Aktif Yaşlanma ve Kuşaklararası Dayanışma

... konulu sunumlar: "Aktif Yaşlanma ve Kuşaklararası Dayanışma"— Sunum transkripti:

1 Aktif Yaşlanma ve Kuşaklararası Dayanışma
Doç. Dr. İlhan Dülger 29 Kasım 2012 Gaziantep, LLP –Grundtvig İzleme

2 Aktif Yaşlanma yılları: 65 – 79 yaşlar arası
Pasif Yaşlılık yılları: 80+ 65 + yaş nüfusun toplam nüfus içindeki payına göre nüfusun günümüzdeki tanımlanması: % 4’ten az ise “genç nüfus” % 4 - % 6.9 arasında ise “olgun nüfus” % 7 - % 10 arasında ise “yaşlı nüfus” % 10’un üzerinde ise “çok yaşlı nüfus” olarak tanımlanmaktadır.

3 Türkiye’de 65+ Yaş Nüfusun Payı
Bu tanıma göre: 1935 – 1990 arası % 4 civarı = Genç Nüfus Ülkesi 1995 – 2008 arası % 5.7 = Olgun Nüfus Ülkesi % 7.1 = Yaşlı Nüfus Ülkesi (yeni girdi) 2025’te % 10.8’e çıkacağı hesaplanıyor = Çok Yaşlı Nüfus Ülkesi (yeni girecek) 2050’de % 22.4’e çıkacağı hesaplanıyor = Çok Yaşlı Nüfus Ülkesi HAZIRLANMALIYIZ !

4 Yaşlılık Nedir? Niye Var?
Bireysel … Toplumda: Olgunluk ve dengelenme unsuru geçmiş – gelecek sürekliliği bilinci kültür ve tecrübe akışı 3. Nesil ile 1. Nesil bağlantısı küçük çocuklara şartsız sevgi, dil, davranış ve kültür aktarımı; küçük çocukların toplumsallaşmasında asli öğretici unsur

5 Dünya’da Artan Yaşlı Nüfus
31 Ekim 2011 itibariyle Dünya Nüfusu: Ortalamada 65 + Yaşlı Nüfus: % 8,5 (Gelişmiş Ülkelerde Yaşlı Nüfus % 21.4) Dünyada Türkiye’de (%7) Gelişmiş ülkelerde yaşlı nüfusun 2 misline çıkması 100 sene almıştı Gelişmekte olan ülkelerde yaşlı nüfusun 2 misline çıkması 20 sene alıyor 2050’de Dünya nüfusunun % 22’si 65+ yaş

6 Toplumlarda Yeni Çelişki
TOPLUM GEVŞİYOR hukuksal / emekli etme teknolojik istihdam azlığı / işsizlik bilgi kaynağı artışı çekirdek aile gelir yetersizliği karşısında refah artışı talebi geleneğin çözülmesi örgütlenmede geç kalma göç, yabancılaşma kentsel yaşlılar kırsal yaşlılar yabancı ülkede yaşlanmak nesillerarası sevginin azalması YAŞLILAR İLERLERKEN daha uzun yaşama sağlıklı bilinçli eğitimli meslekli sosyal güvenceli bağımsız vakitçe rahat birikimli veriş, paylaşış hizmet, hazır oluş

7 Yaşlılığın Yeni Hâlleri
Uzun Yaşama (beslenme, sağlık hizmeti, eğitim) DÜŞKÜN YAŞLILAR Sağlıksız Yaşlanma Ekonomik, toplumsal, kültürel düşkünlük GELENEKSEL YAŞLILAR – Pasif Yaşlanma DİNÇ YAŞLILAR Başarılı Yaşlanma (sağlıklı, fiziksel fit) Aktif Yaşlanma (ekonomik, toplumsal, siyasal, spor, iş, üretim, merak/hobi, kültürel… yeteneklerini kullanarak) DÜŞKÜN YAŞLILIK azalıyor GELENEKSEL YAŞLILAR çelişkide DİNÇ YAŞLILIK artıyor

8 Dünya’da Yaşlı Nüfus Ülkelerinde Aktif Yaşlılık Devri Yaşanıyor
2010 dünyada 192 devlet var 27 üyeli AB (% 21,4 yaşlı) ÇİN (% 11,0 yaşlı) HİNDİSTAN (%7,7 yaşlı, 2013) 163 ÜLKE (ort. % 8,0 yaşlı) Toplam

9 Kısa ve Uzun Vadede Dünyada Yaşlanma
YAŞ YAPISINDA KAYMA Şu anda dünyada artık (ortalamada) işgücü orta yaşa giriyor Şu anda dünyada emekliler aktif yaşlanma dönemindeler (65-80/85) 2025’te dünya nüfus artışı % 0.86’ya düşecek 2050’de dünya nüfus artışı % 0.30’a düşecek 2050 +‘de toplam dünya nüfusunda azalma başlayacak

