Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz

Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz

YAŞLILARA EVE YEMEK SERVİSİ PROGRAMLARI

Benzer bir sunumlar


... konulu sunumlar: "YAŞLILARA EVE YEMEK SERVİSİ PROGRAMLARI"— Sunum transkripti:

1 YAŞLILARA EVE YEMEK SERVİSİ PROGRAMLARI

2 Çağlar boyu insanlar kırımlara yol açan çeşitli sağlık sorunları, afetler ve savaşlar gibi nedenlerle ileri yaşlara kadar ulaşamadan yaşamlarını yitirmişlerdir. Bu yüzden yakın zamana kadar yaşlılık ve sorunları ile ilgili konular gündeme gelmemiştir. Son yüzyılda bilimdeki gelişmeler sağlık hizmetlerine de olumlu yansımalar yapmış, insan ömrü uzamıştır.

3 Böylelikle sağlıklı şekilde yaşlanan insanların deneyimlerinden ve gücünden daha uzun süre yararlanma olanağı doğmuştur. Ancak, bazı yaşlılarda çeşitli sağlık sorunları yaşam kalitesinde önemli bozulmalara neden olmuştur.

4 Tablo: Türkiye’de Yıllara Göre yaşlı nüfusunun Dağılımı(Yüzde)
65 + 1950 3.3 1960 3.5 1970 4.4 1980 4.7 1990 4.3 2000 5.5 2005 5.8

5 Yaşlı nüfus olarak ele alındığında Türkiye’de halen 4 milyon dolayında kişi 65 yaş ve üzeri grupta yer almaktadır. Doğumda beklenen yaşam süresi bakımından da Türkiye’de son 50 yıllık dönemde 20 yıl dolayında artış olmuştur. Halen ülkemizde doğumda beklenen yaşam süresi 71 yıl dolayındadır Bu sayının önümüzdeki 20 yıl içinde iki katına çıkacağı tahmin edilmektedir.

6 Bazı gelişmiş ülkelerde ise yaşlıların nüfus içindeki değerin %15 ve daha üzerinde olduğu bilinmektedir. Gelişmelerin bu şekilde devam etmesi durumunda dünyada yaşlı nüfusun önümüzdeki 50 yıl içinde 4 kat artacağı ve artışın daha çok gelişmekte olan ülkelerde meydana geleceği hesaplanmaktadır.

7 YAŞLILIKTA BESLENME DURUMUNU ETKİLEYEN SOSYOLOJİK DEĞİŞİKLER
Sosyal izolasyon; Yaşlı bireyin sevdiklerini zamanla kaybetmesi, iş arkadaşları ile bağlantısının kesilmesi, fiziksel sınırlılıklar nedeniyle aktivitelere katılamaması, ekonomik yetersizlikler sosyal izolasyona neden olmaktadır. Sosyal izolasyon besin güvenliğinin sağlanamaması riskini arttırmaktadır. Yalnız yemek yiyen yaşlılar, yakınlarıyla yemek yiyen insanlara göre daha az enerji almakta ve daha az çeşitlilikte diyetle beslenmektedir. Sosyal izolasyon yaşlılarda depresyon bulgularını arttırmakta ve bu durum iştahı olumsuz etkilemektedir.

8 YAŞLILIKTA BESLENME DURUMUNU ETKİLEYEN SOSYOLOJİK DEĞİŞİKLER
Sınırlı gelir durumları: Yaşlı amerikanların % sı gelir yetersizliğinden dolayı besine ulaşamamaktadır. Yaşlılar besine ulaşamadığı için yetersiz beslenmektedirler.

9 YAŞLILIKTA BESLENMENİN ÖNEMİ
İyi beslenme hayatın her aşamasında önemlidir. Bebeklik, hamilelik, yaşlılık dönemlerinde iyi beslenme alışkanlıkları kritik önem taşımaktadır. Sadece diyet ile ilişkili hastalıkların oluşumunu azaltmaz aynı zamanda sağlığı geliştirir, Yaşlıların çoğunluğunun enerjik, hayat dolu ve bağımsız bir yaşam sürdürmelerini kolaylaştırır, Hastalık sonrası sağlığın yeniden kazanılması için gereken zamanı azaltır ve sağlık kaynaklarının daha verimli kullanılmasına yardımcı olur

10 Yaşlılarda beslenme planlanırken;
Sıklıkla rastlanan besin öğesi yetersizliği durumunun düşünülmesi gerekir. Kronik hastalıkların önlenmesi hedef alınmalıdır. Yaşlılarda yetişkin bireylerden farklı olarak besin alımını etkileyebilecek faktörlere de dikkat edilmesi gereklidir

