ALERJİ NEDİR? Vücudu koruyan ba ğ ışıklık sistemi, bazı insanlarda zararlı olmayan bir takım maddelere karşı aşırı yanıt verir. Bu reaksiyonlara aşırı.

... konulu sunumlar: "ALERJİ NEDİR? Vücudu koruyan ba ğ ışıklık sistemi, bazı insanlarda zararlı olmayan bir takım maddelere karşı aşırı yanıt verir. Bu reaksiyonlara aşırı."— Sunum transkripti:

1

2 ALERJİ NEDİR? Vücudu koruyan ba ğ ışıklık sistemi, bazı insanlarda zararlı olmayan bir takım maddelere karşı aşırı yanıt verir. Bu reaksiyonlara aşırı duyarlılık ya da alerjik reaksiyonlar adı verilir. 2 Alerjik reaksiyona yol açan antijene alerjen adı verilir. Alerjenler çok çeşitlidir: Polenler, küf mantarı sporları, miteler (ev tozu akarları), hayvan tüyleridir.

3 3 Alerjenler normalde ço ğ u insan için zararsız partiküllerdir. Ancak atopik (alerji gelişimine yatkın) bünyeli kişilerde hastalık belirtilerine ve hatta ileri dönemlerde hastalık ve ölümlere sebep olmaktadırlar. ATOPİ – ATOPİK BİREY

4 1-DUYARLıLANMA EVRESI (BIR ALERJEN ILE ILK KARŞıLAŞMA) Alerjen ilk defa vücuda girdi ğ inde oluşan IgE’ lerin yani antikorların inflamatuvar hücre membranlarına yerleşti ğ i evredir 2-EFEKTÖR EVRE (BIR ALERJEN ILE TEKRAR KARŞıLAŞMA) Aynı alerjen tekrar vücuda girdi ğ inde daha önceden membranlarında (zarlarında) IgE yerleşmiş olan inflamatuvar hücrelerden kimyasal mediatörlerin (aracı madde) salındı ğ ı ve inflamasyonun oluştu ğ u evredir.

5 ALERJIK REAKSIYON – ERKEN FAZ  Duyarlılanma evresi sonrasında vücuda giren alerjen mast ve bazofil hücresinin üzerine yerleşmiş IgE’ ler ile birleşir.  Bu birleşmenin ardından ilk olarak hücre içinde depo edilmiş olarak bulunan histamin (bir kimyasal mediatör) salınır.  Salınan histamin vücut içerisinde (deri, burun, göz, akci ğ er) bulunan H1 reseptörlerine ba ğ lanır ve bulundu ğ u dokuda alerjik reaksiyon semptomları gözlenir. Bu duruma erken faz alerjik yanıt denir.

6 ALERJIK REAKSIYON – GEÇ FAZ  Vücuttaki alerjik reaksiyonların başlamasına sebep olan ilk inflamasyon mediatörü olan histaminin salınmasının ardından mast, bazofil ve eozinofil hücrelerinden lökotrienler salınmaya başlar.  Lökotrienler alerjinin ikincil ve en önemli elemanlarıdır ve histamini takiben salınarak alerjinin süresi ve şiddetini belirlerler.  Bu durum alerjinin geç fazını oluşturur.

7 OOOO Y Y YY ALERJEN TEMASI ESNASINDA MAST,BAZOF İ L,EOZ İ NOF İ L,MONOS İ T HÜCRE ZARLARINDAN H İ STAM İ N PAKETLER İ AÇI Ğ A ÇIKARAK.... BURUN AKINTISI HAPŞIRMA MUKUS ARTIŞI KAŞINTI KIZARIKLIK G İ B İ ALERJ İ K SEMPTOMLAR OLUŞUR H İ STAM İ N H1 RESEPTÖRÜNE BA Ğ LANIR VE; https://www.youtube.com/watch?v=sdOZqzTj5c8 Antihistaminiklerin Etki Mekanizması

8 Modern (yeni kuşak) Antihistaminikler Mepiramin Mebhidrolin Klorfeniramin Klemastin Hidroksizizin Loratadin Setirizin Akrivastin Azelastin Ebastin Mizolastin Rupatadin Desloratadin Feksofenadin Levosetirizin Bilastin ANTİHİSTAMİNİK İLAÇLAR H1 RESEPTÖR ANTAGONISTI 1. Kuşak 2. Kuşak

