ELEKTRİK KAYNAK TEKNOLOJİLERİNDE İŞ GÜVENLİĞİ

... konulu sunumlar: "ELEKTRİK KAYNAK TEKNOLOJİLERİNDE İŞ GÜVENLİĞİ"— Sunum transkripti:

1 ELEKTRİK KAYNAK TEKNOLOJİLERİNDE İŞ GÜVENLİĞİ
AAHMET URFAŞLI TEKNİK ÖĞRETMEN

2 Elektrik ark kaynağında iş güvenliği
Elektrik ark kaynağı doğru bir düzen içerisinde yapıldığı zaman, emniyetli ve kazasız bir metodur. Kaynak donanımının hatasız düzenlenmesi ve kaynak mahallinin iyi havalandırılmasıyla, emniyetli çalışma şartları sağlanır. Elektrik ark kaynağında ortaya çıkabilecek zararlı durumlar; (ELEKTRİK ŞOKU), büyük bir tehlike arz eder. Özellikle, kaynak makinası nın boşta çalışması esnasında meydana gelir. Kaynak yapılırken ark gerilimi 20 ilâ 30 volt arasında olmasına rağmen, Makinanın boşta çalışması esnasında bu değer 65 ilâ 100 volt arasında bulunur. Bu değer, elektrik çarpmasına sebep olabilir. Elektrik ark kaynağında elektrik çarpmasına engel olmak için,aşağıdaki tedbirlerin alınması gereklidir: AHMET URFALI

3 ELEKTRİK ÇARPMALARINA KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER
1-) İyi izole edilmiş kuru eldivenler kullanılmalıdır, 2-) Kaynak pensleri, akım geçmeyecek şekilde izole edilmiş olmalıdır, 3-) Bütün tesisat topraklanmalıdır. 4-) Kaynak kabloları sağlam olmalı, üzerlerinde izolesi bozulmuş kısımlar bulunmamalıdır , 5-) Gemi kabinleri, kazanlar ve kabin kaynaklanması gibi dar yerlerde yapılan kaynaklarda veya tahta altıklar kullanılmalıdır. 6-) Kaynak aralarında (yani makina boşta çalışırken), elektrod pensesini koltuk altında tutmamalı 7-) Kaynak kablosunu takarken veya kutupları değiştirirken, makina boşta çalıştırılmamalı; makina durdurulmalıdır. 8-) Şebeke geriliminin yanlışlıkla iş parçasına bağlanması, AHMET URFALI

4 Elektrik çarpmaları Elektrik taşıyan parçalara kesinlikle dokunmayın !
Tek bir kaynak makinesine birden fazla elektrod yada çalışma kablosu kesinlikle bağlamayın. Makineyi kullanmadığınız durumda mutlaka kapalı tutunuz. Makine üzerinde çalışmaya başlamadan önce tüm güç bağlantılarını veya bağlantı fişlerini çıkartın.sık aralıklarla güç kablolarını olası hasarlara karşı kontrol edin.kaynak pensinin ve kablolarının aşırı ısınmalarına müsaade etmeyin. Elektrik hattının topraklanmasını doğru yapıldığından emin olun. AHMET URFALI

5 DUMAN VE GAZLAR Gözlerde,burunda ve boğazda meydana gelen yanma hissi ve tahrişler,yetersiz havalandırmanın belirtileridir.Böyle bir durumla karşılaşıldığı zaman derhal havalandırmayı arttırın,problemin devamı halinde kaynak işlemini durdurun. Çalışma alanın da doğal yada suni bir havalandırma sistemi oluşturun. Kaynak, kesme işlemi yapılan yerlerde yeterli bir duman emme sistemi kullanın,gerekiyorsa tüm ortamda biriken duman ve gazları dışarı atabilecek bir sistem kurulmalı,deşarj esnasında çevreyi kirletmemek için uygun bir filitrasyon sistemi kullanılmalıdır. Dar ve kapalı alanlarda çalışıyorsanız veya,çinko,çinko kaplı yada boyalı malzemelerin kaynağında yukarıda sayılan önlemlere ilaveten temiz hava sağlayan maskeler kullanınız. Küçük hacimli kapalı alanlarda mutlaka başka bir kişinin eşliğinde kaynak yapın. Gaz tüpleri kullanımda değilken ana vanalarını kapalı tutun,gaz kaçaklarına dikkat edin. Argon gibi koruyucu gazlar havadan daha yoğundurlar ve kapalı alanlarda kullanıldıkları takdirde havanın yerine solunabilirler.bu çalışan sağlığı için tehlikelidir. Kaynak işlemleri yağlama veya boyama işlemlerinde açığa çıkan klorlu hidro karbon buharlarının olduğu ortamlara kaynak yapmayın. AHMET URFALI