11 YAŞLILAR İÇİN GELİŞTİRİLMİŞ BESİN PİRAMİDİ
Yağlar ve şekerler Çok az Yaşlılar daha fazla Ca, D vitamini,B12 vitaminine fazla ihtiyaç duyabilirler. Süt ve Süt ürünleri 3-4 porsiyon Et grubu besinler 2 porsiyon(150 g) Sebzeler 3 veya üzeri porsiyon Meyveler 2 porsiyon ve üzeri Ekmek ve tahıl grubu 6 veya üzeri porsiyon (f+) besinlerde diyet posası bulunmalıdır. (Etiketleri kontrol et) Sıvılar 6-8 bardak ve üzeri

12 YAŞLILARA SUNULAN BESLENME HİZMETLERİ
Türkiye'de kentleşme ve sanayileşme özellikle büyük kentlerde, aile yapılarında önemli değişikliklere neden olmuştur. Ataerkil aile yapısından çekirdek (modern) aile yapısına çok hızlı bir geçişin sürdüğü ülkemizde bu değişimden en fazla etkilenen grup yaşlılardır. Yıllardır aile içinde söz sahibi olan yaşlılar kentlerde yaşam şartlarının güçleşmesi ile ailelere yük olmaya başlamıştır. Yaşlı öğe ekonomik koşulların zorlu olduğu ülkelerde aile içinde, eskiden olduğu gibi ekonomik ve manevi yaşam yükünü paylaşamamaktadır. Bu durum aile içindeki samimi duyguların yitmesine ve saygının zayıflamasına neden olmaktadır.

13 YAŞLILARA SUNULAN BESLENME HİZMETLERİ
Böylece aile için bir anlamda yük olarak nitelendirilen yaşlı öğe, günümüzde kentlerde yeni yaşam koşullarında, yeni aile modeline ve kent yaşamına uyum sağlayamamakta bu yapı içinde mutsuz olmaktadır. Bütün bu çevresel ve toplumsal sorunlar hızlı kentleşmeden kaynaklanan çarpıklıklar, bireylerin davranışlarındaki değişmeler yaşlılarla ilgili yeni hizmet modellerinin arayışını gündeme getirmiştir. Böylece yaşlılarla ilgili hizmet kurumlarının organizasyonu konusu da önem kazanmıştır.

14 YAŞLILARA SUNULAN BESLENME HİZMETLERİ
DPT tarafından Türkiye genelinde yapılan bir araştırmada yaşlıların yaklaşık; %36'sının çocukları ile %63'ünün kendi evinde ayrı yaşadığı % 1‘ inin ise akrabalarının yanında yada kurumlarda yaşamlarını sürdürdükleri saptanmıştır. Kır kent karşılaştırılmasında; kentte yaşlıların %70'inin kendi evlerinde yalnız yaşadıkları, kırsal kesimde ise bu oranın %5 olduğu bulunmuştur

15 YAŞLILARA SUNULAN BESLENME HİZMETLERİ
Arlı ve arkadaşları, yaşlıların %10.9’unun günde üç öğün yemek yediğini, Şanlıer ve Yaman Ankara’da yaşayan yaşlıların %58.5’inin günde üç öğün yemek yediklerini saptamışlardır. Ayar ve Sürücüoğlu’nun çalışmalarında, yaşlıların %70.6’sının ise üç öğün yemek yediği saptanmıştır . Yaman ve arkadaşları, yaşlıların %24.4 ünün öğün atladığını saptamışlardır .

16 EVE YEMEK SERVİSİ PROGRAMLARI

17 Eve yemek servisi programlarının tanımı:
Yaşlıların evlerine; haftada 5 gün, günde 1 veya 2 öğün sıcak olarak, her öğünde RDA’nın en az 1/3 ü karşılanacak şekilde, yaşlılardan ihtiyacı olanlar olursa, hafta sonu da yemeklerinin karşılanabileceği, yaşlının yaşam kalitesini arttırmaya yönelik olarak yapılan yemek servisleridir.

18 Eve yemek servisi programlarının tarihçesi
2.dünya savaşı sırasında, İngiltere’de kendi evlerinde kalmak isteyen fakat yardıma ihtiyacı olan yaşlara yardım edilmesi ile oluşmuştur. Eve yemek servis programları Avustralya’da South Melbourne’da 1952 yılında başladı. Yemekler bir kadın tarafından 3 tekerlekli bisikletle dağıtılıyordu. Sayı baş edilemeyecek boyutlara ulaşınca, kadın Kızılhaç’ı kurdu. Yeni güney Galler Ülkesinde 1957 yılında, Sidney şehir meclisi tarafından eve yemek servisi programları başlatıldı. İlk hafta şehir içinde oturanlara 150 yemek servis edildi. Yemekler belediye binası mutfağında yapılıyordu. Bu servis Yeni güney Galler Ülkesinde diğer bölgeler hızla yayıldı. Bugün Meals on Wheels olarak bilinen yaklaşık 315 grup oluşmuştur.