9 OOOO YYYY. S İ STE İ N İ L LÖKOTR İ EN RESEPTÖRLER İ (CYSLTR)... PERMEAB İ L İ TE EOZ İ NOF İ L GÖÇÜ ÖDEM MUKUS ARTIŞI BRONKOSPAZM MEYDANA GEL İ R. S İ STE İ N İ L LÖKOTR İ EN RESEPTÖRLER İ NE LTC4-LTD4-LTE4 ‘ E BA Ğ LANDI Ğ INDA ; Lökotrien Reseptör Antagonistleri Etki Mekanizması ANTİHİSTAMİNİK İLAÇLAR SİSTEİNİL LÖKOTRİEN RESEPTÖR ANTAGONİSTLERİ Zafirlukast Montelukast

10 TANıM Ürtiker, kaşıntılı ve ödemli papül (ürtika) derin dermiş (derinin alt tabakası) veya anjiyoödem* ile ya da her ikisinin birden gelişimiyle kendini gösteren bir hastalıktır. Sosyal yaşamını etkileyen, uyku bozuklu ğ u ve iş gücü kaybına neden olan bir hastalıktır *Anjiyoödem; dermisin alt tabakalarını ve subkutan dokuyu tutan ve ani ortaya çıkan şişlik olarak tanımlanmaktadır.

11 TANı Akut ürtikerde herhangi bir rutin tanısal teste gerek yoktur. Kronik ürtikerde öncelikle alt tipi belirlenir. Hasta öyküsü de ğ erlendirilir ve tanısal test ona göre yapılır.

12 1. Antihistaminler 2. Lökotrien Reseptör Antagonistleri 3. Siklosporin* 4. Omalizumab** 5. Sistemik Steroidler Di ğ erleri Tedavide Kullanılan İ laç Grupları Tedavi * İ mmünosupresif yani ba ğ ışıklı ğ ı baskılayıcı bir ilaç **IgE’ye karşı üretilen antikor

13 1. ANTIHISTAMINLER Ürtikerin birçok semptomu endotel hücrelerde ve sinirlerde bulunan H1 reseptörleri aracılı ğ ı ile oluşmaktadır. Bu açıdan H1 reseptör blokerleri tedavinin başlıca ilaçlarını oluşturmaktadır. Antihistaminler ihtiyaç oldu ğ unda de ğ il her gün düzenli olarak kullanılmalıdır. Setirizin, Levosetirizin, Loratadin, Desloratadin, Akrivastin, Rupatadin, Bilastin, Ebastin, vb. Ülkemizde Bulunanlar Azelastin, Bepotastin, Epinastin, Mequitanzine, Mizolastin Ve Olopatadin Ülkemizde Bulunmayanlar

14 2. LÖKOTRIEN RESEPTÖR ANTAGONISTLER (LTRA) Anti-lökotrien ajanlar, potent (güçlü) pro (öncül) enflamatuvar mediyatörler olan ve ürtiker fizyopatolojisinde rol oynayan sisteinil lökotrienlerin etkilerini baskılamaktadırlar. LTRA; KSÜ, dermografik ürtiker, so ğ uk ürtikeri, solar ürtiker ve geç basınç ürtikerinde, ikinci kuşak antihistaminlerle kombinasyon tedavilerinde etkili bulunmuştur. LTRA: Lökotrien Reseptör Antagonisti KSÜ: Kronik Spontan Ürtiker

15 ALERJIK RINIT NEDIR? 15 Alerjene maruz kalma sonrasında burun mukozasının İ mmünoglobülin E aracılı ğ ı ile inflamasyona u ğ raması sonucu (vücudun alerjene karşı oluşturdu ğ u yanıt) gelişen kronik bir hastalıktır.

