KUŞ GRİBİ Doç. Dr. Ayper Somer

... konulu sunumlar: "KUŞ GRİBİ Doç. Dr. Ayper Somer"— Sunum transkripti:

1 KUŞ GRİBİ Doç. Dr. Ayper Somer
İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Pediatrik İnfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı

2 İnfluenza Virusu Orthomyxoviridae ailesinden Pleomorfik, zarflı
tek sarmal RNA içerir 3 alt tipi var. A, B ve C Konak hayvanlar: kuş, domuz, ördek, balina, at, vahşi kuşlar...

3 İnfluenza Virusu 2 yüzey proteini hemaglutinin (H) 1-16
Neuraminidaz (N) 1-9 İnsanlarda H1-H3 ve N1-N2 Antijenik drift (A ve B) (aa değişiklikleri) 1-3 yılda bir Antijenik Shift (10-40 yılda 1) (Genetik karışma) Pandemiler

4 İnfluenza-A ve B Epidemi
Akut, febril ve bulaşıcı bir solunum yolu hastalığı nedeni Ilıman iklimlerde kış aylarında epidemiler Yıllık influenza atak hızı %10-20, mort. %1 Duyarlı kişilerde ve özel yaş gruplarında %40-50 Ufak çocuk, yaşlı, solunum, kalp hastalığı olan veya immunsüpreselerde yüksek morbidite ve mortalite

5 İnfluenza-A Pandemi İnfluenza pandemisi öngörülemez
Kış ayları dışında gelişir Tüm yaş gruplarında artmış atak hızı Sağlıklı genç erişkinlerde de mortalite 1580 pandemisinden sonra 400 yıl içinde 30’dan fazla pandemi 20. yy içinde 3 büyük pandemi gerçekleşti.

6 İnfluenza-A Pandemileri
H1N1 “İspanyol Gribi” milyon ölüm 1957 H2N2 “Asya Gribi” 1-2 milyon ölüm 1968 H3N2 “Hong Kong Gribi” 700,000 ölüm 1977 H1N1 Tekrar ortaya çıktı Pandemi yok

7 Kuş Gribi Nedir? Kuş gribi viruslarına bağlı olarak gelişen gribal infeksiyon Virus vahşi kuşların barsaklarında bulunur. Tavuk, hindi ve ördek gibi kümes hayvanlarında ciddi hastalık ve % ölüm. Bulaşma hayvan ile direkt temas veya salgılarının bulaştığı ortam ile temas

8 CV: coronavirus,

9 H5N1 suşu İlk kez 1961’de Güney Afrika kuşlarında izole edildi.
Çok bulaşıcı ve letal bir suş Esas olarak kuşlar arasında dolaşır.

10 İnfluenza-A Pandemi Hipotez: Influenza A infekte kümes hayvanlarında tür bariyerini geçerek insanı da infekte edebilir ? 1957 ve 68 salgınlarında insan-kuş gribi karışımının salgına neden olduğu düşünülmektedir. Tavuk ve ördekler bu konuda doğal rezervuar Güney Doğu Asya hipotetik influenza pandemi merkezi

11 Pandemi Teorileri-3 Koşul
Genel toplumun bağışıklık kazanmamış olduğu ve ona karşı etkin aşının bulunmadığı yeni bir grip virusunun ortaya çıkması Yeni virusun insanlarda çoğalabilmesi ve hastalık yapabilmesi Virusun insandan insana hızla bulaşabilmesi ve topluma yayılabilmesi

12 Pandemi Varsayımları İnsan ve kuş gribi virusları arasında H ve N geni alışverişinin üçüncü bir konakta gerçekleşmesi (1957 H2N2 ve 1968 H3N2 epidemileri) Daha önce varolan suşların tekrar dolaşıma girmesi (1977 H1N1 suşu) Kuş gribi virusunun değişime uğrayarak insana bulaşma yeteneği kazanması (1918 H1N1 pandemisi)

13 Kuş Gribi (Avian İnfluenza)
1997 yılında avian influenza virusunun kuşlardan insanlara geçişi H5N1 suşunda gösterildi. Mart 1997’de Hong Kong’da 3 çiftlikte 6800 tavuk influenza nedeni ile öldü. Avian suşunun H5 geninde gelişen mutasyon tavuklar için fatal olmuştu. 1,5 milyon kümes hayvanı telef edildi

14 H5N1 Suşu Pazarlarda satılan kümes hayvanların %10’u infekte idi.
İnfekte hayvanlarla teması kanıtlanan 18 kişi hastalandı ve 6’sı öldü. İnsandan insana bulaşma kanıtlanamadı Aynı insanda hem avian, hem de human influenza suşunun varlığında oluşabilecek genetik organizasyon sonucu çok patojen bir suş ortaya çıkabilir mi?

15 Kuş Gribi (H9N2) Tavuk-insan bulaşması 1999’da Hong Kong’da tekrarladı. H9N2 avian influenza A virusu ÜSYE nedeni ile yatırılan 2 çocukta gösterildi. H9N2 suşunun özelliği hem tavuklarda hem de insanlarda etkili bir şekilde replike olması ve özel bir reseptöre bağlanmasıdır.

16 Kuş Gribi (H7N7) 2003 baharında Hollanda’da H7N7 yüksek patojen avian influenza A virus salgını 83 kümesçilikle ilgili insan hastalandı İnsanlar arası 3 bulaşma saptandı İnfekte kişilerin çoğunda sadece konjunktivit veya hafif influenza benzeri tablo vardı Pnömoni gelişen bir kişi kaybedildi.

