Serbest İrade ile karar verme

... konulu sunumlar: "Serbest İrade ile karar verme"— Sunum transkripti:

1 Mersin Kamu Hastaneler Birliği Sekreterliği HASTANIN BİLGİLENDİRİLMESİ VE RIZASININ ALINMASI

2 Serbest İrade ile karar verme
Hastaya uygulanacak girişimsel işlemler için hastanın bilgilendirilmesi ve rızasının alınması Hasta : İlgi-bilgi Bilgilendirme Hastanın anlaması Serbest İrade ile karar verme Kabul etme RIZA FORMU (DOKÜMAN)

3 Hastanın Bilgilendirilmesi ve Rızasının Alınması Neleri İçermeli
Hastalığın seyri Teşhis ve tedavi yöntemleri Tedavinin faydaları Tedavi yapılmazsa ne olur Müdahaleyi nerede, ne zaman, kim tarafından yapılacağı Tıbbi müdahale öncesi, esnası, sonrasında hastanın yapması gerekenler Acil durumlar olursa ne yapılacağı

4 Doğru Kişiyi Bilgilendiriyor muyuz?

5 Kim Bilgilendirilmeli ?
Hasta Hasta 18 yaşını doldurmuş olmalı Hastanın psikiyatrik rahatsızlığı olmamalı Velisi Hasta 18 yaş altı ise Kısıtlı hasta ise Sağlık personeli bilgilendirmeden sorumludur.

6 Müdahale / tedavi Uygulayacak Personel Bilgilendirmeyi Nasıl Yapmalı?
Basit ve sade bir anlatımla Mümkün olduğunca tıbbi terimleri kullanmama Kesin net ifadeler Hastanın ruhsal durumuna uygun nazik bir dille Hastaya özgü bir anlatımla Hastanın sorularına cevap verilmeli Hastaya kendi iradesiyle cevap verme imkanı sağlayacak sözlü bilgi aktarılmalıdır.

7 Nereye Kadar Bilgilendireceğiz?
Genel hatlarıyla Hastanın kararını etkileyebilecek durumlar mutlaka anlatılması gerekir Talep edilmesi durumunda detaylı bilgilendirme yapılmalı Hastanın soruları olursa detaylı bilgi aktarılmalı Hastanın psikolojik durumu hakkında sıkıntı varsa bilgi verilmeyebilir Hastanın imzası ile yakınlarının bilgilendirilmesini istemiyorsa, yakınına bilgilendirme yapılmaz Acil durumlarda bilgilendirme yapılmaz Ölecek durumda olan hastaya yapılmaz

8 Bilgilendirmenin Kapsamı Hangi Hallerde Daralabilir?
Müdahalenin ivediliği, Kapsamlı bilgilendirmenin hastayı olumsuz etkileyeceği hallerde (TDN M.14) Hastanın açık isteği varsa bilgilendirmenin kapsamı daraltılabilir.

9 Bilgilendirmenin Kapsamı Hangi Hallerde Genişletilmelidir?
Müdahale sonucunda oluşabilecek risk büyükse Müdahale doğrudan tedavi amacı taşımıyorsa Tıp bilimi ve uygulamasına henüz yerleşmemiş bir girişim söz konusu ise Hastanın açık isteği doğrultusunda bilgilendirmenin kapsamı genişletilebilir.

10 Bilgilendirme Hangi Hallerde Yapılmayabilir?
Hasta serbest iradesi ile bilgilendirilmek istemezse Hasta uygulanacak tıbbi girişim konusunda bilgi sahibi ise Acil durumlarda Cerrahi girişimin genişletilmesinin zorunlu olduğu bazı hallerde

11 Kim Bilgilendirmelidir?
Hastayı sağlık durumu konusunda bilgilendirmek hekimin sorumluluğudur. Müdahale ekip tarafından gerçekleştirilecekse ekibin yöneticisi bilgilendirebilir. Müdahaleye katılan hekimlerden her biri kendi uzmanlık alanı ile ilgili bilgilendirme yapabilir.

12 Bilgilendirme Ne Zaman Yapılmalıdır?
Hastanın tıbbi müdahaleye onam vermesinden önce yapılır Hastaya uygulanacak tedavi yöntemi ya da yöntemlerinden biri ile ilgili karar verebilecek kadar uygun bir zaman tanınmalıdır. Acil durumlarda zaman konusunda sınırlama olabilir.