16 ALERJIK RINITIN RISK FAKTÖRLERI; De ğ işen yaşam koşulları ve endüstriyel gelişim Çocukluk döneminde geçirilen enfeksiyonlar Giderek daha çok kapalı ortamlarda yaşama tarzı Pasif sigara içicili ğ i Çevre ve hava kirlili ğ i Diyet alışkanlıklarındaki de ğ işiklikler Genetik faktörler 16

17 ALERJİK RİNİT YENİ SINIFLANDIRMA (ARIA KILAVUZU) 1) İ ntermittan (aralıklı) -Haftada 4 günden az veya -Yılda 4 haftadan az 2) Persistan (devamlı) -Haftada 4 günden fazla ve -Yılda 4 haftadan uzun HAFİF Normal uyku ve Günlük etkinlikler/spor etkilenmez Normal iş/okul ortamı Semptomlar yoğun değil İNTERMİTTAN <4 gün/hafta veya < 4 hafta/yıl PERSİSTAN >4 gün/hafta ve >4 hafta/yıl ORTA-AĞIR Bir veya fazlası varsa Uyku düzensizliği Günlük etkinlikler/spor etkilenmiş İş/okul etkilenmiş Semptomlar yoğun

18 ALERJİK RİNİT PATOFİZYOLOJİSİ  IgE aracılı ğ ı ile mast ve bazofil hücrelerinden salınan histamin nazal mukozada alerjik rinit semptomlarının ortaya çıkmasına sebep olurken; inflamatuvar hücrelerden salınan Lökotrien, PAF ve Sitokin salgılanmasında kapillerde (kılcal damarda) dilatasyona (genişlemeye) ve permeabilite (damar geçirgenli ğ inde) artışına yol açmaktadır. 18

19 Burunda kaşıntı, Burun tıkanıklı ğ ı, Hapşırma nöbetleri, Sulu burun akıntısı Konjonktivit, Halsizlik, Geçici ateş, İ ştahsızlık, Otonomik semptomlar, Çalışma isteksizli ğ i 19 Alerjik rinitin major semptomlarını oluşturur. Semptomlara eşlik edebilir. ALERJİK RİNİT SEMPTOMLARı

20 ALERJİK RİNİT TANI Anamnez Fiziki muayene Laboratuvar Spesifik IgE Deri testi Serum Nazal provokasyon testi ( üst hava yolunun allerjenlere veya diğer irritanlara gösterdiği doğal tepkiyi ortaya çıkararak alerjik ve non-allerjik rinitin patofizyoloji, klinik ve tedavisi hakkında bilgi sağlar) Çoklu prick test Prick deri testi

21 ALERJİK RİNİT TEDAVİ Alerjenden kaçınma İ laç tedavisi –Oral H1 antihistaminikler – İ ntranazal H1 antihistaminikler – İ ntranazal kortikosteroidler –Oral lökotrien antagonistleri – İ ntranazal kromonlar –Oral dekonjestanlar – İ ntranazal dekonjestanlar –Oral/IM glukokortikosteroidler – İ ntranazal antikolinerjikler Sublingual / nazal spesifik immünoterapi Subkutanöz spesifik immünoterapi 21

22 ASTıM TANıMı  Kronik hava yolu inflamasyonu ve bronş hiperreaktivitesi (bronşların aşırı duyarlılı ğ ı, hassasiyet göstermesi) ile karakterize, reverzibl (geri dönüşü olan) hava yolu obstrüksiyonudur.  Astım, Kronik hava yolu inflamasyonu, Bronş aşırı duyarlılı ğ ı, Nöbetler şeklinde öksürük, dispne (nefes darlı ğ ı), hırıltılı solunum ve gö ğ üste tıkanıklık yakınmaları, Diffüz, de ğ işken, genellikle reverzibl hava yolu obstrüksiyonu ile karakterize bir solunum yolu hastalı ğ ıdır.

23 Kişisel Faktörler Genetik Atopi Bronş hiperreaktivitesi Cinsiyet Etnik köken Çevresel Etkenler Alerjenler Solunum sistemi enfeksiyonları Sigara Hava kirlili ğ i Meslek Sosyoekonomik düzey Diyet Obezite Tetikleyiciler Alerjenler Solunum yolu enf. Egzersiz Hava kirlili ğ i Besinsel katkı mad. İ laçlar

24 Astımın klinik semptomları;  Öksürük, hırıltı ve nefes darlı ğ ı Özellikleri ise:  Çok sayıda tetikleyici faktör (alerjenler, virüsler, egzersiz) varlı ğ ı,  Çeşitli atopik hastalıklar ile birliktelik göstermesi,  Yaşa ba ğ lı olarak semptomların de ğ işkenlik göstermesidir Astım oluşum mekanizması kompleks ve birçok etkene ba ğ lı olarak oluşsa da olayın temelinde immünolojik etkenler yer almaktadır.

