Devrimler Çağında Değişen Devlet Toplum İlişkisi (FRANSIZ İHTİLALİ)

... konulu sunumlar: "Devrimler Çağında Değişen Devlet Toplum İlişkisi (FRANSIZ İHTİLALİ)"— Sunum transkripti:

1 Devrimler Çağında Değişen Devlet Toplum İlişkisi (FRANSIZ İHTİLALİ)

2 Mutlakiyet: (Saltçılık):Hükümdarın bütün siyasal kudreti elinde bulundurduğu yönetim biçimi, mutlakiyet, mutlakçılık. İhtilal:Bir ülkenin siyasal, sosyal ve ekonomik yapısını veya yönetim düzenini değiştirmek amacıyla kanunlara uymaksızın cebir ve kuvvet kullanarak yapılan geniş halk hareketi, devrim Burjuva: Orta sınıftan olan, kent soylu. Şehirde yaşayıp özel imtiyazlardan yararlanan kimse. Coğrafi Keşifler sonucunda ekonomik olarak güçlendiler, bilim edebiyat insanlarını desteklediler soylu sınıfı ile çatıştılar. Konvansiyon:Bir anayasa yapmak veya bir anayasayı değiştirmek için toplanan olağanüstü geçici meclis. Direktuvar: Konsül:1799'dan 1804'e kadar Fransa'da birlikte görev alan üç devlet başkanından her biri.

3

4 *****Fransız İhtilali’nin nedenleri nelerdir? XVIII. Yy’da Fransa katı bir mutlakiyetle yönetilmesi ve Feodalitenin izleri taşıması Fransa’da, toplumsal eşitsizliğin olması Ticaret ile uğraşan burjuva sınıfı, siyasi ve sosyal haklara sahip olmak istemesi Soylular ve din adamları vergi vermemesi İltizam usulüyle toplanan vergiler, halkın tepkisine neden olması Adalet sisteminde yargıçlık ya babadan oğula geçmesi ya da satın alınması Montesquieu (Montesku), Voltaire (Volter) ve Rousseau (Ruso) gibi önemli düşünürler halkı etkillemesi

5 Fransız İhtilali’ni Etkileyen Düşünürler j. J. ROUSSEAU VOLTAİRE MONTESGUİEU

6

7

8 -------Fransız İhtilali nasıl başladı? Kral XVI. Louis, mali bunalıma çözüm bulmak amacıyla 1614’ten beri toplanmayan “Etats Generaux”yu (Eta Jenero) 5 Mayıs 1789’da topladı. Din adamları ve soylular, mecliste daima çoğunluğu sağladı. 17 Haziran 1789’da Etats Generaux’daki halk temsilcileri “Ulusal Meclis”olarak ilan ettı. Ulusal Meclis halktan hiçbir vergi toplanamayacağını bildirdi. Anayasa hazırlamaya başlayan Ulusal Meclis, 9 Temmuz 1789’da kendisini “Kurucu Meclis” ilan etti.

9

10 ---------------------------- 14 Temmuz 1789’da Bastille (Bastil) Hapishanesi’ni bastı. Halk, Paris’te Commune (Komün) adı ile yeni bir yönetim kurdu. Kralın askerlerine karşı da ulusal bir ordu oluşturuldu. Kurucu Meclis İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi”ni ilan etti. Kurucu Meclisi’nin hazırladığı anayasayı 1791’de kral tarafından onaylandı. Egemenlik hakkı halka verildi. Böylece Fransa’da mutlak monarşi dönemi sona erdi. Meşruti monarşi dönemi başlamıştır.

11

12 *****Fransız İhtilali Dönemi Meclisleri Ulusal Meclis (Halk egemenliği) Kurucu Meclis(İlk Anayasayı hazırlamış) Bu meclis 1791-1792 yılları arasında “Yasama Meclisi Dönemi” başlattı. Konvansiyon Meclisi (cumhuriyeti ilan etmiştir) Muhalif olanlar, Konvansiyon dönemi’ne son vermiş ve Direktuvar Dönemi başlamıştır. Direktuvar yönetimine son veren Napoleon ile konsül yönetimi kurmuştur. Böylece konsüllük yönetimiyle Fransa’da, İhtilal Dönemi sona ermiştir. 1804’te yapılan halk oylaması ile konsül yönetimi imparatorluğa dönüştürülmüştür

13 *****Fransız İhtilali’nin sonuçları nelerdir? Eşitlik, özgürlük, ulusçuluk, ulusal egemenlik, demokrasi, laiklik, adalet gibi düşünceleri dünyaya yayıldı. Fransa, ihtilal hareketlerine karşı olan Avusturya ve Prusya başta olmak üzere Avrupalı devletler ile savaştı. Koalisyon veya İhtilal Savaşları adı verildi. Liberalizm ve milliyetçiliğin Avrupa’ya yayılmasıyla ulus-devlet anlayışı ortaya çıktı. İmparatorluklar yıkıldı.