6 ARK IŞIĞI GÖZLERİNİZE VE CİLDİNİZE ZARAR VEREBİLİR
Gözlerinizi ve yüzünüzü korumak için uyğun koruyucu maske ile ona uyğun (TS en 379’e göre 4 ila 13) cam filitre kullanın. Vucudunuzun diğer cıplak kalan yerlerini(kollar,boyun,kulaklar, vb.) uyğun koruyucu giysilerle bu ışınlardan koruyun.kayanakta oluşan ışınlar hem uzun dalga boyuna sahip olmaları hemde enfaruj ışınlar yüksek ısı oluştumaları nedeniyle kaynakçı mutlaka korunmalıdır. Çevremizdek ikişilerin ark ışınlarından ve sıcak metallerden zarar görmemeleri için çalışma alanınızı göz hizasından yüksek,aleve dayanıklı paravanlarla çevirin ve mutlaka uyarı levhaları asın. AHMET URFALI

7 SIÇRAYAN METAL PARÇAÇIKLARI
Kaynak yapmak,yüzey taşlama,kök pasolar üzerine dolgu kaynakları yaparken,yapılan işlemlerde sıçrayan metal parcaçıklarının kaynakçı sağlığına zarar vermesini önlemek için kaynak maskesinin altına onaylanmış kenar korumalıkları olan koruyucu iş gözlükleri takılmalıdır. Sıcak parçalara çıplak elle dokunmayınız. Makinenin parçaları üzerinde çalışmadan önce soğumaları için gerekli sürenin geçmesini bekleyin. AHMET URFALI

8 HAREKET HALİNDE OLAN NESNELERDEN UZAK DURUN
. Makine ve cihazlara ait tüm kapak panel,kapı,vb koruyucuları kapalı ve kilitli tutun. Ağır cisimlerin düşme olasılığına karşı metal burunlu ayakkabı giyin. Bazı ekipman ve işlemlerin oluşturacağı gürültü duyma yeteneğinize zarar verebilir. Eğer gürültü seviyesi yüksek ise onaylanmış kulak koruyucuları takmalısınız. AHMET URFALI

9 KAYNAK TELİ YARALANMALARA YOL AÇABİLİR
Kaynak teli sargısını boşaltırken torcu vücudun Herhangi bir bölümüne,diğer kişilere yada herhangi bir metale doğru tutmayın. Kaynak telini makaradan elle açarken,özellikle ince çaplarda tel,yay gibi elinizden kurtulabilir, Size ve çevrenizdekilere zarar verebilir,bu işlemi yaparken özellikle gözlerinizi ve yüzünüzü koruyun,yakın çevrenizde başkalarının bulunmamasına dikkat edin. Koruyucu gaz tüplerinin sökülüp takılmasında uygun acık ağızlı anahtarla sökünüz,takma işlemini yamadan önce manometre contasını mutlaka kontrol ediniz,yıpranma ve aşınmaları sözkonusu ise contaları mutlaka değiştiriniz. AHMET URFALI