19 Eve yemek servisi programlarının amaçları
İhtiyacı olan ve risk altındaki yaşlılara ulaşmak(düşük gelirli, çok aşırı yaşlı olanlar) Akut ve kronik rahatsızlıkları nedeniyle yemek hazırlayamayan ve pişiremeyen, alış-veriş yapamayan yaşlılara yemek servisi yapmak

20 Eve yemek servisi programlarının amaçları
Daha yoğun destek ve korumaya ihtiyacı olan yaşlıları alternatif yardım yapmak için belirlemek Yaşlılarda besin alımı ile ilgili ekonomik düşüncelerini, besin güvensizliğini azaltmak

21 Eve yemek servisi programlarının amaçları
Yaşlılarda sağlıklı kilonun devamını sağlamak, hastalıkları önlemek, hızlı kilo kaybını önlemek Yaşlılara alış-verişlerinde yardım etmek Yaşlılarda beslenme durumunu taramak ve değerlendirmek Yaşlılara beslenme danışmanlığı vermek

22 Eve yemek servisi programlarının amaçları
Yaşlılara beslenme eğitimi vermek Fiziksel aktivite programları düzenlemek Yemek yiyemeyecek durumda olan yaşlılara belirli yerlerde ofisler kurarak, aile üyelerini destekleyerek, bakıcı veya yardımcı tahsis ederek yemek yemelerine yardımcı olmak Tedavi amaçlı diyet uygulayan yaşlılara diyetlerine uygun besinleri temin etmek

23 Eve yemek servisi programlarının amaçları
Yaşlılara ihtiyaçları olan mutfak araç-gereçlerini temin etmek(buzdolabı, pişirme kolaylığı sağlayan mikrodalga fırınlar, konserve açacakları, sebze doğrama robotları,) Yaşlılara beslenme desteği vererek sağlıklarının devamını sağlamak ve hastanede kalış sürelerini azaltmak ve sağlık harcamalarını en aza indirmek Yemek servisi hizmetinde görev alan insanların yaşlılarla vakit geçirmesiyle yaşlılardaki sosyal izolasyonu azaltmak. Yeni oluşan sağlık problemlerinin tespit etmek ve tedavi etmektir.

24 Eve yemek servisi programlarına katılan bireylerde aranacak şartlar:
60 yaş ve üzeri eve bağımlı yaşlılar Toplu beslenme yapılan alanlara gidemeyen yaşlılar Resmi olmayan destek sistemi (arkadaş,aile,komşu) bulunmayan yaşlılar Yalnız yaşayan yaşlılar veya eşlerinin sağlık durumları kötü olanlar Düşük gelire sahip yaşlılar Fonksiyon bozukları nedeniyle yemek hazırlayamayan veya pişiremeyen, yiyecek alış-verişi yapamayan yaşlılar Beslenme riski ve besin güvensizliği riski olan yaşlılar Yüksek gelire sahip olup, fonsiyonel bozuklukları olan ve para karşılığında yemek servisi hizmeti almak isteyen yaşlılar

25

26 Eve yemek servisi programlarına katılan yaşlıların aldıkları hizmetler:
Beslenme eğitimi- bireylere iyi beslenmeye karşı pozitif tutumlar geliştirmek, sağlıklı besin satın alma nasıl olacağı konusunda bilgilendirmek Beslenme danışmanlığı- yaşlıların sağlık durumlarını iyileştirmek için uygulamaları gereken diyetlerle ilgili bilgilendirilmesini sağlar. Alış-veriş yardımı ve taşıma hizmetleri-besin alımını kolaylaştırmakta ve yaşlıların kolaylıkla alış-veriş yapmalarına imkân vermektedir. Yaşlılara soyulmuş ve kesilmiş meyve, doğranmış et temin edilmektedir. Bu, yaşlılara gün içinde ne zaman, neyi yiyeceğini seçmesine imkan tanımaktadır.

27 Eve yemek servisinde yer alması gereken özel diyetler
Düşük sodyumlu diyet , Az yağlı diyet , Diyabetik diyet , Düşük potasyumlu diyet, Blendirize edilmiş diyet, Yumuşak besin içeren diyet

28 Eve yemek servisi programlarını destekleyen kuruluşlar:
Bölgesel devlet fonları Eve yemek servisi alan yaşlıların gönüllü olarak yaptıkları bağışlar Yemekleri taşıyan ve dağıtan gönüllüler Kar amaçlı olmayan kuruluşlar, özel ödenekler ve yardımlar

29 Eve yemek servisi programlarını destekleyen kuruluşlar:
Belediyelerin bütçeleri Hayır kuruluşlarının bağışları Camilerde toplanan bağışlar Valilik sosyal yardımlaşma kurumlarının bütçeleri

30 Eve yemek servisi programlarını destekleyen kuruluşlar:
Sivil toplum örgütlerinin destekleri Kermeslerden elde edilen gelirler Kampanyalarla toplanan gelirler Sigorta primleri Zengin yaşlıların vasiyetleri sonucu kalan miraslar

31 Eve yemek servisi programlarını destekleyen kuruluşlar:
Reklam yapmak isteyen şirketlerden elde edilen gelirler( gönüllülerin tişörtlerine yapılan baskı reklamlar, ofise arabalarının üzerine yazılan reklamlar vb. ) Büyük marketlerin ve gıda sanayisinin besin bağışları (konserveler, süt tozu, kepekli makarna ve pirinç) Avrupa birliği hibeleri

32 Eve Yemek Servisi Programlarında Görev Alacak Kişiler
Sosyal hizmet uzamanı Diyetisyen Müdür (işletmeci) Müdür yardımcısı (işletmeci) Gönüllü koordinatörü Muhasebeci Gönüllüler Mutfak çalışanları (aşçı, gözetmen vb.)

