Günlük hayatta işimizi kolaylaştıran aletlere basit makineler denir. Bu basit makineler kuvvetin doğrultusunu, yönünü ve değerini değiştirerek günlük.

... konulu sunumlar: "Günlük hayatta işimizi kolaylaştıran aletlere basit makineler denir. Bu basit makineler kuvvetin doğrultusunu, yönünü ve değerini değiştirerek günlük."— Sunum transkripti:

1

2 Günlük hayatta işimizi kolaylaştıran aletlere basit makineler denir. Bu basit makineler kuvvetin doğrultusunu, yönünü ve değerini değiştirerek günlük hayatta iş yapmamızı kolaylaştırır. Günlük hayatta işimizi kolaylaştıran aletlere basit makineler denir. Bu basit makineler kuvvetin doğrultusunu, yönünü ve değerini değiştirerek günlük hayatta iş yapmamızı kolaylaştırır. Kuvvet, yol, hız veya zamandan kazanç sağlamak için kullanırız. Fakat hepsinden ayni miktarda kazanç sağlanmaz. Birinden kazanç varsa, diğerlerinden aynı oranda kayıp vardır. Mesela kuvvetten kazanç sağlanmışsa yoldan, zamandan ve hızdan kayıp vardır. Kuvvet, yol, hız veya zamandan kazanç sağlamak için kullanırız. Fakat hepsinden ayni miktarda kazanç sağlanmaz. Birinden kazanç varsa, diğerlerinden aynı oranda kayıp vardır. Mesela kuvvetten kazanç sağlanmışsa yoldan, zamandan ve hızdan kayıp vardır. Basit makineler de iş veya enerjiden kesinlikle kazanç sağlanamaz. Sadece iş kolaylığı sağlar Basit makineler de iş veya enerjiden kesinlikle kazanç sağlanamaz. Sadece iş kolaylığı sağlar

3 KUVVET KAZANCI: Kuvvet kazancı, yükün kuvvete oranı olarak ifade edilir

4 KALDIRAÇLARKALDIRAÇLAR Bir destek noktası etrafında dönebilen sağlam yapılı çubuktan oluşan düzeneğe kaldıraç denir. Kaldıraçta, kuvvetin destek noktasına olan uzaklığına kuvvet kolu, yükün destek noktasına olan uzaklığına da yük kolu denir. Bir kaldıraçta kuvvetten kazanmak için kuvvet kolunun, yük kolundan büyük olması gerekir böylelikle cisimler ağırlığından daha küçük kuvvetlerle dengede tutulabilirler.Bir destek noktası etrafında dönebilen sağlam yapılı çubuktan oluşan düzeneğe kaldıraç denir. Kaldıraçta, kuvvetin destek noktasına olan uzaklığına kuvvet kolu, yükün destek noktasına olan uzaklığına da yük kolu denir. Bir kaldıraçta kuvvetten kazanmak için kuvvet kolunun, yük kolundan büyük olması gerekir böylelikle cisimler ağırlığından daha küçük kuvvetlerle dengede tutulabilirler.

5

6

7 Kaldıraç ÖrnekleriKaldıraç Örnekleri A) Destek OrtadaA) Destek Ortada Tahterevalli, makas, eşit kollu terazi, keser, pense, kriko, karga burnu, yan keski, kerpeten Tahterevalli, makas, eşit kollu terazi, keser, pense, kriko, karga burnu, yan keski, kerpeten B) Yük OrtadaB) Yük Ortada El arabası, fındık kıracağı, gazoz açacağı, insan çenesi C) Kuvvet OrtadaC) Kuvvet Ortada Cımbız, maşa, zımba Cımbız, maşa, zımba

8 MAKARALARMAKARALAR Makaralar da iş yaparken bir takım kolaylıklar sağlayan basit makinelerdendir. Günlük yaşamda en fazla gördüğümüz şekliyle inşaatlarda harç, tuğla ve diğer yapı malzemelerini taşımak için kullanılmaktadır.

9 A)Sabit MakaraA)Sabit Makara Aynı ipte aynı gerilme olurAynı ipte aynı gerilme olur Sabit makaralar kuvvetin yönünü değiştirmek için kullanılır.Sabit makaralar kuvvetin yönünü değiştirmek için kullanılır. Kuvvet kazancı (yük/kuvvet) 1’dir.Bunun iki anlamı vardırKuvvet kazancı (yük/kuvvet) 1’dir.Bunun iki anlamı vardır İlk olarak ip 1 m yukarı çekildiğinde yük de 1 m yukarı kalkarİlk olarak ip 1 m yukarı çekildiğinde yük de 1 m yukarı kalkar İkinci olarak kuvvet = yük ‘türİkinci olarak kuvvet = yük ‘tür Sabit makarada kuvvetten ve yoldan kazanç yokturSabit makarada kuvvetten ve yoldan kazanç yoktur

10 B)Hareketli MakaraB)Hareketli Makara Çevresinden geçirilen ip sayesinde yük ile beraber aynı yönde hareket eden makaralara hareketli makara denir. Hareketli makaralar kuvvetten kazanç sağlar. Hareketli makaralarda makaranın ağırlığı ve sürtünmeler ihmal edildiğinde bir cisim ağırlığının yarıcı kadar bir kuvvetle kaldırılabilir. KUVVET = YÜK / 2 Hareketli makaralarda kuvvetten kazanç olduğu için yoldan kayıp vardır. Yani bir cismi h kadar yükseltmek için ipi 2h kadar çekmek gerekir.Çevresinden geçirilen ip sayesinde yük ile beraber aynı yönde hareket eden makaralara hareketli makara denir. Hareketli makaralar kuvvetten kazanç sağlar. Hareketli makaralarda makaranın ağırlığı ve sürtünmeler ihmal edildiğinde bir cisim ağırlığının yarıcı kadar bir kuvvetle kaldırılabilir. KUVVET = YÜK / 2 Hareketli makaralarda kuvvetten kazanç olduğu için yoldan kayıp vardır. Yani bir cismi h kadar yükseltmek için ipi 2h kadar çekmek gerekir.

