Kamu Borç Stokun Yapısı ve Sorunları

... konulu sunumlar: "Kamu Borç Stokun Yapısı ve Sorunları"— Sunum transkripti:

1 Kamu Borç Stokun Yapısı ve Sorunları
R. Hakan ÖZYILDIZ 2019

2

3 STOK... Stok, hem iç hem de dış borç için, anapara ve anaparadan kaynaklanan kur farkı değerlerini içermektedir. Faiz değerleri stok kapsamında yer almamaktadır.

4 Artık hepimiz borçluyuz

5 Reel borç 2013’ten sonra hızla arttı

6

7 Kamunun borcu azalırken hanehalkının ve özel sektörün ki arttı

8 Reel sektörün borcuna dikkat

9 Dış borçların büyük çoğunluğu özel sektörün

10 Reel sektör artık borçlarını geri ödemek zorunda

11 Reel sektörün dövizli yükümlülüğü 2009 sonrasında hızla çoğalmış

12 Kamu dış borçlanması neden artıyor?

13 Kamu bor stoku tahvil ağırlıklı
Kamu bor stoku tahvil ağırlıklı. Yani piyasalardaki fiyat hareketlerinden etkileniyor

14 İşsizlik Sigortası Fonu varlık sayılırsa…

15 BÜTÇE AÇIĞI = BORÇLANMA
BÜTÇE AÇIĞI = BORÇLANMA !? Borç stoku faiz ödemlerindeki artış ve borçlanma gereğinin artmasıyla büyüyor

16 Bütçe dışı dengeler etken

17 Stok neden bütçe açığından fazla artıyor?

18 Doların etkili olmasının nedeni

19 Önceki yıl %62’lerde olan dolar oranı geçen yıl %84 olmuş.

20 Kredi temerrüt swapları (CDS): Yabancı yatırımcılar gelişmekte olan piyasalara yatırım yaparken sigorta yaptırıyorlar.

21 Dış borç verim eğrisi, iyi yorumlanmalı
Dış borç verim eğrisi, iyi yorumlanmalı. Uzun vadede çok sorun görülmüyor.

22 2013’ten sonra ne oldu?

23 Son birkaç yıldır kamu borç stokunun artışı REKOR kırıyor

24 Değişim hızı artmaya başladı

25 ARTIŞ 2013 DEN SONRA DÖVİZ AĞIRLIKLI. KUR ETKİSİ KENDİSİNİ GÖSTERMİŞ.

26 Kur hareketleri, TL bazında dış borçlar gösterimini etkiliyor.

27 Verim eğrisi neden negatif eğimli
Verim eğrisi neden negatif eğimli? Yatırımcılar kısa ve uzun vadede neden farklı bir ekonomi değerlendiriyorlar?

28 Toplam borcun vadeye kalan ortalama süresi 6,4 yıl.

29 İç borçlanmada ortalama maliyet önceki yıllara oranla düştü
İç borçlanmada ortalama maliyet önceki yıllara oranla düştü. Ancak düşme eğilimi tersine dönmeye başladı.

30

31

32 29 ay çok iyi bir süre. Ani faiz değişimlerinde karar alıcılara önlem alma zamanı sağlayabilir.

33 Dış borcun faiz değişikliklerinden etkilenme süreci uzun
Dış borcun faiz değişikliklerinden etkilenme süreci uzun. Ancak onun da kur sıkıntısı var.

34 Vade uzadıkça piyasadan etkilenme oranı azalıyor

35 Faize duyarlılık artıyor.

36 Dışlama etkisi çalışıyor mu?

37 DİBS piyasasında bankalar ve tüzel kişiler kağıtların çoğunluğunu taşıyorlar. Yabancılar satıyor, kamu bankaları alıyor

38 Yurtdışı yerleşiklerin ilgisi getiriye bağlı olarak değişiyor.

39 Stok’un sadece % 35’si sabit TL enstrüman
Stok’un sadece % 35’si sabit TL enstrüman. Kur ve faiz değiştikçe stok da etkileniyor.

40 Kur ile fiyatlar arasındaki ilişki önemini koruyor.
“Sonuç olarak, 2001 yılı sonrasında döviz kurundan tüketici enflasyonuna geçişkenlik azalmakla ile birlikte, yeni fiyat endeksi döviz kuruna karşı 1994 temel yıllı endekse kıyasla daha duyarlı bir görünüm ortaya koymaktadır.” TCMB Enflasyon Raporu, 2006-I Shf. 19 Bu durumda; kurda olabilecek bir düzelme hareketi fiyatları ve sonuç olarak da beklentilere bağlı olarak, faizleri etkileyecektir.

41 Kur ve DİBS Faizleri arasındaki korelasyon yüksek
1 Mayıs Aralık 2004 arası dönemde DİBS Faizleri Eurobond Spreadları Döviz Kuru 1 0,86 0,85 Eurobond Spreadleri 0,63

42 Gelecekte borçlanmadaki azalma...
Siyaset yapma anlayışının değişmesine, Vergilerde ve sosyal güvenlikte kayıt dışılıkla mücadeleye, Nakit dışı borçlanmada olması gereken azalmaya, Kamu mali disiplinin genel anlamda sağlanmasına, (Bütçe dışı kamunun yüklerinin azalması), Reel faizlerdeki azalmaya, ve, Ekonominin istikrarlı büyümesine, En önemlisi beklentilerin iyi yönetilmesine bağlıdır.

43 Borcun Sürdürülebilirliği

44 Borcun Sürdürülebilirliği
Kamu borcunun sürdürülebilirliği, kamu borcunun sabit kalması ve/veya konuyla ilgili standart borç oranlarına bakılarak değerlendirmeler yapılmasının yanında, cari dönemde sürdürülen maliye politikasının borcun sürdürülebilirliğini ve/veya borç stokunun ödenebilirliğini sekteye uğratmadan gelecek dönemlerde de borçlanmanın sürdürülebilmesi olarak tanımlanmaktadır. Borcun sürdürülebilirliğini etkileyen en önemli faktörler, piyasalarda oluşturulacak güven ortamı, borçlanma politikalarına verilecek politik destek ve borçlanma birimlerinin teknik kapasiteleri olarak belirmektedir.

45 Borç stoku nasıl oluşuyor
Borç stoku nasıl oluşuyor? ( Milyar TL) (Faiz harcamaları = Net iç ve dış borçlanma + FDF; Fazla borçlanma kasada, rezerv olarak saklanıyor. Eksik borçlanma durumunda kasadan kullanım yapılıyor) Bütçe Gelirleri 780 Faiz dışı Harcamalar 780 Faiz Dışı Fazla Faiz harcamaları 71 Net İç Borçlanma 48 Net Dış Borçlanma 53

46 Neden Faiz Dışı Fazla? Faiz dışı fazla: Vazgeçilmez bir unsurdur.
Kamu borç stoku yüksek ülkelerde; Faiz dışı fazla: Risk primini düşürmek. Borcun sürdürülebilirliğini sağlamak, Enflasyonist bekleyişleri ortadan kaldırmak, Uygulanan ekonomi politikasının kredibilite sini arttırmak, İstikrarlı bir büyüme ortamı yaratmak için. Vazgeçilmez bir unsurdur.

47 Borcun sürdürülebilir olması için; FDF ve büyümenin yüksek, reel faizlerin düşük olması gerekir.