Erişkinde Bağışıklama

... konulu sunumlar: "Erişkinde Bağışıklama"— Sunum transkripti:

1 Erişkinde Bağışıklama
Dr. Recep ÖZTÜRK İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı

2 Ölüm Nedenleri (DSÖ) Düşük gelirli ülkeler Orta gelirli ülkeler
Alt solunum yolu enfeksiyonları, İshal, HIV/AIDS, Sıtma, Tbc, Yenidoğan enfeksiyonları Orta gelirli ülkeler Alt solunum yolu enfeksiyonları, İshal, HIV/AIDS, Tbc, Yüksek gelirli ülkeler Alt solunum yolu enfeksiyonları Dünya geneli(> 1milyon ölüm) Alt solunum yolu enfeksiyonları, İshal, HIV/AIDS, Tbc, Sıtma

3

4 İnfeksiyona bağlı ölüm: 13 milyon Pnömoni: 3,5 milyon İshal:2,2 milyon
DSÖ Raporu:1998 Ölüm: 54 milyon İnfeksiyona bağlı ölüm: 13 milyon Pnömoni: 3,5 milyon İshal:2,2 milyon Tüberküloz: 1,5 milyon AIDS:2,3 milyon Sıtma:1,1 milyon Kızamık:1 milyon Grip:300 bin In 1998, the World Health Organization estimated that infectious diseases caused over 13 million deaths — almost a quarter of the 54 million deaths worldwide13. Among the most common causes of mortality were the three diseases that had been so common in the developed world at the beginning of the twentieth century: pneumonia (3.5 million), diarrhoeal disease (2.2 million) and tuberculosis (1.5 million). Other important infectious causes of death were AIDS (2.3 million), malaria (~1.1 million) and measles (1.0 million). Many of these deaths, particularly from pneumonia and diarrhoeal disease, occurred in small children. The societal and technological advances that had influenced infectious diseases in the developed world had less of an effect in the developing world.

5 Bağışıklama Bağışıklama, infeksiyon hastalıklarının önlenmesi amacıyla pasif ve/veya aktif olarak yapılan bir işlemdir. Pasif bağışıklama, kısa süreli bir bağışıklık sağlar Antiserum, immunoglobulin veya hiperimmunglobulin kullanılır Aktif bağışıklama : aşılar

6 Bağışıklamada terminoloji
Attenue canlı veya ölü mikroorganizma veya mikroorganizmaların değişik antijenik kısımları olup, uygulanan konakta immuniteyi indükler ve ilgili hastalığı önler. Toksoid Bakteri toksininin işlem sonrası (formaldehitle muamele) zehirsiz hale getirilmesi, ama antijenik özelliği devam eder ve uygulama sonrası antitoksin oluşumunu uyarır.

7 Bağışıklamada terminoloji
İmmun globulin (IG) İnsanlardan elde edilen büyük hacimli, plazma havuzlarından soğuk etanol fraksiyonu ile elde edilen antikor içeren kısım; bağışıklık yetmezlikli kişilerde optimal immunitenin devamı veya pasif bağışıklama için verilir Antitoksin Özgül antijenle uyarı sonrası hayvanların serumundan elde edilen antikordur ve pasif bağışıklama amacıyla kullanılır.

8 Aşılar Attenue aşı (virülensi azaltılmış canlı mikroorganizma şekli)
İnaktif-ölü tam hücre aşısı Mikroorganizma komponenti( polisakkarit kapsül) Toksoid aşılar (ekzotoksinler formaldehitle inaktive edilip toksisitesi ortadan kaldırılır, antijenitesi devam eder) Virülans faktörü aşıları (inaktive toksin ve mukoza epiteline tutunmayı sağlayan adezyon faktörleri,ör. hücresiz boğmaca aşısı) Rekombinant DNA aşıları Sentetik oligopeptit aşılar DNA aşıları

9 Erişkinde aşılama Aşı ile korunulabilir hastalıklar için çocukluk dönemi aşılaması genelde başarıldı 5’den 11’e çıkan aşı çeşidi CDC 17 tane rutin aşılama önermektedir; ülkeler kendi önceliklerini belirler Kampanyalarla, heyecanla aşılanan çocuklar artık büyüdüler. Kazanılan bağışıklık ölene kadar koruyucumu? Erişkin olarak ne durumdayız???

