ÇOCUKLARDA ÇÖLYAK HASTALIĞI

... konulu sunumlar: "ÇOCUKLARDA ÇÖLYAK HASTALIĞI"— Sunum transkripti:

1 ÇOCUKLARDA ÇÖLYAK HASTALIĞI
Prof. Dr. Sema AYDOĞDU EgEÜTF Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dalı Ege Çölyakla Yaşam Derneği Yönetim Kurulu Başkanı 2007

2

3 Beri Türk Hekimlerince Ülkemiz Çölyak Gündemi
Çölyak Hastalığı 1950’li Yıllardan Beri Türk Hekimlerince Bilinmektedir… Ancak Ülkemiz Çölyak Gündemi Aralık 2001’de İZMİR’de Başladı…

4 Ege Üniversitesi’nde Bir Öğretim Üyesinin Odasında Başladı…

5 Günün Birinde Artık Bundan Sonra Ömür Boyu…
Ekmek Makarna Börek Baklava Gofret Gevrek, boyoz v.b. Yiyemeyeceğiniz söylenirse…???

6 İŞTE BU ÇÖLYAK HASTALIĞIDIR…

7 ÇÖLYAK HASTALIĞI Kronik (Ömür Boyu Süren !!!) Sistemik Otoimmün Bir Hastalık…

8 ÇÖLYAK HASTALIĞI Tıpta Yaşam Boyu Süren Tek Gıda Alerjisi…

9 Bulunan GLUTEN’e Alerji…
ÇÖLYAK HASTALIĞI Buğday - Arpa Çavdar Yulafta ??? Bulunan GLUTEN’e Alerji…

10 Tıbbın Çok Özel Bir Hastalığı Sadece Diyetle (Glutensiz)
ÇÖLYAK HASTALIĞI Tıbbın Çok Özel Bir Hastalığı Ölüme Kadar Gidebilen Ancak Sadece Diyetle (Glutensiz) Düzelen Tek Sorun…

11 Tüm Dünyada En Yaygın Genetik Hastalık…

12 ÇÖLYAK HASTALIĞI Sorumlu Tek Bir Gen YOK… Sorumlu Genler VAR…

13 ÇÖLYAK HASTALIĞI Genetik Olarak Hastalığa Yatkınlık Hasta Olabilirlik Taşınmaktadır…

14 ÇÖLYAK HASTALIĞI Genetik Yatkınlık 6. Kromozom HLA Bölgesinde Taşınır…

15 ÇÖLYAK HASTALIĞI Doku Tipi Genleri ÖNEMLİ… Çölyaklılarda HLA DQ2 % Sıklıkta…

16 Genetik Yatkınlığı Olan Yaşamın Herhangi Bir Anında
ÇÖLYAK HASTALIĞI Doğuştan Genetik Yatkınlığı Olan Bireylerde Yaşamın Herhangi Bir Anında Ortaya Çıkar…

17 Çocukluk Çağı Hastalığı
ÇÖLYAK HASTALIĞI Çocukluk Çağı Hastalığı Değildir… Her Yaşta Karşımıza Gelebilir…

18 Glutenin Diyete Girdiği
ÇÖLYAK HASTALIĞI Glutenin Diyete Girdiği İlk Andan İtibaren Her Yaşta Karşımıza Gelebilir…

19 ÇÖLYAK HASTALIĞI Literatürde En İleri Tanı Alma Yaşı 80…???

20 Yakınmalar ve Bulgular
ÇÖLYAK HASTALIĞI Temel Bozukluk İnce Bağırsaklarda… Yakınmalar ve Bulgular Tüm Organlara Ait Olabilir………

21 ÇÖLYAK HASTALIĞI Bu Nedenle; Tüm Dünyada Ciddi Tanı Alma Sorunu Yaşanan Bir Hastalık…

22 ÇÖLYAK HASTALIĞI Tıbbın Tüm Disiplinleri Uyanık Olmak Zorunda…

23 ! ! ! ÇÖLYAK HASTALIĞI Dahiliye Cerrahi Pediatri Kadın-Doğum
! ! ! Dahiliye Cerrahi Pediatri Kadın-Doğum Dermatoloji Diş Hekimliği vb.