25 Solunum yolunu saran düz kaslar duyarlılaşma sonucu kasılmaya başlar. (Bronkospazm/ Bronkokonstriksiyon) Trakea, bronş ve bronşiolleri içten saran mukoza tabakasında ödem oluşmaya başlar. Goblet hücrelerince aşırı derecede salgılanan yo ğ un mukus solunum yolları sistemini tıkar. 25

26 Tanı Anamnez Fizik Muayene Solunum Fonksiyon Testleri

27  Çocuklarda astım tanısı büyük oranda öyküye göre konuldu ğ undan anamnez önemlidir. Astım Semptomları  Nöbetler halinde gelen nefes darlı ğ ı  Öksürük  Hışıltılı/hırıltılı solunum  Gö ğ üste sıkışma/baskı hissi

28 Astımlı hastalar, akut atak dışında başvurduklarında fizik muayeneleri tamamen normal olabilir. Ancak astımlıya yapılan fizik muayene de genellikle;  En sık, vizing (wheezing) ve ronküs, Vizing: Islık tarzında, tiz, hışıltı. Ronküs: Horlama tarzında, hırıltı.  Öksürük, dispne, siyanoz, takipne  Uykuya meyil, konuşma güçlü ğ ü  Taşikardi,  Yardımcı solunum kaslarının solunuma katılması  Ekspiryumda uzama  Solunum seslerinde azalma (Sessiz Akci ğ er) gözlenebilir.

29 SPIROMETRIK INCELEME Astım düşünülen her olguda kesin tanı için spirometrik inceleme yapılmalıdır. Spirometrik de ğ erlendirme astım tanısını kesinleştirmede, ayırıcı tanıda ve hastalı ğ ın seyrini izlemede yararlıdır. SOLUNUM FONKS İ YON TESTLER İ  FEV1/FVC oranındaki düşüş ise havayolu kısıtlanmasının göstergesidir.

30 * Endikasyon dışı; sadece budesonid-formoterol ile ilgili veri var † Endikasyon dışı; ayrı ya da kombine İKS ve SABA inhalerler Diğer kontrol seçenekleri Diğer kurtarıcı seçenekler TERCİH EDİLEN KURTARICI BASAMAK 2 Günlük Düşük Doz İKS ya da gerektiğinde Düşük Doz İKS-Formoterol * BASAMAK 3 Düşük Doz İKS-LABA BASAMAK 4 Orta Doz İKS-LABA LTRA ya da Düşük Doz İKS+SABA † Gerektiğinde Düşük Doz İKS- Formoterol * Gerektiğinde SABA Orta Doz İKS, ya da Düşük Doz İKS+LTRA # Yüksek Doz İKS, ekle tiotropium, ya da LTRA ekle# Düşük Doz Oral KS ekle ama yan etkileri dikkate al Gerektiğinde Düşük Doz İKS- formoterol ‡ Yetişkinler & 12+ Adolesanlar Kişiselleştirilmiş Astım Yönetimi Değerlendir, Tekrar Düzenle, Gözden Geçir Astım Tedavi Seçenekleri: Hastaların bireysel ihtiyaçları için basamak artırıp azaltın BASAMAK 5 Yüksek Doz İKS-LABA Fenotipik değerlendirm eye göre ± tedavi ekle ör.tiotropium, anti-IgE, anti-IL5/5R, anti-IL4R Belirtiler Ataklar Yan Etkiler Akciğer Fonksiyonu Hasta Memnuniyeti Gerekirse tanının doğrulanması Semptom kontrolü ve değiştirilebilir risk faktörleri (akciğer fonksiyonu dahil) Komorbiditeler İnhaler tekniği ve uyum Hasta hedefleri Değiştirilebilir risk faktörleri ve komorbidite tedavisi Farmakolojik olmayan stratejiler Eğitim ve beceri eğitimi Astım tedavileri 1 © Global Initiative for Asthma, www.ginasthma.org BASAMAK 1 Gerektiğinde Düşük Doz İKS- Formoterol Düşük Doz İKS+SABA † ‡ Budesonid-Formoterolün ya da Beklometazon-Formoterolün idame ya da kurtarıcı olarak reçete edildiği hastalarda Düşük Doz İKS-Formoterol kurtarıcıdır # FEV >%70 ve alerjik rinitli duyarlı hastalarda ev tozu akarlarına karşı Sublingual İmmünoterapi uygulamasını eklemeyi değerlendirin ‘Kontrol Edici’ tedavi, alevlenmeleri önlemek için alınan tedavidir. TERCİH EDİLEN KONTROL Alevlenmeleri önlemek ve semptomları kontrol etmek ASTıMDA TEDAVİ BASAMAKLANDıRMASı-2019