10 Erişkin aşılama sorunları nedeniyle:
Çin ve Eski Sovyetler Birliği’nde aşılılar arasında difteri salgınları, ABD’de tüm tetanoz olgularının %95’i, ölümlerin ise tamamı erişkinlerde, Difteri ölümlerinin 2/3’ü, kızamık ölümlerinin 1/3’ü erişkinlerde. Çoğu difteri olgusu >50 yaş popülasyonda görülüyor. >70 yaşta bağışık oranı <%30

11 Aşılamada genel öneriler
Aşıya cevap oranı; aşının cinsine, yaşa ve kişinin immün durumuna bağlıdır İVİG , kan/kan ürünleri verilenlere canlı virüs aşıları (KKK ve suçiçeği) 3 ay sonra yapılır Suçiçeği aşısı MMR ile aynı anda veya >30 gün sonra yapılmalı Diğer canlı aşılar (Ty21a, sarı humma, LAIV, zoster, rotavirus) ile aynı anda verilebilir KT bitiminden (remisyonda olan hasta) 3 ay sonra canlı virüs aşısı yapılabilir Solid organ transplantasyonu yapılanlarda aşılamaya 3. aydan sonra (3-6 ay) başlanır Kızamıkçık aşısı sonrası 1 ay gebe kalınmamalıdır

12 Aşılamada genel öneriler
Kronik KS alanlara kesildikten 1 ay sonra aşı yapılmalıdır Fizyolojik dozlarda sürekli KS alanlarda canlı virus aşısı yapılabilir Canlı virus aşılarından en az 1 ay sonra IVIG yapılmalıdır <14 gün KS alanlarda KS kesilince aşı hemen yapılabilir

13 Aşılamada genel öneriler
Aşı yapıldıktan sonra en az 2 hafta KS verilmemelidir. Canlı virus aşılarından KKK, suçiçeği ve sarı humma aşısı tek dozda 14 gün içinde >%80 koruyucu antikor oluşturur; 2. doz aşı ile bu oran %99 olmaktadır Aşıların aynı anda ve/veya kombine verilmesinde sakınca yoktur; yanıtı etkilemez Polisakkarid aşılar bellek T-lenfositleri oluşturmaz; sadece hümoral immünite oluşturur Polisakkarid konjuge aşılar bellek T-lenfositleri de oluşturur

14 Aşılamada genel öneriler
AB’lerle aşılar aynı anda verilebilir Canlı oral Ty21a aşısı AB’lerle birlikte verilmez; son AB dozundan 24 saat sonra verilir Canlı aşılar genellikle tek dozda bile etkilidir İnaktive aşılar genellikle canlı aşılar kadar etkin değildirler; 3-5 doz gerektirirler İnaktive aşılarda bağışıklık yanıtı çoğunlukla humoral; antikor düzeyi zamanla düşer Süt veren annelere tüm aşılar yapılabilir

15 Aşılamada genel öneriler
Aşı yaparken eldiven giymek gereksiz Aşı yapmadan önce sabunlu su veya alkol bazlı antiseptikle eller temizlenmeli İğne kılıfına asla takılmamalıdır Hemorajik diyatezi (hemofilikler/ oral antikuagulan alanlar) olanlarda aşılama: 23 numara veya daha ince iğne kullanılmalı IM aşı verilebilir; aşı yapılan yere en az 2 dk kompresyon yapılmalıdır Endişe ediliyorsa SC uygulanabilir Aşılar 2-8 derecede saklanmalıdır (sadece suçiçeği ve zona aşısı ise <-15 derece) Aşılar buzdolabının kapağına konulmamalı , rafta saklanmalıdır

16 Aşılamada genel öneriler
Tiomersal 1930’dan buyana kullanılan bir organik civa bileşiğidir Tiomersal aşılarda koruyucu olarak bulunur 2001’den buyana bebek aşılarında tiomersal bulunmamaktadır Tiomersalsız veya eser tiomersallı grip aşıları mevcuttur Tiomersal DT / Td ’de bulunmaktadır Canlı aşılar asla tiomersal içermezler

17 Yaşa göre erişkin aşılama takvimi
19-26 27-49 50-59 60-64 ≥65 Grip1 Td/Tdap2 Varisella3 HPV4 Zona5 KKK(MMR) 6 Pnömokok7,8 Meningokok9 Hepatit A10 Hepatit B11 Yıllık 1 doz Yıllık 1 doz 10 yılda bir hatırlatma dozu(1 uygulama Tdap olarak) 10 yılda bir Td İki doz 3 doz 1 doz 1 veya 2 doz 1 doz Sarı:Riskli gruplara önerilir Yeşil: Her erişkine önerilir 1 veya 2 doz 1 doz ≥1 doz 2 doz 3doz

