Demiryolu Sektörünün ve TCDD’nin Yeniden Yapılandırılması

... konulu sunumlar: "Demiryolu Sektörünün ve TCDD’nin Yeniden Yapılandırılması"— Sunum transkripti:

1 Demiryolu Sektörünün ve TCDD’nin Yeniden Yapılandırılması
25 Haziran 2012

2 Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması
SUNUM PLANI Mevcut Durum Demiryolu Sektörü – Hedef 2023 Neden Yeniden Yapılanma Yapılanma Sonrası Demiryolları Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

3 MEVCUT DURUM Demiryollarının Tarihsel Gelişimi
EDİRNE ZONGULDAK SAMSUN İSTANBUL KARS Adapazarı ERZURUM BANDIRMA ANKARA BURSA ESKİŞEHİR SİVAS ERZİNCAN POLATLI AFYON ELAZIĞ TATVAN VAN İZMİR KAYSERİ MALATYA KONYA DİYARBAKIR ADANA GAZİANTEP MERSİN 2012 : km ( Konvansiyonel + Yüksek Hızlı ) CUMHURİYET ÖNCESİ DEMİRYOLU AĞI km ANAHAT CUMHURİYETİN İLK YILLARI ( ) km ANAHAT (Yılda Ortalama km) 1951 DEN 2002 YE KADAR km ANAHAT (Yılda Ortalama km) 2003 DEN GÜNÜMÜZE KADAR (2011 dahil) km ANAHAT (Yılda Ortalama km) İNŞAATI DEVAM EDEN km ANAHAT Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

4 MEVCUT DURUM Demiryollarının Tarihsel Gelişimi
1856 İzmir-Aydın arasında ilk demiryolu, bir İngiliz Şirketine verilen imtiyazla, döşenmeye başladı ve 1866 yılında tamamlandı (130 km). 1924 Demiryolları millileştirildi. (Anadolu-Bağdat Demiryolları Müdüriyeti Umumiyesi) (4.136 km) 1927 Demiryolları ve bağlantılı limanların yönetimi birleştirildi. (Devlet Demiryolları ve Limanları İdare-i Umumiyesi) (5.500 km) 1953 T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi (TCDD) adını aldı ve Kamu İktisadi Devlet Teşekkülü oldu. (9.441 km) 1984 TCDD Kamu İktisadi Kuruluşu oldu. ( km) 2009 İlk Yüksek Hızlı Tren (YHT) işletmeciliğine başlandı. (Ankara-Eskişehir) Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

5 MEVCUT DURUM Statü KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSÜ (KİT)
233 sayılı KHK’ya tabi ve sermayesinin tamamı devlete ait KİK ve İDT’lerin ortak adı İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLÜ (İDT) İktisadi alanda ticari esaslara göre, kâr amacıyla faaliyet gösteren MKEK, EÜAŞ, ÇAYKUR, BOTAŞ, TPAO ve TKİ vb. KAMU İKTİSADİ KURULUŞU (KİK) İktisadi alanda tekel niteliğini haiz mal ve hizmetleri, kamu yararı gözeterek üreten ve pazarlayan TCDD, DHMİ, PTT ve KEGM Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

6 MEVCUT DURUM Yolcu Taşımacılığı
Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

7 MEVCUT DURUM Yük Taşımacılığı
Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

8 MEVCUT DURUM Personel Verimliliği
Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

9 DEMİRYOLU YATIRIMLARI
Milyon TL TCDD 2012 YILI YATIRIM PROGRAMI PROJE SAHİBİ PROJE SAYISI PROJE TUTARI 2011 YILI SONUNA KADAR HARCAMA 2012 YILI YATIRIMI TCDD GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 31 30.075 6.594 4.112 Milyon TL YILLAR İTİBARİYLE YATIRIM HARCAMALARI (TCDD) YILLAR 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 TOPLAM 2012 2013 2014 Kesin Harcama 111 192 383 432 853 807 1.059 1.313 2.373 2.553 10.076 4.112 6.360 6.405 Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

