BORÇ TUZAĞI Prof. Dr. B. Gültekin Çetiner

... konulu sunumlar: "BORÇ TUZAĞI Prof. Dr. B. Gültekin Çetiner"— Sunum transkripti:

1 BORÇ TUZAĞI Prof. Dr. B. Gültekin Çetiner BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Kısmi Rezerv Sistemi (KRS)

2 Osmanlı nasıl battı/batırıldı?
BORÇ TUZAĞI BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

3 Osmanlı nasıl battı/batırıldı?
Geçmişten adam hisse kaparmış... Ne büyük yalan! Beş bin senelik kıssa yarım hisse mi verdi? "Tarih"i tekerrür diye tarif ediyorlar. Hiç ibret alınsaydı tekerrür eder miydi? Mehmet Akif Ersoy Kayaya ve demire direndik. Ama borcun yüküne tahammül edemedik. Hz. Ali (RA)

4 Sizce ne kadar borcumuz var?

5 Sizce ne kadar borcumuz var?
Halkın Borcu= 740 Milyar TL 412 Milyar $

6 Kamu varlıklarının satışı (Özelleştirme)

7 Biliyor musunuz? Para nasıl üretiliyor?
Parayı kim üretip kontrol ediyor? Bu soruyu etrafınızda sorun… BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

8 Soru neden önemli? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi
Prof. Dr. B. G.

9 Bankalar nasıl havadan para yaratıyor?
Dünyadaki paranın %92’si bankalar tarafından KRS’yle (Kısmi Rezerv Sistemi) üretilmiştir. Bankalar nasıl havadan para yaratıyor? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

10 Issız Ada Hikayesi Dünya turuna çıkan gemi… Atlas Okyanusunda batar.
5 aile kurtulur ve bunlar binlerce takım adadan birisine çıkmayı başarırlar. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

11 Issız Ada Hikayesi Bereket Adası
Adada medeniyet kurabilecek her şey vardır. Kimisi marangozdur. Kimi ziraat ve hayvancılık bilir . Hatta jeolog/madenci bile vardır. Adada güzel küçük bir medeniyet kurarlar. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

12 Issız Ada Hikayesi Ancak paradan anlayan yok.
İçlerinde hiç birisi paranın nasıl üretildiğini bilmez. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

13 Issız Ada Hikayesi TAKAS Bu yüzden; Değişimi takas ile sağlarlar.
Takasın zorluklarını bilirsiniz. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

14 Issız Ada Hikayesi Adaya yeni kazazede Şanslarına yeni gelen konuk
bankacıdır.       BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

15 Issız Ada Hikayesi Ada Lirası doğuyor
Sandığında altın olduğunu söylüyor. Bunlar karşılığında 1000 Ada Lirası basılacaktır. Her biri 1, 5, 10, 50 Ada Lirası şeklinde paraları kendi imzasıyla üretiyor. 1000 Ada Lirasını ailelere 200’er şekilde borç veriyor. %5 Faiz üzerinde anlaşıyorlar. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

16 Issız Ada Hikayesi Problem nedir? 1 Sene sonra
Aile başına 200 Ada Lirası borç. 5 Aile x 200 AL = 1000 Ada Lirası borç veriliyor. Bir sene sonra %5 Faizden her biri 210 Ada Lirası geri ödemek zorunda. 210 Ada Lirası x 5 Aile = 1050 Ada Lirası ödenecek 1 Sene sonra SORU: Adada tüm parayı bankacı bastığına göre 50 Ada Lirası nereden bulunacak? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

17 70/Faiz Yüzdesi -> 70/5=14 Her 14 senede borç ikiye katlanacaktır.
Bileşik Faizin etkilerini anlamak 70/Faiz Yüzdesi -> 70/5=14 Her 14 senede borç ikiye katlanacaktır. Yıllık %5 Bileşik Faiz BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

18 Atatürk Barajı: 48 milyar m3 Su rezervi
Bileşik faiz nedir? Atatürk Barajı: 48 milyar m3 Su rezervi CEVAP: 59.5 dakika Suyun %97’si son 5 dakikada boşalır İlk dakikada 1 damla sonra her dakikada ikiye katlayarak (2, 4, 8, 16...) boşalırsa 48 milyar m3 Su ne kadar sürede boşalır? Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