18 Endikasyonlara göre erişkinde aşılama
Gebelik BY (HIV hariç) HIV DM, KH KAH, Alkolizm Aspleni / ElSp, KoY KKcH BY, SDBH HDH Sağlık Pers. Grip1 Td/Tdap2 Varisella3 HPV4 Zona5 KKK(MMR) 6 Pnömokok7,8 Meningokok9 Hepatit A10 Hepatit B11 Yıllık 1 doz Td 10 yılda 1 Td(1 doz Tdap) Kontrendike 2 doz 3 doz(26 yaşa kadar) Kontrendike 1 doz Sarı:Riskli gruplara önerilir Yeşil: Her erişkine önerilir Kontrendike 1veya 2 doz 1 doz 1veya 2 doz 1 doz ≥1 doz 2 doz 3 doz

19 Sağlıklı erişkinde aşılama
Daha önce aşılanmamışlarda Td-0, 4-6. hafta, 6-12 ay sonra 3 doz, hatırlatma dozu 10 yılda bir MMR(KKK):Erişkinler bu hastalıklara karşı bağışık olmalıdır. Seronegatifler aşılanır Su çiçeği “varicella”:13 yaş ve üzerindekiler bağışık değilse 2 doz aşı (0-1./2. ay)

20 Sağlıklı erişkinde aşılama
Adölesan ve genç erişkin-Td(0,1,6. ay), MMR, HBV, HAV(0,6-12 ay), su çiçeği, çocuk aşılarının tamamlanması 25-64 yaş-Td, kızamıkçık (sadece kadınlar), polio,su çiçeği 65 yaş ve üzeri-Td, influenza, pnomokok

21

22 Tetanoz bağışıklık durumuaçısından ülkemiz verileri
Yirmi yaş ve üzerine ait çalışmalarda; Çiftçi ve inşaat işçilerinin %69’u tetanoza karşı korunmasız, yaş ile oran artıyor Papila ve ark., 1998 Yaş arttıkça difteri antikor düzeyleri azalıyor 20 yaş grubu % 24.5, 21-24 yaş grubu .... % 29.4 25 ve üstü >% 30.0 olguda koruyucu düzeyde (>0.10 IU/ml) difteri antikoru bulunmamaktadır Özgüven ve ark.1999 Yirmi yaş grubunun 1/5’i tetanoza karşı korunmasız Haznedaroğlu ve ark., 1999

23 Tetanoza eğilim oluşturan yaralar
Klinik özellik Tetanoz eğilimi olan yara Tetanoz eğilimi olmayan yara Yara yaşı > 6 saat ≤6 saat Biçim Yıldız şeklinde, yırtılmış/kopmuş yaralar çizgisel Derinlik > 1cm ≤1 cm Hasar mekanizması Mermi yarası, ezilme, yanık, donma Cam, bıçak gibi keskin yüzey Bulaşma durumu Toprak,toz, kir, tükrük vd Yok Ölü Doku Var

24 Rutin yara bakımında tetanoz profilaksisi için önlemler
Temiz, küçük yaralar Tetanoz riski taşıyan yaralar Aşılama Td TIG Td TIG Bilinmiyor veya üç dozdan az Evet Hayır Evet Evet Üç doz veya daha fazla Hayır Hayır (son dozdan sonra 10 sene geçmişse evet) Hayır Hayır sonra 5 sene

25 Pnömokok hastalıkları
Pnömokok infeksiyonları, aşı ile önlenebilir diğer hastalıklar içinde en çok ölüme yol açan hastalıklardır ABD’de her yıl pnömoni, bakteremi, hastane yatışı ve ölüm nedeni Klinik tablolar; İnvazif hastalık (bakteriyemi, menenjit) ASYİ (lober pnömoni, %10-25 bakteriyemi) ÜSYİ (sinüzit, otitis media) Tedaviye rağmen erişkinde bakteriyeminin mortalitesi %15-20, > 64 yaş grubunda %40. Pnömokok= Baş belası