14 ****Fransız İhtilali’nin imparatorluklara etkisi ne olmuştur? Bünyesinde çeşitli milletler bulunduran imparatorluklarda farklı milletler arasında milliyetçilik ve hürriyet fikirleri yayıldı. Bu milletler bağlı oldukları devletlere karşı ayaklandı. Fransız İhtilali ile ortaya çıkan bu fikirler; Avusturya-Macaristan, Rusya ve Osmanlı Devleti’nin sosyal ve siyasi hayatlarını etkiledi.

15

16 ------Fransız İhtilali’nin Avusturya- Macaristan İmparatorluğuna etkisi Avusturya-Macaristan İmparatorluğu çeşitli mezhep ve milliyetlerden oluşuyordu. Başında Metternich’in (Meternik) bulunuyordu.Mutlakiyet ile yönetiliyordu. 1848 yılındaki olaylarda özgürlük düşüncesinin etkisiyle ülkede mutlakiyetin kaldırılması istendi.

17 ------------------ Fransız İhtilali’nin Avusturya- Macaristan İmparatorluğuna etkisi Metternich İngiltere'ye kaçtı. Kurucu Meclis, feodal düzenin vergilerini kaldırmış ve sosyal eşitliği ilan etti. Ancak Avusturya imparatoru, Viyana’yı işgal ederek meclisi dağıtmayı başardı. Avusturya egemenliği altında bulunan uluslar bağımsızlık için ayaklandılar. Bunlardan en önemlisi Macarların bağımsızlık hareketi olmuştur

18

19 -----------Fransız İhtilali’nin Avusturya- Macaristan İmparatorluğuna etkisi Avusturya, Macarların bağımsızlık hareketine karşı Rusya ile iş birliği yaptı. 1849’da Macaristan'a girdi. Macar bağımsızlık hareketi kanlı şekilde bastırıldı. Macaristan yeniden Avusturya’ya bağlanmıştır. Macar bağımsızlık taraftarlarından bir kısmı Osmanlı Devleti’ne sığındı. Rusya’nın bastırdığı Lehistan İsyanı’ndan kaçan Lehler de Osmanlı Devleti’ne sığındı. Avusturya ve Rusya, sığınmacıları geri istedi. Osmanlı Devleti’nin bu talebi reddetti. Boylece “mülteciler sorunu” ortaya çıktı.

20

21 --------Fransız İhtilali’nin Avusturya- Macaristan İmparatorluğuna etkisi (İtalya ve Almanya’nın siyasi birliğini kurma çabaları) Avusturya egemenliğinden kurtulmak isteyen İtalya’da da aynı dönemde ayaklanmalar çıktı. Ancak Piyemonte orduları, Avusturya’ya yenildi. İtalya bağımsızlığını ve siyasi birliğini sağlayamadı. Ardından küçük devletlerden meydana gelen ve Avusturya’nın nüfuzu altında bulunan Almanya’da da ayaklanmalar yaşandı. Metternich’in yönetimden çekilmesinden sonra 1848’de Prusya’nın başkenti Berlin’de halk krala karşı ayaklanmıştır. Prusya Kralı IV. Wilhelm (Vilhelm), halka bir anayasa vadetmiş ve böylece Prusya’daki isyan sona ermiştir.

22

23 ------------Fransız İhtilali’nin Rusya’ya etkisi(Polonya’nin ulusallaşması) Rusya, 1815 Viyana Kongresi ile Polonya’ya (Lehistan) hâkim olmuştur. Ancak bağımsızlık isteyen Polonyalılar, 1830’da isyan etti. Ayaklanma, Rusya tarafından bastırıldı. Polonya bir Rus ili hâline getirildi. Bu olayda Avusturya ve Prusya, Rusya’nın tarafını tuttu. Fransa ve İngiltere ise tarafsız kaldı. Rus baskısının artması üzerine 1863’te Polonya yeniden ayaklandı. Rusya bu ayaklanmayı bastırdıktan sonra azınlıklara karşı Ruslaştırma politikası başlattı.