31 ASTIM TEDAV İ YAKLAŞIMI KONTROL ED İ C İ İ LAÇLAR Ço ğ u zaman anti-inflamatuvar etkileri sayesinde astımın kontrol altında tutulmasını sa ğ layan her gün ve uzun süre kullanılan ilaçlardır. İ nhale ve sistemik steroidler İ nhale ve oral Uzun etkili beta-2 agonistler Lökotrien reseptör antagonistleri Uzun etkili teofilin Anti IgE SEMPTOM G İ DER İ C İ İ LAÇLAR Hızlı etki ederek bronkokonstriksiyonu geri döndüren, semptomları gideren ve gerekti ğ inde kullanılan ilaçlardır. Hızlı etkili inhaler veya kısa etkili oral beta-2 agonistler Sistemik steroidler Teofilinler (i.v. formları) İ nhaler kısa etkili antikolinerjikler ASTıM TEDAV İ S İ * İ nhaler streoidler günümüzde kullanılan en etkili kontrol edici ilaçlardır.

32 ALERJ İ K R İ N İ T ve ASTIM İ L İ ŞK İ S İ Alerjik rinitli olguların %40’ ında Astım gelişirken Astımlı olguların % 80’ inde aynı zamanda alerjik rinit de gözlenmektedir. %40 %80 Guerra, S. et al, Rhinitis as an Independent Risk Factor for Adult-onset Asthma, J Allergy Clın Immunol., 2002, 109 (3): 419-425

33 TEK HAVAYOLU TEK HASTALIK Alerjik rinit varlığı, astım gelişme riskini 3 kat artırmaktadır… Ref: Settipane RJ et al Allergy Proc 1994;15:21-25. Alerjik rinitin astım üzerine etkisi incelendiğinde; Rinit şiddeti arttıkça;  Astım semptomları daha şiddetli,  Astıma bağlı iş ve okul günü kaybı daha fazla,  Astım tedavi ihtiyacı daha fazla olmaktadır. Halpern MT, et al. J Asthma 2004;41:117–26

34 DESLORATADİN Desloratadin selektif periferik histamin H 1 reseptör antagonisti Sedasyon yapmayan, uzun etkili bir Histamin reseptör antagonistidir. 1.Baççıo ğ lu, A. et al. Role of leukotriene antagonists and antihistamines in treatment of allergic rhinitis and asthma comorbidity, J Med Updates, 2013, 3(1): 34-39. MONTELUKAST Alerjik rinit ve astım tedavisinde, etkili ve güvenilir antiinflamatuar tedavi seçeneği sunan, bir lökotrien reseptör antagonistidir.

35 Film kaplı tablet. Pembe, oblong, bikonveks, film kaplı İ K İ KATMANLI (B İ LAYER) tabletler

36 A İ RCOMB DESLORATADİN +MONTELUKAST 5MG Desloratadin 10 MG Montelukast Alerjik rinit ve alerjik rinitle birlikte seyreden astım tedavisinde ve semptomlarının giderilmesinde endikedir. Önerilen doz 15 yaş ve üzeri erişkinler için günde bir tablettir 1X1 AİRCOMB 30 Tb: Perakende fiyatı: 37,88 TL Kamu Fiyatı:24,43 TL AİRCOMB 90 Tb: Perakende fiyatı: 125,31TL Kamu Fiyatı:73,31 TL ETKEN MADDE TERAPÖTİK ENDİKASYON UYGULAMA ŞEKLİ POZOLOJİ FİYAT