33 Eve yemek servisi programlarına katılan gönüllüler:
Emekli olmuş sağlıklı bireyler Ev hanımları Hafta sonları ise öğrenciler ve çalışan bireyler

34 Eve yemek servisi programlarının maliyeti
Tennessee’deki beslenme servisi 2003 verilerine göre evlerde 2,234,068 yemek servisi yapılmıştır. 15,400 yaşlıya yemek dağıtılmıştır. Evlere yemek servisi harcamaları $ 10.7 milyondur. Older American Act Nutrition Services, 2004 yılında $ milyon eve yemek servisi programları için harcamıştır.

35 Yemek istek formunun doldurulması
Yaşlı bilgileri Adı soyadı: Telefon no: adresi: Adı soyadı Doğum tarihi: (60 yaşın üzerinde olmalı)  Evde yaşayan başka kişi   (varsa) Adres : Şehir: Semt: Posta kodu: Acil durumda irtibat kurulacak kişi & yaşlının akrabası Acil irtibat kurulacak telefon: Evde yemek servisi: pazartesi - cuma Hafta sonu/Tatil (*ek gereksinmeleri var mı?) Yemek ihtiyacının nedeni:

36 EVE YEMEK SERVİSİ PROGRAMLARINA KATILAN KATILIMCILARIN DEĞERLENDİRİLESİ
Beslenme sağlığı riskinin belirlenmesi: Hasta olduğum zaman yediğim yiyeceğin çeşidi veya miktarı değişir.[2] Günde 2 den az öğün yerim.[3] Az sebze, meyve ve süt ürünü yerim.[2] Her gün 3 veya daha fazla içki bira, şarap, likör içerim.[2] Yememi zorlaştıran ağız ve diş problemlerim var[2] İhtiyacım olan besini almak için yeterli param her zaman olmaz.[4] Çoğu zaman yalnız yemek yerim.[1] Günde 3 veya daha fazla ilaç alırım[1] Son 6 ayda istemeden 3 kilo aldım veya verdim.[2] Fiziksel olarak kendi kendime alış-veriş, yemek pişirme, beslenme yapamıyorum.[2] Toplam skor:___________________

37 EVE YEMEK SERVİSİ PROGRAMLARINA KATILAN KATILIMCILARIN DEĞERLENDİRİLESİ
Beslenme sağlığı riskinin değerlendirmesi: İyi! (skor 2 ve daha az) Beslenme skoru 6 ay sonra tekrar kontrol edilmelidir. Orta(skor 3-5). Yaşlının yeme alışkanlıklarını ve yaşam şeklini geliştirmek için ne yapılabileceğine bakılmalıdır. Yaşlı birey; yaşlı beslenme programlarına, yaşlı sağlık merkezlerine yönlendirilmelidir.Yaşlının beslenme skoru 3 ay sonra tekrar kontrol edilmelidir. Yüksek (skor 6 ve üstü). Yaşlının kontrol listesi yaşlı yardım almak için bir daha geldiğinde doktoruna, diyetisyenine gösterilmelidir. Onlarla, yaşlının başka sağlık problemlerinin olup olmadığı görüşülmelidir. Yaşlının beslenme sağlığını geliştirmek için yaşlıya beslenme programı önerilmelidir.

38 Özel diyet gereksinimlerinin göstergeleri:
EVE YEMEK SERVİSİ PROGRAMLARINA KATILAN KATILIMCILARIN DEĞERLENDİRİLESİ Özel diyet gereksinimlerinin göstergeleri: Tedavi edici diyet alması gerekenler Beslenme takviyesi alanlar Besin alerjisi olanlar

39 EVE YEMEK SERVİSİ PROGRAMLARINA KATILAN KATILIMCILARIN DEĞERLENDİRİLESİ
Besin güvenliğinin belirlenmesi: Besin için yeterli paran olmadığı için son 3 ayda sen veya evdeki herhangi bir yetişkin öğün atladı mı? - Cevabınız evet ise, para yetersizliği nedeniyle kaç kez öğün atadınız? Besin için yeterli paran olmadığı için son 3 ayda sen veya evdeki herhangi bir yetişkin bütün gün yemek yemediğiniz oldu mu? -Cevabınız evet ise, para yetersizliği nedeniyle kaç kez bütün gün yemek yemediniz? Besin için yeterli paran olmadığı için son 3 ayda yemen gerektiğini hissettiğinden daha az yemek yedin mi? Yeterli besin sağlayamadığın için son 3 ayda hiç aç kalıp, yemek yemediğin oldu mu?