13 Bilgilendirmede Kritik Noktalar
Zamanında ve yeterli bilgilendirme yap Etkili ve iletişime açık ol Benimseme (Hastayı bilgilendirmeyi kültür haline getir)

14 Hukuki Açıdan Bilgilendirme Yeterli mi?
Tıbbi hata oluşması sağlık elamanını hukuki sorumluluktan kurtarmaz Rızanın şekli; İspat kolaylığı bakımından mutlaka imzalı olarak kayıt altına alınmalıdır. Bilgilendirmenin yapıldığının ispat hükümlülüğü sağlık çalışanının sorumluluğundadır.

15 Rızanın (Onamın) Püf Noktaları
Her tıbbi tedavi ve müdahaleye ilişkin onay olmalı Genel rıza (onam) almak geçerli değildir. Formlar sistematik olmalı

16 Hukuki Kabul Görmeyen Rıza (onam) Formaları
Bilgilendirme yapılmadan alınan rızalar Etik ilkelere, yasalara aykırı alınan rızalar Ötenazi için alınan rızalar

17 Bilgilendirme Sonucunda Hasta
Hastalığı ve tedavisi hakkında bilgi sahibi olmuştur. Kafasındaki hastalığı ile ilgili soruya cevap bulmuştur. Hastalığı ile ilgili riskleri biliyordur. Müdahaleyi kimin, nerede, ne zaman yapacağını biliyordur. Anlatılanları anlamıştır.

18 Rızanın (Onamın) Alınması Konusunda Yanlış Bilinenler
Her şeyi yazmak sorumluluktan kurtarır Şahit imzası alınması ispatı kolaylaştırır Genel ifadeler bilgilendirme sayılır Genel Onam (hasta yatışta) almak yeterlidir Sadece bilgilendirme yapıldığına dair ibareyi imzalatmak Hekim tarafından yapılacak işlemi hemşirenin bilgilendirmesi

19 Rızanın (Onam) Alınmasında Kritik Nokta
İlgili uzmanlık dalına göre önemli hususlar Sıradan bir hastanın beklentilerine dikkat edilmesi Hastanın rahatlatılması Komplikasyonlar ve olası riskler aşırı abartılmamalı

20 Bilgilendirme Süreci Nasıl Olmalı? 1
Uygun bir mekan olmalı Poliklinikte karşılıklı oturarak (yüz yüze) Tek kişilik odada ise sıkıntı yok Çok kişilik odada ise uygun bir odaya alınarak yapılmalı Personele iletişim kurma eğitimi verilmeli

21 Bilgilendirme Süreci Nasıl Olmalı? 2
Yeterli zaman ayrılmalı (asgari 5 dk) Her aşamada bilgilendirilmeli Her Müdahele öncesi Tedavi değiştirildiğinde Vizitlerde Sözlü bilgilendirme süreci tanımlanmalı ve tüm hekimlere ve çalışanlara bilgilendirilmelidir. (Web vb.)

22 Bilgilendirme Süreci Nasıl Olmalı? 3
İçerik beklenti anketi yapılmalı İçerik hazırlamak için ekip oluşturulmalı (her branştan 3 kişi) Hazırlanan içerik hasta güvenliği komitesi tarafından gözden geçirilmeli Başhekim hekimlerle toplantı yapmalı Süreç hakkında hastalar bilgilendirilmeli (broşür, web)

23 Rıza (Onam) Formu Nasıl Olmalı?
2 sayfayı geçmemeli (maksimum 3 sayfa) Müdahale yapacak hekimin adı soyadı ve imzası Bilgilendirdiğimiz tarih ve saat mutlaka olmalı Hastaya özel durumlar için boşluk bırakılmalı (yaşı, eğitim, kalp hastalığı, spesifik bulgular) örnek

24 Hukuken Rızaya (Onam) Karar Verme Yetkisi Kimdedir?
Karar verme yetkisi hekime değil; Müdahaleye maruz kalacak kişiye aittir (hastaya)

25 Uygun Rıza (Onam) Almak Bize Ne Kazandırır?
Hasta ile iletişimi güçlendirir. Hasta ile paylaşımı artırır. Hasta ile beraber sorumluluğun paylaşılmasını sağlar Hastanın tepkisini azaltır ve fiziksel şiddeti önlemede en etkili araçtır. Hukuki sorumluluktan kurtarır. Vatandaşın gözünde sağlık personelinin prestijini değiştirir. Hastanın kurumla ilgili tatmin duygusu artmaktadır