26 Pnömokok aşısı Hastalıkları önleyici
Çoğul antimikrobiyal dirençliyi önleme avantajı da var Uygulanacak gruplar 65 yaş ve üzerindekiler Astım dahil kronik kardiyovasküler ve akciğer hastalıkları Dalak anatomik veya fonksiyon bozukluğuna sahip erişkin, orak hücre anemisi, Hodgkin hastalığı, multipl myelom Siroz, alkolizm Böbrek yetmezliği BOS sızıntısı (tekrarlayan S. pneumoniae menenjitleri)

27 Pnömokok aşısı İmmunosupresif durumlar
Bu gibi yüksek riskli hallerde 5 yıl sonra hatırlatma dozu uygulanır Splenoktomi veya immunosupresif tedaviden 2 hafta önce mümkünse pnomokok aşısı uygulanır Splenektomi öncesi yapılmamışsa 2 hafta sonra uygulanmalı 0,5 ml IM/SC İM tek doz uygulanır. Hatırlatma dozu (2.doz) Yüksek riskli grupta 6 yıldan uzun süre geçmişse Nefrotik sendrom, böbrek yetmezliği ve transplant alıcıları gibi hızla pnömokok antikorlarını kaybettiren durumlarda

28 İnfluenza aşısı 65 yaş ve üzerindekiler
ABD’de 6 aydan büyük herkes Kronik kardiyovasküler ve akciğer hastalıkları Kronik hastaların ve yüksek riskli kişilerin bakımlarıyla uğraşan personel ve ev halkı Bakım evlerinde kalan kronik hastalıklı yatalak kişiler Uzun süre aspirin tedavisi görmek zorunda olan genç erişkinler(Reye sendromu riski)

29 İnfluenza aşısı Risk oluşturan hastalıklar
Diabetes mellitus (DM) ve diğer metabolik hastalıklar Böbrek yetmezliği Anemi İmmunsupresif ve bağışıklık yetmezliği durumları (HIV pozitifliği, kortikosteroid tedavisi, immunsupresif ve antineoplastik tedavi görenler...) Grip mevsiminde bulunan gebe kadınlar 0.5 ml , deltoid kasa(IM) ; Her yıl Ekim başı-Kasım ortası

30 Hepatit B , Hepatit C Hepatit B Hepatit C 350 milyon kronik taşıyıcı
ölüm nedeni Hepatit C %3 (gelişmiş ülkelerde %1-2) enfeksiyon oranı (210 milyon kişi Hepatit C’li) Hepatit B ve C’li hastaların %25 kadarı yıl içinde siroz veya KC kanserinden ölecektir

31 Epidemiology of Hepatitis B
HBV - Epidemiology Prevalence of HBsAg Carrier State Epidemiology of Hepatitis B >8% 2-8% <2% Slide 61 Epidemiology of Hepatitis B Hepatitis B infection is a global health problem. Approximately 350 million people worldwide are chronic carriers of HBV. Chronic hepatitis B is endemic in most parts of Africa, Asia and Alaska, with carrier rate higher than 20%. In United States, the latest population survey showed prevalence of chronic hepatitis B to be 0.42%. However, in that study, people at high risks, such as those imprisoned or incarcerated, were not surveyed. Hence, the actual prevalence may be even higher. Kao JH, Chen DS. Global control of hepatitis B virus infection. Lancet Infec Dis 2002;2: McWuillan GM, et al. Prevalence of hepatitis B virus infection in the United States: the National Health and Nutrition Examination Surveys, 1976 through Am J Public Health Jan;89(1):14-8. WHO

32 Hepatit B aşısı Seksüel olarak aktif çok eşli kişiler, homoseksüeller ve çok eşli heteroseksüeller Kan ve kan ürünleriyle temas edenler Mental özürlü bakım evlerinde kalanlar ve çalışanlar Hemodiyaliz hastaları Pıhtılaşma faktör konsantreleri alanlar HBsAg taşıyıcılarının eşleri ve ev halkı Anti-HCV pozitif olanlar

33 Hepatit B aşısı Damar içi uyuşturucu kullananlar
B hepatitinin endemik olduğu bölgelere ziyaret edenler, B hepatiti sıklığının yüksek olduğu yerlerde doğanlar Hemofili hastaları Çocuk aşılama programına alınmıştır 0,1 ve 6. ayda üç doz