10 Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması
SUNUM PLANI Mevcut Durum Demiryolu Sektörü – Hedef 2023 Neden Yeniden Yapılanma Yapılanma Sonrası Demiryolları Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

11 DEMİRYOLU SEKTÖRÜ - HEDEF 2023 Mevcut Hatların Yenilenmesi
2015 yılında çalışmaların tamamlanması planlanmaktadır. Taşıma Kapasitesinde : % 45 artış ANKARA ESKİŞEHİR KAYSERİ KONYA SİVAS ERZİNCAN İSTANBUL İZMİR BALIKESİR AFYON MANİSA KARS MALATYA ELAZIĞ DİYARBAKIR GAZİANTEP AYDIN ADANA MERSİN ADAPAZARI EDİRNE SAMSUN ERZURUM YENİLENMİŞ KONVANSİYONEL HATLAR YENİLEMESİ DEVAM EDEN HATLAR YENİLENECEK HATLAR YENİ YÜKSEK HIZLI HATLAR Yenilemesi devam eden ve yenilenecek hatlar: km (% 18) Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

12 DEMİRYOLU SEKTÖRÜ - HEDEF 2023 Mevcut Hatların Sinyalizasyonu
2017 yılında çalışmaların tamamlanması planlanmaktadır. Taşıma Kapasitesinde : % 60 artış ANKARA ESKİŞEHİR KAYSERİ KONYA SİVAS ERZİNCAN İSTANBUL İZMİR BALIKESİR AFYON MANİSA KARS MALATYA ELAZIĞ DİYARBAKIR GAZİANTEP AYDIN ADANA MERSİN ADAPAZARI EDİRNE SAMSUN ERZURUM SİNYALLİ KONVANSİYONEL HATLAR YAPIMI DEVAM EDEN HATLAR YAPILACAK HATLAR SİNYALLİ YÜKSEK HIZLI HATLAR Sinyalizasyonu devam eden ve yapılacak hatlar : km (% 67) Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

13 DEMİRYOLU SEKTÖRÜ - HEDEF 2023 Mevcut Hatların Elektrifikasyonu
2019 yılında çalışmaların tamamlanması planlanmaktadır. Taşıma Kapasitesinde : % 30 artış ANKARA ESKİŞEHİR KAYSERİ KONYA SİVAS ERZİNCAN İSTANBUL İZMİR BALIKESİR AFYON MANİSA KARS MALATYA ELAZIĞ DİYARBAKIR GAZİANTEP AYDIN ADANA MERSİN ADAPAZARI EDİRNE SAMSUN ERZURUM ELEKTRİKLİ KONVANSİYONEL HATLAR YAPILACAK HATLAR ELEKTRİKLİ YÜKSEK HIZLI HATLAR YAPIMI DEVAM EDEN HATLAR Elektrifikasyonu devam eden ve yapılacak hatlar : km (% 66) Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

14 DEMİRYOLU SEKTÖRÜ - HEDEF 2023 Araç Filosunun Modernizasyonu
Kuruluşumuzun araç filosunun % 58 ’i 20 yaş ve üzerindedir. TEMİN EDİLECEK ÇEKEN ARAÇLAR 300 Adet Elektrikli Anahat Lokomotifi 144 Adet EMU – DMU Seti 180 Adet Hızlı Tren Seti TEMİN EDİLECEK ÇEKİLEN ARAÇLAR Adet Yük Vagonu 2019 yılında çalışmaların tamamlanması planlanmaktadır. Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

