EĞİLİM YÜZDELERİ ANALİZİ

... konulu sunumlar: "EĞİLİM YÜZDELERİ ANALİZİ"— Sunum transkripti:

1 EĞİLİM YÜZDELERİ ANALİZİ
Mali tabloların analizinde kullanılan tekniklerden biri de eğilim yüzdeleri analizi’dir. Eğilim yüzdeleri analizi ile işletmenin gösterdiği gelişmeler yıllar itibariyle görülür. Eğilim yüzdeleri analizi iki şekilde daha isimlendirilir. Trend Analizi Yatay Yüzdeler Analizi

2 EĞİLİM YÜZDELERİ ANALİZİ
Birkaç yıllık mali tabloların incelenmesi karşılaştırmalı tablolar ile yapılabilirse de, uzunca bir dönemi kapsayan süre içerisinde işletmenin durumu görülmek istendiğinde yöntemin uygulanması güçlük arz eder. Bu takdirde eğilim yüzdeleri analizi, yıllar itibariyle tablo kalemlerinin eğilim yüzdelerinin hesaplanmasını, işletme seyrinin daha rahat görülmesini ve tablo kalemleri arasındaki ilişkilerin daha rahat kurulmasını sağlar.

3 EĞİLİM YÜZDELERİ ANALİZİ
EĞİLİM YÜZDELERİ ANALİZİ NEDİR? Eğilim yüzdeleri analizi, belirli tarihler arasındaki dönemde, finansal tablo kalemlerindeki artış veya azalışların, baz yıl ile karşılaştırmalar yapılarak ortaya konması amacıyla gerçekleştirilen dinamik bir analizdir. İLK OLARAK Mali tabloların analizinde kullanılan eğilim yüzdeleri ilk olarak 1925 yılında Stephan Gilman tarafından teklif edilmiştir.

4 EĞİLİM YÜZDELERİ ANALİZİ
NASIL KULLANILIR? Mali analizci, bilanço ve gelir tablosu kalemlerinin göstermiş olduğu eğilimleri saptayarak ve birbirleri ile ilgili belirli kalemlerin göstermiş olduğu eğilimleri karşılaştırarak, inceleme dönemindeki olumlu veya olumsuz gelişmeler hakkında sonuçlara varır.

5 EĞİLİM YÜZDELERİNİN HESAPLANMASI
Eğilim yüzdeleri yöntemi, bir temel yıl seçimini ve bu temel yıla göre işletmenin finansal tablo kalemlerindeki değişikliklerin yüzde olarak ifadesini gerektirir. Söz konusu yöntem diğer bir deyişle, mali tablolarda oluşan değişiklikleri gösteren bir endeks olarak da düşünülebilir. İşletme için her yönden normal olan bir yılın baz (temel) yıl olarak seçilmesi gerekir. Aksi takdirde olağandışı faktörlerin etki yapmış olduğu bir yılın temel olarak seçilmesi, yapılacak analizin yanıltıcı olması sonucunu doğurabilir.

6 EĞİLİM YÜZDELERİNİN HESAPLANMASI
EĞİLİM YÜZDELERİNİN HESAPLANMASINDA 4 TEMEL ADIM A - Temel olarak seçilen yılın finansal tablo kalemleri 100 olarak gösterilir. Temel yılı izleyen yılın mali tablolarında aynı kalem, temel yıla kıyasla daha küçükse, eğilim yüzdesi % 100’den daha az, buna karşılık daha büyükse % 100’ün üstünde olur. B – Eğilim yüzdeleri, mali tablo kalemlerinin, temel yıldaki tutarlara bölünmesi ve 100 ile çarpılması suretiyle bulunur. Aşağıdaki örneklerle eğilim yüzdelerinin hesaplanması gösterilmiştir.

7 EĞİLİM YÜZDELERİNİN HESAPLANMASI
Tutar Eğilim Yüzdeleri Kasa Alacaklar 2004 yılı sonunda kasa mevcudu * = % 150 2003 yılı sonunda kasa mevcudu 2004 yılı sonunda alacaklar * = % 60 2003 yılı sonunda alacaklar

8 EĞİLİM YÜZDELERİNİN HESAPLANMASI
C – Eğilim yüzdeleri hesaplanırken 0,5’den daha küçük olan kesirler atılır, 0,5 veya daha büyük olan kesirler tam rakama tamamlanır. Örneğin, 110,5, 111; buna karşı 110,4, 110 olarak ifade edilir. D – Önemsiz bilanço kalemlerinin göstermiş olduğu eğilim fazla anlamlı olmayacağından bu tür kalemler için eğilim yüzdeleri hesaplanmayabilir.