17 Kuş Gribi-2003-2005 2004 yılı başında H5N1 Güneydoğu Asya’da tekrar
ortaya çıktı. 4-5 milyon kümes hayvanının ölümüne veya telef edilmesine neden oldu. İnsan vakaları 10 Şubat 2004’den itibaren görülmeye başladı

18 Kuş Gribi-İnsan Vakaları
Tarih Endonezya Vaka Ölüm Vietnam Tayland Kamboçya Toplam 23 16 12 8 35 24 4 5 9 3 64 21 70 27 91 41 17 116 60

19 Kuş Gribi Vakaları Güney doğu Asya deneyimlerine göre insanlarda infeksiyon nadiren gelişmektedir. Virus kümes hayvanlarından insanlara kolaylıkla bulaşamamaktadır. Vakaların çoğu ölü veya hasta kümes hayvanları ile direkt veya pişirme sırasında direkt temas ile meydana gelmiş. Pişirilmiş et veya yumurta yenmesine bağlı vaka yok....

20 İnsandan insana bulaşma
Tayland’da 11 yaşındaki bir kız çocuğu kuş gribi virusunu tavuklardan almış Annesi ve halasına bulaştırmıştır. Anne ve hala başka bir insana bulaştırmamışlardır 27 Ocak 2005 (New Eng J Med)

21 Kuş Gribinin İnsandaki bulguları nelerdir?
Ateş, öksürük, boğaz ağrısı, kas ağrıları gibi klasik grip benzeri bulgular Ayrıca göz bulguları olabilir. Genellikle 48 saat içinde kötüleşme, pnömoni, ARDS tablosu gelişimi görülebilir. Mortalite değişken... Tayland’da %70 Genel mortalite %50

22 KUŞ GRİBİ-RADYOLOJİ Hastalığın 5.günü bilateral yama tarzı infiltrasyonlar 24 saat sonra gelişen ARDS tablosu

23 Laboratuar Tanısı Nazofarengeal aspirat veya boğaz salgılarında influenza antijen tayini (tiplendirme yapılamaz) Virus izolasyonu Seroloji: Retrospektif tanı koydurucudur. EIA veya HAI, kompleman fiksasyonu

24 Korunma Önlemleri Virusun barındığı hayvanları yok etmek, böylece insanlara bulaşma olasılığını önlemek ve virusun yayılımını önlemek Etkin aşı bulunması Kemoprofilaksi Mevcut grip aşısı ile aşılanma

25 Kuşlarda Hastalık Kontrol Yöntemleri
Temaslı ve hasta hayvanların derhal ve hızla imhası Hayvanların yaşadıkları ortamların, dışkılarının ve salgılarının temas ettiği tüm alet, yüzey, eşyaların dezenfeksiyonu

26 Kuşlarda Hastalık Kontrol Yöntemleri
Karantina önlemleri Canlı hayvan alımlarının sıkı kontrolü !!! Çiftlik çalışanlarının her yıl aşılanması

27 Kuşlarda Hastalık Kontrol Yöntemleri
Virus 56 derecede 3 saatte veya 60 derecede yarım saatte ölmektedir. Formalin ve iyodlu dezenfektanlar ile kısa sürede ölmektedir Düşük ısıda ise uzun süre yaşar. 22 derecede 4 gün, 0 derecede 30 günden fazla canlı kalabilir. 1 gr infekte tavuk dışkısı 1 milyon kuşu etkiler!!!

28 Korunma Önlemleri Kümes hayvanlarından uzak durun
Kuş gribi salgınının olduğu bölgelerden uzak durun Tavuk veya hindi eti yiyebilirsiniz. Ancak iyi pişmiş olmalı (70 derece) Yumurta iyi pişmiş olarak yenebilir. Çiğ tavuk etini keserken eldiven kullanın. Tavuk etine dokunulduğunda eller sabunla yıkanmalı

29 Tedavi Amantadin Rimantadin Zanamivir Oseltamivir Virus A A ve B
Uygulama yolu Oral İnhalasyon Tedavi indikasyonları  1 yaş  13 yaş  7 yaş Profilaksi indikasyonları Önerilmez Yan etkiler MSS, anksiyete Bronkospazm Kusma, bulantı

30 Koruyucu Tedavi Oseltamivir 75 mg günde 2 kez 5-6 hafta süre ile

31 AŞI İnfluenza ile savaş başarısı aşı geliştirilmesine bağlıdır.
Yıllık aşı yapımı 6 ayı almakta Kullanımdaki influenza aşıları tavuk embryonunda virusun üretilmesi ile elde edilir. Trivalan olup, 2 İnfluenza A (H1N1 ve H3N2) ve 1 İnfluenza B suşu içerir. DSÖ her yıl aşı bileşimini inceler ve dolaşan suşlara göre antijenleri değiştirir.

32 AŞI Sağlıklı erişkinde koruyuculuk %70-95’dir.
Pandemilerde monovalan aşılar etkili olabilir Avian influenza tiplerine karşı global duyarlılık mevcuttur.

33 AŞI H5N1’e etkili aşı yoktur. Virus tavuk yumurtasına
lethal etki yapıyor. Aşı için tek yol virusun genetik modifikasyonu ile yumurtaya lethal olmayacak hale getirmektir.