15 DEMİRYOLU SEKTÖRÜ - HEDEF 2023 Yeni Hat Yapımları
2023 yılına kadar yaklaşık km YHT ve km konvansiyonel hat yapılarak, Toplam Demiryolu Ağının km’ye yükseltmesi hedeflenmiştir. K A R A D E N İ Z ANKARA ESKİŞEHİR KAYSERİ KONYA SİVAS ERZİNCAN İSTANBUL İZMİR BALIKESİR BURSA AFYON UŞAK MANİSA KARAMAN ANTALYA BARTIN TRABZON KARS MALATYA ELAZIĞ DİYARBAKIR MARDİN GAZİANTEP AYDIN ADANA MERSİN ADAPAZARI EDİRNE ŞANLIURFA SAMSUN ERZURUM BİLECİK Güllük Sincan Yerköy Karasu Ereğli Kartal Sapanca Halkalı Turgutlu Torbalı Manavgat Alanya Aliağa Karkamış Habur Ulukışla Yenice Boğazköprü Polatlı Gemlik Nusaybin Cizre Narlı Hanlı Mürşitpınar Kurtalan HALEP MEVCUT YHT HATLARI MEVCUT KONVANSİYONEL HATLAR YHT HATLARI KONVANSİYONEL HATLAR KONVANSİYONEL HATLAR YHT HATLARI Demiryolu Payı Hedefleri Mevcut Durum Yolcu Taşımacılığı : % % 2 Yük Taşımacılığı : % % 5 Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

16 Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması
SUNUM PLANI Mevcut Durum Demiryolu Sektörü – Hedef 2023 Neden Yeniden Yapılanma Yapılanma Sonrası Demiryolları Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

17 NEDEN YENİDEN YAPILANMA? Temel Gerekçeler
Demiryolu taşımacılığını serbestleştirmek suretiyle, mevcut altyapı kapasitesini daha verimli ve etkin kullanarak daha fazla yük ve yolcu taşınmasını uygun maliyetle sağlamak. Kullanıcılara daha kaliteli ve güvenilir hizmet sunmak, Demiryollarını rekabet yoluyla yeniden canlandırmak, Diğer ulaşım türlerine karşı demiryollarının rekabet gücünü artırmak, Ulaştırma türleri arasındaki dengeyi demiryolları lehine yeniden kurmak, Bağımsız bir düzenleme - denetleme yapısı oluşturmak, Avrupa Birliği ülkeleriyle uyumu sağlamak, Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

18 NEDEN YENİDEN YAPILANMA? Havacılık Sektörü Örneği
ULAŞTIRMA DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI Altyapı Kullanıcıları: HAVAYOLU TAŞIMACILIK İŞLETMELERİ Sahibi: Özel Sektör ve Devlet Altyapı Hizmet Sunucuları: DEVLET HAVA MEYDANLARI İŞLETMESİ (DHMİ) Sahibi: Devlet Düzenleme ve Denetleme Otoritesi SİVİL HAVACILIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Bağımsız İnceleme ve Tavsiye Birimi KAZA ARAŞTIRMA ve İNCELEME KURULU (Karayolu, Demiryolu, Denizyolu, Havayolu) Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

19 NEDEN YENİDEN YAPILANMA? Havacılık Sektörü Örneği
2002 (TEKEL) 2010 (REKABET) İç Hatlar Yolcu Yolcu Sayısı (milyon kişi) 8,5 50 + % 488 İç Hatlar Toplam Ciro (milyar $) 2,2 17 + % 673 Taşınan Kargo Miktarı (bin ton) 715 1500 + % 110 İstihdam (bin kişi) 48 100 + % 108 İç Hatlar Uçuş Noktası 25 46 İç Hatlarda Kullanılan Büyük Uçak Sayısı 135 365 Yurt Dışı Uçuş Noktası 60 157 Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

20 NEDEN YENİDEN YAPILANMA? Almanya Demiryolları (DB AG)
Eşleştirme projesi yaptığımız Alman Devlet Demiryolları (DB AG) yılında yeniden yapılandırılmış ve 1994’ ten itibaren sektör serbestleştirilmiştir. Serbestleşme sonrası, Alman Hükümetinin DB AG ye 1993 yılından itibaren sağladığı destekler: 1993 yılına kadar birikmiş 33 milyar € borcunu devraldı yılları arasında 17 milyar € mali destek verdi yılları arasında hükümet tarafından karşılanan milyar € yatırım yapılmıştır. BU ÖNLEMLERİN SONUCUNDA DB AG 2003’DEN İTİBAREN KÂRA GEÇMİŞTİR. Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