24 ÇÖLYAK HASTALIĞI Görülme Sıklığı
Öncelikle Beyaz Irkın Hastalığı… Sıklık 100 Kişide 1…

25 ÇÖLYAK HASTALIĞI ABD’de Sıklık 133 Kişide 1

26 ÇÖLYAK HASTALIĞI Türkiye’de Sıklık 150 Kişide 1… Olarak Tahmin Edilmektedir…

27 ÇÖLYAK HASTALIĞI ANCAK… Küreselleştirilmeye Çalışılan Dünyamızda
Herkesin SORUNU…

28 TARİHÇE İlk bulgular M.Ö. II yy –Kapadokya 1888: Samuel Gee
Çölyağın Babası Çölyak kliniğinin tanımı 1953: II. Dünya Savaşı sonu Hastalığın Gizi Çözülüyor… Dicke (Hollandalı…) Sorun buğday unu

29 TARİHÇE 2000’li YILLAR Genetik zeminde
Glutene artmış T hücre duyarlılığı Batıda malnütrisyonun en sık nedeni Tüm dünyanın en sık kronik sorunlarından biri…!!!

30 Çölyak Hastalığının İsimleri
Celiac Sprue Celiac Disease Celiacs Gee-Herter’s Syndrome Gluten Intolerance Gluten Sensitive Enteropathy

31 Çölyak Hastalığının İsimleri
İntestinal İnfantilism Non-Tropical Sprue The Celiac Affection The Celiac Condition The Celiac Syndrome

32 Sağlıklı İnce Barsak *Endoskopik Görünüm*

33 Çölyak Hastalığında İnce Barsak
Mukozal fissürler Mukozal nodülarite

34 İnce Barsak Normal Çölyaklı
Villöz Atrofi Histopatolojik Görünüm

35 İnce Barsak Normal Çölyaklı
Elektron Mikroskopik Görünüm

36 İnce Barsak Normal Çölyaklı
Scan Mikroskopik Görünüm

37 İnce Barsakta Emilim

38 SONUÇTA İnce Bağırsak Sindirim ve Emilim Yüzeyi Azalır
Yetersiz Sindirim ve Emilim İshal (Her Zaman Mutlak Değil) Diğer Sistemik Bulgular

39 Çölyak Hastalığını Düşündüren !!! Akla Getiren… Bulgular Nelerdir ???

40 Klasik Çölyak Üçlemesi
Kronik Durdurulamayan Yineleyen Diyare Karın Şişliği Kilo Kaybı

41 İlk 2-3 Yaşta Tanı Alanlar
Kronik Durdurulamayan Diyare Karın Şişliği Büyüme Geriliği

42 Klasik Çölyak Kliniği İlk 2-3 Yaşta Tanı Alanlar
Depressif kişilik (içe kapanıklık) Konstipasyon (%10) Kusma (%30) Çölyak krizi (%1-5)

43 Bebeklerde Başkaca Bulgu Olmaksızın :
Dışkılama alışkanlığında değişiklik İştahsızlık Kilo alımında duraklama - gerileme Kişilik değişikliği Psikomotor gerilik ÇÖLYAĞI HATIRLATMALI !!!!!!

44 Atipik Bulgular İzole Boy Kısalığı Tek bulgu olabilir…
Büyüme gerilikli çocukların %8-20’si çölyaklı !!!!!

45 Atipik Bulgular Nedeni belirsiz Fe eks. anemisi
Oral demir tedavisine yanıtsızlık Demir eksikliği anemili çocukların %6-12’si çölyaklı

46 Dispeptiklerde Çölyak Sıklığı
Atipik Bulgular Dispeptik Yakınmalar Pirozis Şişkinlik Erken Doygunluk Dispeptiklerde Çölyak Sıklığı Toplumun İki Katı !!!