34 Global Prevalence of Hepatitis A
HAV - Epidemiology HAV Prevalence High Intermediate Low Very Low Global Prevalence of Hepatitis A Infection Slide 43 Global Prevalence of Hepatitis A The prevalence of hepatitis A varies widely from country to country. The prevalence is extremely high in South America, Africa, India, and southeast Asia. In contrast, the prevalence of infection is low in North America and most Western European countries. Persons from countries with low prevalence of hepatitis A who travel to countries with high prevalence of disease face a substantial risk for acquiring hepatitis A. Tourists, military personnel, missionaries, and others who work or study abroad have an estimated risk of .3-.5% per month of stay for acquiring hepatitis A. In the United States, children account for 1/3 of reported travel-related cases. Vaccination is recommended prior to travel to areas of high prevalence for hepatitis A. Steffen R, Kane MA, Shapiro CN, Billo N, Schoellhorn KJ, van Damme P. Epidemiology and prevention of hepatitis A in travelers. JAMA 1994; 272:885-9. Centers for Disease Control and Prevention. Prevention of hepatitis A through active or passive immunization: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR 1999; 48(RR-12):1-38. 16

35 Hepatit A aşısı Yüksek endemik alana gidiş  (IG) Homoseksueller
Uyuşturucu bağımlıları Kronik karaciğer hastaları Pıhtılaşma faktör bozukluğu olanlar Gıda sektöründe çalışanlar Askeri personel

36 Hepatit A aşısı Bakım evi çalışanları
HAV’la bulaşma riski yüksek olan laboratuvar çalışanları (dışkıyla temas edenler) Sürekli A hepatiti salgınlarının görüldüğü bölgelerde yaşayan ve A hepatiti geçirmemiş olanlar > 2 yaş üstü çocuklar ve erişkinlere uygulanır Erişkin:1 ml IM (deltoid kasa) (1440 ELU) 0/6-12 ay (2 doz) şeklinde uygulanır.

37 Suçiçeği aşısı Canlı, attenue (Oka suşu)
Su çiçeği geçirmemiş ve aşılanmamış olanlar Tüm hassas sağlık çalışanları; Bağışıklık yetmezlikli hastanın hassas aile bireyleri Varicella ile bulaşma açısından yüksek riski olanlar genç çocukların öğretmenleri, askeri personel, lise-yüksek okul öğrencileri Doğurganlık devresinde gebe olmayan kadınlar Uluslararası seyahat edenler Remisyondaki lösemililer 13 yaş üzerindekilere 4-8 hafta arayla 2 doz uygulama(Deltoid bölgeye SC) önerilmektedir.

38 İnsan Papillomavirus Aşısı (HPV)
Serviks kanserinin %100 nedeni 40 HPV tipinden biridir Yüksek risk:16,18,31,45; düşük risk:6,11 Normal sitolojik bulguları olan bir milyonun üzerinde yapılan çalışmaların sonuçları analiz edilmiş. En çok HPV tip 16, 18, 31, 52, ve 58 bulunmuş Bruni L et al. Cervical Human Papillomavirus Prevalence in 5 Continents: Meta‐Analysis of 1 Million Women with Normal Cytological Findings,The Journal of Infectious Diseases 2010; 202:1789–99 Cinsel aktivite yaşından önce kızlara uygulanır? ABD’de 26 yaş altındaki tüm kadınlara öneriliyor 9-26 yaş Bağışıklama 3 doz aşı ile sağlanır 0,2 ve 6.ay; Deltoide İM Gebelik döneminde aşı önerilmez İlk doz verildikten sonra gebe kalınırsa diğer dozlar doğumdan sonra verilir Normal olmayan Papanicolaou testi, pozitif HPV DNA bütün HPV tipleriyle geçirilmiş enfeksiyona işaret etmez; aşı bunlara da yapılabilir Bir veya daha fazla aşı tipi ile enfekte olanlarda aşı daha az yarar sağlar Beş kıtada HPV..The Journal of Infectious Diseases 2010;202:1789–1799 Cervical Human Papillomavirus Prevalence in 5 Continents: Meta‐Analysis of 1 Million Women with Normal Cytological Findings Laia Bruni, Mireia Diaz, Xavier Castellsagué, Elena Ferrer, F. Xavier Bosch, Silvia de Sanjosé Unit of Infections and Cancer, Cancer Epidemiology Research Program, IDIBELL–Institut Català d’Oncologia, and CIBER en Epidemiología y Salud Pública, Barcelona, Spain Background.Baseline information on human papillomavirus (HPV) prevalence and type distribution is highly desirable to evaluate the impact of prophylactic HPV vaccines in the near future. Methods.A meta‐analysis was performed of studies published between 1995 and 2009 that used polymerase chain reaction or Hybrid Capture 2 for HPV detection in women with normal cytological findings. Results.The analysis included 194 studies comprising 1,016,719 women with normal cytological findings. The estimated global HPV prevalence was 11.7% (95% confidence interval, 11.6%–11.7%). Sub‐Saharan Africa (24.0%), Eastern Europe (21.4%), and Latin America (16.1%) showed the highest prevalences. Age‐specific HPV distribution presented with a first peak at younger ages (<25 years) and, in the Americas and Africa, a rebound at older ages (45 years). Among the women with type‐specific HPV data ( ), the 5 most common types worldwide were HPV‐16 (3.2%), HPV‐18 (1.4%), HPV‐52 (0.9%), HPV‐31 (0.8%), and HPV‐58 (0.7%). Conclusions.Although the prevalence of HPV in women with normal cytological findings is high and variable across world regions, HPV types 16, 18, 31, 52, and 58 are consistently found among the 10 most common types in all of them. These results represent the most comprehensive assessment of HPV burden among women with normal cytological findings in the pre–HPV vaccination era worldwide.