21 NEDEN YENİDEN YAPILANMA? Almanya Demiryolları (DB AG)
DB AG Yeniden Yapılanma sonrasında yılları arasında 99 milyar € yatırımla; performansını ciddi şekilde geliştirdi, Hazineye yük olmaktan çıktı. 2003 0,5 milyar € kâr 1,9 milyar € kâr Ekonomik krizin etkileri milyar € zarar Yeniden Yapılanma ve Yeni Yatırımların sonucu: Z a r a r K â r Kaynak: Alman Demiryolları Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

22 NEDEN YENİDEN YAPILANMA? Almanya Demiryolları (DB AG)
TOPLAM % 52 % 19 TOPLAM Özel Tren İşletmecileri Özel Tren İşletmecileri % 15 % 27 YÜK DEMİRYOLU PAYI % 16,7 17,2 YOLCU 7,4 10,1 Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

23 NEDEN YENİDEN YAPILANMA? Avrupa Birliği Temel Demiryolu Mevzuatı
TCDD ve TÜRKTREN AŞ bağlamında ilgili AB Ana Mevzuatı: 91/440/AET Direktifi ile bu direktifi değiştiren 2001/12/AT, 2004/51/AT, /103/AT ve 2007/58/AT direktifleri: Tren işletmeleri ile altyapı işletmeleri yönetimlerinin ayrılması, Tren işletmelerinin idari bağımsızlıklarının sağlanması, Tren işletmelerinin mali yapılarının güçlendirilmesi ve Uluslar arası tren işletmelerinin, üye devletlerin demiryolu altyapısına erişiminin sağlanması. Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

24 Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması
SUNUM PLANI Mevcut Durum Demiryolu Sektörü – Hedef 2023 Neden Yeniden Yapılanma Yapılanma Sonrası Demiryolları Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

25 Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması
YAPILANMA SONRASI DEMİRYOLLARI Bazı Ülkelerde Altyapı – Tren İşletmeleri Ayrımı Altyapı-İşletme ayrımı yapmış Ülkeler Altyapı-İşletme ayrımı yapmamış Ülkeler Rusya Avrupa Birliği Üyesi Ülkeler Azerbeycan Gürcistan Ermenistan UDH TCDD Suriye Irak İran Fas İsrail Ürdün Cezayir S. Arabistan Mısır Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

26 YAPILANMA SONRASI DEMİRYOLLARI Mevcut Demiryolu Sektörü
ULAŞTIRMA DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI 655 sayılı KHK ile 2011 Kasım ayında kuruldu Düzenleme ve Denetleme DEMİRYOLU DÜZENLEME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (Emniyet , Lisans ve Düzenleme Makamı) Bağımsız İnceleme Birimi KAZA ARAŞTIRMA ve İNCELEME KURULU (Karayolu, Demiryolu, Denizyolu, Havayolu) Altyapı Hizmet Sunucusu ve Kullanıcısı: T.C. DEVLET DEMİRYOLLARI İŞLETMESİ (TCDD) Sahibi: Devlet Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

27 YAPILANMA SONRASI DEMİRYOLLARI Yeni Sistem Nasıl Çalışacak
Mevcut Sistem Yeni Sistem Yurtiçi Yolcu Taşımacılığı Tekel Rekabete Açık Uluslararası Yolcu Taşımacılığı Yurtiçi Yük Taşımacılığı Uluslararası Yük Taşımacılığı Altyapının Kullanımı Serbest Erişime Açık Doğal Tekel Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

28 YAPILANMA SONRASI DEMİRYOLLARI Planlanan Demiryolu Sektörü
ULAŞTIRMA DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI Düzenleme ve Denetleme DEMİRYOLU DÜZENLEME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (Emniyet , Lisans ve Rekabet Makamı) Bağımsız İnceleme Birimi KAZA ARAŞTIRMA ve İNCELEME KURULU (Karayolu, Demiryolu, Denizyolu, Havayolu) Altyapı Hizmet Sunucusu: T.C. DEVLET DEMİRYOLLARI İŞLETMESİ (TCDD) Sahibi: Devlet Altyapı Kullanıcıları: TÜRKTREN A.Ş. Sahibi: Devlet Altyapı Kullanıcıları: DEMİRYOLU TREN İŞLETMECİLERİ Sahibi: Özel Sektör Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