11 C)PalangalarC)Palangalar Palangalar, sabit makara ve hareketli makaraların bir arada kulllanılması oluşturulan basit makinelerdir. Kuvvet kazancı palangadaki ip sayısına göre değişir. Kuvveten kazanç olduğu oranda yoldan kayıp olur. Palangalarda yük ve kuvvet arasındaki denklem: Kuvvet = Yük / İp sayısı şeklinde ifade edilebilir.Palangalar, sabit makara ve hareketli makaraların bir arada kulllanılması oluşturulan basit makinelerdir. Kuvvet kazancı palangadaki ip sayısına göre değişir. Kuvveten kazanç olduğu oranda yoldan kayıp olur. Palangalarda yük ve kuvvet arasındaki denklem: Kuvvet = Yük / İp sayısı şeklinde ifade edilebilir.

12

13 EĞİK DÜZLEMEĞİK DÜZLEM Farklı malzemelerden seçilebilecek dayanıklı bir levhanın bir ucunun diğer ucundan daha yüksek olacak şekilde yerleştirilmesiyle oluşturulan düzeneklerdir. Merdiven eğik düzleme örnek verilebilir. Eğik düzlem yardımıyla bir cisim, ağırlığından daha küçük bir kuvvet uygulanarak yüksek bir yere daha kolay bir şekilde çıkartılabilir. Eğik düzlemde kuvvet kazancı eğik düzlemin boyuna ve yüksekliğine bağlıdır. Eğik düzlemde kuvvet ve yük arasındaki ilişki şu formülle hesaplanabilir. Kuvvet x Yol = Yük x Yükseklik

14

15 VİDAVİDA Vida, silindirin etrafına sarılmış bir eğik düzlemdir. Cisimleri birbirine tutturmak için kullanılır. Vidanın iki dişi arasındaki uzaklığa vida adımı denir. Vida 1 tam tur döndüğünde vida adımı kadar zeminde ilerler.Vida, silindirin etrafına sarılmış bir eğik düzlemdir. Cisimleri birbirine tutturmak için kullanılır. Vidanın iki dişi arasındaki uzaklığa vida adımı denir. Vida 1 tam tur döndüğünde vida adımı kadar zeminde ilerler. Gözlük gibi küçük aletlerden çok büyük makinelere kadar hemen hemen her yerde kullanılır.Gözlük gibi küçük aletlerden çok büyük makinelere kadar hemen hemen her yerde kullanılır. Vida üzerinde bulunan vida adımı sayısı ne kadar fazla ise kuvvetten o denli kazanç sağlanacaktır. Vida adımının fazla olması kuvvetten kazancı sağlayacak fakat vida yüzeye daha yavaş batacak ve yoldan kayıp olacaktır.

16

17 ÇIKRIKÇIKRIK Aynı eksen etrafında dönen bir silindir ve bir kolun birleştirilmesiyle oluşan sisteme çıkrık denir. Kuyu düzeneklerinde, kıyma makinelerinde ve kapı anahtarı gibi düzeneklerde kullanılır. Çıkrıkta kuvvetin uyguladığı kolun uzunluğu arttıkça bir yükü kaldırma için uygulanması gereken kuvvet azalır yani kuvvet kazancı artar. Çıkrıkta kuvvet ve yük arasındaki ilişki P x r= F x R yani Yük x yük kolu = Kuvvet x Kuvvet kolu

18 DİŞLİ ÇARKLARDİŞLİ ÇARKLAR Üstünde belirli aralıklarla çıkıntılar, dişler bulunan sabit bir eksen etrafında dönebilen basit makinelere dişli çark denir.Üstünde belirli aralıklarla çıkıntılar, dişler bulunan sabit bir eksen etrafında dönebilen basit makinelere dişli çark denir. 1.Dişlinin çapı büyüdükçe diş sayısı da artar. (Doğru orantılı) 2.Dişlinin diş sayısı arttıkça dönme sayısı azalır. (Ters orantılı) Dişli Çarklarda Formül n: Tur sayısı r: Yarıçap n1 x r1 = n2 x r2 Birbirine temas halinde olan iki dişlide büyük dişlide fazla diş bulunur. Küçük dişlide az diş bulunur. Büyük dişli az, küçük dişli çok döner.1.Dişlinin çapı büyüdükçe diş sayısı da artar. (Doğru orantılı) 2.Dişlinin diş sayısı arttıkça dönme sayısı azalır. (Ters orantılı) Dişli Çarklarda Formül n: Tur sayısı r: Yarıçap n1 x r1 = n2 x r2 Birbirine temas halinde olan iki dişlide büyük dişlide fazla diş bulunur. Küçük dişlide az diş bulunur. Büyük dişli az, küçük dişli çok döner.

19 KASNAKLARKASNAKLAR Sabit bir eksen etrafında dönebilen silindirlerin, birbirine kayış yardımı ile bağlanması ile kasnaklar oluşur. Silindirlerin dönme yönleri kayışın bağlanma şekli ile değişir.Sabit bir eksen etrafında dönebilen silindirlerin, birbirine kayış yardımı ile bağlanması ile kasnaklar oluşur. Silindirlerin dönme yönleri kayışın bağlanma şekli ile değişir. n1.r1=n2.r2

20