40 EVE YEMEK SERVİSİ PROGRAMLARINA KATILAN KATILIMCILARIN DEĞERLENDİRİLESİ
Besin güvenliğinin belirlenmesi: Yeterli besin sağlayamadığın için son 3 ayda hiç kilo verdin mi? “Daha fazla almak için paramız olmadan önce, besinimizin tükenip tükenmeyeceği konusunda düşündüm.” Bunlardan hangisi son 3 ay içinde senin için doğru? Çoğu kez , ara sıra , hiç. “Son bulmadan ancak besin aldık ve daha fazla besin almak için yeterli paramız olmadı” “Dengeli öğün yemek için mali güç sağlayamadık” Bunlardan hangisi son 3 ay içinde senin için doğru? Çoğu kez , ara sıra , hiç. Besin güvenliği skoru ; sorulara “evet” “çoğu kez” “hemen hemen her ay/bazı aylar” cevaplarının toplamı ile hesaplanır.

41 EVE YEMEK SERVİSİ PROGRAMLARINA KATILAN KATILIMCILARIN DEĞERLENDİRİLESİ
Besin güvenliği ek soruları: Son 3 ayda siz veya ailenizden birisi yemek servisi programlarına katıldı mı? Son 3 ayda alış-veriş yapmaya nasıl gideceğin ile ilgili tedirginlik yaşadın mı? Besin hazılama veya pişirme ile ilgili tedirginlik yaşadın mı? Yemek yaparken yardıma ihtiyaç duyar mısınız? “Son 3 ayda, gün boyunca besini 1 veya 2 öğüne yaymak için paylaştırdım.” Bunlardan hangisi son 3 ay içinde senin için doğru? Çoğu kez , ara sıra ,hiç. Toplam skor:___________________

42 EVE YEMEK SERVİSİ HİZMETİ VEREN KURULUŞLARIN TAŞIMASI GEREKEN STANDARTLAR
STANDART 1 YÖNETİM KURULLARI: Yönetim kurulu kanunlara ve yaşlılara uygun beslenme rehberlerine göre yiyecek servisi hizmetini yerine getirmelidir. Türkiye’ye özgü beslenme planını uygulamalıdır. Yönetim kurulları kendi bölgelerindeki yaşlıların ihtiyaçlarını belirlemelidirler. Yaşlıların besin gereksinmelerine göre yemekler düzenlenmelidir. Yemek servisi hizmetinin verilmesinde toplum beslenmesi konusunda uzman olan diyetisyenler çalıştırılmalıdır.

43 EVE YEMEK SERVİSİ HİZMETİ VEREN KURULUŞLARIN TAŞIMASI GEREKEN STANDARTLAR
Toplum sağlığı ile ilgili yıllık raporlar takip edilmelidir. Yemek fabrikaları düzenli denetlenmelidir. Yemek servisi hizmetlerinin etkinliği ve maliyeti belirlenmeli ve düzenli olarak gözden geçirilmelidir. Besin şartnameleri beslenme bilimindeki son gelişmelere göre düzenli olarak düzenlenmelidir.

44 EVE YEMEK SERVİSİ HİZMETİ VEREN KURULUŞLARIN TAŞIMASI GEREKEN STANDARTLAR
STANDART 2 GÖREVLER: Yemek servisi hizmetinde çalışanlar görevleri kanunlara uygun olarak yerine getirmelidir. Sektörde çalışanlar beslenme iş planının bilincinde olmalıdır. Diyetisyenler yaşlıların gereksinmelerine göre besin şartnameleri oluşturmalıdır. Çalışanlar beslenme ve sağlık politikalından haberdar olmalıdır. Menülerin analizleri diyetisyenler tarafından yapılmalıdır. Yaşlılara özgü standart tarifeler geliştirilmeli ve kullanılmalıdır. Çalışanlar besin hijyeni yönünden eğitilmelidirler.

45 10 mcg/gün D vitamini takviyesi yaşlı bireylere yapılmalıdır.
EVE YEMEK SERVİSİ HİZMETİ VEREN KURULUŞLARIN TAŞIMASI GEREKEN STANDARTLAR STANDART 3 BESLENME DURUMUNUN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ: Yaşlıların ortalama günlük besin alımları bu yaş için enerji için beklenen ortalama gereksinmeyi ve seçilmiş besin öğeleri için referans besin öğesi alımlarını karşılamalıdır. Yaşlıların diş problemleri değerlendirilmelidir. Problemlerine bir uzman tarafından çözümler getirilmelidir. 10 mcg/gün D vitamini takviyesi yaşlı bireylere yapılmalıdır.