19 BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS)
Ekonomilerdeki paranın %90'ını bankalar KRS ile “yaratır”. NASIL? Bankaların para yaratması o kadar basittir ki... Aklınız hayaliniz durur. (John Kenneth Galbraith) Bankalar nasıl para “yaratıyor”? Kredi Kredi

20 BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS)
Ekonomilerdeki paranın %90'ını bankalar KRS ile “yaratır”. NASIL? KRS (Kısmi Rezerv Sistemi) Nedir? Kısmi Rezerv Oranı 1:9 Bankanın eldeki 1 Birim paraya karşılık 9 Birim Parayı Havadan «yaratması»dır Aynı ürünü 9 kişiye sattığınız halde tutuklanmayacağınız tek iş. Prof. Dr. B. G.

21 BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS)
Ekonomilerdeki paranın %90'ını bankalar KRS ile “yaratır”. NASIL? Bankalar nasıl para “yaratıyor”? FAİZ: Faiz için gerekli parayı kimse üretmez. Önce para sonra servet çekilir. Kredi geri ödenince para yok edilir Ancak ekonomiden para çekilir Kredi

22 BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS)
Paranın %10’luk fiziksel kısmı nasıl üretilir? BORÇLANMA İHALESİ BORÇ BORÇ FAİZ FAİZ TAHVİL/SUKUK

23 BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS)
Zeytinyağı Bankacısı Yastık altındaki altınların %20 munzam karşılıkla bankalara çekilmesi Prof. Dr. B. G.

24 Ekonominin Ölümü Para = Borç Borç = Para Yani BDPS sisteminde
BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Para = Borç Borç = Para Yani BDPS sisteminde Borç yoksa Para da yok BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

25 Ekonominin Ölümü BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS)
BDPS/KRS BDPS/KRS Borç oranı= Borç / Milli Gelir BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

26 Ekonominin Ölümü BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS)
BDPS/KRS Kara delik gibi parayı ve servetleri içine çeker. ÇÖZÜM NEDİR? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

27 Ekonominin Ölümü BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) BDPS/KRS
BDPS’CİLERİN ÇÖZÜMÜ: EKONOMİK BÜYÜME BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

28 Ekonominin Ölümü BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Borç bileşik
faizle artar BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

29 ÇÖZÜM: SONSUZ BÜYÜME ????? Yıllık %5 Büyüme “Sonlu bir dünyada üssel (sonsuza doğru) büyümenin sürdürülebilir olduğuna inanan ya deli ya da ekonomisttir. Kenneth Boulding BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

30 BDPS Kısa Tarihçesi Altın penceresinin 1913 Fed kuruluşu Bretton Woods
kapatılması Prof. Dr. B. G.

31 BDPS Kısa Tarihçesi Altın penceresi nasıl kapatıldı?
Petrodolarlar: Suud Krallığıyla yapılan anlaşma. Komşularına karşı koruma karşılığında 2 imtiyaz. 1. Petrol yalnızca dolarla satılacak 2. Suud fazla gelirleriyle Amerikan devlet tahvili alacak BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

32 Enflasyon Paradoksu (?!)
Kuzey-Güney savaşı İkinci Dünya Savaşı Arap-İsrail Krizi 1971: Ne oldu? arası Ons başına altın $18.5-$20 (140 yıl) arası Ons başına altın $35-$45 (37 yıl) Verilere göre 200 yıl enflasyonsuz Dünya 1971 sonrası sürekli enflasyon. NEDEN? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner

33

34 Paranın fonksiyonları Para ne işe yarar?
Ölçü aracı olması BDPS sayesinde ölçü aracı olmaktan çıkmıştır. Mal haline getirilmiştir. 2. Değişim (mubadele) aracı: Sadece kısa süreli değişim aracı haline gelmiştir. Enflasyon. Deflasyon. 3. Servet depolama/biriktirme aracı: Kabul edilebilir değil. Kıymet depolanamaz. Mal depolanabilir. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

35 Paranın fonksiyonları Para ne işe yarar?
3. Depolama/biriktirme aracı: Kabul etmiyoruz. Para depolanamaz. Neden? Toptancı Berber 100 TL 100 TL 100 TL 100 TL Otelci Müşteri Kasap 100 TL 100 TL BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

36 Paranın fonksiyonları Para ne işe yarar?
3. Depolama/biriktirme aracı: Kabul etmiyoruz. Para depolanamaz. Neden? Toptancı Berber 100 TL nereye gitti? Bu işten kim karlı çıktı? Otelci Kasap BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