24

25 ---------Fransız İhtilali’nin Rusya’ya etkisi(Polonya’nin ulusallaşması) Rusya, XVIII. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki toprakları üzerinde genişleme politikası izlemeye başlamış ve aynı bölgede genişlemek isteyen Avusturya ile rakip hâle gelmiştir. Rusya, XIX. yy Panslavizm siyasetini geliştirdi. Panslavizme göre Osmanlı ve Avusturya-Macaristan imparatorlukları yıkılmalı, bunların yerine Rusya’nın egemenliği altında bir Slav devleti kurulmalıdır. Osmanlı Devleti içerisindeki Slav ve Ortodoks toplulukları kışkırttı.

26 *****Fransız İhtilali’nin Osmanlı Devleti’ne etkileri Fransız İhtilali’nın milliyetçilik geliştirdiği Osmanlı Devleti sınırları içinde yaşayan topluluklar arasında (Sırp, Yunan, Bulgar, Ermeni, Arap) bağımsızlık düşüncesi yayıldı. Fransız İhtilali’nin geliştirdiği özgürlük, adalet, eşitlik düşünceleri Osmanlı Devleti tarihi üzerinde şöyle etkileri oldu: Tanzimat Fermenı’nın yayınlanması Osmanlıcılık düşüncesinin gelişmesi reaya değil tebaa toplumu oluşturmaya çalışması İslahat fermanı’nın yayınlanması Birinci Meşrutiyet’in İlanı İkinci Meşrutiyet’in İlanı Not:19.yy’da Osm. Devleti’nde yapılan yeniliklerin temelinde Fransız İhtilali’nin sonuçları vardır.

27

28 Fransız İhtilali’nin Osmanlı Devletine Etkisi

29 ******Fransız İhtilali’nin Osmanlı Devleti’ne Etkisi Fransız İhtilali’nin milliyetçilik (bağımsız devlet olma) Adalet, hürriyet, eşitlik gibi sonuçları Osmanlı ülkesindeki Türk olmayan toplulukları etkiledi. Sırp İsyanı Yunan İsyanı Ermeni, Bulgar, Arap İsyanları Osmanlı Devletini etkiledi.

30 SIRP İSYANI (temsili)

31 ****Fransız İhtilali’nin Osmanlı Devleti’ne etkisi Rusya Balkanlarda milliyetçilik düşüncesiyle halkı kışkırtmaya devam etti. Osmanlı Devleti içerisindeki Hristiyanlar bağımsızlık istekleri arttı. Osmanlı Devleti’nde ilk olarak Sırplar ayaklandı.

32 ------Fransız İhtilali’nin Osmanlı Devleti’ne etkisi (Sırp İsyanı 1804-1817) Sırp İsyanlarının Nedenleri Osmanlı Devleti ile Avusturya ve Rusya arasında yapılan savaşlarda Sırbistan savaş alanı hâline gelmiştir. Avusturya ve Rusya, Sırpları ayaklandırmak için milliyetçilik propagandası yapmış, buradaki güvenli ve huzurlu havayı bozdu. Merkezî otoritenin zayıflaması, Vergilerin artırılması yeniçeriler Ayanların baskısı

33

34 -------Sırp İsyanlarının Sonuçları Sırplar, 1804’te Kara Yorgi önderliğinde isyan başlattı. Rusya’nın desteğini alan Sırp isyanına Karadağlılar da katıldılar. Ancak Avusturya, Rusya’nın himayesinde bir Sırp Devleti istemiyordu. Bu durum Avusturya ile Rusya arasında anlaşmazlığa neden oldu. Sonuç: Sırp İsyanı, Osmanlı Devleti ile Rusya arasında yapılan 1812 Bükreş Antlaşması’yla Sırplara ayrıcalıklar verildi. Sırpların bağımsızlık hareketleri devam etmiştir. Osmanlı Devleti, 1813’te Kara Yorgi’yi mağlup etti. Sırbistan yeniden devlet merkezine bağlandı. Osmanlı Devleti, 1816’da Sırplara geniş haklar verdi. 1817 İstanbul’a bağlı olmak koşuluyla Sırbistan Prensliği ortaya çıktı. Sırp İsyanı’ndan hemen sonra Yunan İsyana örnek oldu.