46 EVE YEMEK SERVİSİ HİZMETİ VEREN KURULUŞLARIN TAŞIMASI GEREKEN STANDARTLAR
STANDART 4:Yaşlıların beslenme durumları değerlendirilmeli, malnütrisyon riski olanlar tespit edilmeli ve tedavi edilmelidir. Yaşlı ilk kez yemek hizmeti almaya başladıktan sonra 2 hafta içinde değerlenmelidir. Daha sonra en az yılda 1 kez değerlendirilmelidir. Yaşlıların kiloları düzenli olarak(haftada 1) ölçülmelidir. Kilolar kaydedilmelidir. Tartılar düzenli olarak (en az yılda 1 kez) kalibre edilmelidir. Yaşlıda malnütrisyon durumu tespit edilmişse diyetle ilgilenen birimlerle irtibata geçilmelidir.

47

48 Eve yemek servisi hizmetinin başlangıcında
EVE YEMEK SERVİSİ HİZMETİ VEREN KURULUŞLARIN TAŞIMASI GEREKEN STANDARTLAR STANDART 5: Eve yemek servisi hizmetinin başlangıcında yaşlıların yiyecek ve içecek alımları, yiyecek tercihleri , yaşlının yemesini etkileyen faktörler (yutma güçlüğü,nörolojik bozukluklar) araştırılmalıdır.

49 EVE YEMEK SERVİSİ HİZMETİ VEREN KURULUŞLARIN TAŞIMASI GEREKEN STANDARTLAR
STANDART 6: Yemek yenilen ortamın araştırılması Yemek servisi hizmetinde çalışan personel sayısı yeterli olmalıdır. Stres faktörü az olan personel daha güler yüzlü, arkadaş canlısı olabilir ve yaşlılara moral verebilirler. Personel, yaşlıya yemek yerken yardım etmelidir. Yemek odasının güzel bir şekilde dekore edilmesine dikkat edilmelidir. Yaşlı bireyin, rahatlatıcı veya sakinleştirici müzik eşliğinde yemek yemesi sağlanmalıdır.

50 EVE YEMEK SERVİSİ HİZMETİ VEREN KURULUŞLARIN TAŞIMASI GEREKEN STANDARTLAR
Yaşlılara verilen menülerde, yaşlının en az iki, tercihen 3 çeşit yemeği seçmesine imkan verilmelidir. Yemek fabrikasında çalışan personele beslenme eğitimleri verilmelidir. Yemek dağıtan gönüllülere beslenme eğitimleri verilmelidir. Yaşlılar için hazırlanan yemeklere az yağlı süt ve tam buğday unu kullanılmalıdır. Menü döngüleri 3 hafta veya daha uzun süre olmalıdır.

51 YAŞLILAR İÇİN EVDE PİŞİRE İŞLEMİ GEREKTİRMEYEN TARİFLER
Sandviç: Konserve beyaz fasulyeyi yıka ve ez.az yağlı yoğurtla karıştır.Tercihe göre baharat ilave et. (hardal, dereotu, maydanoz,sarımsak,soğan,kırmızı biber) Bu karışımı kepekli ekmeğe sür.üzerine marul,dilimlenmiş salatalık ve domates koy. Meyve salatası: Ananas, şeftali, kavun, çilek, muz küp küp doğra. Meyveleri vanilyalı az yağlı yoğurtla karıştır.Üzerine dövülmüş ceviz ekle.Tam buğday ekmeği ile servis yap.

52 YEMEK SERVİSİNDE GÖREV ALACAK GÖNÜLLÜLERE VERİLMESİ GEREKLİ BİLGİLER
Görevleri: Öğle yemeği için sıcak, akşam yemeği için soğuk yemek taşımak Yemeği zamanında yaşlıya ulaştırmak Yemeğini soğumadan yemesi için yaşlıyı teşvik etmek Yaşlıya güler yüzlü olmak Yaşlı, sıcak yemek tepsisini veya sütünü açamıyorsa ona yardımcı olmak Soğuk besinleri dolaba yerleştirmek Hayat kurtarmak Yaşlıdaki değişiklikleri gözlemlemek Yaşlının bir problemi varsa, ilgili kuruluşlarla irtibatını sağlamak

53

54 YEMEK SERVİSİNDE GÖREV ALACAK GÖNÜLLÜLERE VERİLMESİ GEREKLİ BİLGİLER
Dağıtım için, gönüllü dağıtıcıya verilebilecek yaşlı sayısı: 14 kişi (en fazla 16 kişi)

55 Gönüllülere genel tarifler
Her gönüllü kayıt formu doldurmalı ve tanıtım kartı almalıdır. Araba veya araç kullanacaksa ehliyetinin fotokopisini vermelidir. Her gönüllü kendine uygun olan günü ve adresi merkeze bildirmelidir. Gönüllüler renklerle kodlanmış veya etiketlenmiş yemekleri merkez ofisten alıp dağıtmalıdır.(örneğin beyaz renk: dondurulmuş besin vb.) Yemekler sahibine ulaşıncaya kadar açılmamalıdır. Yaşlının yardım istemesi üzerine yemekler açılacaksa, eller sabunla yıkanmalıdır ve paket daha sonra açılmalıdır.