10 KAYNAK İŞLEMİ YANĞINLARA VE PATLAMALARA YOL AÇABİLİR
YANICI MADDELERE YAKIN YERLERDE KESİNLİKLE KAYNAK YAPMAYIN,Yangın çıkabilir veya patlamalara neden olabilirsiniz.kaynak işlemine başlamadan önce bunları açın,tamamıy le boşaltıp temizleyin.Bu tip yerlerde yapacağınız kaynak işlemlerinde mümkün olan azmi dikkati göstermelisiniz. İçinde daha önce,patlama,yangın ya da diğer tepkimelere neden olabilecek maddeler bulunan tüp ve borulara boş dahi olsalar kaynak işlemi uygulamayın. Kaynak ekipmanları ısınırlar dolayısı ile kesinlikle kolay yanabilecek yüzeylerin üzerine yerleştirmeyin. Kaynak kıvılcımları yangına sebep olabilir.bu nedenle yangın söndürücü tüp,su,kum gibi malzemeleri kolay ulaşabileceğiniz yerlerde bulundurun. Kaynak ve kesme işlemlerinde kullanılan ve özellikle yanıcı,patlayıcı,ve basıçlı gaz devreleri üzerinde geri tepme ventilleri,gaz regülatörleri ve vanalarının bulundurulmasına ve bunların peryodik kontrollerinin yapılıp sağlıklı çalışmasına özen gösterin. AHMET URFALI

11 DÜŞEN PARÇALAR YARALANMALA NEDEN OLABİLİ R
Güç kaynağının yada diğer ekipmanların doğru konuşlandırılması,kişilerde ciddi yaralanmalara ve diğer nesnelerde de maddi hasara neden olabilir. Güç kaynağını yerini değiştirirken her zaman tutamakları veya taşıma halkalarını kullanın.Asla torç,hortum veya hortumlardan çekmeyin.koruyucu gaz tüplerini mutlaka taşıma arabaları ile ayrı taşıyın. Kaynak ve kesme ekipmanlarını taşımadan önce tüm ara bağlantılarını sökün,ayrı ayrı olmak üzere,küçük olanları saplarından,büyükleri ise taşıma halkalarından yada uygun forklift gibi kaldırma ekipmanları kullanarak kaldırın. Makinenizi düşmeyecek veya devrilmeyecek şekilde,eğimsiz platformlara ve malzeme akışına engel olmayacak,kablo ve hortumlara takılma riski oluşturmayacağı,basık yada kapalı olmayan,rahat havalandırılabilecek,tozsuz alanlara yerleştiriniz. Koruyucu gaz tüplerinin devrilmemesi için seyyar makinelerde makinanın arkasına,sabit yerlerde ise duvara zincirle bağlayın. Operatörlerin makine üzerindeki ayarlar ve bağlantılara kolayca ulaşmasını sağlayın. AHMET URFALI

12 MAKİNE VE APARATLARA YETKİSİZ KİŞİLER TARAFINDAN BAKIM YAPILMASI YARALANMALARA NEDEN OLABİLİR
Elektrikli cihazlar yetkisiz ve ehliyetsiz kişilere tamir ettirilmemelidir.burada yapılabilecek hatalar kullanımında ciddi yaralanmalara ve ölümlee neden olabilir. Gaz devresi elemanları basınç altında çalışmaktadır;yetkisiz kişiler tarafından verilen servisler sonucunda patlamalar olabilir,kulanıcılar ciddi şekild yaralanabilir. AHMET URFALI

13 AŞIRI KULLANIM MAKİNENİN AŞIRI ISINMASINA NEDEN OLUR
Devrede kalma oranlarına göre makinenin soğumasına müsaade edin. Akımı veya devrede kalma oranını tekrar kaynağa başlamadan önce düşürün. Makine havalandırma pancurları nın önünü kapamayın. Havalandırma girişlerine filitre koymayın. AHMET URFALI

14 ARK KAYNAĞI ELEKTROMANYETİK PARAZİTE NEDEN OLABİLİR
Kaynak ve kesme işlemlerinden oluşabilecek elektromanyetik enerji (elektronik robot,bilgisayar kontrollü cihazlarda)parazite neden olabilir. Kaynak bölgesinin elekromanyetik uyumluluğa(EMC) uygun olduğundan emin olun. Olası parazitlenmeleri,etkilenmelerini azaltmak için;kaynak kablolarının mümkün olduğunca kısa ve birbirine yakın tutulmasına dikkat edin. Parazit girişim oluşuyorsa;kullanıcı korumalı ,zırhlı,kablo kullanımı veya filitre kullanımı gibi ektra önlemler alınmalıdır. AHMET URFALI

