayarda uzak bağlantılara izin verilmiş olması gerekir. VPN (Virtual Private Network/Sanal Özel Ağ), Internet gibi halka açık telekomünikasyon altyapılarını kullanarak kullanıcıları veya uzak ofisleri organizasyonun local bilgisayar ağına güvenli bir şekilde eriştirmeyi sağlamak için geliştirilmiş sanal bilgisayar ağı yapısıdır. Yapı genel olarak, uzak ofisler içi noktadan noktaya hatlar (lease line vb.) yerine standart bağlantılar üzerinden daha düşük sahip olma maliyetleri ile aynı hizmeti sağlar, tekil kullanıcılar için ise uzaktan (herhangi bir yerden) sanki fiziksel olarak ofis içerisindeymiş gibi çalışma imkanı sağlar.

39 Diğer Uzaktan Yönetim Yazılımları
Microsoft’un uzak masaüstü yazılımın bir çok alternatifi vardır Bu yazılımlar bilgisayarın başındaymış gibi erişmenize izin verir Uzak masaüstü yazılımda kontrol tek kullanıcıya verilirken, aynı anda iki kullanıcının denetimine de izin veren yazılımlar vardır VNC ücretsiz ve popüler uzaktan erişim yazılımıdır Bu yazılımlarla uzaktan erişim sağlamak için hem erişen, hem de erişilen sistemlerde uyumlu sürümler kurulu olmalıdır Bu yazılımlar Macintosh bir sistemden Windows bir sistem yönetilebilir Microsoft’un uzak masaüstü yazılımın bir çok alternatifi vardır. Bu yazılımlar da bilgisayarın başındaymış gibi erişmenize izin verir. Uzak masaüstü yazılımda kontrol tek kullanıcıya verilirken, aynı anda iki kullanıcının denetimine de izin veren yazılımlar vardır. Yani uzak kullanıcı, yerel kullanıcı ile masaüstünü aynı anda görüntüleyebilir. Bu yazılımlarla uzaktan erişim sağlamak için hem erişen, hem de erişilen sistemlerde uyumlu sürümler kurulu olmalıdır. Bu yazılımlar sayesinde Macintosh bir sistemden Windows bir sistem yönetilebilir.

40 Windows Uzaktan Yardım
Windows’un Microsoft Pasaport tabanlı bir hizmetidir Kullanıcı, online durumda olan diğer bir MSN kullanıcısını kendisine yardım etmesi için internet üzerinden davet eder İlk etapta yardım eden kişi davet eden kişinin masaüstünü görüntüleyebilir Ardından kullanıcının ikinci bir iznine tabi olarak, denetimi de alabilir Bu esnada 2 kullanıcı da masaüstünü görüntüleyebilir Hızlı bir internet bağlantısı gerektirir Uzaktan yardım, Windows’un Microsoft Pasaport yani MSN hesapları tabanlı bir hizmetidir. Bu sistemle bir kullanıcı, online durumda olan diğer bir MSN kullanıcısını kendisine yardım etmesi için internet üzerinden davet etmektedir. İlk etapta yardım eden kişi, davet eden kişinin masaüstünü görüntüleyebilir. Ardından kullanıcının ikinci bir iznine tabi olarak, uzak bilgisayarın denetimi de alabilir. Bu esnada 2 kullanıcı da masaüstünü görüntüleyebilir. Windows uzaktan yardımı, hızlı bir internet bağlantısı gerektirir.

41 P2P Dosya Paylaşım Yazılımları
Kullanıcıların dosyalarını diğer kullanıcılarla paylaşmasını sağlar Herhangi bir sunucu yazılımı yoktur Bu amaçla geliştirilen yazılımlar çoklu P2P erişimleri sağlar Bu şekilde bir dosyayı paylaşan birden fazla kullanıcı varsa, dosya paylaşılan tüm kullanıcılardan parça parça talep edilir Daha çok müzik dosyalarının (mp3) paylaşımında popülerdir Napster, Kazaa, BitTorrent Çoğu yasal problemler yaşar… P2P, dosya paylaşım yazılımları, kullanıcıların dosyalarını diğer kullanıcılarla paylaşmasını sağlar. Bu sistemde herhangi bir sunucu yazılımı yoktur. Buna karşın bu amaçla geliştirilen yazılımlar çoklu P2P erişimleri sağlar. Bu şekilde bir dosyayı paylaşan birden fazla kullanıcı varsa, dosya, paylaşılan tüm kullanıcılardan parça parça talep edilir. Daha çok müzik dosyalarının paylaşımında popülerdir. Napster veya BitTorrent gibi adlarla bilinen bu yazılımların çoğu telif haklarından dolayı yasal problemler yaşamaktadır.

42 Anlık Mesajlaşma Yazılımları
Ev kullanıcılarının internet dünyasına giriş kapısıdır Bir dönem mIRC scriptleri ünlü olsa da Microsoft Live Messenger ve Google Talk en popüler yazılımlardır Bu yazılımlar HTTP iletişimini kullanırlar ve içerikler bir güvenlik önlemi alınmadan aktarılır Ağı izleyen bir yazılım, mesaj içeriklerini okuyabilir Kişisel veya gizli bilgilerin kullanılmamasını öğütleyin Ayrıca mIRC gibi scriptler ciddi güvenlik açıklarına sebep olabilir Anlık mesajlaşma yazılımları, ev kullanıcılarının internet dünyasına giriş kapısıdır. Bir dönem mIRC scriptleri ünlü olsa da Microsoft Live Messenger ve Google Talk en popüler mesajlaşma yazılımlardır. Bu yazılımlar HTTP iletişimini kullanırlar ve içerikler bir güvenlik önlemi alınmadan aktarılır. Dolayısı ile ağı izleyen bir yazılım, mesaj içeriklerini okuyabilir. Bu sebeple kullanıcılara kişisel veya gizli bilgilerini kullanılmamalarını öğütleyin. Ayrıca mIRC gibi scriptlerin ciddi güvenlik açıklarına sebep olabileceğini de unutmayın.

43 VoIP: Voice Over IP Sesli çağrıların ağ üzerinden yapılmasını sağlar
Herhangi bir yüksek hızlı bağlantı ile çalışabilir VoIP, bir çok protokolü aynı anda kullanır Bu amaçla geliştirilen bir çok yazılım ve donanım vardır SkyPE, Live Messenger, Google Talk, IP Telefonlar Klasik telefon şebekelerine yapılan entegrasyonlarla, popüler biçimde internet üzerinden telefon görüşmesi imkanı da sunar Voice Over IP, sesli çağrıların ağ üzerinden yapılmasını sağlar. Herhangi bir yüksek hızlı bağlantı ile çalışabilir. Voice Over IP, bir çok protokolü aynı anda kullanır. Bu amaçla geliştirilen bir çok yazılım ve donanım vardır. SkyPE, Live Messenger, Google Talk ve IP Telefonlar bunların en bilinenleridir. Bu teknoloji, klasik telefon şebekelerine yapılan entegrasyonlarla, popüler biçimde internet üzerinden telefon görüşmesi imkanı da sunar.

44 Online Oyunlar Online oyunlar, bir çok protokolü aynı anda kullanırlar
Hızlı ve sağlıklı bir bağlantı olmaz ise, verim alınamaz Sürekli ve karşılıklı olarak ses ve veri aktarımını gerektirir …