56 YEMEK SERVİSİNDE GÖREV ALACAK GÖNÜLLÜLERE VERİLMESİ GEREKLİ BİLGİLER
Güvenirlik: Yaşlıların bilgileri kimseye anlatılmamalıdır. Yaşlılardan para alınmamalıdır. Yaşlılara kültürel, dini , politik inançlar empoze edilmemelidir. Dağıtıcının kendisinin ve yaşlının güvenliği için evlere yalnız girilmemelidir. Şoförler güvenlik için dağıtıcının yanında bulunmalıdır.

57 YEMEK SERVİSİNDE GÖREV ALACAK GÖNÜLLÜLERE VERİLMESİ GEREKLİ BİLGİLER
Yemek dağıtım yeri prosedürleri: Zaman : 10:30-11:30 11:30 dan fazla geç kalınmamalıdır. Yemek alındıktan sonra yemekler yaşlılara 11:30-13:30 arasında ulaştırılmalıdır.

58 YEMEK SERVİSİNDE GÖREV ALACAK GÖNÜLLÜLERE VERİLMESİ GEREKLİ BİLGİLER
Araç-gereçler: Sıcak yemek kutusu: Sıcak yemekler besin hijyeni yönünde sıcak kaplarda saklanmalıdır. Kutular sabunlu suyla düzenli olarak temizlenmelidir. Kağıt veya plastik çantalar: Soğuk yemeklerin paketlenmesinde kullanılmaktadır. Bu çantalar, izole edilmiş besinleri soğuk saklayan kutulara konmalıdır.

59 YEMEK SERVİSİNDE GÖREV ALACAK GÖNÜLLÜLERE VERİLMESİ GEREKLİ BİLGİLER
Menü: Günün menüsü verilmelidir. Yaşlılara hafta sonları seçmeleri için menü verilmelidir. 2 çeşit menü vardır. A menüsü ve B menüsü. Bu menüler yaşlılar tarafından seçilip ,önceden yemek pişirilen mutfağa bildirilmektedir.menüdeki yemekler aşağıdaki gibidir: Sıcak yemekler: Normal sıcak yemekler: NYA: normal yemek -A menüsü (siyah yazıyla yazılmalıdır.) NYB: normal yemek -B menüsü (mor yazıyla yazılmalıdır.) Diyet sıcak yemekler: DA: diyet sıcak yemek-A menüsü DB: diyet sıcak yemek-B menüsü Soğuk yemekler: AY: Akşam yemeği HSY: hafta sonu yemeği 1 TY: tatile özgü özel yemek 2 TY: tatil yemeği (sıcak öğle yemeği ve akşam yemeği) İçecekler: 1A: Az yağlı süt 1K: kaymaklı-yağlı süt 1Y: yağsız süt

60 Plan: Bilgisayarda hazırlanmış, günlük dağıtılacak yemekler ve servis edilecek yerlerin yazılı olduğu plan bir zarf içinde olmalıdır. TELEFON İSİM ADRES YEMEK Murat Akalın şükrüpaşa mah.9.sk.no: DYA Kapı zilini çal. Ayşe Doğan fatih mah.324 sk. No: NYB Kapı tokmağına yüksek sesle vur ve sabırla biraz bekle. TOPLAM YEMEK: NYA NYB DYA DYB AY HSY TY TOPLAM İÇECEK: Az yağlı süt kaymaklı-yağlı süt yağsız süt

61

62 YEMEK SERVİSİNDE GÖREV ALACAK GÖNÜLLÜLERE VERİLMESİ GEREKLİ BİLGİLER
Taşıma İşlemleri: 1.Yaşlı kapıyı açmazsa; Sabırlı ol. Yaşlıya kapıyı açmak için yeterli zaman ver. Yaşlı hala kapıyı açmıyorsa, komşunun kapısını çal. Yaşlıyı komşusuna sor.Yemeği bırakınız diye bir not görürseniz yemeği bırakmayın.Eğer yaşlı düşündüğünden geç vakitte eve dönerse yemek bozulabilir ve besin zehirlenmesine neden olabilir. Yaşlının planda yazılı telefonunu ara. Yaşlının yemeğini komşusuna bırakabilirsin. Fakat kapının açılmadığını, yemeğin komşuya bırakıldığını merkez ofise bildir. Merkez ofis gün boyunca yaşlıya ulaşmaya çalışacaktır. Yaşlıya ulaşılmazsa polise haber verilecektir. Bu nedenle yaşlı bir yere gidecekse merkez ofise bildirmelidir.