15 STATİK ELEKTRİK ELEKTRONİK KARTLARA ZARA VEREBİLİR
Kart ve benzeri elekronik devreler dokunulmadan önce topraklama bantlarını bileğinize takınız. Kartların depolanmasında,yollanmasında,kullanılmasında,kutulanmasında veya taşınmasında uygun anti-statik poşetler kullanın. Kaynak makineleri evler gibi yaşam mahallerinde kullanıldıkları takdirde ekstra güvenlik önlemleri alınmalıdır. Kaynak makinalarının altında,üstünde ve yakınlarında Güç kabloları, kumanda kabloları,siyalizasyon ve telefon kabloları,radyo,televizyon verici ve alıcıları,insan sağlığı ile ilgili kalp pilleri,işitme cihatları,kalp ritim ölçüm cihazları,kalibrasyon ve hassa ölçüm cihazlarını kayanak makinalarına uyumlu olmalıdır. AHMET URFALI

16 KAYNAKTA IŞINLAR Kaynak yapılırken meydana gelen elektrik arkı, bir enerji değişimini meydana getirir. Kaynak makinasından alınan elektrik enerjisi, ısı ve ışık şekline dönüşür. Elektrik enerjisinin ışık haline geçen miktarı, % 15' idir. Bu ışınlar, kaynak yapan kişinin gözleri ve cildi üzerinde zararlı etkilere sahiptir. Elektrik ark kaynaında; parlak, ultraviyole ve infraruj olmak üzere üç çeşit ışın meydana gelir: a-) Parlak ışınlar: Parlak ışınlar, gözleri kamaştırırlar. Bu ışınlardan korunmak için, maskeler kullanılır. Parlak ışının şiddeti, akım şiddetine bağlı olarak değişir. Akım şiddeti arttıkça, ışının etkisi artar. Bu sebepten, daha koyu camlı maskelerin kullan ılması gerekir. b-) Infraruj ışınlar: Bu ışının etkisi,sıcaklık ile kendini gösterir. Kaynakçının vücudundaki açık kısımlarda, yanma şeklinde etki yapar.Infraruj ışınlar kaynakçılarda,fiziki bir gerginlik meydana getirir AHMET URFALI

17 cildinde açıkkısımlarının bulunmaması gerekir.
-) Ultraviyole ışınlar: Ark kaynaında meydana gelen ışınlardan en tehlikeli olan ıdır. Bu ışınlar, cilt ve gözde yanıkların meydana gelmesine sebep olurlar. Bu sebepten, bütün vücudun ve gözlerin, bu ışınlara karşı korunması çok önemlidir. Böyle bir ışına maruz kalmış kişide, birkaç saat sonra başağrısı ve daha sonra gözlerinde yanmalar meydana gelir. Ciltte meydana gelen yanıklar, güneş yanıı gibi yüzeyseldir. Ultraviyole ışınlar yaln ız kaynak yapan kişiler için değil, aynı zamanda çevresinde bulunanlar için de zararlıdır. Bu sebepten kaynak yapılan yerin muhafaza altına alınması veya kaynak yapılan yerin yakınında, bulunmamalıdır. Kaynak yapan kişinin bu ışınlardan korunması için; maskenin yanında, cildinde açıkkısımlarının bulunmaması gerekir. AHMET URFALI

18 Elektrik ark kaynaında ışınlar
Kaynak yapılırken meydana gelen elektrik arkı, bir enerji değişimini meydana getirir. Kaynak makinasından alınan elektrik enerjisi, ısı ve ışık şekline dönüşür. Elektrik enerjisinin ışık haline geçen miktarı, % 15' idir. Bu ışınlar, kaynak yapan kişinin gözleri ve cildi üzerinde zararlı etkilere sahiptir. Elektrik ark kaynaında; parlak, ultraviyole ve infraruj olmak üzere üç çeşit ışın meydana gelir: a-) Parlak ışınlar: Parlak ışınlar, gözleri kamaştırırlar. Bu ışınlardan korunmak için, maskeler kullanılır. Parlak ışının şiddeti, akım şiddetine bağlı olarak değişir. Akım şiddeti arttıkça, ışının etkisi artar. Bu sebepten, daha koyu camlı maskelerin kullan ılması gerekir. AHMET URFALI