9 EĞİLİM YÜZDELERİNİN HESAPLANMASI
Eğilim yüzdeleri analizinin uygulanmasında; Baz yıla göre trend hesaplama Bir önceki yıla göre trend hesaplama olmak üzere iki yaklaşım söz konusudur. Baz Yıl Yöntemi: Bu yöntemde ilk yıl rakamları 100 kabul edilerek sonraki yıl rakamlarının buna göre büyüklüğü hesaplanır. Bir Önceki Yıl Yöntemi: Bu yöntemde her zaman bir önceki yıl rakamları 100 kabul edilerek izleyen yılın büyüklüğü hesaplanır.

10 EĞİLİM YÜZDELERİNİN YORUMLANMASI
DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR Yatay yüzde analizinde toplam ve ana grup trendlerinden başlanarak, genelden detaya doğru giderek finansal tablo kalemlerinin gösterdiği eğilim hesaplanır. Hesaplanan büyüklükler genel ekonomik göstergeler, bütçe hedefleri, benzer işletme bilgileri ve sektördeki gelişimle de karşılaştırılarak yorumlanır. Yorumlarda hesapların gösterdiği değişim oranı yanında, finansal tablo içindeki payı ve baz yıldaki büyüklüğün yeterliliği veya yüksekliği de dikkate alınmalıdır.

11 EĞİLİM YÜZDELERİNİN YORUMLANMASI
Eğilim yüzdeleri hesaplanacak dönemin analizinden beklenen yararın sağlanabilmesi için mümkün olduğu kadar uzun bir süreyi kapsaması gerekir. Sadece birkaç yıldaki eğilime bakarak sağlıklı karar vermek mümkün değildir. Eğilim yüzdeleri hesaplamasında seçilecek temel yılın her bakımdan normal ve olağanüstü faktörlerin etkisinde kalmamış bir yıl olması gerekir. Aksi takdirde yapılacak analiz ve yorum hatalı olabilir.

12 EĞİLİM YÜZDELERİNİN YORUMLANMASI
Trend analizinde göz önüne alınması gereken çok önemli bir nokta da paranın zaman değerinin hesaplanmasıdır. Kalemlerdeki değişmelerin abartılı olmaması için para değerindeki değişmelerin etkisi giderilmelidir. Bunun için, her kalemin değeri o yılki toptan eşya fiyat endeksi (TEFE) katsayısına bölünerek düzeltilmiş değerler elde edilir. Trend yüzdeleri, bilanço ve gelir tablosu için ayrı ayrı hesaplanır. Bilançoda yer alan bir kalemle gelir tablosundaki kalemlere ait trendlerin bir arada incelenmesi işletme hakkında doğru bilgilere ulaşmak açısından çok yararlıdır.

13 BİLANÇO KALEMLERİ Aktif Yapı Eğilimi Pasif Yapı Eğilimi
Ticari Alacak ve Net Satışların Eğilimi Stokların ve Net Satışların Eğilimi Stokların ve Ticari Borçların Eğilimi Maddi Duran Varlık ve Net Satışların Eğilimi Maddi Duran Varlık ve Öz kaynak Eğilimi Maddi Duran Varlık ve Borçlar Eğilimi Dönen Varlık ve Kısa Vadeli Borç Eğilimi Dönen Varlık ve Net Satışlar Eğilimi Öz kaynak ve Yabancı Kaynak Eğilimi

14 GELİR TABLOSU KALEMLERİ
Brüt Satışlar - Satış İndirimleri Eğilimi Brüt Satış Karı - Net Satışlar - Satışların Maliyeti Eğilimleri Satışların Maliyeti - Net Satışlar Eğilimi Faaliyet Giderleri - Net Satışlar Eğilimi Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar - Net Satışlar Eğilimi Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar - Net Satışlar Eğilimi Finansman Giderleri - Net Satışlar Eğilimi Olağan Dışı Gelir ve Karlar - Olağan Dışı Gider ve Zararlar - Net Satışlar Eğilimleri Dönem Net Karı - Net Satışlar Eğilimi

15 Aktif Yapı Eğilimi I. DÖNEN VARLIKLAR II. DURAN VARLIKLAR
100 49 28 94 124 II. DURAN VARLIKLAR 91 98 111 119 A K T İ F T O P L A M I 86 109 120

16 Pasif Yapı Eğilimi 2000 2001 2002 2003 2004 KISA VADELİ BORÇLAR 100 83
2000 2001 2002 2003 2004 KISA VADELİ BORÇLAR 100 83 55 66 56 UZUN VADELİ BORÇLAR 84 60 104 67 ÖZ SERMAYE 90 133 120 187 P A S İ F T O P L A M I 86 91 109