63 ÖNERİLER Sosyal Güvenlik Sistemi içinde yaşlılara yönelik sigorta olanaklarının kapsamı genişletilerek, emeklilikte sunulabilecek yemek hizmetlerine yönelik düzenlemeler yapılmalıdır. Yerel yönetimler bünyelerinde yaşlılara yemek pişirme ve taşıma hizmetini gerçekleştirmek için gerekli birimler oluşturmalıdır. Kuramsal hizmetler yerine yaşlıları kuruma gelmeden önce yaşadıkları ortamlarda daha uzun süre tutabilecek kurum dışı hizmetlere ağırlık verilmelidir. Bu hizmetlerin sunumu için de çok çeşitli kurumlar ve hizmet modelleri oluşturulmalıdır.

64 ÖNERİLER Yemek hizmetlerinin gönüllü kuruluşlarla işbirliği içinde yürütülmesini sağlayacak sistemler kurulmalıdır. Yaşlılara sunulacak yemek hizmetlerinin kaliteli ve etkili olabilmesinin ön koşulu bu hizmetleri sunan personelin konularında uzman olmaları ve bu işi severek, benimseyerek yapmaları ile mümkündür. Bu nedenle insan kaynaklarının seçiminde bu ilkelere bağlı kalınması ve personelin sürekli eğitilerek maddi ve manevi yönden desteklenmesi gerekmektedir. Yaşlı ağızdan yeterince beslenemiyorsa, enerji alımının azaldığı durumlarda multivitamin suplemantasyonu ve ağızdan enteral beslenme desteği düşünülmelidir.

65 ÖNERİLER Yaşlıda beslenme durumunu periyodik olarak değerlendirilmelidir. Bir semtte yaşayan yaşlıların verdiği besin siparişlerini almak için araba kullanabilen bir personel tasis edilmelidir ya da büyük marketlerin müşteri servislerine yaşlılara besin alış-verişinde yardım etmek için kanuni yönden yükümlülükler getirilmelidir. Yaşlılara yemek servisi hizmeti veren kurumların uyması gereken hijyen kuralları, bulundurması gereken araç-gereçler, kurumda çalıştırılması zorunlu personelin niteliği kanunlarla belirlenmelidir.

66 ÖNERİLER Yaşlılar evlerinde yemek servisi alırlarken oluşabilecek suiistimalleri ortadan kaldırmak için eve yemek servisinde çalışacak gönüllülerden adli sicil kaydı belgesi istenmeli, çalışan personellere personel tanıtma kartı verilmelidir ve bu kişilere eşlik edecek bir güvenlik görevlisi kurumlarda çalıştırılmalıdır. Yaşlıların menülerinde haftada en az 2 kez balık olmalıdır.Balık w-3 yağ asidi içeriği nedeniyle yaşlıların görme, bilişsel fonksiyon, kemik-eklem hastalıkları, kan lipitleri üzerine olumlu etkiler yapmaktadır. Yaşlıların yeterli posa alımın sağlanması için yaşlılara kepekli ekmek ve kurubaklagil içeren çorbalar verilmelidir.

67 ÖNERİLER Yaşlılara besin pulları verilerek besini alması kolaylaştırılmalıdır.Besin pulları yaşlıların ekonomik durumuna katkıda bulunabilir. Yaşlıların çorbaları, su yerine az yağlı sütle yapılmalıdır. Böylelikle yaşlının besin öğesi yönünden zenginleştirilmiş yemek yemesini ve Ca almasını sağlayabiliriz. Yaşlıların etnik yapıları, dini inanışlarının farklı olabileceği göz önünde bulundurularak, yaşlılara özel yemekler çıkartılmalıdır(20).

68 ÖNERİLER Hastalıkları nedeniyle diyet alması gereken yaşlılara menülerinde özel yemeklere (püre vb.) yer verilmelidir. Yaşlılara sıcak yemek verilemediği öğünlerde donmuş yemek, soğuk yemekler, uzun süre dayanabilen yiyecekler takviye edilmelidir. Yemek dağıtımı yapanlar yaşlılardan herhangi bir bahşiş, hediye, borç almamalıdır. Sadece eve yemek servisi yapan kuruluşlar için makbuz karşılığı bağış alabilirler.

69 ÖNERİLER Kötü hava şartlarında yemek servisi yapılabilmesinin aksatılmadan yapılması için alternatif işlemler belirlenmelidir. Yemek servisi programlarını oluşturanlar katılımcıların memnuniyetleri belirlemek için metotlar geliştirmelidir. Yaşlılara programlar ile ilgili bilgi vermek için broşürler hazırlanmalıdır. Bu broşürlerde aşağıdaki bilgiler verilmelidir: Verilen yemek hizmetleri tanıtılmalıdır.(sıcak yemek, donmuş yemek vb.) İstek ve şikâyetler ile ilgili irtibat kurulabilecek numaralar ve adresler verilmelidir. Besin hijyeni (besinlerin saklanması, donmuş yiyecekler için pişirme süreleri)

70 teşekkürler


"YAŞLILARA EVE YEMEK SERVİSİ PROGRAMLARI" indir ppt

Benzer bir sunumlar


Google Reklamları