37 Piyasadaki para miktarı
Dünyanın toplam ekonomik büyüklüğü 70 t $ Mevcut para ve para türevleri (sanal paralar) 760 trilyon dolar Dünyayı 10 kez satın alabilecek para Sadece JP Morgan 78 Trilyon $’a sahip 5 bankanın toplamı 250 Trilyon $ Faiz borçları 460 Trilyon $ BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

38 Piyasadaki para miktarı
Türkiye'de 53 milyar TL fiziksel para var Bankalardaki toplam mevduat > 700 milyar TL 53 Milyar TL Fiziksel ~650 Milyar TL Sanal BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

39 Piyasadaki para miktarı «Enflasyon Var» safsatası
(KRS) SANAL PARA BORÇ FİZİKSEL Fiziksel Para Sanal BORÇ PİYASADAKİ PARA BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

40 Piyasadaki para miktarı «Enflasyon Var» safsatası
(KRS) SANAL PARA BORÇ FİZİKSEL Fiziksel Para Sanal BORÇ BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

41 Piyasadaki para miktarı «Enflasyon Var» safsatası
BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner

42 Piyasadaki para miktarı Enflasyon paradoksu (yalanı)
BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

43 Piyasadaki para miktarı Enflasyon paradoksu (yalanı)
BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

44 Piyasadaki para miktarı Enflasyon paradoksu (yalanı)
İnsanlar basit grafik okumaktan aciz eğitiliyor. Neden? Çünkü grafik okuyabilse şu grafiği görünce sokağa dökülürdü.. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

45 Piyasadaki para miktarı Enflasyon paradoksu (yalanı)
İnsanlar basit grafik okumaktan aciz eğitiliyor. Neden? Çünkü grafik okuyabilse şu grafiği görünce kiranın 3.5 katı vermek üzere krediye girmezdi ... BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

46 Ve en önemlisi …. İnsanlara paranın nasıl bankalarca havadan «yaratıldığı» ve borca dayalı üretildiği öğretilmiyor. Çünkü o zaman neden köleleştirildiğini anlar ve sokaklara dökülürdü…. Prof. Dr. B. G. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi

47 Banka reklamındaki mesaj
BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

48 Banka reklamındaki mesaj
Faiz-Ana para ödemeleri BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner

49 BDPS: Teğet Geçme Meselesi
Yıllara göre tüketici kredileri ve kredi kartı borçlarında artış şöyle: YIL KREDİ 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Mevcut fiziksel para 53 Milyar Lira BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

50 BDPS: Teğet Geçme Meselesi
BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

51 Borç, BDPS nedeniyle büyümeden bağımsız bileşik faizle katlanıyor.
Soru: BDPS’yi anlayamayanlar ’Trader’lar, ‘Broker’lar, Ekonomistler hiç bir ekonomik gelişme olmamasına rağmen neden hala borçlar artıyor anlayamıyormuş. CNBC-E, 07:40 27 Nisan 2012 Borç, BDPS nedeniyle büyümeden bağımsız bileşik faizle katlanıyor. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

52 ZEKAT ve FAİZ KARŞILAŞTIRMASI
Zekat malı çoğaltır faiz ise azaltır neden? FAİZ ZEKAT Üst Gelir Grubu Orta Gelir Grubu Alt Gelir Grubu BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

53 ZEKAT ve FAİZ KARŞILAŞTIRMASI
BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

54 Çözüm nedir? KRS (Kısmi Rezerv Sistemi)’nin ve BDPS’nin olmadığı her türlü denklem çözüm olabilir Şart nedir? Ölçüyü korumak Dengeyi sağlamak BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

55 Çözüm nedir? * Paranın üzerindeki faiz/kar payı kaldırılmalı
* Para borca dayalı olmadan yeteri kadar devletçe üretilmeli * Projeler dahilinde topluma yayılmalı BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

56 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI Temel İlkelerinden…
Her Türk vatandaşının bu Anayasadaki temel hak ve hürriyetlerden eşitlik ve sosyal adalet gereklerince yararlanarak millî kültür, medeniyet ve hukuk düzeni içinde onurlu bir hayat sürdürme ve maddî ve manevî varlığını bu yönde geliştirme hak ve yetkisine doğuştan sahip olduğu; …. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G.

57 Teşekkürler BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi
Prof. Dr. B. G.