47 Atipik GİS Bulguları Yineleyen Aftöz Stomatitler Diş Mine Defektleri
(Diş Hekimleri DİKKAT !!!) Yineleyen İnvajinasyonlar (Çocuk Cerrahları DİKKAT !!!)

48 Atipik GİS Bulguları Nedeni Bilinmeyen Her Türlü Karaciğer Hastalığı
Kriptojenik Hepatit İzole SGOT/SGPT Yüksekliği

49 Atipik GİS Bulguları Kronik - Yineleyen Her Türlü Karın Ağrısı
İntestinal Lenfoma (Genel Cerrahlar DİKKAT !!!)

50 Atipik Bulgular - Nörolojik
Epilepsi Bilateral Oksipital Kalsifikasyon Serebellar Ataksi Periferik Nöropati Demans İrritabilite - Letarji Psikomotor Gelişim Geriliği

51 Atipik Bulgular Kardiyak Bulgular Perikardiyal effüzyon
Kardiyomiyopati

52 Atipik Bulgular Puberte gecikmesi Menstürel bozukluklar İnfertilite
Jinekolojik Bulgular Puberte gecikmesi Menstürel bozukluklar İnfertilite Yineleyen düşükler Prematür doğum

53 Atipik Bulgular HEMATOLOJİK BULGULAR Fe, folik asit, vit B12 malab.
Anemi Trombositoz Trombositopeni Lökopeni IgA eksikliği

54 Lokomotor Sistem Bulguları
Atipik Bulgular Lokomotor Sistem Bulguları Kas Güçsüzlüğü Kas Krampları Osteoporoz Artralji Artrit

55 Atipik Bulgular Mukokutanöz Bulgular Dermatitis Herpetiformis
Nedeni Belirsiz Kaşıntı Kronik Ürtiker Alopesi Areata Vaskülit

56

57 Dermatitis Herpetiformis
Derinin çölyak hastalığı Dermatolojik olarak aktif Gastroenterolojik olarak sessiz tek çölyak hastalığı formudur… Glutensiz diyete yanıtlı

58 Çölyakla Birlikte Olan Durumlar
Dermatitis Herpetiformis Tip I diabetes mellitus Otoimmün tiroidit Addison hastalığı Sjögren sendromu Kollajen vasküler hastalıklar

59 Çölyakla Birlikte Olan Durumlar
Down sendromu IgA nefropatisi Krohn hastalığı Kistik fibrozis Juvenil romatoit artrit CVID (Total Ig’ler< 500 mg/dl)

60 Çölyak Görülme Yüzdesi
Birinci derece akrabalar %4-11 İkinci derece akrabalar %5 Hastanın çocukları %10-13 Juvenil kronik artrit %2.5 Otoimmün tiroid hast. %8

61 Çölyak Kliniğinde 20.YY Eğilimleri
Görülme sıklığında artış Klinik bulguların değişmesi Semptomatik Oligo - Monosemptomatik Asemptomatik Atipik bulgular Tanı yaşının ileriye kayması

62 Çölyak Kliniğinde 20.YY Eğilimleri
’li Yıllarda Kuzey Avrupa’da Endemi… Anne Sütü Kullanımının Artması Glutenin Diyete geç Girmesi Endemiyi Kontrol Altına Aldı…

63 ÇÖLYAK HASTALIĞI Günümüzde form değiştiriyor !!! Atipik
Asemptomatikler tanınıyor Teknolojik gelişimin katkıları ile Sıklığı giderek artmakta !!!

64 Her Tanı Alana Karşılık
ÇÖLYAK HASTALIĞI Batılı Verilere Göre; Her Tanı Alana Karşılık 5-7 Asemptomatik… Tanı Almamış Birey Var…!!!

65 Çölyak Buz Dağı ? ? ?

66 Thanks for your support!!
Are you The One ? Thanks for your support!!                                        

67 ÇÖLYAK HASTALIĞI Finlandiya Nüfus : 5 Milyon Hasta Bekleniyor Tanı Alan 20.000

68 ÇÖLYAK HASTALIĞI Ülkemizde Sıklık 150’de 1’se… 500.000 Hasta Yapar…
Bilinen Bile Değil… GERİSİ NERDE ???