19 Toz ve dumanlardan korunma
Kaynak esnasında meydana gelen gaz, duman ve buhardan teneffüs sisteminin korunması; insan sağlığı bakımından önemlidir. Kaynak yapılan çevredeki havanın duman konsantrasyonu, 20 mgr/m Değerini aşmamalıdır. Tablo XXI.1' de 4 mm çapındaki çeşitli elektrodlarla yapılan kaynakta meydana gelen duman miktarı; tablo XXI.2 ve 3' desırasıyla, havadaki nominal gaz konsantrasyonu ve toz konsantrasyonu verilmiştir. Kaynak esnasında ortayaçıkan gaz ve tozun kaynakçının sağlıına zarar vermemesi için, kaynak bölgesi havalandırmalıdır. Aspiratörlerle dakikada, 15 ilâ 25m 3 hava emilmesi gerekir. Kaynak bölgesindeki gazın durumunu ölçmeye yarayan aletler vardır AHMET URFALI

20 - Kaynak tekniğinde yangın tehlikesi
Gerek gaz eritme kaynağında, gerekse elektrik ark kaynağında ortaya çıkan yüksek sıcaklıklar yangın tehlikesi ortaya çıkarır. Yüksek sıcaklık ve açık alev, herhangi bir yanıcı maddeyi aniden ve zor yanan bir maddeyi de kısa bir zamanda alevlendirebilir. Kaynak ısısının direkt tesiri altında meydana AHMET URFALI

21 gelişigüzel şekilde etrafa atılması da, tutuşmalara sebep olabilir.
gelen yangın başlang ıçları, genellikle kaynakçının görüş sahası dahilindedir ve büyük bir tehlike arzetmez. Malzemelerin alevlenmesıcaklıkları farklıdır. Fakat busıcaklıkların çoğu, kaynakta çalışılan sıcaklıkların altındadır. Yanmanın başlaması kendi kendine alevlenme şeklinde olabildiği gibi, metal parçacıkların kaynaksırasındasıçramasıyla da olabilir. Kolayca yanabilen bir malzemenin üzerine düşen bukıvılcı mlar, ufakkızgın noktacıklar meydana getirirler ve zamanla alevlenmeye sebep olurlar. Yukarıda belirtilen sebeplerden başka, kaynakçının dikkatsiz çalış ması neticesinde de yangın başlayabilir. Gaz eritme kaynaında üfleçlerin dikkatsiz kullanılması, kaynaktan sonra yanıcı maddelerle temas ettirilmesi yangın başlangıcını ortayaçıkarabilir. Elektrik ark kaynaında elektrod artıklar ının gelişigüzel şekilde etrafa atılması da, tutuşmalara sebep olabilir. AHMET URFALI

22 gelişigüzel şekilde etrafa atılması da, tutuşmalara sebep olabilir.
gelen yangın başlang ıçları, genellikle kaynakçının görüş sahası dahilindedir ve büyük bir tehlike arzetmez. Malzemelerin alevlenmesıcaklıkları farklıdır. Fakat busıcaklıkların çoğu, kaynakta çalışılan sıcaklıkların altındadır. Yanmanın başlaması kendi kendine alevlenme şeklinde olabildiği gibi, metal parçacıkların kaynaksırasındasıçramasıyla da olabilir. Kolayca yanabilen bir malzemenin üzerine düşen bukıvılcı mlar, ufakkızgın noktacıklar meydana getirirler ve zamanla alevlenmeye sebep olurlar. Yukarıda belirtilen sebeplerden başka, kaynakçının dikkatsiz çalış ması neticesinde de yangın başlayabilir. Gaz eritme kaynaında üfleçlerin dikkatsiz kullanılması, kaynaktan sonra yanıcı maddelerle temas ettirilmesi yangın başlangıcını ortayaçıkarabilir. Elektrik ark kaynaında elektrod artıklar ının gelişigüzel şekilde etrafa atılması da, tutuşmalara sebep olabilir. AHMET URFALI