37 A İ RCOMB DESLORATADİN +MONTELUKAST ÖDENME KOŞULLARI VE RAPORLAMA Montelukast ve Antihistaminik kombinasyonları,Kulak Burun Bo ğ az uzman hekimleri, İ ç hastalıkları, Çocuk sa ğ lı ğ ı ve hastalıkları, Gö ğ üs hastalıkları, Alerji uzman hekimlerince veya bu uzman hekimlerden biri tarafından düzenlenen uzman hekim raporuna dayanılarak di ğ er hekimlerce de reçete edilebilir. KBB uzmanları tarafından Alerjik Rinit tanısı ile reçete edilebilir ve rapor çıkartılabilir. Göğüs uzmanları tarafından Alerjik Rinitle birlikte seyreden Astım ve Alerjik Rinit tanısı ile reçete edilebilir ve rapor çıkartılabilir. Dahiliye uzmanları tarafından hem Alerjik Rinit hem de Alerjik Rinitle Birlikte seyreden astım tanısı ile reçete edilebilir, rapor çıkartılabilir. Uzman hekimlerin hazırladığı raporlara istinaden Aile Hekimleri tarafından rpt edilebilir.

38 ÖZELLİKFAYDA ÖZELLİKFAYDA LTR SELEKTİF ANTAGONİSTİDİRASTIM VE ALERJİ SEMPTOMLARININ GİDERİLMESİNDE ENDİKEDİR. ALLERJİK RİNİT DEN KAYNAKLI ASTIM HASTALIĞININ DA ÖNÜNE GEÇİLMİŞ OLUNMAKTADIR. H1R ANTAGONİSTİDİR HİSTAMİN KAYNAKLI SEMPTOMLARI ORTADAN KALDIRIR. AYNI ANDA RİNİT TEDAVİSİ İLE ASTIM İÇİN OLUŞABİLECEK RİSKLER ÖNLENMEKTEDİR. NON-SEDATİFTİR TÜM HASTA GRUBUNDA,GECE YA DA GÜNDÜZ İSTENİLDİĞİ GİBİ KULLANILABİLİR. HASTALARIN NORMAL YAŞAMINI ETKİLEMEZ(okul, iş vb.) MUKUS SEKRESYONUNU HIZLA AZALTIR. BURUN AKINTISI GİBİ SEMPTOMLARI ORTADAN KALDIRARAK, YAŞAM KALİTESİNİ ARTTIRIR. SÜREKLİ BURUN SİLMESİ BURUNDA TAHRİŞE SEBEP OLUR SEKRESYONU AZALTARAK AKINTIYI KESMEKTEDİR UZUN SÜRE ETKİNLİK GÖSTERİR. GÜNDE TEK DOZ İLE GÜN BOYU ETKİ SAĞLAR VE YAŞAM KALİTESİNİ ARTTIRIR. GÜN AŞIRI KULLANILABİLİR

39 LEVOSETRİZİNFEXOFENADİN  Etkinlik–  Yan etki+  Yaygın kullanım~  Etkinlik +  Yan etki +  Yaygın kullanım ~  Sitokrom P4503A sistemini kullanması, gıdalarla etkileşim DESLORATADİN KARŞILAŞTIRMA

40 RUPATADIN SETRIZIN DESLORATADİN KARŞILAŞTIRMA  Etkinlik~  Yan etki~  Yaygın kullanım+  Sitokrom P4503A, 12 yaş altı kullanım  Etkinlik +  Yan etki +  Yaygın kullanım–  Sitokrom P4503A, sedasyon, antikolinerjik etki, istenmeyen kilo artışı

41 LEVMONT 30 TAB FIXDUAL 5 MG/10 MG 30 FILM TABLET DESMONT 5/10 MG TAB BRONCHOREST CAPS 5MG 30 DESCASE 5MG/ 10MG 30 TB ZESPİRA PLUS 5/10 MG 90 ONCEAIR TAB 10 MG SINGULAIR 10 MG 28 TAB ZESPIRA TAB 10 MG 28 TAB LEVOSETRİZİN + MONTELUKAST DESLORATADİN+MON TELUKAST LEVOSETRİZİN + MONTELUKAST DESLORATADİN+MONT ELUKAST MOTELUKAST