35 Sırplar II. Mahmut dönemi Kara Yorgi liderliğinde isyan ettiler İkinci Mahmut Kara Yorgi

36 ------Yunan İsyanı (1820-1829) Rusya ve Fransa’nin desteğiyle Yunanistan’da Osmanlı Devleti’nden ayrılarak bağımsız bir devlet kurma düşüncesi yayılmıştır. Bu devletler, Osmanlı Rusya, 1821’de Mora’da çıkan ayaklanmada başrol oynadı.

37 Yunan İsyanı (temsili)

38 -------İngiltere’nin Yunan politikası İngiltere, Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğünü koruma politikasını sürdürmesine rağmen Mora İsyanı’nda Yunan bağımsızlığını desteklemiştir. İngiltere, bağımsızlığını kazanacak olan Mora Yarımadası’nın, Rus etkisini kırmayı amaçladı. İngiltere, Yunanistan üzerindeki kendi etkisini artırmak istiyordu. Böylece Doğu Akdeniz’de olası Rus genişlemesine karşı stratejik bir müttefik kazanacak idi.

39

40

41 1. Ulus devlet modelinin en temel özelliklerinden biri olan zorunlu askerlik sisteminin başlangıcı Fransız İhtilali’ne dayanırken modern ordu kurma fikri XVI. yüzyılda - - - - tarafından ortaya atıldı. Yukarıdaki metinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? A) Petrarca B) Machiavelli C) Montaigne D) Erasmus E) Cervantes

42 1. Ulus devlet modelinin en temel özelliklerinden biri olan zorunlu askerlik sisteminin başlangıcı Fransız İhtilali’ne dayanırken modern ordu kurma fikri XVI. yüzyılda - - - - tarafından ortaya atıldı. Yukarıdaki metinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? A) Petrarca B) Machiavelli C) Montaigne D) Erasmus E) Cervantes

43 2. Avrupa’da zorunlu askerliğe dayalı millî bir ordu kurma fikrinin doğmasına sebep olarak, I. Fransız İhtilali sonrası “halkın tamamı vatan savunmasından sorumludur” anlayışının benimsenmesi, II. ulus kavramı ile birlikte “millî ordu” kavramının da gelişmesi, III. kral için değil vatan için savaşan yeni ordu anlayışının ortaya çıkması gelişmelerinden hangileri gösterilebilir? A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) Yalnız III. D) I ve III. E) I, II ve III.

44 2. Avrupa’da zorunlu askerliğe dayalı millî bir ordu kurma fikrinin doğmasına sebep olarak, I. Fransız İhtilali sonrası “halkın tamamı vatan savunmasından sorumludur” anlayışının benimsenmesi, II. ulus kavramı ile birlikte “millî ordu” kavramının da gelişmesi, III. kral için değil vatan için savaşan yeni ordu anlayışının ortaya çıkması gelişmelerinden hangileri gösterilebilir? A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) Yalnız III. D) I ve III. E) I, II ve III.

45 3. Avrupa’da zorunlu askerliğe dayalı ilk millî orduyu aşağıdaki devletlerden hangisi kurmuştur? A)Fransa B)B) İngiltere C)C) Rusya D) Portekiz E) İspanya

46 3. Avrupa’da zorunlu askerliğe dayalı ilk millî orduyu aşağıdaki devletlerden hangisi kurmuştur? A) Fransa B) İngiltere C) Rusya D) Portekiz E) İspanya

47 1. 1789’da Fransa’da Kurucu Meclis, İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirisi’ni ilan etti. Bu bildiride özetle; “Her insan doğuştan hürdür ve diğerleriyle eşittir, vazgeçilmez haklara sahiptir. Devlet gücü millete ait olmalıdır. Sadece milletin seçtiği temsilcilerin yönetme hakkı vardır. Millet de bu temsilcileri denetleyebilir.” denilmiştir. Bu durum Fransa’da, aşağıdaki gelişmelerden hangisine neden olmuştur? A) Meşruti yönetime geçilmesine B) Kralın yetkilerinin artmasına C) Mutlak monarşinin güçlenmesine D) Din ile devlet işlerinin birlikte yürütülmesine E) Amerikan bağımsızlık savaşının başlamasına