29 YAPILANMA SONRASI DEMİRYOLLARI Kanun Taslağının Getirdiği Temel Değişiklikler-Yeni TCDD
ULAŞTIRMA DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI (UDH) TCDD KİK Altyapı İşletmecisi Hızlı tren hatlarının yapımı Altyapının bakımı, Tahsis ve ücretlendirme, Trafiğin yönetimi TÜRKTREN İDT Tren İşletmecisi Yolcu taşımacılığı Yük taşımacılığı TÜDEMSAŞ Bağlı Ortaklık Demiryolu Sanayii TÜLOMSAŞ TÜVASAŞ Lokomotif Yük Vagonu Yolcu Vagonu Üretimi ? TCDD ve TÜRKTREN, UDH’nın ilgili Kuruluşu, TÜVASAŞ, TÜLOMSAŞ ve TÜDEMSAŞ ise TCDD’nin Bağlı Kuruluşu haline getiriliyor. Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

30 YAPILANMA SONRASI DEMİRYOLLARI Kanun Taslağının Getirdiği Temel Değişiklikler
TCDD VE TÜRKTREN -YATIRIM VE FİNANSMAN DURUMU TCDD - KİK Altyapı yatırımları merkezi bütçeden yapılacak. Altyapı dışındaki yatırımlar ile işletme bütçesindeki finansman açıkları 5 yıl süre ile Hazine tarafından karşılanacaktır. TÜRKTREN A.Ş. - İDT Yatırımlarının finansmanı ile işletme bütçesindeki finansman açıkları 5 yıl süreyle Hazine tarafından karşılanacaktır. TCDD VE TÜRKTREN - PERSONEL DURUMU Personel, TCDD ile TÜRKTREN A.Ş. arasında paylaştırılacak, Personelin özlük haklarında değişiklik olmayacak, Emekli olan memurların ikramiyeleri yüzde otuz fazlasıyla ödenecektir. Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

31 YAPILANMA SONRASI DEMİRYOLLARI Yolcu ve Yük Taşımacılığı Öngörüleri
Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

32 YAPILANMA SONRASI DEMİRYOLLARI Mali Durum Öngörüleri
2011 Yılı fiyatları ile milyon TL TCDD + TÜRKTREN = EBITDA Yatırım yapılırsa Yatırım yapılmazsa ZARARIN 2002 YILINDAN İTİBAREN AZALMA EĞİLİMİNDE OLDUĞU GÖRÜLMEKTEDİR. 2004, 2008 VE 2010 YILLARINDAKİ ZARAR ARTIŞI, ALTYAPI VE GAR-İSTASYON BAKIM ve HEMZEMİN GEÇİT HARCAMALARININ ARTIŞINDAN KAYNAKLANMAKTADIR.

33 Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması
YAPILANMA SONRASI DEMİRYOLLARI Harici Maliyetlerde Azalma – Yolcu Taşımacılığı Demiryolları yapılanmasını ve yatırımları tamamladığında (2023 yılında), Yıllık 68 milyar yolcu*km daha fazla yolcu taşıma gerçekleştirilecektir. Harici Maliyetlerde: (Kaza, hava kirliği, gürültü, iklim değişikliği, şehirleşme ve doğal yaşam etkileri -Kaynak: UIC, AB) Otobüse kıyasla yıllık 2 milyar TL tasarruf anlamına gelmektedir. Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

34 Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması
YAPILANMA SONRASI DEMİRYOLLARI Harici Maliyetlerde Azalma – Yük Taşımacılığı Demiryolları yapılanmasını ve yatırımları tamamladığında (2023 yılında), Yıllık 85 milyar ton*km daha fazla yük taşıma yapacaktır. Harici Maliyetlerde: (Kaza, hava kirliği, gürültü, iklim değişikliği, şehirleşme ve doğal yaşam etkileri -Kaynak: UIC, AB) Kamyona kıyasla yıllık 11,9 milyar TL tasarruf anlamına gelmektedir. Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması

35 Arz ederim. 25 Haziran 2012