10 Değişmesi Gereken Politikalar: 65. yaşta ZORUNLU EMEKLİLİK KALACAK MI?
Büyük sayılardaki insan kapitalist sistem kuralları ile 65 yaşında zorunlu emekliye sevk ediliyor. En büyük insan hakları ihlâli dinç insanın çalışma hakkının elinden alınması değil mi? Emekliler; birikimleri, bilgi ve becerileri, deneyimleri ile atıl kalıyor, gelirleri düşüyor. Üstelik; kendine bakım, hareketlilik, düşünce gücü, doğru beslenme ve iyileşen sağlık hizmetleri ile giderek daha da uzun yaşıyorlar Ve, emekli yaşlıların sayıları hızla artıyor ! + Türkiye’nin Sorunu: Erken Emeklilik !

11 Yaşlıların Yaşlanması Devri Yaklaşıyor: 80+ Yaşlılarında Büyük Artış
Aktif Yaşlılar 2025 – 2050 yıllarına geldiğinde Gençlerin topluma bağımlılık oranında düşme Yaşlıların topluma bağımlılık oranında yükselme 80+ yaş «Çok Yaşlı Toplum Krizi» dönemi: - Aktif İşgücü (15-64) oranında düşme - Aktif Yaşlılık (65 – 79) oranında yükselme - Emekli nüfus oranında yükselme yaş nüfus, 65+ yaş nüfusun iki misli

12 Nüfus Piramidi = Genç Nüfuslu Ülke

13 Nüfus Piramidi = Olgun Nüfuslu Ülke

14 Türkiye’de Aktif Yaşlanma Başladı
Bu kadar nüfusu atıl / tüketici mi tutacağız? Bir bilgi, deneyim, birikim kaynağı olarak kullanacak mıyız? Aktif olmaları için önlerini nasıl açarız? Ortalama Ömür Süresi 74 yaş oldu. 65 yaşında emekli olsak bile ortalamada yıl daha aktif yaşlılık göreceğiz. Çünkü halen 49, 47 yaşlarında emekli olunabiliyor. 65 yaşta emeklilik kademeli olarak 2033’e… 10 milyon emekli var (yakl. 6,2 milyonu erken emekli); ’de 91,6 milyar TL sadece emekli aylığı ödendi. 1.67 çalışan 1 emeklinin maaşını veriyor; diğerlerinde 10:1 Önümüzdeki 15 yılı boş kaybedemeyiz……………….. YOKSA…

15 Nüfus Piramidi = Çok Yaşlı Nüfuslu Ülke

16 Bu Tablonun Bize Söyledikleri -1
ÖMÜR SÜRESİ UZUYOR TIBBIN zaferi… BAKIM artıyor, TEDAVİ etkili (kısmen BESLENME, kısmen EĞİTİM) Toplumsal örgütlenmelerimiz geride kalmıştır! NEDEN? 2000 – 2035 için Yaşlılık Felsefesi ???? Ancak ondan sonra – Kuşaklararası Dayanışma bilinç düzeyine yükselebilir «Yaşlı Dostu Toplum» can bulabilir

17 Bu Tablonun Bize Söyledikleri - 2
Üstelik: 2035 sonrası için «Daha Köktenci Felsefe» ihtiyacı var! Zira, artık, «aktif yaşlanma»nın yerini «pasif yaşlılık» alacak 65+ yaş nüfusun iki misli 80+ yaş nüfus

18 Felsefesizlik: Yaşlının Çevresini Kaybetmesinin Aşamaları
Batı’da artmış, diğer ülkelerde gündeme değmekte olan Yaşlıların Toplumda Yalnızlaşmaları Yaşıtlarının işten ve hayattan çekilmesi, çocuklarının uzaklaşması Yaşlıların Toplumda Kenarsanmaları Toplumsal ve ekonomik refahlarından uzakta kalma Yaşlıların Toplumda Güçsüzleştirilmeleri Yeterliliklerini kullanma alanlarının ellerinden alınması Yaşlıların Toplumdan Dışlanmaları Duyarsız bir çevrede hayat desteklerinden mahrum kalma Toplumsal yaşama alanlarının dışına itilme

19 Yaşlı İnsanlar için BM İlkeleri İlânı 1991: Yeni Felsefe için Çerçeve
Bağımsızlık Katılım Bakım Kendini Gerçekleştirme Haysiyet HEDEF : Bütün “Yaş”ları Kucaklayan Toplum

20 T.C. Anayasası Değişikliği
12 Eylül 2010’da halkoylamasına sunulan Anayasa değişikliği ile, Toplumda İhtiyaç Gruplarına Pozitif Ayrımcılık ilkesi ve görevi benimsendi. Kabûl edilen 1. Madde ile 7/11/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 10uncu maddesinin ikinci fıkrasına: “çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malûl ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz,” ibaresi eklendi.

21 Güzel bir Genç bir Armağandır Güzel bir Yaşlı bir Sanat Eseridir