17 Ticari Alacak ve Net Satışların Eğilimi
2000 2001 2002 2003 2004 Ticari Alacaklar 100 62 133 138 Net Satışlar 137 125 117 127

18 Stokların ve Net Satışların Eğilimi
2000 2001 2002 2003 2004 Stoklar 100 106 51 63 68 Net Satışlar 137 125 117 127

19 Stokların ve Ticari Borçların Eğilimi
2000 2001 2002 2003 2004 Stoklar 100 106 51 63 68 Ticari Borçlar 111 187 425 478

20 Maddi Duran Varlık ve Net Satışların Eğilimi
2000 2001 2002 2003 2004 Maddi Duran Varlıklar 100 101 111 138 142 Net Satışlar 137 125 117 127

21 Maddi Duran Varlık ve Öz kaynak Eğilimi
2000 2001 2002 2003 2004 Maddi Duran Varlıklar 100 101 111 138 142 Özkaynak 90 133 120 187

22 Maddi Duran Varlık ve Borçlar Eğilimi
2000 2001 2002 2003 2004 Maddi Duran Varlıklar 100 101 111 138 142 KVB 83 55 66 56 UVB 84 60 104 67

23 Dönen Varlık ve Kısa Vadeli Borç Eğilimi
2000 2001 2002 2003 2004 Dönen Varlıklar 100 49 28 94 124 KVB 83 55 66 56

24 Dönen Varlık ve Net Satışlar Borç Eğilimi
2000 2001 2002 2003 2004 Dönen Varlıklar 100 49 28 94 124 Net Satışlar 137 125 117 127

25 Öz kaynak ve Yabancı Kaynak Eğilimi
2000 2001 2002 2003 2004 KVB 100 83 55 66 56 UVB 84 60 104 67 Özkaynak 90 133 120 187

26 Brüt Satışlar - Satış İndirimleri Eğilimi
2.000 2.001 2.002 2.003 2.004 Brüt Satışlar Satışlardan İndirimler (-) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

27 Brüt Satış Karı - Net Satışlar - Satışların Maliyeti Eğilimleri
100 177 155 111 133 Net Satışlar 137 125 117 127 Satışların Maliyeti ( ) ( ) 97 ( ) 96 ( ) 122 ( ) 120

28 Satışların Maliyeti - Net Satış Eğilimleri
2.000 2.001 2.002 2.003 2.004 Satışların Maliyeti (-) ( ) 100 ( ) 97 ( ) 96 ( ) 122 ( ) 120 Net Satışlar 137 125 117 127 100 137 125 117 127 97 96 122 120 20 40 60 80 140 160 1 2 3 4 5 C. Net Satışlar D. Satışların Maliyeti (-)

29 Faaliyet Giderleri - Net Satış Eğilimleri
Net Satışlar 100 137 125 117 127 Faaliyet Giderleri (-) ( ) ( ) 93 ( ) 89 ( ) 144 ( ) 180

30 Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar- Net Satışların Eğilimleri
2.000 2.001 2.002 2.003 2.004 Net Satışlar 100 137 125 117 127 Diğer Faaliyetlerden Gelirler ve Karlar 166 70 151 53

31 Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar - Net Satışlar Eğilimi
2.000 2.001 2.002 2.003 2.004 Net Satışlar 100 137 125 117 127 Diğer Faaliyetlerden Giderler ve Zararlar (-) ( ) ( ) 532 ( ) 308 ( ) 241 ( ) 270

32 Finansman Giderleri - Net Satışlar Eğilimi
2.000 2.001 2.002 2.003 2.004 Net Satışlar 100 137 125 117 127 Finansman Giderleri (-) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 1. Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri (-) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 2. Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri (-) ( ) ( ) ( )

33 Olağanüstü Giderler ve Zararlar (-) Olağanüstü Gelirler ve Karlar
Olağan Dışı Gelir ve Karlar - Olağan Dışı Gider ve Zararlar - Net Satışlar Eğilimi 2.000 2.001 2.002 2.003 2.004 Net Satışlar 100 137 125 117 127 Olağanüstü Giderler ve Zararlar (-) ( ) ( ) 40 ( ) 29 ( ) 299 ( ) 33 Olağanüstü Gelirler ve Karlar 4 2 17

34 Dönem Net Karı - Net Satışlar Eğilimi
Net Dönem Karı (Zararı) 100 ( ) -421 194 134 Net Satışlar 137 125 117 127