69 ÇÖLYAK HASTALIĞI Beyaz Irkta Bu Kadar Sık Görülen Bu Hastalığı
Türk Hekimleri Olarak Nasıl Tanıyacağız ???

70 ÇÖLYAK HASTALIĞI Bu Noktada Çok Uyanık Olmak Zorundayız…

71 ÇÖLYAK HASTALIĞI Her Türlü Kronik, Geçmeyen Yakınmada Çölyak Hastalığını Düşünmeliyiz…

72 ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TANI
Klinik Hematolojik Biyokimyasal Serolojik Histopatolojik Doku Tiplemesi (HLA DQ, D8)

73 ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TANI
Serolojik Testler IgA tipi daha spesifik IgA eksikliğinde IgG tipi Anti-Gliadin IgA (AGA) Anti-Endomisium IgA (EMA) Anti-Doku transglutaminaz IgA (tTG)

74 ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TANI
İnce Barsak Biyopsisi Histopatolojik Bulgular Olmaksızın Tanı Konulamaz…

75 ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TANI
Tüm Bulguların Sentezi Yapılarak Konulabilir…

76 ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TANI
Unutmayalım Bu Sorun Kişinin Tüm Yaşamını Değiştirecektir…

77 ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TANI
Tahıl Özellikle Buğday Ağırlıklı Beslenen Toplumumuzda Tanıyı Çok Kesin Koymalıyız…

78 ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TANI
Böyle Bir Tanıdan Kesinlikle Emin Olmak Zorundayız…

79 ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TANI
Aksi Takdirde Yaptığımız İş Hekimlik Değil Şarlatanlık Olacaktır…

80 ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TEDAVİ
2007 Dünyasında Tek Tedavi Yöntemi Ömür Boyu Glutensiz Beslenmektir…

81 ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TEDAVİ
Diyete Uyulmazsa İntestinal Lenfoma Özefagus-Mide-Barsak Kanseri Diyabet-Otoimmun Hast. Olasılığı Artacaktır…

82 ÇÖLYAK HASTALIĞI Gluten-Free Glutensiz Diyet Risk-Free Diyet

83 Tam Bir Yaşam Biçimidir…
ÇÖLYAK DURUMU Tanıdan Sonra Artık Hastalık Değil Tam Bir Yaşam Biçimidir… Glutensiz Yaşam

84 ÇÖLYAK DURUMU Burada Devreye Gıda Sektörü Giriyor Yerli-İthal
Glutensiz Gıdalar

85 Doğal Glutensiz Gıdalar
Mısır Unu, Nişastası Pirinç Unu, Nişastası Nohut Unu Fasulye Unu Siyah Buğday (Sorgum) Baklagiller

86 Önce Bizler Tanıyacağız Gıda Sektörü Çalışacak…
ÇÖLYAK DURUMU Ancak Bu Sorunda Öncelik Hekimlerde… Önce Bizler Tanıyacağız Sonra Gıda Sektörü Çalışacak…

87 Pratisyen Hekimlerimize
ÇÖLYAK DURUMU Bu Konuda Pratisyen Hekimlerimize Düşen Görevler Nelerdir ???

88 ÇÖLYAK DURUMU Kronik Düzelmeyen Yineleyen Her türlü yakınmalarda
UNUTULMAMALIDIR !!! HATIRLANMALIDIR !!!!

89 ÇÖLYAK DURUMU Anne Sütünün Pür Olarak 4-6 Ay Kullanımı Özendirilmeli…

90 ÇÖLYAK DURUMU Bu Süreçte Glutenin Bebe Bisküvisi Şeklinde
Diyete Girmesine Engel Olunmalıdır…

91 Glutenli Gıdalardan Uzak Tutulmalıdır…
ÇÖLYAK DURUMU Ailede Çölyaklı Biri Varsa Yeni Bebek Yaşamın ilk Yılında Glutenli Gıdalardan Uzak Tutulmalıdır…