39 ACOG Komite Önerisi - Eylül 2006
9-26 yaşları arası aşılama yapılabilir. İlk doz için yaşları uygun görünmektedir. Günümüzde aşı öncesi HPV DNA testleri ve serolojik testler önerilmemektedir. CIN olgularında aşının yararları sınırlıdır. Aşılama yapıldığında da izleme devam edilmelidir. Aşılama hastalarda ‘yalancı’ bir korunma hissi oluşturabilir.

40 ACOG Komite Önerisi - Eylül 2006
Aşılama oluşmuş olan servikal sitolojik değişiklikler ve genital siğiller için tedavi değildir. Araştırılması gereken konular yaş üzeri kadınlarda aşılama, 2. erkeklerin aşılanması 3. Rapel uygulamasının gerekliğiliği ve zamanlamasıdır.

41 Hayvan ısırması sonrasında kuduz profilaksisi
Hayvanın durumu Koruma önlemleri Evcil kedi, köpek Sağlıklı ve en az 10 günlük gözlem varsa Kuduz şüphesi var veya bilinmiyor Bir şey yapılmaz; kuduzla ilgili ilk belirti halinde koruma önlemleri (HRIG+HDCV) başlatılır; acilen koruma önlemleri (HRIG+HDCV) Tilki, kurt, kokarca, yarasa, rakun ve diğer et oburlar Kuduzlu gibi davran; hayvan yakalanmışsa derhal öldürülür ve kuduz yönünden hemen incelenir. Acilen koruma önlemleri (HRIG+HDCV); hayvanın kuduz olduğu Immunflu- oresan testle doğrulan- mazsa önlemler durdurulur Fare, sıçan, yer sincabı, köstebek, tavşan,hamster, kobay Pratikte kuduzu bulaştırmadıkları kabul edilir  Bir şey yapılmaz

42 Seyahat Edenlerde Aşılama
Rutin aşılar-Td, MMR(seronegatifler), tetanoz(10 yılda bir rapel) Belirli gruplara uygulanan aşılar: pnomokok, grip Gerekli aşılar- Sarı humma Sahra Altı Afrika ve Güney Amerika’da görülür. Atenue canlı aşı, 1doz SC, seyahattan 10 gün önce, 10 yıl korur,

43 Seyahat Edenlerde Aşılama
Önerilen aşılar Tifo Canlı oral Ty21a 48 saatte bir 4 doz- 5 yıl sonra rapel Vi polisakkarit İM-2 yılda bir rapel Meningokok A,C,Y,W-135):1 doz/0,5 ml SC Hepatit A ve B aşısı HAV için Ig,0.02 ml/kg:2ay; 0.06 ml/kg 6 ay koruma sağlar

44 Seyahat Edenlerde Aşılama
Poliomyelit(>18 yaş ve İK konak inaktive aşı) Kolera:0.5 ml IM/SC, 0.2 ml ID, 2 doz 1hafta/1 ay arayla (sarı humma aşısı ile en az 3 hafta ara ) Japon ensefaliti aşısı 0,7 ve 30. günlerde 0,1 ml SC, 2 yıl sonra 1 hd Kuduz aşısı Veba