48 1. 1789’da Fransa’da Kurucu Meclis, İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirisi’ni ilan etti. Bu bildiride özetle; “Her insan doğuştan hürdür ve diğerleriyle eşittir, vazgeçilmez haklara sahiptir. Devlet gücü millete ait olmalıdır. Sadece milletin seçtiği temsilcilerin yönetme hakkı vardır. Millet de bu temsilcileri denetleyebilir.” denilmiştir. Bu durum Fransa’da, aşağıdaki gelişmelerden hangisine neden olmuştur? A) Meşruti yönetime geçilmesine B) Kralın yetkilerinin artmasına C) Mutlak monarşinin güçlenmesine D) Din ile devlet işlerinin birlikte yürütülmesine E) Amerikan bağımsızlık savaşının başlamasına

49 2. Aşağıdakilerden hangisi Fransız İhtilali’nin sonuçlarından biri değildir? A) Millet egemenliği fikrinin yaygınlaşması B) İmparatorlukların güçlenmesi C) Millî devletlerin temellerinin, atılması D) Yeni Çağ'ın bitip, Yakın Çağ'ın başlaması E) İnsan hakları, demokrasi gibi kavramların dünyada yayılması

50 2. Aşağıdakilerden hangisi Fransız İhtilali’nin sonuçlarından biri değildir? A) Millet egemenliği fikrinin yaygınlaşması B) İmparatorlukların güçlenmesi C) Millî devletlerin temellerinin, atılması D) Yeni Çağ'ın bitip, Yakın Çağ'ın başlaması E) İnsan hakları, demokrasi gibi kavramların dünyada yayılması

51 3. Avrupa’da yayılan ‘‘Her ulusa bir devlet’’ düşüncesi; I. Avusturya-Macaristan, II. Osmanlı, III. İsviçre devletlerinden hangilerinde yıkıcı etkiye neden olduğu söylenebilir? A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) I ve II. D) II ve III. E) I, II ve III.

52 3. Avrupa’da yayılan ‘‘Her ulusa bir devlet’’ düşüncesi; I. Avusturya-Macaristan, II. Osmanlı, III. İsviçre devletlerinden hangilerinde yıkıcı etkiye neden olduğu söylenebilir? A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) I ve II. D) II ve III. E) I, II ve III.

53 10. XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti sınırlarında yaşayan müslim, gayrimüslim halka yeni haklar vererek aralarında eşitlik sağlamak amacıyla Osmanlıcılık fikri benimsenmişti. Din, dil, ırk ayrımı yapmadan büyük bir Osmanlı milleti oluşturmak temel amaçtı. II. Mahmut Dönemi’nde Osmanlı Devleti, Osmanlıcılık düşüncesi ile ilgili ilk ciddi adımı attı. II. Mahmut: “Ben tebaamdaki dinler farkını ancak cami, havra ve kiliselerine girdikleri zaman görmek isterim.” diyerek önemli bir beraberlik mesajı verdi. Buna göre, I. Milliyetçilik akımının parçalayıcı etkisi önlenmek istenmiştir. II. Toplumsal birliktelik sağlanmaya çalışılmıştır. III. Meşrutiyet yönetimine geçiş amaçlanmıştır. yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) Yalnız III. D) I ve II. E) II ve III.

54 10. XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti sınırlarında yaşayan müslim, gayrimüslim halka yeni haklar vererek aralarında eşitlik sağlamak amacıyla Osmanlıcılık fikri benimsenmişti. Din, dil, ırk ayrımı yapmadan büyük bir Osmanlı milleti oluşturmak temel amaçtı. II. Mahmut Dönemi’nde Osmanlı Devleti, Osmanlıcılık düşüncesi ile ilgili ilk ciddi adımı attı. II. Mahmut: “Ben tebaamdaki dinler farkını ancak cami, havra ve kiliselerine girdikleri zaman görmek isterim.” diyerek önemli bir beraberlik mesajı verdi. Buna göre, I. Milliyetçilik akımının parçalayıcı etkisi önlenmek istenmiştir. II. Toplumsal birliktelik sağlanmaya çalışılmıştır. III. Meşrutiyet yönetimine geçiş amaçlanmıştır. yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A)Yalnız I. B) Yalnız II. C) Yalnız III. D) I ve II. E) II ve III.

55 Hatice NEBİOĞLU ACAR Tarih Öğretmeni