45 Gebelik Canlı aşılar kontrendike Tetanoz-Doğum öncesi 2 doz Td verilir
2. ve 3. trimestr Polio ve sarı humma riski yüksekse bu aşılar uygulanabilir İnaktive aşılar risksiz, ama annenin ateşlenmesi fetus için riskli olduğundan elden geldiğince bu aşılardan kaçınılır Gerektiğinde influenza (gebeliğin her döneminde) ve HBV, HAV ve pnomokok aşıları uygulanabilir. Emziren anneye canlı veya inaktif aşılardan gerekenler uygulanabilir

46 Bakım evlerinde kalanlar -İnfluenza, pnomokok, tüberkülin testine göre BCG
Zeka özürlü kuruluşları -HBV, HAV aşıları Hapishaneler-HBV, HAV , Kızamıkçık (salgınlar bildiriliyor), BCG?(MDR riski) aşıları Evsizler- Tüm aşıları gözden geçir, Td, HBV ve pnomokok aşısı yap; tüberkülin testine göre BCG

47 Lise-yüksekokul öğrencileri -MMR, HBV, polio, influenza
Sağlık kurumları çalışanları -HBV, MMR (özellikle pediatri, kadın-doğum ve acil servis çalışanları kızamıkçığa karşı bağışık olmalıdır), influenza, varicella, BCG (MDR riskinde) Bağışıklık yetmezliği olan hastalara bakanların ve ebeveynlerinin aşıları tam olmalıdır (polio....)

48 Kreş personeli-MMR, polio, influenza, HAV, HBV
Laboratuvar personeli-HBV; kendi özelliklerini dikkate al: şarbon, çiçek, kuduz, veba...... Veteriner, hayvancılıkla uğraşanlar- Kuduz, şarbon, Göçmenler- Tüm aşıları incele, HBV, BCG Askerler-Adenovirus tip 4 ve 7, meningokok, Td, influenza, MMR Yaşam -biçimi: -Homoseksüeller ve çok eşli heteroseksüel erkekler-HBV, HAV -İV uyuşturucu kullananlar:HBV, HAV, Td

49 Bağışıklık yetmezliği durumları
HIV infeksiyonu ve AIDS:Pnomokok, HBV, MMR +Ig veya IgIV(kızamık), VZIG Dalak bozuklukları-Pnomokok, grip, Hib, meningokok DM:Pnomokok, influenza Böbrek yetmezliği ve hemodiyaliz:Pnomokok, grip, HBV Alkolizm, siroz:Pnomokok, grip, HBV Organ nakli, IS tedavi:Pnomokok, grip, Hib

50 HIV infekte kişilerde bağışıklama önerileri
AŞI Asemptomatik Semptomatik DTP Evet Evet OPV Hayır Hayır IPV Evet Evet MMR* Evet Evet Hib Evet Evet HBV Evet Evet Pnomokok Evet Evet Grip Evet Evet Varicella Hayır Hayır *CD4 < 200 mm3 ise kontrendike

51 Bulaşma Sonrası Bağışıklama
Hepatit A: Bulaşma sonrası 2 hafta içinde Ig + aşı HBV:HBsAg pozitif kişiden bulaş: HBIg+ aşı HCV hepatit bulaşında standart Ig etkisiz; izlenme yapılır Şüpheli hayvan ısırığı:Aşı (HDCV)+RIG Yaralanma:T veya Td +TIG veya SAT Kızamık- Bulaşma sonrası 6 gün içinde Ig (0,25 ml/kg, maks-15 ml)+aşı Kızamıkçık-Ig ile belirtiler silik geçer, viremi ve fetus infeksiyonu ve konjenital rubella önlenemez

52 Kazalar, temaslar Yanıklar:Td, TIG
Hayvan ısırıkları:Kuduz-HDCV+RIG, Td Yılan ve akrep sokmaları-Özgül antiserumlar Yaşlılar-Pnomokok, influenza, Td Şarbon- Şarbonıun yaygın olduğu bölge hayvanlarının deri, kürk, yün, kıl, kemik unu vs ile temas eden çalışanlar

53 Kazalar, temaslar Q ateşi-Koyunlarla teması olanlar ve C. burnetii ile laboratuvarda çalışanlar için inaktif bir aşı vardır Tularemi-Canlı attenue aşı; tulareminin endemik olduğu bölgelerde ilgili hayvan ve vektörlerle temas riskindekilere uygulanır Veba- Laboratuvar personeli, Arizona, New Mexico bölgelerine gidip kalacaklara uygulanır

54 Teşekkür ederim